CroALa, 2024-05-13+02:00. Nodus PUSCULO.cons-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/PUSCULO.cons-01.xml.
primus habet causam excidii, fraudesque Pelasgum
In magnos postquam cecidit mea Musa labores, Dum sequitur longos cursus, comitata virentem Carpere conatum per mille pericula laurum, Castaliisque volens intingere fontibus ora; Ad latices dum diva manu deduxit amatos, "Siste", mihi dixit, "tandem tu, et comprime gressum". Iussit, et arridens, "Nunc cane munera", dixit "Et nostros modulare modos: iam tempore longo Praeludens tremulas plectro perstringere chordas Te docui. Veros cantus nunc tempora poscunt. Non antiqua canas iubeo: nam vidimus ipsi Excindi magnam imperio, belloque potentem, Sublatamque urbem insignem, manibusque cadentem Teucrorum, quos ipsa prius subiecerat armis. Ast nunc praeda iacet, rebusque exhausta vetustis Aspicit (oh fatum!) terris simul aequore cives Diduci in praedam miseros, natosque, patresque, Et fratres, matresque, nurus, iuvenesque, senesque. Angelus alta colit Romanus moenia Romae, Insignem toti mundo quem Palladis arte Fecimus, antiqua et virtute ornavimus. Hic est, Quem pius antistes nulli pietate secundus Extulit Aeneas summus, magnoque locavit Fastigio ob tantas laudes: quo cardine Christi Inviolata manet summo cum principe vera Relligio: divique secat vestigia fratris Firmani. Is postquam volitans super aethera terris Excessit; merito solus dignatur honore Pieridas, pulcraeque insignia praemia laudis Porrigit, et nostris solet aspirare poetis. Huic cane, te moneo: te complectetur, eritque Principe quo laetus mediteris carmina nostra." Dive parens igitur, monitus, laudata puellae, Dicta sequor, munusque fero tibi rite dicatum Parvum opus. Accipias devotae iam tibi dudum Mentis dona meae; et praesens decus adde labori. Haec ego dira canam, nam pars ego, parvula quamvis, Exitii, raptusque locos invitus ad omnes, Praeda fui. Sed te populorum rector, et urbis Conditor alme precor, tantam quae verteret urbem Causa fuit, memores; populi, quae tanta fuere Crimina, quae tanta luerentur crimina paena. Constantine, tuis manibus tua pergama, dive, Condita Teucrorum ostendunt vexilla per altas Turres: proque aquila volitant insignia rubra. An te cum fremeret circum tua maenia saevus Barbarus, atque urbem ferro cum excindere totam Certaret, miseris insultans civibus, atrox Non facies ventura mali, pater urbis, et auctor, Terruit! Aut si animos divinos non timor intrat, Non tibi cura fuit crudelem avertere cladem; Auxiliumque tuis coelo demittere rebus? Quando equidem in coelum translatus flectere magnum Voce Deum, meritisque tuis, Helenaeque parentis, Dive potes. Primus Divorum vera secutus Iussa Dei, Christumque Deum de Virgine natum Formam hominis sumpsisse, Deumque, hominemque videri, Atque humana sua solvisse crimina morte, Credis, et audaces mentitos numina falsos Arguis esse deos. Fidei, Christoque potentes Addicis populos, et sacras construis aedes. Primus immensum partitus munera mundum Sacra, fidemque piis miseris mortalibus ornas. Pontificem summum cunctis spectantibus alta Sede locas; sceptrumque manu gestare, caputque Sacratum donas triplici radiare corona, Italiaque iubes illum regnare deinceps. Hunc omnes populi, gentes, regesque, ducesque Observant; unumque vocant, orbisque parentem. Tanta igitur cum sint totum tua gesta per orbem, Nam pietatis honos summus, fideique putatur, Non prece, non meritis valuisse ad vota tuorum Flectere, dive, Deum; tantamque avertere cladem? Credo equidem, nam iusta Dei sunt numina semper, Nec minimum ob crimen divina innascitur ira In populos, non ausus eras effundere voces, Nec tentare Deum, merita devertere ab ira Pro populo, qui iusta Dei contemnit, et ultro Se putat haud ulla divina lege teneri Pontifici Romae: pastorem quem Deus ipse Praestitit mundo, cui coeli claudere regna, Atque aperire dedit, solvendique et iura ligandi Quid velit; et solum sibi qui succederet illum Delegit terris, maiestatemque verendam Addidit. Hunc primum contempsit Graecia vana, Et dedit in labem similem contagio plures Haec populos, quos ira Dei servire subegit. Hos Scytha bellipotens, hos Teucer subdidit: illos Mollis Arabs, Parthusque fugax: patriisque revulsa Liminibus, duros passim tolerare labores Irrequieta dolent sua corpora. Prima malorum Constantina polis geris immedicabile vulnus: Impietatis opem nullam tibi numine laeso Sentis adesse: tamen quanto plus verbera dira Impendere vides, tanto magis improba summum Pontificem temnis? Teque illi subtrahis? Esque Indignata gregis pars dici. Concipis iram Praeterea infandam. Puduit nec dicere summum Pontificem haereticum; cum te scelerata fatiget Haeresis; et veterum Patrum vestigia linquens, Degener, obscoenas voces, risusque petulcos In Dominos rerum iactas, nulloque pudore. Compressa es sermone canem (proh vulgus) iniquum Pontificem appellare omni. Turbaque maligna Matribus, et pueris passim, et primoribus urbis Impia vulgatur Romana Ecclesia. Foedi Exemplum es sectata viri, gens pessima, falso Homine quem dicunt Photium, qui causa malorum Prima fuit. Meritam ut fugeret pro crimine poenam, Exacto primum propria de sede Severo Praesule, gravorum scelerum vexata furore Corda imprimens, omnes Christi qui nomina servant In terrisque vicem Romani antistitis, ausus Haereticos, qui iura colunt, vulgare: quod omnes Laudarunt, quibus omne bonum summumque voluptas Corporis est visum peccandi vindice nullo; Et quibus est gratum studium, quos tota secuta Graecia vicinas secum ad contagia mundi Partes traxit. Iidem magnam sensere ruinam Iudaei, cum Sancta ducis mandata fuerunt Moysi spreta, Dei linquentes numina veri Mutas brutorum, aut hominum coluere figuras Non tamen hac urbis maiorem pendere poenam Narratur. Duro quid maius libera quantum est Tradere colla iugo, dulcesque videre sub hoste Natos, et teneras molli cum matre puellas Luxuriae subiecta ferae sua corpora cogi Praebere! At et turpi supponere membra furori! Summe Pater rerum, nutu qui cuncta creasti. Solum hominem manibus formasti, lumine ut alta Suspiciat, Dominumque suum, patremque perennem Te colat agnoscens, tecumque ut gaudia summat Dulcia. Quisnam animos tantus furor excitat, ut te Sponte sua linquant? Saltem discrimina vitae Debuerant, si solus amor non sufficit omnem Stringere conatum; vel magna exempla priorum Terruerint: tu sola mali caput omne, ruinam Gentibus invisis urbs thracia maxima mandas, Vastarique urbes primum, populosque remotos; Mox iuxta sentis ferro spoliata tuorum Maenia paullatim; torpentem barbarus hostis Te pulsat, rapit atque agris armenta, virosque. Nil movet incepto; nec te sententia mutat; Altera nec melior mens nascitur. Omnia fingis, Et simulas nunc te coniungi velle Latinis. Pontifici summo legatos mittis. Honorem Te dare promittis. Tantum cernatur amica Cui melior ratione manet sententia poscit. Differitur: tu victa siles, laudasque Latinam, Romanamque fidem. Testis Florentia; testis Eugeniusque pater, verum clarusque Iohannes Rex tuus, et patriarcha simul, quem thusca latentem Urbs habet, ac testis Firmanus maximus auctor, Et momentum ingens fidei qui cingitur orbis Aequore terrarum testis. Reverentia summo Est data Pontifici, et secum concordia facta est. Iuratisque fidem, atque aequo foedere leges Accipis: oranti tibi mittitur aequore classis. Ne Teucer qua pontus habet discrimina terrae Angusta Europae, atque Asiae dux transeat Helles Inclusura viam, vel Bosphorus ostrifer arctat Qua terras graias: magnum fremit hic prope pontum. Mittitur et populos qui cogat in arma feroces, Pannoniosque duces in barbara suscitet arma: Ut te quam Teucer clausam, obsessamque tenebat Barbarus, ad pulchrum regnandi arcessat honorem: Comparet utque tuum regnum, quod temperat armis Teucria prostratis expulsisque hostibus, ut sis Imperiosa potens referas, quam ut magna trophaea A quibus orta venis patrum, clarosque triumphos Imperiumque vetus, nova namque es Roma vocata Romanis opibus aucta, imperioque potita Romano. Quid agis, fremeret cum Bosphorus omnis Classe; ferox quateret campum cum exercitus omnis Hostilem? Cum pressa iugum iam Graecia tota Devictura foret saevum, iam iamque recepta Haud parva Europae pars libertate, pararet In Dominos poenas, et iustas tolleret iras? Tunc solitas subito, et meditatas exeris artes Perfide furtivam pacem, foedusque nefandum Cum duce Moratto peragis: summoque maligne Pontifici iurata tibi promissa resolvis: Christicolumque hosti rerum tu pondera prodis. Et facilis per te patet illi transitus una Cymba. Legatus corruptus pondere magno Auri, atque argenti portum qui classe tenebat Franciscus iuvat insidias, nec denegat hostem Quem transire videt Phrygium contingere terram Littoris Europae. Nimium tu raptus amore Praecipiti, nimiaque amens pietate tuorum Proderis: in nimium dum te sua gloria tangit Indiscreta, pater praesul Romane, periclum Incidis. Heu, numquam committere tanta nepoti Debueras tractanda tuo! Vix littora Teucer Attigerat: iubes ipsa viros, qui munera portent, Gratenturque duci, accipiantque in littore ovantem Constantina polis, seque illi ostentat amicam Qui dudum ad saevam, crudamque subegerat acri Obsidione famem: quique armis clauserat, ut vi Subdita serviret ferroque ne exhausta iaceret, Prodit, et auxilium sibi missum frivola classis Proditione redit. Tenuit dux Teucer apertum Vi campum, populos dira in certamina cogit Ex alia, nam angusta patent illi aequora tuta Legati insidiis, crudeli et fraude Pelasgum. Fortior et vario collectis viribus orbe Corripit arma citus subito, et contendit in hostes Pannonios, qui signa sui victricia regis Laslai, quem ducem invictum, clarumque secuti Iohannem, intulerant se se post terra relicto Istro ad Threycios campos, et bella ciebant. Conflixere acies, infestaque signa tulere, Hinc nostrae Phrygiaeque: armis ultricibus ambae; Et numero quamquam praestarent barbara nostris Agmina, multa virum ceciderunt millia campis Ferro; inimica tamen; repletaque terra cruore est Hostili, passimque ingentes stragis acervi. Ac nisi magnanimus nimium, praecepsve fuisset Rex Laslaus, ea nostris victoria luce Parta erat: attritis iam viribus hostis abire Inque fugam dare se corde trepidabat acerbo Vulnere confectus: cum rex sic fatus ab alto Hortatur socias pugnam instaurare cohortes. "O socii quorum manibus gens effera tristi Clade iacet. Trepidant hostes: vos cernitis: atrum Fatum urgere putant, vallo nec posse teneri Sperant. Sub noctem fugient, nobisque relinquent Hanc laudem ambiguam. Culpam hanc fugiamus inertes Ne victi effugiant, trepidantes dum pavor haurit, Instemus. calidae nobis dum pectore vires; Dum ferrumque calet, gladios ne tergite, donec Morattus dux ipse cadat, tot millia letho Misimus. Hic superest fundendus. Maxima nobis Haec virtutis adest laus, haec victoria certa Si sectamur erit." Dixit, primusque citato Tendit equo ad Teucrum vallum; quem turba secuta est Tunc procerum delecta, animis telisque parata Vel regem salvare suum, penitusque perempto Hoste redire duces, vel certam oppetere mortem. Morattus procul, ut vero conspexit ad ipsum Tendentes, cognovit enim se sanguine posci; Obstupuit primo, tremuitque ut morte propinqua. Nec tempus quid agat concessit vertere menti, Consiliumque capi. Fugit, longeque recessit. Opposuitque sibi primum exceptura furorem Agmina prima locans, Teucri custodia semper Queis mandata ducis fuerat, corpusque corona Cingere commissum est domini, telisque tueri: Ianizarosque vocant: Graecis genitoribus orti, Sanguine vel macedum, thracum, dolopumve superbo; Thessala, vel tellus quos dat, vel Pyrrhea regna! Hepirus (pudor) arma fovent inimica, iuvantque Signa per omne nefas Teucrum, nec barbara possent Arma aliquid, si non sibi robur milite tali Praestetur, perdantque patres sua chara quotannis Pignora natorum, lectosque ad praelia mittant. Hi tum continuo crebros densantur in orbes, Impediuntque viam regi, cursumque morantur. Fit strepitus, clamorque virum, clangorque tubarum. Undique concurrunt celeres clamore, feruntque Auxilium Teucri Moratto. Fervidus ira Laslaus, veluti armenta inter fortia saltu Irruit, atque viros magnus leo, et arma cruento Ore petit, rapit, atque agens interritus omnes, Nec gladio quemquam patitur propriora tenere Tela virum. Sociis, regem ut videre, minaces Virtus bellandi stimulos sibi conscia iungit. Morattus vero ut multos cognovit ad ipsum Accurrisse viros, et paucos vidit in armis Hostes, arma capit proiecta, animosque resumit: Collectasque virum fremitu, sonituque cohortes Hortaturque, refertque pedem, ut fugiebat in hostes. Non aliter, quam cum plana inter pascua fulvum Pastores cernunt inferri monte leonem Quem stimulat vesana fames, fugiuntque, suamque, Obliti pecorum, pedibus retinere salutem Contendunt, pavidique petunt qua proxima cursu Tuta loca aspiciunt; clamant, gemituque lacessunt Auxilium. Exciti trepidant clamore, ruuntque Undique ad arma viri agricolae, camposque per omnes Cursatur, latrantque canes, nullo tamen ille Terretur sonitu: saevit, laniatque iuvencos; Terrificos mactat tauros; discrimine nullo Dispergit, caeditque boves, totumque per agmen Miscetur pecorum. Impavidum dare terga nec ira, Nec patitur virtus. Venientes submovet ardens Ad se homines. Ita rex Laslaus terruit ingens Aggressus Teucros medios, pariterque repugnat. Laslaum, et socios densa cinxere corona Undique collecti Teucri; longeque sagittas Proiciunt! Nemoque audet se cominus illis Offerre in faciem gladio. Certatur utrinque. Hic ruit in medios: fugiunt hi fata, timentque: Hi tantum clamore valent. Hic cominus ense Bellans sanguineo terrae dat stragis acervos. Ut vero pugnae tempus lassavit iniquum Membra, nihil dextrae vires ad vulnera possunt Ne cadat imbellis. Se victo et iactet inultus Barbarus in caedem currit moriturus adactis Quadrupedi stimulis, procerum quem certa caterva Certa mori sequitur, sternentem, et sternit ad unum Singulus. Et vitam victores agmine linquunt Terrenam. Cunctique petunt ubi maxima dantur Praemia virtuti, referuntque insignia laudis. Sic Laslae cadis bello rex inclitus, et dux, Dum captiva cupis Teucro abiurata tyranno Regna armis, opibusque tuis, et sanguine duci Ad libertatem primam; Danaisque superbis Dum iuga de collo servilia demere tentas. Heu miserande tuis rex fortibus! Optimus olim Imperio populos rexisti. Saevus et armis Crudeles hostes domuisti saepe: fuisti Tandem (pro facinus) cum te ad certamina crebris Vocibus accissent, contraque immania bella Ferre sibi auxilium contexta fraude Pelasgum Urbis opes fractae crudeli marte vocassent; Proditus insidiis pro quorum bella salute Suscipis, adverso functus peris omine martis. Heu vere imperio Romano digna gerebas; Constantina polis nisi te fraudasset, et hosti Foedera iunxisset, pro quo te ad bella vocarat. Barbara tu poteras solus contundere tela: Et pars Europae per te iam libera, luget Quae nunc pressa iugo, meritis obnoxia tantis, Ultimum ad usque diem mundi tua nomina laeta Audisset, famamque tuam super astra tulisset. Sed mea si fuerint tanto dignata labore Carmina, dum vivent, tolletur ad aethera nomen Laude tuum; quod nulla unquam delere valebit Temporis ingluvies. Sed maior crescet imago Gestorum, pietasque tui memorabitur ingens, Virtutisque insigne decus, fortisque ruina. Est tua perpetuo facies, et clara propago Filius, ardenti sequitur qui gesta parentis Corde, refertque patris memor omnia sedulus, ad quae Connixus reddet magnum per secula nomen Et patris, atque sui. Longos tibi praebeat annos Felicesque, puer, Deus; et felicius aevum Transige, sed reliquis similis videare parenti. Haec tibi servata est victoria. Clade triumphans Barbarica, spoliis dignum expectare parenti, Qui iacuit nudus, funus perducere, claro. At subito regem volitavit fama peremptum Pannoniis fessi castris qui caede recenti Corpora curabant ammissum vulnere deflent Laslaum regem crudeli; et nunc fore victos Credunt se immemores caeso duce nuper amara Funera, qui dederant infensis hostibus, et qui Agminibus Teucrum fusis ad castra redibant Victores, laeti fugiunt, ne sentiat hostis Nec minus, et Teucri tremefacti vulnere quamquam Auctore occiso, tot millia missa sub umbras Dum secum repetunt uno cecidisse suorum Congressu, ceu nocte lupi qui furta silenti Admittunt taciti castris abiere relictis. Laslai ultores actutum instare sequentes Pannonios ad terga putant exitiumque vicissim Hinc atque inde timent, redeunt trans flumina + Istri ad Pannonias fracto simul agmine. Teucri Tuti castra locant ripas velocis ad haebri; Atque hinc digressi sua quique ad tecta receptant. Tum vero insidias retegit iam perfida grandes Constantina polis, nec clam iam crimina curat Esse sua. Ut caesum rescivit in agmine regem Laslaum cecidisse, latenti in corde non ultra Gaudia dissimulat; duroque in ore petulcam Laetitiam monstrat. Stolidi coguntur ad alta Atria regis honor quibus est ex ordine patres ... dicturus ad usum Nemo unquam patriae, veniens properabat ad ipsum Concilium. Coeunt pulchri queis nulla decoris Est facies! Qui turpe putant depromere quicquam, Quod non fraude fiat. Patriam foedare libido Queis manet, et misere cupiunt, qui sanguine pasci. Inde ubi plena fuit barbatis aula tyranni, Murmura de strato dextra compescuit alto; Atque ita rex cunctis fari sic incipit ore. "Maxima iam rebus urbis sua munera pandit, Si capere ignavis animis non spernimus; et iam Sorte bona fessis aperit fortuna benignas, Felicesque manus. Cui vos precor optima ferte Consilia, o patres, obstent nec foedera quae nos Cum duce Romano iuravimus. Utile tantum Est dum, id servandum reor. Haud ego foedus habendum Dixissem, nisi res nobis foret inde secuta. Morattus Teucrum dominus nos vexat acerbo Bello. Regna tenet sceptro regnata vetusto Nostrorum, et certat, nisi nos videamus, et urbem Hanc nostram duri rapere in certamina martis. Hanc, nobis quae sola domus, solamen amaris Casibus exaustis superat; pro qua ante coactus Ferre preces miseri. Et caput inclinare superbum Nuper in Italiam sum visus, causa coegit Auxilii. Eugenius, qui fertur in orbe sacerdos Summus, opemque tuli: missa est namque aequore classis, Excitusque una est Laslaus millia secum Multa virum ducens magnus tellure. Fateri Cogor ego: armatis timui tot classibus hostem Non tantum a nobis praemerent; penitus sed ut illum Europa quaterent, Teucro ac succederet alter. Morattus potius regnet, quam nostra feramur Cernere Pannoniis armis, aut regna Latinis Oppressa, et placeant Teucrum commertia plusquam Christicolum quicumque velint dominarier arvis, Quae nostro spectant iuri. Sed fortius armis Consilium inveni. Classem, quae angusta propinqua Aequoris assistens servabat, cautus abegi Immunem rerum. Parva tranare charina Isthmum qui geminas partes disterminat orbis Morattum docui, tutumque ad littora terrae Europae statuens ad belli pondera misi. Clam tantum potuit mea tunc prudentia, quantum Non dux ipse omni poterat cum milite: victos Victores feci Teucros. Et perdita nostro Consilio Europae viderunt regna recepta; Quodque super solum cupiebat concidit hostis Infensus meritis tantis si conspicit aequa Molitus. Verum iam iam mihi reddet amorem Morattus, quid ego valeam speculatus. In ipsum Qui gentes bello saevas terraque, marique Commovi rursus ruiturum; iamque cadentem Excepi dextra. Legatos talia vellem Mittere qui referant optem qui iungere dextras Foedere perpetuo, et pacem firmare perennem. Vos vero quibus est mecum permissa potestas Quid patriae, et mediis conducat premere rebus In commune patres quaenam sententia vobis, Dicite. Solus enim quid multis conferat unquam Cernere non poterit: poscant quid multa videbunt Multi." Sic fatus. Dubium in vestibula murmur Tollitur: aura levis veluti cum personat altas Silvas; aut subito Phrygius super aequora ventus Cum fremit; et fluctus resonant ad littora longe. Cunctantes tumido surgens quos pectore Lucas Notarus affatur; generis non nomine claro, Nec recti studio, pulchras namque oderat artes Barbarus hic; sed opum fama, quas turpiter ipse, Et pater ad summum cumulum corraserat: olim Pisciculos vendebat avus; regnabat in urbe Alter, consilia et regis velanda tenebat. Italiam in primis, ignobilis, atque Latinum Nomen acri invidia concussus in omen habebat Infandum, fideique rudis perhibebat in auras Ferri concilium; victos nec cedere graios Pontifici summo Romano iure volebat. Talibus adversus regem, cunctosque sedentes Clamavit. "Magna est tua, rex, sapientia: sanctum Consilium patriae praefers. At nos tua saepe Fraudavit pietas: et certum saepe periclum Vidimus ignari, sancta dum vivere lege Niteris, et Christi monitis te tradere curas Credulus. Hoc mandat regnum ne fraude petatur Vel fide servetur. Deus haec quicumque gubernat Scilicet, ac Romae Petri quia sede potitus Pontifici curat, renuis si flectere collum Ignavum, aut damnat propria si vivere lege Forte placet. Foret haec stabili sententia cordi Digna ut forti potius te occumbere fato, Quod sibi te Latium iactetur tendere palmas. Oranti similem, vel quisquis regna cadenti Proxima longa tenet Phoebo, vel quisquis in arcto Regnat, in extremam potius fortuna ferat nos Pauperiem duri pulset nos effera martis Verbere. Quid Latiis humilem te ostendere vultum Contulit, o bone rex dominus: quid profuit illis. Adiungi hospitio, et fidei commertia dextris Accipere, atque dare: auxilium tibi misit in hostem Eugenius, Venetique Mari, tellure feroxque Laslaus Pannoniosque duces, populosque sub axe Arctoo rapuit secum ad certamina contra Morattum infensum. Si verum quaerimus, ipsis Non tibi vicinum bello, regnisque potentem Submovere parant. Terrent iam regna Latina Arma hostis, nec eos tantum conarier armis Tutos crede piis nos reddere Marte cruento, Quantum ne capta Porro ditione suosque Intret agros pingues, ac regnis pellat avitis Teucer eos. Prorsus dubium nil crede, quin omnem Italiam subigat! Nostra si hac urbe potiri. Sorte datum fuerit. Deus id prius omen in ipsos Convertat precibus, quam ferre necesse coactos: Hi prorsus servire volunt: poscemus opem; sed Utile dicemus, quaecumque est caussa, minacem Auxilio, propriis quoniam non iuribus hoc nos Possumus, externo a nobis propellere Teucrum? Hoc ego sentirem, et mecum hoc sentire putarem Vos etiam, patres: pulso, si regna Latini Nobis nostra darent, Teucro, sub marte recepta. Non nobis capiant regnum, ut certantibus armis, Contendunt nostro Teucrum depellere regno: Sed sibi regna parent. Postquam fortuna secunda Consilium adiuvit; meliusque benigna tuum, rex, Praeter spem fecit; felix dum tempore venit Utaris, laetoque animo pia dona capessas. Morrattus domito nunc rediit hoste superbus Victor, ovatque tuo Laslaum munere caesum, Qui nisi clam per te ex Asia transisset in agrum Europae, totum imperium quo nunc valet ingens Perdiderat; Latiisque armis, Pannonumque teneri Europam aspiceret totam. Dum gaudia carpit, Dumque recens meritum est animum palpemus. Ovanti Gratemur. Lectos mittamus dona ferentes Legatos. Et si qua putat se damna feroci Quod timuit bello offensum tolerasse; ferendum Purgemus crimen. Quod nostro est munere victor Non adeo ignorat; pudeat quin dona ferentes Insuper in socios nos acceptare fideles. Sed quia cum premeret bello nos Teucer; opemque Dum peteres Latio non tantum foedus amicum Iurasti, sed eam super in discrimina ponis Reddebat quae sola fidem nos omnibus aequos Ausoniis. Victi tandem rationibus, an sint Vera quidem, vel vana Dei quae dicimus illis Qui norunt linquo. Nostram concessimus unam, Atque suam esse fidem. Sanctum iuravimus ipsum Confessi pastorem. Solum quoque diximus orbis Esse caput, Romae Petri qui est sede potitus. Solvamus quaecumque forent promissa Latinis Foedera. Concilium fidei fecisse coactos Noscatur. Teucro sat quantum possumus ex hoc Concilio patuit. Nostris victoria dextris Amborum steterat. Medios certaminis huius Quis regnum Europae caderet fortuna datores Nos posuit. Latio Teucros promptavimus. Amplum Hoc meritum crescat: nunc nobis agmine facto Tollatur nomen Romani antistitis aris E mediis, nostrumque caput renuamus, et omni Italia spreta, veniam pacemque petamus A Teucro. Mea sic sententia. Tempora dum sunt Quae facienda cito fiant." Hic talibus orsus Sedit, tum vario cuncti sermone frementes Collaudant, tremuloque probant cum murmure Lucae Dicta leves, suadentque palam pia faedera frangi Christicolum. Teucro legitur, qui talia portet Iagarus. Hic notus pravo patruelis amore Teucro erat. Ardebat turpi Ganymede potitus Barbarus hunc puerum, proprii quem dira parentis Tradiderat saevo rapiendum sponte tyranno. Improbitate fretus patruelis Iagarus: "Rex", Inquit, "ego radios Phoebus non sparserit ante Bis quinos, optata feram quam pignora pacis. Surgitur; et redeunt quisque ad sua limina patres, Omine sed facto infelicis hirundinis urbis. Interea totam bacchatur fama per urbem Pontificis summi perstringi foedera leges Non plus Romanis valituras. Iamque Latinum Nomen per vulgi rapitur damnabile linguas Indocti. Haereticos resonant iam cuncta Latinos. Et si forte pie quisquam Romana fatetur Iura valere super divino numine mundi Leges, et patriarcha urbis; castusve sacerdos Iam digito monstratur. Agit quoque Marcus iniquos Praesbiteros, monachosque leves furibundus in atram Insaniam: Eumenidum plenus serpentibus ardet. Tartaream Alecto mediam praecordia fixam Hic fovet: hoc Ephesus gaudebat praesule iniqua." Hic; dum concilio reliqui scripsere tabellis, Pontificem Romanum omni consulere mundo, Pastoremque gregis primum se scribere solus; Nolle manu est ausus, nec sanctis cedere votis Sustinuit patrum; stetit atque immobilis unus; Propositum et praestans tenuit. Statuere maligni Hoc Danai, ut parva possent incendia magna Scintilla excire; ut possentque auctore sub isto Promissam violare fidem, turbasque ciere. Sed postquam partem iam late verterat urbis, Perfidiaque pari graios repleverat; ecce Iagarus a Teucro rediens manifesta reportat Nuncia pacis. Eunt iam iam bacchante tumultu Agmina graiorum condensa ad limina regis Presbiterum, monachumque: omnes certamine poscunt, Foedarique instant pia foedera; vincla resolvi Relligionis. Amentque Phrygios, serventque fideles Compositam pacem secum; temnantque Latinos; Gratius, ac melius clamant, nomenque receptum Deleri e sacris Romani antistitis instant. Rex quamquam arderet populo indulgere furenti, Frena tamen paullum retinet. Laetatur amicum, Atque parem Teucrum trepidat simul, et pudet hostes, A quibus auxilium tulerat, vulgare Latinos. Secreto scindi placet, ac diversa teneri. Hi graiam teneant sectam, confingere at illos Pontificis mandata sequi. Tunc Marcus in unum Congregat exsortes fidei; multosque fideles, Qui fuerant scripto manifesti, voce rebelles Efficit. In varias mundi dictata feruntur Partes scripta, quibus morbus fundatur. Honorem, Quem iam praestiterant, pastori abducere gentes Coeperunt. Certat pro viribus omnis haberi Dignus, qui contra possit dictare tabellas Pontificis summi servantes iussa Latinos.