CroALa, 2024-05-22+02:00. Nodus PICCOLOM.vari-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/PICCOLOM.vari-01.xml.
1. in Mahumetem perfidum Turchorum regem Turche, paras alte subvertere menia Rome Et Christi legem perdere posse putas. It Pius at contra; reges capere arma ducesque Ocius hortatur. Sunt pia vota Pii: Magne parens, adsis et nostris annue ceptis; Filius hec suadet sumere bella tuus. Ipse viam vite docuit, precepta salutis, Que violare nefas annua sacra dedit. Hec modo Turchorum rabies auferre laborat Et mahumeteis ritibus invigilat. Non hoc Dardanidum genus est nec sanguine teucro Ducit avos: scythica est tetraque barbaries; Pyrrihicheos montes et inhospita saxa colebat, Gens ignara Dei, gens inimica tibi. Nunc Asie dominatur agris argivaque regna Occupat Illyriis Pannoniisque minax. Quaque trahit Martem, divini nominis arces Eruit et sacras destruit igne domos. Nulla nove legis, nulla est reverentia prisce, Nec Moysi recipit nec tua verba, Iesu. Tercius ex alto Mahumetes missus olympo Creditur et flatu non caruisse tuo. Sed quenam probitas gentis? Que legis honestas? Summa illis laus est abstinuisse mero; In reliquis ventri parent nec crimina vitant Pessima nec vetita est illa vel illa venus. Nec hominum vita est pecudum ve bonum ve canum ve: Vina vetant, fateor: vina recusat equus. Adde truces animos gentis, crudelia corda Atque patens rabide pectus avaricie Tediaque in nostros et non sanabile vulnus Invidie. Christi perdere regna parant. Non contra intenti validas armare cohortes, Si faveas ceptis, pergimus. Affer opem. Hec tua si causa est, tua si victoria nosque Si cupimus ritus et tua signa sequi, Si tua turba sumus sacroque cruore redempti, Celestis Verbi porrige tela piis. Parce pio generi Turchosque involve ruinis, Ne frustra tantum gens pia pergat iter. Ex te pendemus: si vis, dabis arma manusque: Pendet ab arbitrio spesque salusque tuo.
2. pro ingenii exercitatione Hactenus ethereas claves, victricia signa, Gallorum quis fuse acies cristeque retunse Et siculo regi pax reddita: vestra, sorores, Orsa sequi placuit cantu, parnasia proles. Nunc maiora canam: regni non unius arces Adverso sub Marte cadent: maiora minantur Fulmineus crebros iaculatus Iupiter ignes Atque suos longe fugentia sidera cursus Et gelidus cancer et nostro syrius evo Frigidus et fervens alienis mensibus estas. Quid superos mutasse vices et mensis et anni Compulit et totas astris permittere habenas? Magna parant: scelerum penas luet impius orbis Peste, fame et gladio; pax terram linquet et omnes Bella petent urbes. Veniens qua lumina Thitan Exhibet et fugiens miseris mortalibus aufert, Quaque riget Tanays, tepidus qua cornua Nilus Erigit: omnis ager conscripto milite bello Adiiciet vires: stillabit terra cruorem Et mare sanguineas vexatum classibus undas Evomet. Exangues per densa cadavera naute Compellent puppes; marcebunt littora tabo. Causa mali tanti non coniunx, non sitis auri, Non amor imperii: pro relligione capessent Arma duces. Fusci relegunt qua thura Sabei, Natus Arabs, Maomethes proprio nomine notus, Sacrilegas ausus populo componere leges, Quis Christum neget esse deum, neget impius unde Baptismum et prisco resecet preputia cultro, Et tua, seu Liber, seu magni munera Noe Vina vetans Veneri cunctas laxarit habenas. His devicta prior nugis Egyptus inhesit, Feda voluptatum cultrix, traxitque Cyrenen Et tua regna, gemens mutato coniuge Dido, Et Mauros, hispana quibus data littora prede Nec procul a Beti regni permissa potestas. Parte alia Syrum populi Parthique potentes Persarumque duces et Medica sceptra nefandis Consensere sacris. Scythicas profectus in oras Caucaseas rupes penetravit, Amazonis arva, Rypheasque domos gelidas aquilonis ad arces Per iuga, per colles furor idem mixta venenis Dogmata mortiferis effudit. Sedibus unde Dimissis venere truces, fera pectora, Turchi Phaside transmisso Colchorum littora circum Consedere, bonus Francis dum iura Pipinus Diceret. Hinc terras nacti, quas influit Halys, Pascua Cappadocum, celsi de vertice Thauri Qui cadit et domiti prorumpit in equora Ponti. Tum Galatas Venetumque patres, Paphlagones, et urbes Bithynie, tum tecta Phrygum, celebresque ruinas Invasere suis damnataque Pergama fatis, Et quevis Asie regnator maximus olim Arua dedit Medo victus certamine Cresus. Has Turchi tenuere domos. Coniuncta potestas Hellespontiaco de littore flumen ad altum Euphratis: medias inter duo littora terras Euxini Cylicisque maris sine rege potentes Maiores coluere suos Maomethis amantes Spurcitias, fedos mores horrendaque sacra. Iura dabant proceres generose stirpis alumni, Concordes anime: nulli de plebe licebat Surgere quaque parens, hac vixit filius arte, Expers militie; verum civilia postquam Bella duces traxere diu, ferrique potestas Prodiit in vulgus et plebi credita castra, Tum varias fortuna vices versare per urbes, Sceptra viris mandare novis equataque celo Atria nobilium, fuluo que texerat auro Luxuries Veterum, pervertere, tecta minorum Erigere atque luto submittere marmora tersa. Agrestes tum forte inopes obscuraque turba Excrevere viros inter, qui regna tenerent Sublimes equitumque duces: tum primus avorum Ottomannus egens latebris emersit ab imis. Quid non arma queant? Hinc nobilitatis origo, Hinc honor, hinc regnum: generosos arma quirites Et dominos rerum posuerunt. Hec eadem post Audacem in castris iuvenem, qui sorte minori Militie primam stipem tulit, arma beatum Effecere ducem quamquam sensuque manuque Egregium, Turchis posset qui frena superbis Et duras regni leges imponere victor. Ottomannorum genus hinc, mavortia pubes, Imperio Grecos Asie que prima subactos Addidit et pravis Arabum miscere venenis Europen studuit, sancte delere volumen Legis et occiduas Christi subvertere gentes. His prognatus avis, Amurati filius alter, Maomethes nunc sceptra tenet, Bizantia primus Menia bombardis ausus proscindere adactis Et graium imperium nomenque abolere vetustum. Hoc sub rege ferox, quamquam laniata iuventus Turchorum ad Savum famosaque littora Thauri Ipseque de pugna trepidus diffugerit, urgent Principis arma tamen miseros dimissa per agros Mysorum et rursus tentant vada fluminis Histri Et Savum penetrare, tuas, Pannonia, metas. Illiridemque novo devastant milite, captum Obtruncant regem gladio iuvenesque senesque Servitio pressos Asie trans littora mittunt. Quis referat luctus hominum? Quis talia fando Temperet a lachrimis? Rapiuntur ab ubere matrum Infantes, amplexa virum matrona gementem Eripitur ferro, sancti ceduntur ad aras Presbyteri, nocuit claro de sanguine nasci, Nobilitas mactata foro, cervice revulsa Ora cadunt multoque iacent immersa cruore. Templa dei collapsa ruunt, altaria passim Franguntur, paries stat nullus imagine Christi Signatus nullasque sinunt superesse lituras Sanctorum. Celebri qua non stabulatur in ede Gens inimica crucis? Que non loca sacra nefando Concubitu fedant? Visu miserabile: porci Ossa patrum defossa vorant, veneranda piorum Corpora dant canibus. Deus, o deus! Hostia multo Mixta luto pedibus teritur submissa profanis. Horruit ista Pius, Petri successor et orbis Claviger etherei, venetumque rogare senatum Pergit et Hungarie proceres, petit alta Philippi Atria Burgundi missis, qui damna metumque Commemorent et opem rebus labentibus orent. Auscultant dictis sancti pastoris et omnes Concurrunt hilares pro relligione piumque Percutiunt fedus. Pannonica signa sequuntur Boiorum populi, rapidus quos permeat Hister, Quique colunt saltus nostro fugientis ab orbe Hercinie gelidique bibunt de fontibus Albis Aut Oderam. Huc pictis concurrunt Saxones armis Cymbrorumque manus et forti pectore Dacus Sarmatieque duces hac Turchos parte lacessent. At Rhenus Belgeque truces et Francia fortis Et Rhodanus longo delapsus in equora cursu, Pyrenei montes atque ultima terra Morinum Et flavus toto divisus ab orbe Britannus Burgundo vires iungent; Hispania dives Auriferi trahet arma Thagi, trahet inclitus heros Alfonsus Numidas solitus vexare fugaces. Classe potens Venetus, quas dividit Abdua gentes Imperio Anguigeri dare nomina coget, ameni Cultores Athesis; tum plebs patavina manusque, Siqua manent veteris vestigia sacra Ravenne, Remigium implebunt. Raris habitata colonis Proxima Ledeo merens Aquileia Thimavo Relliquias regni releget, qua Iulius olim Constituisse Forum vulgo memoratur; et Histri Concurrent agiles, properabit Dalmata duro Assuetus remo teretes agitare lacertos. Armabit Corcyra suas de more biremes Suppetiasque ferens bello mynoia tellus Gnosia depictas implentia tela pharetras Addet, et Euripi custos, Euboia, classi Iussa alimenta feret: millenis navibus equor Sulcabunt Veneti, genus ex Antenore ductum. At Pius Eneadum natus de gente latinas Eliciet vires. Iterum romana propago Navigio veteres Argos clarasque Mycenas Urbes inviset quondam, nunc nomina tantum. Forsitan exuste repetent vestigia Troie Matris amore viri. Tuscis qui dissecat Umbros Undique bella petet ripasque armabit utrasque Corniger hesperidum fluvius regnator aquarum. Materiam classi Picens dabit armaque iungens Portus erit ratibus, quem dorica sustinet Ancon. Ipse Pio externa nuper de gente triumphans Atque tarentini ditatus morte tyranni Ferdinandus equos addet validasque cohortes, Dyrachium si forte petens velit agmine equestri Albano de monte magis contendere in hostem. Brundusio solvent ratibus iumenta vehentes; Protinus hinc una tranabunt equora nocte. Anguiger Eridani dominator Sfortia si non Iuverit adversa victus valitudine, tectas Ferro acies mittet; gemmis fulgebit et auro Tota cohors. Cernes, pulcher, tua gaudia, Borsi, Aurea sericeis pendentia lilia velis. Mantua concilio nuper ditata Pioque Semper amica patri socias in prelia naves Instruet, et Rheno vicina Bononia parvo Iussa Pii faciet domino famulata beato. Assuetusque malo Ligur invidiosa Pelasgis Nomina mutatis coniunget carbasa fatis Nec minus etruscis veniet de finibus ardens Auxilium: celsas populosa Fluentia puppes Purpureis velis et multo vestiet ostro. Insuetus tantis agitari navibus Arnus Turgidus alphee properabit in equora Pise Ponere onus vultuque colens simulachra verendo Luca manus iunget, nec te, tua gloria, Sene Ire sinent solum, pastor qui maximus almas Pascis oves Christi; iuvenes de gente vetusta Custodes aderunt, qui te servare parati Effugiant pulchram per nulla pericula mortem. Vincet amor patrie. Si non dabit era senatus, Plebs dabit et fracta matrona beatior arca. Hi Pius auxiliis, hoc fidens ordine rerum In Turchos parat ire; sacer parat ire senatus Cardineus longa precedens agmina pompa. Turba sacerdotum niveis in vestibus ultro Sacra feret dulcique crucem venerabitur hymno. Maomethes contra deceptas carmine gentes, Alcorane, tuo campos descendere in equos Coget et audaci committere prelia dextra. Terra patebit equis, constratum classibus equor, Undique bella frement: tantos cantare tumultus Musa cupit. Sancte nunc aspirate puelle Vestra maroneum referentia carmina versum. Quis? Quis eat tandem summo e certamine victor? Sacrilegus quamquam Maomethes, turpis, adulter An Pius? O superi, meliorem advertite causam Atque Pium servate pii, pia numina, vestrum.
3. in Virginem Mariam Tu mihi semper ades et nostras usque benigno Exaudis vultu, virgo Maria, preces. Heu, quotiens fatis fueram periturus acerbis, Ni tua texisset, virgo Maria, manus. Tu me tirrheno duxisti ex equore salvum Atque iterum Occeano, virgo Maria, mari; Ultima terrarum me Thyle aut Orchas haberet, Me nisi servasses, virgo Maria, tibi. Tu me per silvas atque horrida tecta ferarum Sepius incolumen, virgo Maria, ducis. Quid referam fluvios, ventos ymbresque nivesque, Quas te preterii, virgo Maria, duce? Non aconita nocent, non ferrum, fulmina, flamme, Siquem servatum, virgo Maria, voles. Mille mihi febres ademisti, mille dolores Et mihi mortiferam, virgo Maria, luem. Quis numerare queat morborum nomina? Morbus Omnis abit, dum tu, virgo Maria, iubes. Non mihi livor edax oberit, non lingua dolosa, Dum mihi presidium, virgo Maria, dabis. Poscite, mortales, vestris in casibus, ut det Prestet et auxilium virgo Maria suum.
4. epytaphium proprium Ossa Pii claudo genuit quem Sena Secundi Pontificis: paulum siste, viator, iter. Queris facti Pii? Conventum contrahit orbis, Mantua concilio nobilitata suo est. Latrones urbis suspendit et alta recidit Maguntinei cornua pontificis. Orbis monstra duo nulla virtute redempta A vitiis gladio perculit Ecclesie: Austria maiori mater, Malatesta minori Et Sigismundus unus et alter erat. Exiciderat regno Siculorum Alfonsius alto: In solium rediit restituente Pio. Inclita pragmaticam servabat Gallia legem: Gallia pontifici cessit amica Pio. Historiam scripsit, coniunxit epistola prosam Versibus orator atque poeta bonus. Ultum ire in Turchos et vindicare Pelasgum Vulnera dum properat, mors tulit atra Pium.
5. aliud Ossa Pii claudo genuit quem Sena Secundi: Claudere facta brevi carmine non valeo.
6. epytaphium parentum Pii Pape Silvius hic iaceo, coniunx Victoria mecum est. Filius hoc clausit marmore papa Pius.
7. in porta Tiburtina Grata bonis, invisa malis, inimica superbis Sum tibi; Tybur enim sic Pius instituit.
8. in ense Ludovico regi dato Exerat in Turcos tua me, Ludovice, furentes Dextera: Graiorum sanguinis ultor ero. Corruet imperium Maumethis, et inclyta rursus Gallorum virtus te petet astra duce.
9. nox pluvia, dies candida Nocte pluit tota, redierunt tempora nostra: Nox fuit acta hostis, lux erit ista dei.
10. nox pluvia, dies candida Humida preteriit tempestas, sicca reversa est: Nox inimica abiit, luxit amica dies.
11. nox pluvia, dies candida Nocte pluit tota, rediit sed mane serenum: Nox fuit en sathane, lux erit ista dei.
12. epytaphium Leonardi Pataviensis episcopi Qui populos rexit moderatius, undique muris Oppida qui cinxit edibus eximiis, Qui simul ecclesias ruinosaque castra refecit, Qui census auxit pignora quique luit, Quem bonus ingenti cesar dilexit amore Et gener Albertus et Fridericus adhuc, Largus elemosina, peregrinis optimus hospes, Clarus et ingenio, clarus et eloquio, Durus in Hussitas, Laymingo e sanguine cretus, Iustus et in cunctis providus atque pius, Huius in hoc tumulo presul dignissimus urbis Conditus est. Heu, cur, cur Leonardus obit? Stat sua cuique dies; moritur maiorque minorque: Nil homini melius quam bene scire mori.
13. in campana templi Pientini Parva fui nuper, qualis delubra deceret Et non urbani menia pressa loci. Mox, Pius ut templum construxit et intulit urbem, Quantam urbs atque edes postulat, esse iubet. Ergo pientinos si latius impleo campos, Nunc urbi, nuper oppidulo sonui.
14. nomine Silvia Perfidie scelerumque ultrix iam devehor; hostes, Flectite nunc, miseri, corda superba Pio. Discite iam tumidi considere turribus altis; Ecce catenati subdite colla iugo.
15. nomine Victoria Este Pio faciles, ne seviat ira Tonantis; Namque locum terris sustinet ille Iovis. Fulmen habet celi rector, quo vindicet hostem: Sic ego terreni fulmen et ira dei.
16. ad Cesarem Incipe, Calliope! Cur nunc me deseris? An non Materias versu dignas et Apollinis arte Fridericus habet, cui nunc dyadematis auro Iam caput ornatur? Dic que ventura sit etas Eius ob imperium; nam me, nisi sidera fallunt, Spes fovet extremam damnati temporis horam Et finem venisse novo cum cesare nobis. Tum sic arridens vultum summissa decorum: "O nostri" dixit "non ultima portio cetus, Nec te siderei ludunt presagia cursus Nec spe frustraris. Nuper cum Cirria Tempe Parnasique lacus pegaseaque flumina adissem, Iam chorus affuerat nostrarum quippe sororum, In medio Phebus. Qui me, postquam ultima veni, Exposcens "que causa more quo ve" inquit "ab orbe Nata venis, dic nata mihi, mea cura, meum cor; Namque nimis nobis te subtrahis". Incipio tunc: Dive pater, fateor, longis tibi mittor ab oris: Littore ab occeani venio Rhenique potentis Urbes lustravi, Belgarum menia vidi Et quod Aquasgrani dicunt, ubi virginis alme Reliquias servant. (cum virginis effero nomen Ipse genu flexit genitor, flexere sorores Atque simul virgulta comas. Sed prosequor inde Que dixi patri. Dixi tunc:) magnus ab Histro Romani rector populi veniebat et acri Vectus equo pulchra comitum stipante caterva Agminis in medio sublimis et altior ibat. Sex electores circum totidemque columne Imperii, grandes natu, solusque iuvente Ludovicus erat tenere, spes maxima gentis Bavarie, pictis qui iam splendebat in armis, Qualis Ylas vel qualis erat, quem Iupiter alto Assumpsit celo mensesque locavit honori. Quid referam proceres vel nobilitatis honeste Qui regem precessit honor que ve corpora vidi, Quos habitus que ve arma virum, quod fulserit aurum: Sic domitis quondam victor remeabat eois Grecus Alexander, cum se Babilonem recepit Ornatum spoliis: non illo segnior ibat Romulidum princeps. Vidi quam clarus in armis, Quam lingua placidus, quantum decus enitet ore. Et, si vera docet facies moderamina, quantum Consilio pollet, quantum virtutis habet rex Edidici, sacro capiti cum sacra coronam Dextera deferret. Sed tu, quem nosse futurum Et tripodes laurique volunt, quem nulla fefellit Ingentem cortina deum: da scire, quod opto, Da regis me scire modum; non promere tantum Facta viri cupio, modo sint ea carmine digna. Tum genitor "quid, nata, iubes ventura referre? Qualia sint nostro sub cesare secula, tantum Nota deis; sed pauca deus me dicere cogit. Hic, modo quem laudas, primo sub flore iuvente Religionis amor quem duxerat, ire per omnes Terrarum pelagique minas, dum cernere posset Sarcophagum Christi, quo non est certior alter Orbe deus, statuit. Giari tum forte sedebam, Quam quondam Micono e celsa Deloque revinxi, Cum sparsum teneras nulla lanugine malas Egregium forma iuvenem super equora vidi Servantem de puppe nothos clavique magistro Dicentem: sic flecte viam, sicut itur eoas In terras. Nostri, memini, tunc cesaris altas Virtutes novi, qua sic pietate refertus, Quantum equi iustique tenax, quam criminis hostis, Quam vasti cordis, quam bello murus, ut omnes Contemnit veneres, convivia, balnea somnos Nec Bacho indulget Cereris nec vincitur arte. Scipio sic olim victor Carthaginis alte Vixit, et Eacidis Pirrhi qui perculit agmen Fabricius, magnusque Cato, qui norma senatus Et populi moderator erat. Dii fata secundent Italiam recto queat hic ut poscere cursu Quique nimis rugiunt sevos domitare leones Ac sedem servare suam. Sic Grecia fasces Imperii nomenque timens stupefacta relinquet; Sic Europa iugo collum dabit omnis, et illinc Africa victorem rursus remeare Metellum Cum Mario credet; sic tota timebit Egiptus Et septemgemini titubabunt hostia Nili. Non Asie reges solitum prestare tributum Nec Parthi insolitum fugient, cum gentis in unum Theutonice italiceque duces concurrere et unum Audierint regem populis regnare duobus. En animos viresque dabit Germania, quales Nulla feret tellus: quis vertere terga sub hoste Germanum vidit? Quisnam est robustior illo? En artem docti pugne et certaminis usum Ausonii poterunt aut ledi aut vincier armis? Sic queque sancta fides totum vulgata per orbem Crescet in immensum: cessabunt horrida bella Atque iterum Iani claudentur templa biformis Nec pacem turbabit Arabs nec Parthia nec Trax Nec qui de minima iactat se nocte Britannus. Tuta mari navis totoque sub orbe viator Tutus erit nullique legent achonita, sed ipsa Quisque data felix contentus sorte quiescit. Ergo suam repetat constanti pectore Romam Invictus cesar, lacias regnare per urbes Signa Iovis faciat. Proh Iupiter, omnia celi Astra favent populique vocant sua signa suumque Rectorem exposcunt. Gelidas transire per Alpes Victrices aquilas cogat. Mox undique current Devoti imperio nimiaque tirannide fessi Ausonii proceres regi parere parati." Sic pater. Et cunctas ceperunt gaudia nymphas. Me quoque letitie cumulus perfudit, eo quod Iam musis video redeuntia tempora et alta Otia. Grata mihi saturnia secula surgunt, Augusti vires cumeaque carmina iamque Orphi grata venit requies. Gaudete Marones Nasonesque boni: vester iam regnat Apollo. Fridericus erit vobis mercesque laborque; Hunc canite, hunc vestris semper celebrate libellis. Nec te peniteat calamos inflare sonoros, Silvi, tuo regi: nunquam vel candida Clio Aut ego te solum linquemus. "dixit et auras In tenues abiit. Vates, date metra, latini Germanique simul. Sic Fridericus per omnes Clarus erit terras et vertice tanget Olimpum. Tu modo, cesar, ovans fatis arride secundis, Utere sorte data: tecum deus et favor omnis Est populi. Vivas et sis pius omne per euum.
17. in effigiem amoris "Vidimus effigiem lascivi nuper Amoris, Que nimium mentem movit imago meam. Nec barbam malis nec corpore tegmen habebat Nudus terga, manus, pectora, crura, pedes. At humeris ale suberant et flexilis arcus, Lumina sub tenero ceca supercilio. Cur puer imberbes nulla lanungine malas, Cur melius nulla copora veste tegat, Lumine cur careat, pharetram cur gestet et arcum, Cur habeat pennas, Calliopea, refer." Sic ego. Sic retulit quesitas ilico causas Maxima pegasei Calliopea chori: "Qui sapit evitat malesana Cupidinis arma, Et tantum pueros intrat ineptus amor. Sive quod est puero similis, qui cepit amare Et perit mente, pingitur inde puer. Pingitur et nudus: nullum servare pudorem Et meminit simplex et manifestus amans. Pingitur et cecus, quia non bene cernit honestum, Nec scit quo virtus, quo ferat error amans, Vel quia que peccet credit secreta latere Cuncta nec in sese lumina versa videt. Sic est omnis amans, sic se, sic omnia nescit, Consilium, famam, federa, iura, deos. Aurea quod curuo torquebat spicula cornu, Pungere corda ferus significatur amor. Quod levibus volucres humeris suspenderat alas, Causa est huc illuc quod levis errat amans, Vel quod amor cursum non semper servat eundem, Nunc abit et parvas post redit inde moras." Dixerat et pressis obmutuit orsa labellis. Effudi tales protinus ore sonos: "Quam vidi effigiem pharetram gestabat et arcum, Fax tamen in dextra non fuit ulla sua. Sed quoniam veterum finxere poemata vatum, (Quos ego quid temere commemorasse putem?) Dic, quare nam tedas fertur gestare Cupido, Da, precor, armatas cur habet igne manus?" Quesitam verbis respondens musa duobus Sic leviter causam reddidit: "urit amor". Accipe lascivi quenam sit Amoris imago, Carole, cypriaci gloria magna soli, Ut levius miserum caveas, dum noris, amorem Et redeas ad te, dum mea metra leges.
18. de Beata Catharina de Senis Quis sacra gesta canat, que lingua diserta potensque Efferat eximie, quibus hec Caterina facunda Sponsa dei micuit totum celebrata per orbem? Non ego sum dignus tantis extollere dignam Laudibus, at breviter que sint, que moribus almis Vita beata fuit, referam tibi, care viator. Hec fuit orta Senis, ubi sancti veste recepta Dominici in voto triplici virtuteque cuncta Transcendit plures divina in lege peritos. Illa potens verbo ac opere omnia corda trahebat Ad se hominum, ut magnes ferrum, Christusque deinde Desponsavit eam, sacris proprio ore refecit Doctrinis. Multas habuit velut optima mater Virgoque discipulas, quibus ardua regula vite Sanctaque bis septem pietatis opuscula dive Explevit felix, et erat sublime levamen Omnibus, heu, miseris vite in defectibus huius. Illa cor a domino petiit renovarier alma Continue meditans; compos feliciter alti Facta fuit voti viditque evellere Christum Cor prius atque novum flammis sibi tradere flagrans. Hec ieiuna diu nonnunquam ad sidera rapta est: Mira dei vidit. Semel autem a morte revixit Pane refecta sacro, celesti pane salutis. Illa crucem memori portans sub pectore semper Stigmata passa fuit (dictu mirabile) Christi. Pontifices adiit, quibus unica gloria secum Sistere colloquiis monimentaque sancta tulere. Ore suo tulit hec que indulta volebat ab illis Ardua: tanta sue fuerat sibi gratia lingue. Illa propheta quidem divino flamine plena Et pacem et bellum secretaque plurima pandit Exhortansque omnes miranda stupendaque scripsit. Illa sciens venisse diem qua linquere mundum Expedit, exclamans "animam, deus optime" dixit "In manibus commendo tuis, commendo tuamque Iugiter ancillam." Sic sponsa beata beatum Transiit ad sponsum tribus exornata coronis. Fecit in hac vita miracula multa. Deinde Claruit innumeris post mortem splendida miris, Que si nosse velis, quamque alme semper in orbe Vixerit, historiam devotus perlege sanctam. Hec annis triginta tribus, quot Christus, et apte Vixit; nam sponsam sponso decet esse coevam, Milleque trecentis simul octoginta sub annis Inclita Rome obiit Caterina beata senensis.
19. ad laudem perpetue Virginis Marie Virgo theutonicis multum celebrata sacellis Mater et ipsa dei, mater et ipsa hominis, Virgo Latinorum spes et tutela meorum, Virgo, quam multo Gallia thure colit, Virgo nec hispanas paulum laudata per urbes, Cui patet et celum totaque terra patet, Virgo, que magnum potes exorare Tonantem Et potes irati sistere tela dei: Ipse ego peccati servus scelerisque minister Et mandatorum fractor ubique decem Ad te confugio; fateor, mortalia septem Sepius admisi crimina nuncque dolet. Ille licet nulli veniam neget auctor Olimpi Et reduci semper bracchia tendat amans, Quis tamen offensi vultum, quis iudicis audet Intercessore nudus adire sui? Ergo meos, genetrix, semper miserata labores Nunc etiam nostris casibus affer opem. Ipse mihi de te natus sine crimine culpas Condonet veteres prohibeatque novas.
20. ad laudem Augustini Barbarice gentis decus, Augustine, perenne, Horrida quem nobis Africa terra tulit, Qui scripturarum profers arcana sacrarum Eloquiis reserans abdita cuncta tuis, Doctior ingenuaque omni cultissimus arte Et studio prestans ingenioque nitens, Quem nihil obscurum latuit, sed et omnia clarent Atque humana simul dogmata et alma patent, Cuius et instruimur doctrinis atque monemur, Exemplis probitas cuius in orbe micat, Milia librorum per te, pater alme, leguntur Edita que promunt quicquid ubique latet. Sis fautor nobis pius, o sanctissime presul, Atque deo nostras offer ad alta preces.
21. in laudem Homeri Argumenta, locos, versus totumque poema Virgilius rapuit graio romanus Homero: Eneasque locum magni sibi sumpsit Ulixis Carthagoque fuit captis Pheacia terris. Barbarus interminit Pallanta hic Turnus, at illic Dat leto insignem Patroclum maximus Hector. At Turnum Eneas stigias dedit ire sub umbras, Hectora magnanimum leto dat magnus Achilles. Iurgia Drances enim et Turni lis illa molesta Pelide magni et late regnantis Atride. Singula ludorum posuit certamina uterque Nec mutavit enim quicquam, nisi forte quod alter +Quatuor in currus paridas dat ire carinas.+
22. in laudem eiusdem Vivet Meonides Tenedos dum stabit et Ide, Dum rapidas Simois in mare volvet aquas. Claraque precipui vivent preconia vatis; Quare nefas ausus voce furente cadat. Ille cadet tenuesque furor vanescet in auras Et stabit grai nobile vatis opus. Nil potuit tanto mors seva nocere poete, Quem vivum virtus, carmen, ymago facit. Ergo dum silices et dens patientis aratri Depereant evo, carmina morte carent. Cedant carminibus reges regumque triumphi, Cedat et auriferi ripa beata Tagi. Vilia miretur vulgus, mihi flavus Apollo Pocula castalia plena ministret aqua. Una dies satis hominum delere labores, Vatibus at certe morte carere datum. Pascitur in vivis livor, post fata quiescit, Tunc suus ex merito quemque tuetur honor. Ergo etiam cum me supremus adusserit ignis, Vivam parsque mei multa superstes erit.
23. in laudem Homeri Vivet Meonides, dum mustis uva tumebit, Dum cadet in curva falce resecta seges.
24. epytaphium Nicolai PP V Hic sita sunt quinti Nicolai antistitis ossa, Aurea qui dederat secula, Roma, tibi. Consilio illustris, virtute illustrior omni Excoluit doctos doctior ille viros. Abstulit errorem, quo schisma infecerat orbem, Restituit muros, menia, templa, domos. Tum Bernardino statuit sua sacra senensi, Sancta iubilei tempora dum celebrat. Cinxit honore caput Federici et coniugis aureo, Res italas icto federe composuit. Attica romana complura volumina lingua Prodidit. En tumulo fundite thura sacro.
25. oratio in Beatam Virginem Salve, virgo dei genitrix, sanctissima, salve, Que sola auxilium, virgo Maria, meum es. Tu semper miseris prona es succurrere rebus Et nunquam vacuas desinis ire preces. Tu me, cum grandis seviret in equore ventus, Respicis: afflicto te duce terra datur. O decus, o regni laus et regina superni, Tu sola es vite causa, Maria, mee. Vivo ego, qui mediis vitam positurus in undis Credebar: vivo munere, diva, tuo. Nam frustra auxilium Neptunum et vana rogavi Numina, que priscis Grecia finxit annis. Este procul veterum damnati in secula divi! Sat mihi cum nato; virgo Maria, tuo. Tres sunt persone, deus unus et una potestas; Annuit hec precibus sepe, Maria, meis. Flectere si quis avet magnum in sua vota Tonantem, Te roget: optatum mox feret inque suum. Ergo age, te cunctos terraque marique vocantes, Ut me iuvisti, virgo Maria, iuva.
26. Eneas Francisco Patricio Aurea dona duces mittunt, epygrammata vates, Annua cum nati lux redit alma dei. Illa valent hodie; valuerunt carmina quondam: Ditior hec etas, doctior illa fuit. At me, Parnasi quamvis mea nescit utrumque Musa iugum, fateor, pulcra Talia iuvat. Pro gemmis habeo pretiosis prorsus eois Quos tua pro Christo cantat avena modos. Sola fuit veterum Saturnus, Iupiter et Mars Materies vatum, Iuno, Minerva, Venus; Herculis errores et tela tiphoea, Bachum Musa vetus cecinit, nomina vana deum. Crediderat nostre non posse archana salutis Committi numeris inscia turba sacris. Falsa fuit: celebrem resonant tua carmina Christum Et patris eterni numina vera canunt. Iam tibi semideis fas est preponere Mosen Iudaicumque doces verba latina loqui. Perge nec invideas, si quem cum Castore Pollux Oblectat; Christo stat mare, terra, polus; Illi post obitum visenda Acherontis iniqui Stagna, tuus celi spiritus astra petet.
27. Eneas Iohanni Varadiensis Ecclesie custodi Venisti latia madidus grecaque minerva, Ut qui Guarrini discipulum referas. Dulce canis, vena stillant de divite versus, Doctiloqui titulos vatis habere potes. Non est cur tecum tentare in carmina vires Conemur: bello non bona dextra seni est. Dum iuvenes fuimus, pegaseo e fonte liquores Hausimus et nullum scribere pondus erat. Nunc oblita mihi sunt carmina, friguit etas Atque sepulchralis unica cura mihi est. Que bilbitani quesisti Epygrammata vatis Ad te se celeri proripuere gradu. Nanque liber cum te latiis didicisset ab oris Advectum, subito profugus hinc abiit. Teque petens dixit "docti peto tecta Iohannis: Hic meus hospes erit, hic mea dicta leget." At si que currant nunc tempora conspicis et spes Afflictas, non nunc ludere, flere licet. Non bene versiculos sacrata nocte petulcos Invisasa: Christi sumere dicta decet. Cedant e manibus dulces, tua cura, poete Et divino animum codice pasce. Vale.
28. epytaphium cardinalis Sancti Angeli Iuliani Hic Iulianus ego dumosa in rupe quiesco Quondam romane presbiter ecclesie. Funeris et tumuli careo: non eget honore Qui pro te vitam, Christe benigne, dedi. In Teucros tua signa tuli vicique rebelles Sepius, ac demum victus et ipse obii. En ego sat vixi docuique rite Bohemos Argolicosque patres dogmata nostra sequi. Iam bene mecum actum experior, sed Grecia plorat Maiori posthac semper habenda iugo. Parcite, Romani Grecique, dolere: nefas est Quod superis placuit non tolerare homines.
29. Pius ad poetas Discite pro numeris numeros sperare, poete: Mutare est animus carmina, non emere.
30. Desine pro numeris nummos sperare, poeta: Carmina si dederis, carmina reddidero.
31. Pro numeris numeros vobis sperate, poete: Mutare est animus carmina, non emere.
32. Pius Papa contra Podagram Si sacer est sanguis Christi de corpore fusus Et dignus latria, dira podagra fuge! At si membra diu possessa relinquere nefas, Urgeat at saltem flamma dolorque minus.
33. Consilio celeri poteris res ducere magnas Quoque voles; pereunt, que mora longa trahit.
34. Ingenio tardi rebus nec grandibus prosunt Nec parvis possunt undique consulere.
35. Consilium paucis, bellum committite multis Qui regitis urbes imperiumque patres.
36. in latrinam Papa Pius ventres longe miseratus onustos Providus hoc cunctis nobile struxit opus.
37. de Paulo quodam et Petro Quas male Paulus opes septem congesserat annis Uno anno Petrus diripuit futuitque.
38. epitaphium Vitelli Hoc iacet in tumulo durus cum corde vitellus, Quem mors preveniens non sinit esse bovem.
39. ad primas vesperas Hec tue, virgo, monimenta laudis, Que tuis leti, Catherina, sacris Hoc quidem pacto modulamur omnes, Perfer Olympo. Si satis digne nequeant referri, Annuas nobis veniam, precamur: Non sumus tanti ingenii, fatemur, Optima virgo. Quis fuit dignas modulatus unquam Virginis laudes? Quis in orbe toto Femine invicte peritura nunquam Carmina pandet? Predita exemplis, Catherina, claris, Moribus prestans, sapiens abunde, Temperans, fortis, pia, iusta, prudens Ethera scandis. Quem latet virtus facinusque clarum, Quo nequit dici sanctius per orbem? Vulnerum formam miserata Christi Exprimis ipsa. Nam brevis, meste misereque vite Et malis cunctis penitus referte Fortiter spernens pretiosa queque Sidera adisti. Gratias summas habeamus omnes Filio magni genitoris almo, Spiritum sanctum veneremur et sit Laus tamen una.
40. ad matutinum Laudibus, virgo, nimis efferenda Iure ceneris, quoniam triumphos Ipsa celorum probitate mira Nacta refulges. Premium sancte tamen ipsa vite Et simul munus probitatis alme Accipis celo cumulata cunctis Denique rebus. Tu gravem sacris meritis refertum, Orbis exemplar pietate plenum, Predicatorum venerata patrem Ordine fulges. Nulla iam rerum placuit voluptas, Nullus ornatus, nitor ecce nullus Corporis. Semper fugiens inique Crimina vite, Sepius corpus domitans acerbe (Quam pie flagris, cruor hinc et inde Fluxerat rivis!) hominumque demum Crimina flebas, Qui per ingentes variosque casus Orbe terrarum cruciantur omnes, Tu quidem longe pietate cunctis, Inclyta, prestas. Gratias summas habeamus omnes Filio magni genitoris almo, Spiritum sanctum veneremur et sit Laus tamen tua.
<41>[ad laudes](S1) Iam ferox miles tibi sepe cessit Et duces iras posuere sevas, In necem diram populo minati Sepe Senensi. Quid quod et sacris studiis frequenter Viribus summis operam dedisti? Littere docte lepideque claris Urbibus extant. Niteris verbis revocare lapsos, Niteris rectum suadere cunctis; Sic ais: "tantum probitas beatos Efficit omnes." Iura tu seve tremebunda mortis Fortiter temnens, nihil extimescens Premium nostre vocitare vite Sepe solebas. Unde cum tempus properaret ipsum, Quo sacros artus cineresque busto Linqueres, celos aditura flentes Ipsa solebas. Unde cum tempus properaret ipsum, Quo sacros artus cineresque busto Linqueres, celos aditura flentes Ipsa docebas. Sic sacrum Christi venerata corpus, Hostiam libans lacrymis obortis Dixeras cunctis documenta vite Voce suprema. Gratias summas habeamus omnes Filio magni genitoris almo, Spiritum sanctum veneremur et sit Laus tamen tua.