CroALa: documentum

Documentum PALINGEN.zodi-01.xml in db pdill0

---

Aries Mens mea nescio quo iamdudum impulsa furore Ardet lauriferos Parnassi inuisere colles, Ruraque Castaliae Musis celebrata canoris: Cirrha placet, semperque virens nemus. O ego quantas Effugiam tenebras! video surgentis Eoo Luciferi radios paulatim albescere coelo. Liuor, abi et stygio procul hinc te absconde profundo. Vincit amor Musae, vincit Deus: ardua quamuis Sit via, non metuit virtus inuicta laborem. O Phoebe pater, vatumque decus, da noscere calles Ambiguos, auidumque reple ambrosia Aganippe: Lux tua monstret iter, per quod penetralia templi Ingrediar veneranda tui, et me subtrahe vulgo. Non ego, quod veniam nouus ignotusque sacerdos, Gratus ero fortasse minus: si numine dextro Excipies blandoque sinu. Tu tollis ab imo, Nobilitasque viros: sine te mortale peribit Ingenium, vox raucescet, nil dulce sonabit Vana chelys; quod si fueris mihi dexter, adibo Sidera, spectabitque altos mens enthea diuos. Sis igitur mihi, quaeso, fauens, Latoe, tuumque Tollere humo (nisi fata vetent) dignare clientem. Et vos, Castalides Nymphae, si pectore puro Limina vestra adii, si non contagia caecae Luxuriae iuuenem potuere auertere vestro A cultu, nec me vicit vesana libido, Tradite me famae, ne prorsus inutilis olim Vixisse hic videar, pereamque in funere totus. Spes famae solet ad virtutem impellere multos. Tu vero, Dux, Herculeo qui nomine gaudes, Ausonios inter proceres celeberrime nostro Tempore, et Estensis certissima gloria gentis, Quem Parnassiacis Pallas nutriuit in antris, Et sacro a teneris aluerunt lacte Camoenae, Vnde sibi sperant decus immortale futurum, Cirrhaeasque iterum per te reuirescere lauros: Quanquam obstat Mauors atque inuidus in sua quaerit Promissis, aliisque modis, te ducere castra, Castra ubi perpetuos merearis victor honores, Et tua lauriferis decorentur signa triumphis, Adsis, et placido vultu dignare poetam Aspicere, insolitas intentatasque volentem Ire vias, vatum quas non ulla orbita signat Hactenus, et timido optatum largire fauorem. Sic tua te incolumem videat Ferraria semper, Donec, post longae felicia tempora vitae, Decedens terris, ad caeli sidera migres. Illa dies olim veniet (modo stamina nobis Longa trahat Lachesis) quum te et tua facta canemus Vberius, nomenque tuum Gangetica tellus, Et Tartessiaci resonabunt littora ponti: Ibit Hyperboreas passim tua fama per urbes, Et per me extremis Libyae nosceris in oris. Tunc ego maiori Musarum percitus oestro Omnibus ostendam, quanto tenearis amore Iustitiae, sit quanta tibi pietasque fidesque, Quantum consilio valeas, et fortibus armis, Quam sis munificus, quam clemens: denique per me Ingenium moresque tuos mirabitur orbis. At nunc ista, tibi quae tradimus, accipe laeto Interea vultu, et praesentibus annue coeptis. Scribere fert animus multa et diuersa, nec uno Gurgite versari semper: quo flamina ducent Ibimus, et nunc has, nunc illas nabimus undas, Ardua nunc ponti, nunc littora tuta petemus. Et quanquam interdum, fretus ratione, latentes Naturae tentabo vias, atque abdita pandam, Praecipue tamen illa sequar quaecumque videntur Prodesse, ac sanctos mortalibus addere mores, Heu penitus (liceat verum mihi dicere) nostro Extinctos aeuo, quo non obscoenius ullum Aut fuit, aut posthac erit; et quaecumque nocentes Languenti valeant animo detrudere morbos. Non melior, non virginibus magis apta Camoenis Materies, quam quae tractat de moribus, ulla est. Haec hominem reddit sanum, ingenioque valentem, Sit quamuis hebes, et stolidi cognatus aselli, Impius, et recti contemptor, turpiter et qui Luxuriam sequitur, vel quem scelerata cupido Sollicitat, cuiusue premit praecordia dirum Inuidiae virus, mendax, vafer atque bibendi Consultus, demum vitio quocumque laborans. Hac poterit sola peruersae crimina mentis Exuere atque viam vitae reperire salubrem. Efficit haec claros homines, et honoribus aptos, Qui sibimet, domuique suae, patriaeque decenter Consulere, ac dubiis rebus succurrere norunt. Non tantum facies roseo niueoque colore Mista placet, pulchrique oculi pulchrique capilli, Singulaque aethereas imitantia membra figuras; Quantum compositi mores, et splendor honestae Mentis, quam vitio virtus seclusit ab omni; Quid quod iustitiae cultor morumque bonorum Laetus agit, speratque Deos sibi profore semper? Nec curat, siquis secreta in aure loquatur; Nec trepidat Regis vel Iudicis ora vocatus. Contra, qui malus est, formidat semper apertum Ne fiat facinus, quod clam commisit; et ictus Fulmineos, tonitru audito, sibi conscius horret. Siquid secum homines mussant, nunc dicitur eheu De me, nunc recitant nostrae praeconia culpae. Quid faciam? Iudex vel Rex me accersit. Adibon'? An potius fugiam miserae discrimina vitae? Lege deum stabili semper metus angit iniquos. Namque malus, quamquam interdum gaudere videtur, Aestuat ipse tamen mediis ut Strongylos undis Aethnaue, quum fabricat flagrantia tela Pyracmon. Num magis ergo canam mille oppugnata carinis Pergama, periurum stulte miserata Sinonem? Ogygiasue domos infausto Marte petitas? An laudabo aliquem dictis mendacibus, ut pars Magna solet vatum, et coruum phoenica vocabo? Num melius plumis Iunonia regna secantem Daedalon, Icariosque ausus et fata gementem, Mutatasque deum atque hominum memorare figuras? Et vacuas aures nugis mulcere canoris? Num melius iuuenum lasciuos dicere amores, Quodque nefas maius, dictis temerare profanis Coelicolas? quid enim dementia nostra veretur? Concumbunt, rapiunt pueros, vitiantque puellas; In coelo est meretrix, in coelo est turpis adulter. Pro pudor! haec pietas? hoc fas? haec debita diuis Gratia, thura, foci, pecudes, altaria, laudes? Quid non mentiri, vel quid non protinus audet Fingere mortale ingenium, ut sibi maior eundi In praeceps pateat via, liberiorque potestas Peccandi detur, minus et peccata pudoris In se contineant? O stulta, o putida certe Scriptorum turba Anticyris purganda duabus, Ad vos hic sermo est; alios vexatis et ipsi; Nec parcit cuiquam vestrae petulantia linguae. Quid mirum, si vos eadem quoque fulmina tangunt? Dicite, quid tantum noctesque diesque laborem Fertis? dumtaxat pro vobis? at nihil inde Laudis habere licet: nam qui sua commoda solum Quaerit, nec prodesse aliis curat, potius sed Damna aliena malus ridet, dum quod sibi credit Vtile perficiat, saeuissima iure meretur Bellua, non homo dici. Ergo sic scribere oportet, Vt quicquam inde boni valeant haurire legentes, Ne frustra tempus sese triuisse querantur, Fallaces nugas et inania monstra legendo. Atqui scire opus est, triplex genus esse bonorum, Vtile, delectans, maiusque ambobus honestum. Horum aliquod, vel plura ferat quodcumque poema, Sic tamen, ut metae nunquam frangantur honesti. Sed quibus est dignus titulis, qualiue corona, Qui non vana modo, ac nullam praebentia frugem, Verum quae potius vitam corrumpere, necnon Insanis possint maiorem adhibere furorem, Affigit chartis, dirae monumenta relinquens Luxuriae, et populis deliramenta futuris? Heu quantos urget stimulos, et qualia nequam Sermo animis aconita propinat! ab auribus audet Improba vox imas cordis penetrare latebras: Ad scelus inde solet torpentia membra mouere Dicet forte aliquis, delectant talia magnum Saepe virum, cuius florente satelles in aula Plurimus est, et quem rerum iubet esse verendum Copia, cui ridet modici fortuna cerebri. Quid tum? proinde licent, et sunt laudanda, quod ipsis Diuitibus placeant? Non sic. Nam quilibet haud scit, Quot bipedes aurum, quot purpura vestit asellos. Sunt o sunt multi, Sidonia concha superbos Quos facit, et Seres depexae frondis honore Obducunt, quorum digitis nitet aureus ingens Annulus, et rubro collecta in littore gemma: Hos tu iurares magnum superare Platona Ingenio, et sanctis non cedere moribus illi, Quem solum cecinit Phoebi cortina beatum. Nil tamen intus habet species haec tanta: sed ipsos, Nomine non vano, ventosos dixeris utres. Magna voluptatem generat fortuna, voluptas Stultitiam, et prorsus lumen rationis obumbrat. Inde fit ut raro sapiant. Tolerare laborem Propter virtutem quis vult, si praemia desint? Praemia quis quaerit, nisi quem dura urget egestas? Gaudia sectatur diues, dulcemque quietem: Dumosos odit calles, cliuosque viarum Difficiles, per quas doctrinae scandimus arcem. Non possum tota non excandescere bile, Quin ego deuoueo versus pariterque poetas, Cum video pueros, obscoena docente Magistro Carmina, peiores fieri, primumque pudorem Linquere paulatim, et sceleratos discere mores, Vnde magis possit natiua augerier illis Nequitia, et citius sub tartara delabantur. Sed mihi non desunt solatia debita; nam cum Scribant, ut magnam possint acquirere laudem, Magnam ignominiam pro laude, et dedecus ingens Accipiunt. Merito quis enim non iudicet illos Flagitio imbutos omni, talesque fuisse, Qualia sunt chartis quae mandauere nefandis? Index est animi sermo, morumque fidelis Haud dubie testis; quoniam quisque illa libenter Et crebro loquitur, quibus oblectatur. Arator De bobus, rastris, de vomere; nauita narrat De velis, remis, de restibus atque carinis; Miles equos memorat, gladios, hastilia, pugnas; Sic obscoeni homines plerumque obscoena loquuntur. Vos moneo, quorum est fidei commissa iuuentus, Et quorum est teneras puerorum fingere mentes, Ceu molles digito ceras; haec scripta perosi Deteriora, aliis incumbite; et illa docete, Arida quae non sint, et non indigna referri. Historiae placeant nostrates ac peregrinae; His se cirrati oblectent, has mente reponant. Nectareos manant succos, (mihi credite) vitam Instituunt, quae sint fugienda sequendaque monstrant. Fabula non omnis spernenda est. Saepe legatur Vtile quid moneat puris Comoedia verbis. Sunt etiam (fateor) complura poemata, prauis Haud temerata iocis, sed quae grauitate virili Procedunt, placitoque tegunt sub cortice mella. Ista iuuant, eadem pariter sine crimine prosunt; Istis discipulos epulis educite vestros. Firmior at postquam viuendo accesserit aetas, Liberius poterunt lato discurrere campo, Et quascumque volent decerpere tutius herbas. Est operae pretium post haec perpendere, maius Vtrum opus atque utrum potiori in sede locandum, Quo probitas, an quo tantum ipsa scientia crescit? Praestet utrum esse bonum an doctum? diuina quidem res Doctrina est, decorat mites oditque superbos; Ipsa voluptatis refugit somnique clientes, Nec nisi per longum tempus multoque labore Percipitur; regit haec urbes; haec arma ciere, Haec auferre potest; terras et sidera monstrat, Morborum expultrix: varias formare figuras, Et numerare docet fidibusque apponere vocem; Tecta Dei scandit, naturae arcana recludit; Qua sine nemo potest perfectus dicier; haec nos Dissimiles pecudum reddit, similesque deorum; Fit tamen exigui pretii perditque nitorem Ipsa suum, quoties vitiorum faecibus oblita Induit informes vultus; ceu sordet Iaspis In putri demersa luto, ceu Phoebus ab atra Obductus nebula, vel cum premit ora sororis. Nec modo vilescit, sed fit quoque noxia; quippe Si malus hanc habeat, poteris concessa furenti Dicere tela, quibus valeat transfigere plures, Baccharique magis. Quisquis sine crimine vitam Ducere conatur, diuina humanaque seruans Iura scelusque cauens, tanquam praeuisa draconis Guttura, quem stimulat pastus insana cupido, Sit licet upilio vel agaso aut mulio, libros Qui nullos penitus norit, preciosus haberi, Laudibus ac debet magnis ornarier; illum Spernere non homines, non coeli numina possunt. Quis, nisi mentis inops, virtutumque improbus hostis, Non amet, atque illum laudet, qui sacra veretur, Iustitiamque colit, caeco non vincitur auro, Non aliena rapit, miseris succurrit, et arcet Infames a se; ast humiles fouet, impia linguae Mordacis vitat contagia, laedere quemquam Non gaudet, potius cunctis prodesse laborat? Quodque decus mirum est, in re quacumque modestum Ostendit sese? felix hic nempe. Sed illum Felicem magis esse reor, qui pollet utroque, Qui probus atque idem doctus; diademate talem Quis dignum neget? hic aliis praecellit, ut aurum Est orichalco nobilius, vitroque pyropus. Tu tamen inuenies raro peccare peritum, Vel caute aut leuius; rudibus vix ulla pudoris Est ratio atque palam vetitos labuntur in actus; Irridetque sacras petulans inscitia leges. Vt caecus nescit scrobibus diuertere ab imis, Impinguntque pedem tenebrosa nocte vagantes, Quum silet inferno recubans Proserpina lecto; Sic mens quae caeca est, sine lumine doctrinarum, In quodcumque nefas facili descendere lapsu Non dubitat, nisi sit poenae compressa timore; Nec quicquam quod non placeat sibi, iudicat aequum. Saepe vicem tamen ipsa gerit natura magistri, Inque utero ingenium multis largitur, ut illi, Quod schola non docuit, coelesti munere discant. Quid prohibet tales insontem ducere vitam? Maxima ergo illi debetur gratia, cuius Praestat utrumque liber. Bifidi vos numina montis, Quae colui, quibus et reliquos deuouimus annos, Munera si fas est paruos tam magna rogare, Tale mihi carmen quaeso concedite: vel me A pipere et scombris saltem defendite, nostros Tardipedis nec Vulcani voret ira labores. Hactenus haec Aries, qui nostri limina seruat Zodiaci, iam vult properanti cedere Tauro, Meque noui finire iubet praeludia cantus.