CroALa, 2024-05-15+02:00. Nodus PETRARCA.carm-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/PETRARCA.carm-01.xml.
1. Astrictura duas stabili compagine gentes Et .......... virgo futura soli, In Ligurum terras Liguri modo pacta marito. Tendit Scaligerum clara puella genus. Huc coeunt proceres, coeunt simul agmina <matrum> Et matrona potens virgineique chori. Munera dant proceres, dant munera ditia matres. Fervet in obsequium mixta caterva suum Tu mea calliope quid in isto tempore tante Leticie dignum connubiale feres? Non nisi carmen habes, fer carmen queso puelle. Dic genus et patriam, entis et oris opes. Que prius incessit, nostras regina per urbes. Clarior? et celebri carmine digna magis? Que prius in gemmis, in vestibus ivit et auro, Ditior? et dotis splendidiora ferens? Aut que nobilitum tanta comitante caterva, Pompiferi plures traxit honoris opes? Hinc extensis adest fatie venerandus herili Marchio, cum primis quos prior ipse tulit. Hinc anthenoree primus qui presidet urbi Arbiter, et populis iura dat Euganeis. At dominus ligurum protectus colla capillis, It prior, idriferis associatus heris. Assistunt proeunt proceres, proceresque sequuntur Quos excivit himen connubiique faces. Stemata si queras, et que sit origo puelle Hanc satis insignis nobilitavit apex. Egregiis trabeatus avis, se iactat in una Mixtio scaligere, Carrigereque domus. Et si prisca retro stirpis repetatur origo, Polidamanteos dat sibi mater avos. Ex genitore trahit celebris primordia gentis, Nomina clara ducum magnificosque canes, Urbs que lota tuis athesis spumantibus undis Te prius abductis cogit abire iugis, Urbs fecunda bonis, et opimis fertilis agris, Ipsa Beatricem terra beata tulit, Hanc et forma beat, beat hanc et gratia morum, Mos animum ditat, ridet in ore decor. Dulce micant oculi, crinis micat emulus auri, Nubit purpureis candor in ore rosis. Omnis in egregio se iusta lege coaptat, Corpore pars, et habet quicquid habere decet. Matris ad exemplar cum sit formata puella, Quod pia quod mitis, quod sit honesta liquet. Ergo beatricis virgo mastinica nomen Nacta fuit merito, quam decus omne beat O quantum ligurum te complectentur honore Oppida, felicem te loca cuncta canent, Certior hec scribat alius mea penna notavit Que sibi calliope cognitiora dedit. Is et eas felix o virgo beata Beatrix, Et patris et cari sis liga firma viri. Nubila discendant, faveat clementia celi, Levia ne spirent, flamina nulla spirent Sis in eundo valens et sospes menia visas. Que vocat ex medio tergore lana suis. Letaque plausibus abi, et duc cum coniuge tedas Vos ligustra pari nectet amore venus Vos .............. afferte nepotes.
2. Bellica tarthareis concurrunt agmina turbis Precipitantque sue trepidantes menibus vrbis. O decus Anglerice Michael ductorque cohortis, Quem fera monstra tremunt, nos faucibus eripe mortis!
3. in canem suum Zabot Care Zabot, tibi parva domus, breve corpus habebas; Et tumulus brevis est, et breve carmen habe.
4. Cura, labor, meritum, sumpti pro munere honores, Ite! alias poshac sollicitate animas! Me procul a vobis deus avocat illicet: actis Rebus terrenis, hospita terra, vale! Corpus avara tamen sollempnibus excipe saxis: Namque animam celo reddimus, ossa tibi.
5. Deus pater qui creasti Mundum et illuminasti Suscipe me penitentem Et illustra meam mentem.
6. Frigida francisci lapis hic tegit ossa petrarce: Suscipe, virgo parens, animam; sate virgine, parce! Fessaque iam terris celi requiescat in arce.
7. Grammatice varias potes hic agnoscere partes Et simul hec illi quas sit sotianda per artes.
8. Hic iacet eloquii moles facunda latini, Hic situs orbis honos, hic tuscae gloria gentis, Hic decus et vatum princeps, hic corpus humatum Dantis Aligerii, patria qui pulsus ab urbe Invidia, magnis decoravit laudibus orbem: Cui nec siderei motus, nec fulgura coeli, Nec latuere Deum mentes, nec vana futuri Vox fuit, haud dubiis praedixit tempora signis. Hic quem nulla bonis vidit fortuna superbum Depressumve malis, invictus steti illaesus omni Pondere, nec cupido rerum flagravit amore; Sed virtutis amor erigitque cacumen honesti Raraque purpureae placuit facundia linguae: Et ne forte suum putet extinxisse decorem Mors invisa reis claro viget ille reatu Vivus, adhuc nomenque manet memorabile sacrum, Famaque perpetuo nunquam peritura sub aevo.
9. Hic Zachariam, Donati de sanguine cretum, Indole preclarum specimen, modo vita tulisset, Florenum gentile decus; sors invida fati, (Heu nimium properata, ferox, cunctisque perosa!) Intempesta ruens, funesto vulnere clausit. Heu, miserande puer, quem sternere bella negarunt Concita sepe tibi totiensque vocatus in armis, Hostis casus iners imbelli cede peremit! Sic sua te voluit deus hospita regna mereri.
10. Hunc celer ad fontem deserta per arida pergat Quisquis eget lacrimis quibus impia crimina tergat.
11. Iam glaciale solum conuexaque summa gehenne Transgredimur, iam nos concomitantur aque. Saxosus gelidusque viam Durencia monstrat Et Rodani ripas aruaque nota petens. Ventus ab aduerso violento murmure perflat Precipitansque niuem turbidus ora ferit. Ytalie post terga manet pulcherrima tellus, Quam uetat etherei cernere montis apex. Ante procul colles et Gallica rura patescunt. Gentibus hic fuerat terminus, est et erit.
12. Turris Parmensis Imperiosa situ victrici condita dextra Turris ad astra levor, spectabilis intus et extra. Corrigie splendor, fulget quo principe Parma, Bellipotens Azo me vult munimen ad arma. Me videat securus amans hostisque tremiscat: Subdere colla iugo, vel poscere federa discat.
13. Ingenii fontes et prata uirentia circum, Augustine, tui raptus amore feror. Si labor hic requiem populo prestare nepotum Forte queat, labor hic est michi grata quies. Hinc sibi posteritas stillas studiosa salubres Hauriat, hinc cupide florea serta legat.
14. Ingenii fontes et prata uirentia lingue, Augustine, tui succensus amore peragat Urbino patria uir nomine Bartholomeus, Afferat ut populo requiem labor iste nepotum. Hinc sibi posteritas stillas studiosa salubres Hauriat, hinc lectos componat in ordine flores.
15. epitaphium cuiusdam prepotentis | sed perniciosi romani Ira furor rabies pariter cecidere dolusque Pacis enim et patrie publicus hostis erat. Multa sub hoc parvo clauduntur carmina saxo, Hec erit una viri perfidieque domus. Roma, precor, meritas grates age leta Tonanti, Huic similem posthac vix habitura diem.
16. Itala preclaros tellus alis alma poetas, Sed tibi Grecorum dedit hic attingere metas. Servius altiloqui retegens archana Maronis Ut pateant ducibus, pastoribus atque colonis, Mantua Virgilium qui talia carmine finxit, Sena tulit Symonem digito qui talia pinxit.
17. Linquimus ytaliam, paulatim terra tumescit Et pede montana valle tenemus iter.
18. Lusimus atque noui flores concorditer anni Carpsimus et primo vere simul fuimus. Egimus et calide tempus simul omne iuuente Estiuosque dies ancipitesque vias. Fac, precor, autumpnum, gelide fac tempora brume Quodque prope est senium fac precor ire simul. <De> reliquis eui seros quid scindimus annos? Mors et uita simul sintque sepulchra simul.
19. Mane nemus montes, sero mare flumina fontes.
20. Mulcet honorati reditus spes blanda gementem, Ne fera digressus perimant suspiria metam.
21. Nunc tamen et lauri mirtusque hedereque silentur Sacraque temporibus debita vita tuis.
22. ad Virginem Mariam O supremum matura parens eternaque semper, Cuncta movens rapidi pereuntia secula mondi, Astrorumque opifex totumque emissa per orbem Lumina diffundens patulas lustrantia terras, Luminibusque infunde meis tua sancta tueri Numina, monstriferi delere piacula fati; Cumque aderis, suprema dies, lassataque rumpant Stamina fatales rapido revoluta sorores Impetu et extreme peragam dispendia vite Angelicis sotiare choris pater optime divum Digneris piceis animamque abnectere flammis.
23. Lelio de Pompeio Pompei, rapido tempora turbine Excurrunt: Properat dura necessitas Radens falcifera cuncta potentia Quae Sol despicit aureus. Ortus pellucido lumine flosculi Exsurgunt; veniens ver cito deficit: Veri florifero certa superuenit Aestas precipiti impetu. Lucis vix gemino stamina dissecat Mortali digito Parca celerrimo. Omnis marmorei machina decidit Fastus temporis ictibus. Tu fatum Patrium defugis, excolens Diuas Aonias: te petit irrito Saturnus iaculo, nam iuga desuper Frustra percutit ardua. Ictus doctiloque gloria Palladas [?] .......... reparat cognita laurea. Ac nostra excurrent carmina longius Nulli obnoxia tempori.
24. Purpureas niueasque rosas ver nutrit amenum. Sola potest uirtus nomen prestare serenum, Cui si sanguis adest ab origine clarus annorum, Florem iuncta ferunt auro frondente decorum. Gratulor ambobus: dignus tu sumere munus, Dignus et ille dare, meritorum cognitor vnus.
25. Quid miser hic gaudes? mundi circumspice fraudes Et laqueos mortis: vi patentibus effuge portis. Dum sequitur socios, hic hamo carpitur vnco Quem tibi cura fuit tenui suspendere iunco. Hos quoque credulitas traxit post fata suorum: Mors erit vna quidem coniunctaque busta duorum.
26. epitaphium cuiusdam prepotentis | sed perniciosi romani Quod mihi nascenti dederat Florentia corpus Abstulit hec saxi nunc inamena domus. Aspice longinque <nunc hac> tellure sepultum Aspice longinque <me ipsum> tellure sepultum Aspice longinque <corpus> tellure sepultum Malueram patrio reddere membra solo. Hic tamen illa iacent licuit que tangere morti, Spiritus alta volans ut petat astra precor
27. versus ad sanctum Hyeronimum Rore parens perfuse sacro et coelestibus ausis Afflate, interpres et amice, Hieronyme, Christi Gnare trium: nostrae sed fons nitidissime linguae, Unde fluunt rivi late, quibus omnis in orbe Ecce nunc floret ager, morumque piorum Incrementa vigent, sicut tibi Christus ab alto Affluit, et teneram complexus numine toto Largifluo docilem radiavit lumine mentem, Sic mihi dexter ades; districti iudicis iram Flecte precum impulsu, durosque infringe reatus, Communemque mihi dominum placare memento, Nam potes eloquio et meritis ditissime tantis. Fac bone, multiplici venia, te supplice, laxet Millia tot scelerum regis miseratio nostri: Spero, et noscis alme animos et in ore ridentes Omnia nuda vides latebrosi pectoris antra, Te duce mutatam in melius contingere vitam, Supremumque diem vicinae mortis et horam Cernere tranquillus: dumque in limine dirum Alloquar: haud ullo prorsus trepidare pavore Sanguine purpureo qui nos a crimine lavit Morte domans mortem tetri spoliator averni. Annuat his christus patri sanctoque coaevus Spiritui, trinusque poli regantor et unus.
28. Ponendi a pectore Sancole, sacra michi tua lumina uisa secundo Lumen ad ethereum perducant pectore mundo. Ponendi a tergo Tempora diffugiunt subitoque senescimus, ergo Stet deus ante oculos, cedant mortalia tergo.
29. Si fera quadrupedum tractando pectora mulces Et potes in mores sensim conuertere dulces Sique vagas, uolucres humanas flectere mentes, Est minus et cunctas vni tibi subdere gentes.
30. Loduicus Sanctus Candida si niueis se nunc tua laurea pennis Induat et pellago pulchra feratur auis, Nonne uoles simili te transformasse figura Mente manente quidem, sed variante coma? Nonne libens, quocunque gradum feret illa, sequeris Hac illac secum per freta cuncta vagus Dilecteque comes nanti simul atque volanti, Vt similis semper uita duobus eat? Franciscus Petrarca Sic fateor, sed plura petam: michi dulcis amicus Hereat et lateri dulcis amica suo. Gracior hec auibus contingat uita quaternis, Nil animos usquam quod nimis angat erit.
31. Sollicitus segnis gaudens flens eger inopsque.
32. Spes mea dum vixi, nunc spes manifesta bonorum, Vir michi funereum gratus ad vsque thorum. Promerita mercede caret. Gemit ille fidelis. Cum sibi solamen - nam potes - esse velis, Poscere quod presens nequeo, mea poscit ymago Quodque prius mallem, iam tumulatus ago.
33. Surgimus assidue, rigidam iam scandimus alpem Asperiorque graues semita lassat equos, Iupiter horrisono descendens turbine seuit, Et terras oculis eripuere niues.
34. <Tu> felix victrixque redi siculosque tyrannos Obrue, ne longos stent sceptra nephanda per annos.
35. Urbs eterna Dei, solidis subnixa columpnis, Hunc fore signiferum de tot sibi cernit alumpnis.
36. Ursa peregrinis modo pasta in montibus ista Chaoniam pingui glandem mutavit arista, Et prius obscurum, mutatum post animal bis, Nuper in hanc urbem pedibus qui venerat albis Dedidicit tolerare parem. Sed vincit alumpnis Regia Solis enim sublimibus alta columpnis. Cyrrus erat tremulum nactus per lubrica culmen, Qualiter expressum ventis per nubila fulmen; Femina dum videt hunc indoctum fata subire, Protinus exarsit, nec tempora distulit ire. Dumque hostis posset titulum gestare repulsi, Una nota est Magno capitis iactura revulsi. Si Romam Penus victricia signa tulisset, Ultimus ille dies bello gentique fuisset. Exul inops misero condam periture veneno, O nimium celo et pelago confise sereno, Tempora dum spernis, dum res agnoscere letas, Labitur occulte fallitque volubilis etas! Obfuit Hesperie generi clementia nempe: Iam super Herculeas fauces nemorosaque Tempe Heu licet armentis - sortem miseremur acerbam - Vellere surgentem de nostris ossibus herbam; Nec foret Epyro, scissis a corpore morbis, Pugnatum totis concussi viribus orbis. Nomina non valeam sic enumerare cadentum, Non michi si lingue centum sint oraque centum; Verum ego quid meditor dicam, non falsa monebo Atque per ambages et longa exorsa tenebo. Ursa cruenta equidem natorum at tristia plangit Ora videns, animum curis mordacibus angit, Nocte dieque ferum quatiunt suspiria pectus Pallentesque habitant Morbi tristisque Senectus. Namque ubi respexit paulum Fortuna severe, Cura dolorque animi lacrimeque alimenta fuere: Orpheus ut condam, dum flectere Tartara credit, Squalidus in ripa Cereris sine munere sedit. Lesa furit tentatque animo temeraria forti Seu versare dolos seu certe occumbere morti. Hanc dampnis compesce suis, ne seviat extra, Impia iam merita scrutatus lumina dextra. Ense decus partum noscas atque ense tuendum, Nil actum credens, cum quid superesset agendum. Est vicisse parum, superest incumbere victis. Excessere omnes aditis arisque relictis, Non redeunt iterum, totiens occurre fugatis; Tolle moras: semper nocuit differre paratis. Bella novant, repetunt, flentes sua vulnera secum: Ipse prior, miles campum descendat in equum; Irrue, per claras semper memorabilis artes, Dum trepidant nullo firmate robore partes. Heu, Iovis obsessam tenet arcem, triste relatu, Et nunc ille Paris cum semiviro comitatu, Intus quos nec bruma ferox, nec torreat estas Et Metus et malesuada Fames et turpis Egestas; Exterius Perusina cohors, gens improba Nursi, Setigerique sues atque in presepibus ursi: Colluvies infanda hominum pretioque reguntur, Nulla fides pietasque viris qui castra secuntur: Arma timent, horrent gladios clipeosque micantes; Pugna levis bellumque fugax turmeque vagantes. Nam decus ursorum finis requiesque laborum Et quesitorum terra pelagoque ciborum. Quemlibet invenies illa de stirpe creatum Plenum epulis madidumque mero Venerique paratum; Et magis edoctum quam sevo accingier ense Expectare dapes et plene pocula mense. Hostis ad incursum nequeunt consistere sella, At non in Venerem segnes nocturnaque bella. Turba loquax, quis ferre queat que singula mutant? Milia rumorum confusaque verba volutant: Depressi immemores alieno vomere sulci, Pastoris duri hic filius, ille bubulci. Ergo, age dux, subito trepidantia dissice castra, Macte nova virtute, puer: sic itur ad astra. Vel si forte negant, archanis obsita causis, Invida fata piis et fors ingentibus ausis, Ast aliquando ferant hostilia tecta furentem Egregiam et victu facilem per secula gentem: Sic potes imbelles arcere, Columpna, catervas, Que Tuscum Tiberim et Romana Palatia servas. Non aliter pactum poterat refringere postem Penum qui Latiis revocavit ab arcibus hostem. Ardeat igne velis mons ille reductus edaci Captivumque ducem violate tradere paci. Cur male non cingit toto sua culmina posses Agger murorum, nec inundant sanguine fosse? Seviat in pavidos ruptis tua dextera claustris, In segetem veluti cum flamma furentibus Haustris. Clausa manus videat, sompnis modo pinguibus usa, Tot telis sua fata peti, tot corpora fusa. Audiat illa tubam mesto circunflua planctu Ere ciere viros Martemque accendere cantu! Alba Columpna, procul cum signa rubentia tolles, Descendens totos perfundit lumine colles; Prenestina falanx iaculis subtexere celum, Tollere et emissum cursu precedere telum. Frangere nunc fluvium, nunc passum querere pontis, Nunc caput aerii scandentem prendere montis. Quam totiens meminisse potes, geret horrida bellum Sanguineum quatiens veluti Bellona flagellum; Sunt tamen indomito tua subdita castra parenti. Ne cessa prebere deo tua fata volenti: Nam deus ipse aderit; bellum est cum gente maligna. Tollite iam pridem victricia, tollite, signa! Si pater hic tuus est qui componi arma iubebat, Pax fuit: hic leges Campumque et rostra tenebat, Si potuit rigido trepidam componere vultu Hic rem Romanam magno turbante tumultu; Si sepe in dubiis, qui nunquam destituit spem, Unus homo nobis pugnando restituit rem, Tempore precipitis quem vis non ulla ruine, Non anni domuere decem, non mille carine; Si dicturus erat quis quis tunc cerneret illum, Aspice Torquatum et referentem signa Camillum, Sique domi et bello clarum nullique secundum Aerias tentasse domos animoque rotundum Ethera noverunt et egentes sanguinis umbre Nar ve tulit preceps et opace Farfarus umbre, Quis metuat tanto tam mollia credere fata? Vivite felices, quibus est fortuna parata! Prestet in ambobus veteris modo cura decoris, Vicistis: videor fluvios spectare cruoris. Fors sinit, his metuens mores abrumpere sanos, Intonsos rigidam in frontem descendere canos. Fac, precor, abiciat vultus presagia mesti Iustitie cultor, rigidi servator honesti, Prospiciatque dolos. Nam, si bene cetera noscit, Non hoc ista sibi tempus spectacula poscit. Ante trahenda lupis, agna imperterrita, dones Ubera, nec magnos metuent armenta leones; Ante per Ethiopum campos nix alta rigebit, Nec Babilon estum, nec frigora Pontus habebit, Federa quam tibi sint ursorum credita tute; Quam simul aspexit, dicta acceptaque salute, Te, trux ille queat conceptum avertere primum, Primo ne medium, medio ne discrepet imum. Illius, michi crede, domos male tutus adires Nunc, olim, quocunque dabunt se tempore vires. Cur igitur pacem iuvat expectare morando? Desine fata deum flecti sperare precando. Sed si nulla quies nisi sanguine protinus hausto, I, bone, quo tua te virtus vocat, i pede fausto: Clausum pacis iter, patet altera semita vobis Usque adeo nusquam arma et equi fretaque invia vobis. Bellandum est; frustra gladiis, dux optime, parcis, Si datur et duris sedet hec sententia Parcis; Proderit haut pietas: opus est nunc viribus uti, O scelerum ultores melioraque signa secuti; Nec labor impediat, lux et nox, anxia curis, Dulcia virtuti; gaudet patientia duris. Extulit Alcidem labor irrequietus ubique, Rege sub Euristeo fatis Iunonis inique; Priamidem virtute licet natura replesset, Sed nisi bella forent, nunquam michi cognitus esset. Ille parens patrie famam quesivit habunde Qua nimius Titan rareque in fontibus unde. Eximie Marium bello iuvere coacte Vulneraque et mortes hiemesque sub Alpibus acte; Vos quoque predictis est adnumerare necesse, Cum status Urbis erit qualem nunc auguror esse! Est placitum superis super hoc transmittere votum Sic et apud seras gentes populosque nepotum Gloria per multos durabit parta labores. Ite alacres, nunquam vestri morientur honores: Denique si properet cursu mors improba sevo, Nulla dies unquam memori vos eximet evo.
37. Urse, tuum memori teneas sub corde poetam. Temporis hanc breuitate uetor transcendere metam.
38. Victor erat uerbo rex gallus et ore superbo, Nunc fugit in latebras bello superatus acerbo. Lapsus in insidias rudis incola fontis aprici Mittitur: Exiguum ne despice munus amici.
39. Vos quibus alta datur tractare negocia, patres Consilii, firmate animos ac soluite diris Pestibus; urentes odiorum extinguite flammas. Nullus amicicie studium colat, iraque et ardens Liuor et ultrices fugiant e pectore cure, Affectusque cadant alii, stimulosque nocentes Pellite in exilium, ne libera corda fatigent. Cura sit in dubiis exanime cuncta salubri Discutere in medium; nichil auricularia prosunt Iudicia alterno tacite commissa susurro, Ne decet in multas numerum distinguere partes; Nec uagus hinc illinc abeat consultor; ad unum State uiri, uariosque animi quos quisque profundo Conceptus sub corde premit reserate sedentes. Ingenio placet ista quies; placuere Minerue Otia, tranquillas et amat sapientia sedes.