CroALa, 2024-05-22+02:00. Nodus MOGGIO.carm-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/MOGGIO.carm-01.xml.
1. de operatione XII mensium Signum fundit aquas, Iano sibi vina parante. Februm cura tenet lignorum, Pisce natante. Marci fac cunctos, Aries, tu surgere flatus. Munere, Taure, tuo sit Aprilis flore beatus. Militat in Geminis Mayus puer et iuvenatur. Iunius, ut melius metat, in Cancro spoliatur. Excute grana, Iuli, fruges tere, stante Leone. Far, Auguste, para, sub Virgine dolia pone. Sordidus in Libra September vult sibi mustum. Scorpio seminibus Octobrem cernit onustum. Dum vigil est Arcus, rapas evelle, November. Dum Capricornus adest, porcos occide, December.
2. Iacopino de Robatiis de Mantua | gramatice professori Roscida Phebei tondebant prata iugales, Aurea nocturnos luna vehebat equos. Noctica, cum primum venere crepuscola iamque Exierat blattis stridula turba suis. Me vocat - incessi, pariter conscendimus ambo - Letus olivifer: "Has - inquit - habeto notas, Perlege". Siderea spetie Parnasia virgo Dulcia devote verba salutis habet: "Quisquis et unde fores, quoquo rapereris amore" Edidit ignaro, dulcibus orsa modis. Dulcibus orsa modis, animo succussit inerti Calcar et Aonias suasit inire focos. Iussit inire focos, sed qui frenaret euntem Torpor et abiecti sauma furoris erat. Quid modo Pierii iuvat impallescere cartis? Romulidum veteres occubuere patres. Occidit in terris si quis fuit emptor Agaves; Premia Castalio sunt ibi nulla deo. Territus effugio pennati terga caballi; Iudicat infirmas has Galienus aquas. Ipse vides fulvo gaudent ut secla metallo, Terraque Apollineam ridet avara chelim, Cumque ferant dociles insanos esse poetas, A Tritone rubri me trahit unda Tagi. At tua purpureo radiantia carmina textu, Carmina Pegasei gurgitis hausta vadis, Effecere humili meditarer arundine musam, Allexere meas in tua vota manus. Exeror et parili contexere verbula nodo Molior, obsequium pronus in omne tuum. Sum tuus, ergo vale: tibi me iunxere Camene, Dulcis amor patrie, dulcius ingenium.
3. Donato de Alvariis Veronensi Aude, age, Apollineam conscende beatior arcem, Culta Meduseis merge labella vadis. Non est cur paveas, trepido ne crede pudori; Es puer: in puero nil nisi mite putes. Aureus ito, togas et fila sonantia disce, Discito concordi verba movere lyra. Cum semel attigeris celebrata canoribus antra, Crinibus, epoto gurgite, serta premens, Illic invenies miracula dulcia rerum, Cernes frondicomas currere postque trabes, Orphea mirificum Titii placasse volucres Immanesque rotas Tantaleosque lacus. Res nova! Celicolas bello trepidasse Gigantum Disces, armatos pertimuisse deos, Illic aggestis cumulatam montibus Ossam, Ausos terrigenas attonitumque Iovem Coget et Amphion Tyrios accurrere montes; Surget Phebeia Troia vocata cheli; Regia Pasiphe pariet male subdita tauro, Tristia Mynous inbuet antra pudor, Bellua multiplici fundetur cessa cubili; Carpet et aereas Dedalus arte vias. Que cecinere prius veteres miranda teatris, Omnia iurabis non caritura fide. Quid facis? An dubitas Phebi te credere lauro? An pudet egregio rem dare proposito? Fare quos illustres decorat veneranda poesis, Quot dedit eterno vivere sacra stilo. Elue, come comas cytharisque inbellibus urge; Non opus est sevo Marte ferire fores. Iam michi iam videor dulces spectare choreas; Sistra, nec invideo, tymnula multa sonant. Iam tibi Nyseos latices hederasque propinant Laurus in niveis duceris altus eaquis. Os tibi iam sublime dabunt, celumque videre Dulciter ora virum pervolitare dabunt. Multa Sophocleo iam carmina digna coturno Concinis, Aonio percutis astra sono. Iam sibi te Verona novum iocunda poetam Iactitat, a genito nobilitata suo. Aude, age, posce celer sacre Trytonidos aulam. Quanta sit in Modio, sum tibi sponsor opis.
4. ad Alterium de Verona Macte nova virtute, puer qui scandis ad astra! Sit tibi grata salus, portat quam nostra tabella. Docte coturnatos scenis depromere cantus, Incute plectra lyre, videam sis gramate quantus. Noscis elenchorum pugnas loyceque duellum: Hei michi sensus hebet! Non hoc tibi consero bellum. Titire, pierie recubans sub tegmine fagi, Dulcia Cecropii mictas michi pocula pagi. O Phebi soboles, o Calliopea propago, Innue carminibus que sit tua mentis ymago. Ne cadat in piscem mulier formosa superne, Quod rogat, Alteri, Modius te dede Camene.
5. Petro Dantis iudici Festa dies aderat, iubari Vesperta propinquo Obvia Phebeos diva ciebat equos. Est pars nota fori locus is Patholidos unde Pocula et auriferi quem tenuere Tagi. Hunc ades et, medium docili cingente corona, Inclita Pieridum lux, Rainaldus adit. Verbula conseritis celebri mellita lepore: Effluit a doctis docta Minerva viris. Advena succiduo gestu problemata ponit: Danthidos in patria posceris arte lyram. Sic, reor, accersunt plectro Peana sorores, Anguis opus pavide cum petiere sui, Sive Iovis Phlegram seu que cantabat Yopas, Sydonis Yliacum cum bibit egra virum. Inseris audaces digitos testudine dulci, Mira sonas, mites illinis arte modos (Forsitan et nescis, aderam) pavitante popello Ut reduci Manes viderat ille gradu Titirus utque comes (reboans Acheronte vadoso Admisit binos lintre capace Charon), Fumidus ut tetro Flegeton incendia lapsu Evomat, exangues Styx secet atra choros; Ut, que fusorum celeri vertigine vitas Dispensant, triplices obstupuere dee. Gnosydos horrisonis acti cruciatibus urne Deflebant, sua quo Tartara quemque trahunt, Et, bene si memini, falone<m> torquebat ymago Previa Meonii voce tonante senis. Desine, iuste senex, quid in hos accingeris ensem? Hii, sunt hii Musis gloria summa tuis. Dite pererrato, tandem transibat ad agros Elysios; Domini procidit ante tronum. Quas ibi blanditias, que verba precantia fudit Gens humilis! Celeres aciit illa deos. Talia dum memoras, arrectis auribus, uror; Uror, et obiecto lingua pudore silet. Ha quociens voluit, pavidis emissa labellis, Dicere: "digneris, hic tibi servus erit". Hic tibi servus erit; suras ampletier optat; Optat et ad patrios verna redire cibos: Tedia concidet felix, et Apolline pasci Credet, in archanis, si patiare, tuis. Si tibi mirifice pateant in vota paterne Artes, Ausoniis unica palma tubis, Civica seu tractes, seu dulcia leseris antro Plectrula Musarum sic mereare decus, Sic tua flexipedes hedere fulgentia cingant Tempora, laurifluas aure bibente comas: Sic tua fama pluat, nullum tacitura per orbem. Me cape, me domini more venire iube.
6. Simoni de Cumana Parmensi Deside dum gracilem meditarer arundine avenam Sepius est digitis sumpta tabella meis. Et modo conabar docilis motare sororum Timpana, predulces illinere arte modos. Lesa crepant raucum, valde icta, fidelia pulsum; Demoror et cocti plectra linenda paro. Plectra linenda paro: quidquid molibar, inane Hoc erat; obduxit multa litura notas. Indignor studio; flammis damnare libellos Mens fuit, admotis urere multa focis. Sic feror, et laceras cartas captare petenti Occurrit digitis pagina parta tuis. Vox Elycona sonat, que nata bivertice fandi Doctior in dulci verba lepore dedit. Hanc celer arripui, veniam meret illa cremandis Omnibus, admorunt se sibi labra mea. Hec mihi dum flueret totiens iterata labellis, Letus et effarer nomen amantis amans, Forsan, et Erebis verum iurabo, videbat Iam mihi virgineos ipse videre choros; Thespiadum cantus et fila sonantia Phebi Dulcia Pierios elicuere focos: Elicuere focos, dulci feror ipse furore. Tinnula iam modulis systra movere iuvat, Pectora Apollineis sicientia funditus antris Mergere, Castalio proluere imbre comas. Ocius exilui, digitis innubit arundo, Et comes et patrie dulcis adegit amor; Celite prodierat series blandita salute; Rebar quid ceptum prosequeretur iter. Viscere torrebar, quidnam placiturus amanti Ordirer, dubium copia magna dabat. Plurima tentabam; tandem celeberrima cantu Cum subit hunc tenuis indiga Arena stili, Scribimus et faciles causas paritura iocorum Carminis emersit non reticenda cohors. Est opus in veteri vetus ingens marmoris urbe, Quale quis in toto non habet orbe locus. Ingenium mole<m> superat, vocat illud Arenam, Cuius ab annosa conditor arte latet: Te tamen hunc meminit fabella veterrima vulgi, Appetis amnicolas qui, Diatrice, deas. Hanc obit in terete<m> spaciis equalibus orbem Murus mirificis structus in astra modis. Moenibus Iliacis puto nec fastigia tanti Sint, licet in phidibus, Phebe, vocata tuis. Non hec Amphion, non hec Rodopeius heros, Plaudere frondicome cui potuere trabes. Heret at interior muris domus, undique circum Efficit, et summo vertice tota patet. Saxorum miranda strues, non coctilis illam Tegula scalifico condita more tegit. Mille latent intus talami, sub fornice mille Sunt latebre, cecis milleque tecta viis. Per tam his multas lux funditur illa fenestras, Quam Venus ad ludos exigit alma suos. In medio gramenque viret pompamque theatri Suspicit: id tantum Dedalus egit opus. Vendicat hoc aptum templum sibi magna Dyone, Idque sacrum Veneri constituere patres. Diva sacerdotes celebres + ingignade + iugi Dulcivomes poscit nocte dieque iocos: Nec fumo est contempta suo Cytherea, per edes Sed sua finitimas numina sparsa iacit. Non Cyprus, non celsa Paphus, non alta Cythera Densius Ydalie templa dedere dee. Militat hac tociens pharetra crepitante Cupido, Excubat in speculis matris honore vigil: Ha quociens celeres perstrinxit arundo dolendi Vulneris incautos! Exedit ossa furor. Illic cornipedes Satirique et prona furori Agmina non trepidas diripuere deas: Marcidus hic evo meditatur furta Sylenus, Pectora lascive cui pupugere dee. Lothide correctus rubiconda labe Priapus Intempestivos non timet aure sonos, Indulget votis vetitos temeraria dive Admonitus fureret Pieris ausa loqui. Cautius est lingue iunxisse repagula, quando Veneris invenies non caritura fide. Postibus illabar minimo venalibus asse Previus ignaro, si paciere ducem, Non ut furtivi temeremur fornicis antro: Absit, id exhorret sacra poesis enim, Sacra poesis enim, sacre vetuere sorores: Daulius hoc monuit cede cruentus humi. Moenia conscendes, tecum spectacula cernam Splendida Scaligero que viguere Iovi. O quociens dices "quantum pauperrima nobis Est modo natalis copia nostra soli!", Forsitan optabis celebri defungier evo Hic ubi sit tanti clara Verona. Vale. Iamque vale, et cunctis humili blandire salute, Qui sibi me comitem non renuere pares (Hei! Quid transieram totiens mihi + insito trinos + Claustra qui cordis spemque tulere mei?). "Spe" que fac dicas, "forsan suspiria ducit Anxius et memores vos rogat esse sui". Hanc, age, preterea tenero dignare favore, Que tibi te nostri pignus amoris adit.
7. procuratori Pulici Vicentino Garrula multifido volitans fabella susurro Auribus increpuit te michi, care Pulex. Inclita quos condam dulces Amarillis amabat Prepetis unguifragi collinis ymbre modos. Exeris inspicuus phalerata poemata, sucos Delinis Aoniis imperiosus aquis. Que cecinere prius veteres miranda popellis, Omnia rimanti detegis ingenio: Moenibus Ylliadum celeres cessere molares; Res nova, frondicome cur saliere trabes, Quid Phrysea pecus petitur, cur Phasidos arvis Invida terrigene bella tulere viri. Quisquis es, haud dubie gratus molire tabellas Leviter, et plectris insere, queso, manus. Insere, queso, manus; digitis innubat arundo, Se tibi sulcandum si modo prebet iter. Flectere, nectareus, quo nunc Trithonia stagna Iure colis, doceas in mea vota celer. Nec quia sis tantus hanc dedignare pusillam: Te tanquam grandis pignus amoris adit. Forsitan et qua sim queras oriundus ab urbe; Parma Colubrigeri me tulit arta iugo, Transtulit in patriam, gaudet que clara Catullo, Regia Scaligeri qua viget aula Iovis; Heu feror! Azonis favit cui digna nepotum Gratia magnanimi, plebs mihi grata fuit. Indole conspicuus sibi me Raynaldus adegit, Eius in imperio qui pedagogus eram. Non pedagogus eram, quia sum fidumque spopondi, Nam patris et domini me fovet ille vice. Excutit ignari trepidos de corde rubores, Suasit Apollineam concrepitare chelim. Virtutum specimen, patrie decor unicus arcis, Est trivie speculum, quadrivieque nitor. Hunc sibi prefecit nobis veneranda poesis, Gurgite Castalias ille recludit aquas: Cornua Pasiphae totiens cur mesta rogaret, Qualia Minous inbuit antra pudor, Quid Dirceus ager peperit, quo semine fota Protulit astatos Martia terra viros, Cur dominum insani non expavere Molossi, Faucibus Ylliricis anguis ut alter erat, Multaque discludit, tenui tetigisse Camena Que pudet, Aonie digna sonore lyre. Sepius, et verum potero sine labe fateri, Nititur in laudes motus amore tuas. Ipse, ego nam memini, quociens pulicosus anelat Dulcibus in questu sic solet ire iocis: "Ite, truces, nostrum potius mordete poetam, Nomine qui parili vox ciet". Usque vale.
8. Fino de Vincentia doctori gramatice Fine decens, si fine cares, tibi plena salubri Gratia sit studio! Cupias in vota sorores Si celeres, in claustra libens admitte tabellam. Nec, quia non comptis aditum petit illa capillis, Horrueris: fusura preces, polienda nigellas Labe togas, quo rore fluis, thalamoque pudici Servitii passura iugum te fida poposcit. Ipse puer expavi, veritus ne quando malignans Ianitor excuteret pavidam, foribusque dolere Cogeret exclusam. Verum qua multus in astra Tolleris, insidens pennati terga caballi, Gloria Pieridum, trepido spem blanda spopondit. Forsitan exhaustis, qui sim, defecta labellis Non dederit. Quid plura loquar? Concisce disertum "Garrula" cui Pulicem causas impegit amoris. Ipse viam celerare iubes: dat fama celebrem Finitimis te clara locis. Acerse dearum Timpana predocili digito, facilisque precanti Ede notas; notum caro concede; volentes Prode deas: tibi me pepigi, iam cerne, libello.
9. fratri Egidio episcopo Vincentino Si veniam sermone rudi - quid, vota silentis Grata feres? - eya! tot tot, dignissime presul, Sume preces, quas mens effundit humillima supplex; Prociduo veneranda genu pedum oscula queso. Sepius audacem nimium revocare parabat Servulus increpitans: "Quid claustra sacerrima turpi Ludibrio damnanda tui, vesana, lacessis? Non tibi qui roseis poterat plausisse labellis, Purpureus nitet ore pudor; non aurea compsit Cesaries effusa caput, pertusa; lutosos Informi labente oculo sordescis amictus. Non tibi blanditie, non verba precantia mentem Predulcem motura patris; peritura rubore. Quo molire viam? Voti moderare furorem". Hiis equidem correcta satis, flexura videbar Egra animum? Fragilis, numquid, laceranda, venirem Ante pedes casura tuos? Trepidasse forenses Sat docuit sedes violare fideliter ausam: Sic ea formido; verum qua tantus in auras Lambere pangericis hominum concentibus aula, Tantus apostolici ducis Augustinius ordo Qua voluit tibi ferre vices dulcedine morum, Candor episcopii, qua stat decor inclitus urbis Et generis memorandus honos, reverentia fame Suasit, iter celerare iubens. Hei lapsa, Penates Iam subitura tuos, quotiens tremefacta pependi! Garrula quid remoror, lacrimis affusa, precari Ac humili descensa toge tetigisse labello? In te magna quies, sibi spes et summa medendi Dormitat; tibi se deflexo poplite totum Reddit, opemque tuam votis exposcit amicis. Servitio se dede tuo, dulcore clientum Rere tuum parili! Devota proseuca quid optet, Supplicibus subiuncta notis? Ha! dicito "fiat". Dicito sic: "fiat gratis, accepimus hunc, si Dignamur, gratis. Iam iam celer ipse venito". Vis veniat? Celerare iube, si forte Camenis Gratia debetur profugis. Sic sacra frequentans Accedas populo gratus, sic melleus adsis, Sacrificosque monens ritus mereare vocari Sola salus patrie. Duce te Vincentia clades Vinciat et, serus cum tu deflebere nobis, Astrigero gaudente polo, lacrimosa moriri Indignata petat, dulci viduata marito. Supplicis adventum ne dedignere, pusillam Suscipe magnanimus, thalamis spectanda iubeto Sistar amica tuis, totiens totiensque, "memento", Dictura et "servi ne spem paciare caducam".
10. fratri Egidio episcopo Vincentino Zelus inexhausti motet te, care, favoris, Illicet, ut domini celeres mandata laboris. Labilis est etas, dominorum mobilis est mens; I, cito grana metas, ne fias postmodo demens. Blanditias domini steriles quandoque memento, Omnia sunt pauci, prudens errare caveto. Numina sepe cita fluitent, ut verbula facti, Et velit in vota miseris fortuna reverti.
11. ad Iohannem et Barianum de Corigio Postera lucifugis viduare cubilia celo Que suadentque vias invehcta crepuscula, plausu Stridula cum cedit tecto Mineya proles, Compulerant merore gravi repetisse latebras. Languidus ignavos thalamo lenire dolores Quid tunc temptassem? placidam suasura quietem Hei michi plebs aberat, repetit mens anxia iuges Singultus, lacrimis numquam clausura fluentum. Ipse liquescebam veluti que truditur ales Aucupe: prereptos vocitans miseranda gemellos Hei! dolet implumes; hos nam reminiscitur ulnis Sepius infotos, totiens moribunda pavore Maternas egisse vices, ut pubibus annis Evolitare casas studio mulcente docebat. Trusa perit, quamquamque novis garritibus instet Vix domino placitura, cibos magnique polentas Nectaris osa spuit; tantum mens lapsa dolore Flebilis urenti gemitu miseratur alumnos. Undique luctus erat cordi; dominatus hebentem Sensibus exclusit languor. Res mira relatu: Nescio quid sensi. Numquid michi somnia demens Suspicor? Aonias cetu coeunte sororum Ipse videre deas, tamquam stridoribus omnis Talibus instreperet lacrimas solata, videbar: Quid furis insano questu? Quis, prode, feriris Morsibus? Amentem quo nunc dementia cogit? Quin votis moderare tuis? Patiare volentes Vulneribus, que tanta luis, non posse mederi. Titirus in nobis suspiria sepe remisit, Meoniusque senex, patienti pectore Naso Molliit exilium: quid dedignare profanus? Mulsimus en totiens lippi colliria Flacci".
12. ad Iohannem et Barianum de Corigio | natos domini Azonis I, mea predulces molli plexura lacerto Oblita Gorgonei prepetis ymbre soror. Hei mihi, dictatis cur que licuere tabellis Auribus ingenuis verba dedisse moror? Numina quid poscam? Voluit mens lassa moriri, Nil nisi dum potui vivere, posse mori. Irrita votorum series (velut omine tangor) Est mihi flebilibus experienda modis. Territat ethneis incussa furoribus olim Blesa puellares lampas amicta sinus. Aonis Emonidum cultu precompta pharetras Redde, gradus celeres, i, pete, posce duos. Illita nectareo vocum modulamine, mitis Arripe que sapiant verba bibenda favum. Nubila diripias faciem lesura puelle, O modo que tales sis aditura manus! Dulcius accersunt plectro peana sorores, Emula virginei turba pudica chori. Cornea pro nitidis fuerint quia forte dicaces Oscula Pyerides proh riguisse pudet! Raucida vox stupuit, fuerat prius illa canora: Illicet, officiunt ungue rigente pedes. Garrula (quid mirum?) cecinit mentita pavore Imbelles bello delituisse deos. Anxia Iunonis iram resonabilis Echo Meret, et audaces increpat illa dolos; Otia furtivis totiens iterata deabus Distulit, occulere fraudibus ausa Iovem. Illa dolet, doluisse vacat. Saturnia iussit Vocis ut extreme vis queat illa sonum. Saxea vox demum dulci tenuata dolore (Sepius amentem torserat ille puer). A! quociens voluit mecum dixisse "choito"! Libera Narcisso vox sibi nulla fuit. Venerat ut tandem nemorosis vallibus, illum Temptat, et exiguos replicat illa sonos. Effugit incestam vocitans, maceranda rigescit, Marmora mestifico fessa dolore colit. I, precor, excepit grandi regnata colubro Parma, sub anguiferi pace beanda throno. Hos vocat admonitu plaudendi sanctio magnis Edita Cesaribus Romulidumque fero, Queque coli voluit, iusto suadente senatu, Plebiscita locis imperialis apex. Hiis libet armari! Choeant in bella feroces: Aurea fecundo pila decore micent, Seque suos foveant, trepidis spes alta popellis; Queque rogant sitis oppida multa regi. Quid paveas non est; caris plausura subito Postibus, invenies; hec mea verba legant. O decus, o laudum generis memoranda corona, Pergite felices auspiciisque patris! Hiis armata viget metuenda potentia regum, Urbibus innumeris ipsa dedere duces. Quam flens, quam lacrimans poterit miseranda videri Roma triumphati que caput orbis erat! Dilaceris impexa comis, rigidissima ocellos Fletibus in cineres labitur ipsa suos. Quid delubra iuvant? Totiens celebrata tropheis Moenia tristifico capta labore ruunt. Est repetisse dolor, iustis periere Quirites Legibus, in patriam qui caluere fidem. <> Est lex, est celebri sanctio digna viro. Proh miser indolui! Potuit mens ipsa labare, Sidere non noto iam subitura fretum. Exanimis pavitans immensa volumina pulsus, Hei michi, cur trepidos non fricuisse licet? Tiphys ut Emoniam potuit rexisse carinam, Talis Yulea vix Palinurus erat. Spem sibi restituit, docili ratione potita Litora pretemptet, post modo grande fretum. Dum prius eveniat repetitis gratia veris Floribus et nitidas vernet odora rosas, Phebe, precor, celerem pecori molire meatum, Tergore virgineum quod male vexit onus. Dignius insides Tyrie quem grata puelle Sarcina demulsit lictore rapta bovi. Ocius emergant Hyades flammisque sorores Plyades implicitis Oleniumque pecus. Mater, ades, florum pictis redimita coronis, Flora, nec in celebres scena datura iocos; Equora subsidant, nebulas diffibulet aer Et blandita locis florea roret humus. Tum mihi predulcis spes o navalibus exi, Audet optatas navis itura vias. Pergite felices: variantibus ad sua peplis Audet ornatas iam reditura comas, Inclita lux domui patrios + maritar calores +, Carbasa durisonis elicitura notis. Hei mihi quid sensi? Desunt sua verba, legebam: "Tu, pater, in nobis iura iubentis habes". Gratulor Eterno: salve, memorabile carmen! Te linet auratis litera blanda comis; Tu michi spes, cum fueris tu causa doloris; Mens, quociens video, letaque mesta tremit. Edocet admonitu (quia sic abiere, pavores Eripit) oblitos non abiisse mei. Dogmate felici se me meminere foventem, Qui sibi consilium sepe duobus eram. Non ego consilium consultis iuris adibam; Hii mihi causidicas sepe tulere vices. Hiis mea partibar que mens archana moneret, Hei michi, lenimen dulce laboris erant! "Tu, pater, in nobis - foribus scripsere dolorum Spesque timor pavido - iura iubentis habes". Vivite felices! Humili pietate petendus Luminis extorri spes Raynaldus erat. Ha! Quociens queritur parili caruisse libello, Hec sibi dum fuerat leta tabella legi. Quid mihi tunc poterat fricuisse beatius aures, Lumina somniferis quidve cibare notis? Ille sonandus erat, celeber resonare dearum Vocibus innumeris, ille sonandus erat. Collis utrinque biceps, vires in carmina biceps <> Explicitura virum potuit prodire tabella, Tinnula per dotes explicitura virum Qui patris et domini totiens hortamine pavit Mulsit et applausu qui patris et domini. Excidit an menti quali colore colebat, Qualis in obsequiis moris habendus erat? Qualia pretereo, nimio deterritus ausu, Sancta cathedrati verba fuere senis. Nam, modo vix ausim, quali spatiata per urbem Lege sequebatur plebs generosa ducem! Ibant quos evum dignos hinc inde gemelli Pretulit et morum fertilitate pares: Cetera suppegit pariles plebecula passus, Ordine quam struxi qui pedagogus eram. Nonne subit? Quociens videat, si forte forensis Poscebar, felix quis modo prole pater? Nec narrare peto que sint spectacula regni Inclita Scaligeri: qualia credo Iovis. Iam labat exiguos nimio, fraterna rudentes Pondere fictilibus vix adhibenda ratis. Transeat incesti prostans que fornicis antro Abdita Dedalias fingit Arena domos. Tu memorandus eras, Athesis: caput exeris ymis Collibus, irriguas reddis opimus opes. Qualibus australis tellus celeberrima glebis Bacchus et arctois Pallas habunda iugis; Qualia Benachi fuerint navalia; monte Fons scatet Aurato sole stupente gelu, Hic ubi sideream faciem traxere lapilli Creditur et multas concelebrasse deas: Qualia Tintaridi pepigit Troianus adulter, Splendida placandis templa fuere deis. Quis numeraret opes? Rutilantia claustra penatum, Fertilis etate, fertilis arte locus. Singula dum cernant oculi spectanda, stupore Omnia crebescunt visa decore sui. Grandia supplicibus veneranda suburbia votis Poscimus et madido fundimus ore preces. Forsitan incubuit Phebee lampados ignis! Gramina contigimus, pascua grata ioco. Frondea pampinea, texunt umbracula vites; Sedimus, et medium scamna tulere senem. Hesimus + ornici + populus, narrantis ab ore Pendimus, et dubios copia longa facit: Seu modo conspicuos libuit spectare recessus, Moenia turritis seu numeranda iugis, Dulcia fucoso tunicata poemata velo Lambere, seu triviis inseruisse caput, Omnia preluxit veterum phalerata, loquelis Emunxit, lites miscuimus<que> iocis: Prodit Aristotiles, musamque Platonicus audet Promere, Donati queritat alter opem. Undique civili nemorosa lacessere bello Credimur, hostiles implicuisse manus. Eminet assensu, lites fremuisse iocosas Gaudet et in nutu conticuisse suo. Denique digressi, claram remeamus in urbem, Tedia falluntur pre ducis eloquio. Plurima nudabat sacra velata poesi, Gurgite Castalias ille reclusit aquas: Cornua Pasiphe tociens cur mesta rogaret, Qualia Minous imbuit antra pudor, Quid Dirceus ager peperit, quo semine fota Protulit hastatos Martia terra viros, Cur dominum insani non expavere Molossi, Faucibus Ylliricis anguis ut alter erat: Multaque disclusit, tenui tetigisse Camena Que pudet, Aonie digna sonore chelis. Sic utinam fuerit! Finxi me rore soporo Quas Eliconiadas instrepuisse casis. Pocula sumpsissem manibus donata dearum, Fonte Medusei que dominantur equi. Sic ego, sic fueram soniturus pollice docto, Qualis Apollineas increpet ille lyras. Quamquam quid inspicue mentis faciente Minerva Hospite Palladiis imperitare viis? At meminisse iuvat, qualis, cum fine notaret Nos sibi convinctos, legerat ora rubor. Sepius exauxit mentem dulcedine laudum, Sepius in pueros vota pudica dedit. Ha quociens cupiit geminos strinxisse lacertis! Me fovet, et vestri plectit amore sinu. Multaque mandabat gracili signanda tabella, Que dedit alipedis gratia plena dei. Clunibus expavit nimio subigendus honori Atque oneri modulus, verba ferenda patris. Quin etiam flecturus eram, quo rapta furore Mens mea discidii morsa dolore perit. Anxior, ut quociens terrentur pectora, longi Rancoris dubio dilaniata metu, Irrepit quociens nocturnos cura sopores Devia dementer quamque diurnus ago. Pyeris eximios humero dequesta labores Supplicuit tenuem sufficienda moram. Que tamen audieram tanto veneranda magistro, Hec, precor, hic sistat summa modusque precum. Vivite felices, Samio concedite vati, Carpite dextrorsum qua via prebet iter. Sordida cerbereo rictu ne tendite, quorsum Scylla sub undifragis quaque Caribdis aquis; Yndole perspicuus moneat Laerthius heros: Huius ingenio vestra phasellus eat. Grandis erat series, quali, si pectore dicam Pergama Dardaneis ultor acerbus adit. Sirenum vox nulla ducem pellexit, hyatus Infernos adiit, retulit inde gradum Plebeosque boves vidit, contemptus, ab illo Lumina Cyclopis exterebrata cadunt. Lictora conscendit Cyrces opis indiga puppis, Eruta Lethophagos que tenuere vadis. Hunc habet herbipotens, portentificisque venenis Titanis doluit non tenuisse ratem. Nec formosus erat, vivit dea sola, desertum Hunc sua Penelope facta senilis habet: Quas modo deflerat totiens, sua viscera scindi, Hostibus eiectis, leta recondit opes. Vivite felices, animo dominante caduca Decedant lapsu iam ruitura brevi. Iam ruitura brevi cedant, Tritonidos amnes Ebibat hesuras mens aditura domos. Mens aditura domos fixas effulta triumphet Egide servitii non habitura iugum. Non habitura iugum vires concludat in arcem Palladis; hec, memores, deprecor, este mei. Deprecor este mei, totiens facitote, tenellos, Dicite nos monuit, noster alumpnus erat. Noster alumpnus erat, nobis sit semper amori Modius; hec, memores, deprecor, este mei.
13. ad Iohannem et Barianum de Corigio Cartula, que venio totiens dictura salutem, Excipienda rogo placidos hoc fixa licere Mandanti potiora datu thalamisque pudicas Confamulas prebere manus: mulcete pavorem, Pulvereas vibrate togas; decoranda palestris Crine fluam nitido, gemmis placitura videbor, Spem domini fotura mei: prodire volentem Condite; ne cecis pigeat damnare latebris.
14. Iohanni de Corigio Icier in bellis, hei gens humana, quot horis! O luctus inopina dies mersandaque Lethes Haustibus! Haurit iter, rerumque miserrima furvis Abripitur vhectanda vadis Acherontis adausti. Nescia supplicibus flecti Iovis atria nigri In flagris habitura premunt se dira nocentes Dissultantque locis Manes; in stamine fusos Enodes messat celeris vertigo sororum. Cardine precipiti rapimur; nos Atropos Euris Ocior insequitur: teneros festina momordit Rumine lacteolo, quotiens pubentibus annis Ianua lucis iter clausit; vesana dolorum Gadibus emotis annos secat illa viriles; It tremulo, quamquam egra, gradu queriturque senectus. A Iove sic fluxit, quotiens, quos dulcis alebat Pyrgera fax, ardor misero secrevit amantes Attritu fletuque oculos affecit inani Tinctaque pallore laniavit syrmata questu, Invidus unde furor forsan spe pavit amicum: Effreni non usa dolo, spondebat amores Nequidquam pariles. Utinam formosa dareris, Traicia revocante lira! Mulcere furenti Ionio mersum poteras rediviva dolentem. Assuimur vetito. Iam iam, dulcissime, iustis Mecum rebus ades, vacuoque medere labori.
15. ad Iohannem Pisanum gramaticum Parmensem Iupiter egregie conubia leta marite Cum faceret, letum Creta vocavit Hymen; Dulcis ab astrifero clamor veniebat Olimpo Et Coribanteos era dedere sonos. Ditia iocundis fervebant oppida ludis, Festa coronatis postibus ingeminant, Atria festivis complentur magna deabus: Vix capit ethereos regia tota deos. Pectine concelebrant docto convivia Muse: Increpuit sacram docta Thalia liram; Aurea dulcisonis quatiuntur tecta coreis, Responsant letis carmina digna modis. It letata dies epulis, letata Lieo, Iam regnaturum concinuere Iovem. Nox ruit et puero iam iam placitura Tonanti Ducitur in thalamos Iuno puella suos. Ducitur et nobis, si nescis, altera virgo, Altera felici nupta futura thoro. Talis et in nostris effulxit pompa theatris, Lusimus et nostro nos himenea lare; Extruimus mensas, pictis aulea Britannis Ponimus, auratas fulgurat aula trabes; Prandia lenei cumulato Copia cornu + minuit + ad largas offitiosa dapes. Agmina clara virum, castarum milia matrum Vidimus ad festos rite coire dies, Qualia quot plenis clausit vix Pelion antris, Duceret equoreus cum sua festa gener, Hic, licet exitio venturum Phebus Achillem Instreperet plectris, mira perorsa, Frigum. Grandia mirifico splendentia dona paratu, Non vacat et sponse dinumerare togas. Lidia barbarico, quicquid gerit India luxu Hic fuit et rubri fulva metalla Tagi. Leta salutato resonabant compita Bacho, Cinthia lucanos vidit ovare focos, Frondibus evincte Driades Faunique salignis Rura celebratis allicuere iocis, Dulciter Archadiis imitantur Pana cicutis Et salit inculto rustica turba pede; Cernere dulce fuit quali Saxolius heros Milite, nos quanto scemate miles adit; Mille pharetratos Guardasio nostra Quirites Excepit, Getico rerer ut esse solo. Se sua quemque decet species se divite cultu, Omnis ut e magno principe natus agit. His petit insignem iustis Aczoida thedis Captat et illustris pignora Corrigie, Cuius, ut expediam mores, et nobile pectus Miranda priscos indole reddit avos: Emula magnificum redolet veneranda parentem, Omnia maternis dotibus aucta sapit, Gaudia purpureo iam iam latura marito; Quod bona fert etas dulce duobus idem: Hos genus, hos probitas, hos mire gratia forme Equat et infanti flore iuventa duos. Alter Apollo redit nobis, redit altera Phebe; Enitet amborum tantus in ore decor. I, precor, i felix, i pulcro coniuge dives Tuque vir o merite fac sibi mitis eas. Crescite felices, Cumeos ite per annos, Dulcia sic Genio solvite sacra Deo.
16. epitaphium domini Azonis de Corigio Clauditur hic evi solers prudentia nostri Et decus et virtus aurea Corigie, Aczo iubar patrie, patrie spes optima quondam, Cuius in amplexu leta quievit amans. Magnus Apostolico, magno cum Cesare magnus; Magni quem reges, quem coluere duces; Cuius in Ausonio surgunt ad sidera mundo Splendida militie splendida facta domi. Orbe pererrato, tandem predulcis asili Iam Vice se Comitum reddiderat gremio. Et maris et terre totiens, heu! iurgia fati Vicerat hic, sola morte feritur humi.
17. ad gloriosissimum poetam laureatum | dominum Franciscum Petrarcham Flebis an, an mestos laniato pectore questus Effundes, Francisce? Novis plangoribus aulam Frange dolens, ni iam nimium deflevimus omnes; Rausimus, attrivit singultus guttura. Divis Invidiam fecisse sat est. Me consulis? At, cum Stet sua cuique dies et fati immobilis ordo, Prestat inexpleti lacrimas compescere luctus. Heu dolor! Heu pietas! Quantis ululatibus atram Vidimus ire diem, qua nobis se tuus ille Abstulit. E longo febrilis flamma caloris Auserat egrotum; iam se confessus et almo Munere functus erat: quicquid communio sancta, Quicquid nostra fides iubet, hoc exolverat omni Labe carens, parvam sobolem conamine magno Suspirans. Caro demum requietus amate Coniugis amplexu, terreno carcere liber, Sepe salutato per verba precantia Christo, Evolat Aczo tuus, quondam quem solus amanti Corde recondideras toto, quem totus amore Ambieras, solique tuo tua vota dicaras. Heu lacrimosa dies! Quali conturbida fletu, Quo planctu conquesta deos, miserabilis uxor Exiit in lacrimas et verba miserrima, tanto Iam viduata viro miseroque instrata iacenti Non audituro fruitur moribunda marito. Cedite, Romane, nostris iam cedite, Graie, Matribus: hec omnes transit superatque dolendo. Tristior amisso numquam Cornelia Magno Indoluit; numquam lacrimosior Ysis Osiri. Heu dolor! Hinc natos et natas anxia tristes, Inde amens miserata virum viduosque penates Luget et alterno queritur sua damna dolore. Cogimur in lacrimas, querulo plangore resultant Atria. Nos atris in vestibus, agmine nigro, Agmine tristisono circumfusique (iacentem Hic dominum ciet, ille patrem) minitamur iniquo Bella Iovi, magna lacrimarum iurgia celo. Interea egregiis mediolanensia turbis Compita densantur: heroum exercitus omnis Approperat, longa se quisque efferre sequela Conatur, mestis illucent edibus ignes Funerei tristique ruunt pro funere cives; Celsior auricomus et quo decet ordine fulcris Aureus extruitur thorus, et coccinea filis Tegmina barbaricis effulgent, rite parantur Quo reges, quo more duces, spectabile peplum Erigitur celo supra caput. Undique fervet Tristis honos. Alto componitur ille feretro. O decus, o fasces, o rerum gloria! Quorsum Verteris? Hic olim patrie regnator habundo Parmigenas fulgore premens, felicior omni, Seu belli seu pacis amor, ratione monente Progenie felix, sotia gonzagade felix Et candore thori, rutilo cui ditior Hermo, Ditior amne Tagi plenis navalibus olim Eridanus magnas vectabat in oppida merces, Nobilibus trabeatus avis: generosa fatetur Austria Corigiam de se manasse. Nepotes Dux colit, et sotios paribus non abnegat armis. Hanc Ligus illustri permixto maximus auget Sanguine, progenitos ex hac (sublimis origo!) Scaligeros non horret heros; elucet in illa Quisquis ab excelso Ligurum moderatur habenas, Victor ab edomito totiens fulgentia fato Assuit arma tholo; duros evolvere casus Herculea virtute potens, pelagique minacis Fretus ulixea compescuit arte furores. Nil minus, infausta que nulli falce pepercit, Presecuit mors dura diem; sua fila sorores Intempestivo fregerunt pollice. Tandem Tollitur e nostris laribus sublime cadaver. Heu, miseranda domus, domino spoliata potenti Desereris, mestas audis repetisque querelas In tantis quas mesta cohors matrumque virumque Deplanxere malis. Numquam Phetonta sorores Deflevere suum, numquam magis Hectora fusis Crinibus Yliades. Illum nos, tristius agmen, Prosequimur planctu, fletuque incendimus urbem, Nos pueri, nos turba senum, nos flebile vulgus, Et nupte et tunso miserantur pectore nimphe. Hei michi, quo rapior? Quo mens insana vagatu Labitur? En centum iam se si fundat in ora Et vox ferratis moduletur carmina linguis, Non loquar ingentes, tensis ad sidera palmis, Ploratus et quos miserando nenia luctu Nostra dedit questus. Iam tum tuus ille sacratis Postibus institerat; capulo subiecta potentum Colla virum tristi producunt funera pompa, Succeduntque oneri versis insignia pilis: A tergo portantur humi lugubribus armis; Merentes ducuntur equi, portantur avite Quicquid ab egregia veneramur origine gentis; Omnia luctus erat, medio suffragia templo Fervebant; illic plenis cumulantur acervis Thura; vaporatis ardebant omnia ceris. Protinus hic illum celebri cingente corona Pontificum et toto psalente ad numina clero Linquimus. Heu, tali domino tantoque parente Orbati integro plangore redimus in edem Afflictam, que nostra suis incensa querelis Pectora femineis ululata doloribus auxit. Sed quid in ambages te demoror? Omnia magni, Omnia solliciti sunt plena laboris; at illa Indulget tenebris lacrimosi carceris, illam Torquet acerba dies, et amare cura quietis. Ergo age, rumpe moras, et que de pectore sacro Verba trahis, facundus ini; tu docta beatis Ora resolve modis; vel, si presentius audis Seu tua percenses patavina volumina Titi, Carrigene dilectus hero, mirabilis omni Euganee dulci studio pulcraque poesi, Quis Anthenoreo depascis abusque Timavo: Seu modo, seu Venetum felici degis in urbe, Hic ubi mellifluis te pax amplectitur ulnis Et rerum te splendor habet, te maxima mundi Copia, velivolis ubi te navalia rostris, Teque Benintendi tuus, et cum Pallade sacra Cana Fides, veri romano more quirites Et ducis et iusti venerabilis ordo senatus Mulcet et egregii pretiosa per atria cives; Denique quicquid agas, quocumque moreris in orbe, Ipse bonus meliorque veni. Te mesta medente Desinat a lacrimis, longo iam fessa dolori Parcat, et in tantis discat mitescere penis. Sunt nati et nate, generosi copia cetus, Et famuli et famule, quos omnes inter anhelo Pectore, multa movens, dubiis in fluctibus erro, Nec quota pars effundo preces. Scis illius ore Quantus eram, quali studio seu mite iuberet Archane mandanda note sua seria seu me Gramaticos mulgere sinus, instare bacillo Mallet in egregiam prolem. Tu, si qua remulcet Preconis te cura tui, si supplice musa Tangeris et digito Modii, qui munus ad omne Confamulas tibi trado manus, nos eius amore Respice teque tuis fieri patiare parentem. Quos tibi preterea subiunxi, queso, benignus Cerne elegos; iam nunc illos dignare Minerve Vulcano mandare tue; fabrile Pyragmon Prendat opus, malleoque rudes castiget ad unguem Otius et reddas torno meliore politos. Quod si indignetur tua paupere lima metallo, Non nisi sceva Iovi torsura tonitrua magno, Ut reor, ut metuo, fateor temerarius ausim Illius enervi calamo disculpere marmor, Qui fuit ascrea, fuerat qui dignus avena Virgilii et magno fuerat cantandus Homero. Hos igitur dele, phebeos incute folles, Concita divino tua fabrica pectoris igne Ferveat, altisonos vicus conflagret ad ictus. Cude opus egregium, condas et nobile carmen Quo tuus elato titulorum codice magnam Personet Italiam, Ligures quo mulceat Aczo Totus et exculpto spolendescat in astra sepulcro.
18. Nereo Morando Nereus, etherei dum machina stabit Olimpi, Gaudeat et Modii sit memor usque sui.
19a. funerei carminis in mortem Reginam | de la Scala, pars prima incipit Carmina Pierio fletu memoranda per omnem Italiam michi, Musa, refer; michi mestus Apollo Dilacere lamenta lire singultiat, omnes Nenia divinas teneat lacrimosa puellas. Heu dolor! Illustris Ligurum Regina Beatrix Assumpta est; hanc flete omnes, spem defleat omnis Nobilitas cum plebe suam, lacrimantia cives Pectora collidant, Ligus omnis et Ytalus acres Defluat in lacrimas. Numquam cessura dolori Turba puellarum, iam nunc quas nubilis etas Admonet et rerum penuria dura fatigat, Lugeat et tristes fundat miseranda querelas. Proh dolor! Unde nephas, quo tandem versa retrorsum It rerum series, sive hic moderamine divum Mundus an eterna fatorum lege rotetur, Seu neat incerto Lachesis sua stamina fuso? Heu, speciosa domus! Heu <rerum> gloria, quorsum Laberis? Hinc olim dominarum maxima mundi Et sceptri predulce decus, pietatis asillum Ac populis optata quies, cui summa pudoris Norma fuit, casti veneranda modestia voti, Que fuit interpres regni fidissima, queque Sola viri molles aditus et tempora norat, Iussit et afflictis rebus sperare salutem, Truditur: hanc nobis eterni felle doloris Illitus et nimium nostra in precordia mersus Intempestive mortis ferus ensis ademit. Mundus egebat ea noster, qui fluctibus actus Tunditur innumeris inconsultaque laborum Frangitur ambage, quali expugnata tumultu Languet fessa ratis, que motis undique ventis Turbine iactatur pelagi iam remige merso. Deperit infelix, vixdum spes ulla salutis Blanditur misere. Mastino nata potenti, Quem reges mundique duces timuere, paternos Non oblita animos, reginas transiit omnes, Edita Carrigene patavino semine matris. Clara Semiramios resonant preconia muros: Credimus et centum portis Babilona superbam Ethera feminei studio tetigisse laboris. Sic Thamarym memini, Scithe que funera nati Vendicat extincto properans in prelia Cyrro. Penthesilea ferox, Troye miserata labores Ducit Amazonias properato Marte catervas, Nec timet, infensos quamvis moritura per hostes, Pergere letiferas vibrans et tela pharetras. Erigit insignem Dido Cartaginis arcem Spernit et irati connubla regis Hyarbe, Nec lesura sui carissima vota Sichei; Regis <et> Asueri coniunx, prelata puellis Omnibus, evicto probrosi principis astu, Servat inoffensas Hester Yudea catervas. Explicat innumeras ventosa per equora classes Ingenti Cleopatra stolo Martemque superbum Apparat, inque novo nimium se coniuge iactans, Destinat Ausonios Egipto subdere fasces, Nec videt instantes a tergo cominus angues. Magna per annales Grayos veterumque libellos Perque poetarum phaleratas arte loquelas Hec sunt, sed non sunt numeros equantia nostros, Sed quota pars rerum, quas nostre maximus ambit Fulgor: sic aquile fulicas conferre palustres, Meropa phenici, minimis maiora solemus; Scilicet et, quamvis proprio regina nitore Virtutumque globo dominas supereminet omnes, Attamen huic ingens materne gentis origo Troyanos ascribit avos Priamique nepotes Astruit Anthenor, Pathavi qui condidit urbem Carrigeramque suo decoravit sanguine stirpem. Nec minus illustrant Mastini gesta parentis Maxima magnificique Canes, quos tollit in astra Et genus et probitas et celse gloria Scale, Qua duce Pannonii reges procerumque cohortes Illustres olim Verone menia condunt Magnificasque urbes freno domuere superbo. Emula divine sobolis plebs aurea, nate Successus auxere suos, que solis utrasque Implevere domos thalamis regumque ducumque Et comitum exhilarant sponsalia celsa marite. Maior et excelsam natorum gloria matrem Extollit: magnis celebres virtutibus equant Iam proceres procerumque duces; hic regia pubes Os humerosque deo puerisque simillima divum Effloret; se quisque ducem, se Marte potentem Spondet et ingenite stimulos virtutis adactos Erigitur curans, animosus ymagine patris. Hic regnum Occeano, famam hic extendit Olimpo, Indole qui mira reges proceresque ducesque Exuperat mundi magnos, qui Cesaris ausus Laude premit, celeber Ligurum dominator et omnis Italie sublime decus, pulcerrimus idem Nature rerumque stupor, qui lucida sceptro, Bernabos omnipotens Vicecomes, sydera lambit Et Mediolani bachulo, moderatur habenas; Cuius, ut Enee frondes cecinere Sibille, Et genus et proavos et scemata maxima rerum Laumedontee genuerunt Pergama Troye: Omnis ab Aschanio Vicecomes fluxit Iulo; Coniuge quo felix, dominarum maxima, cunctis Obsequiosa bonis, pravis irata, per omnes Iustitie numeros populos equante statera Arcuit inmensos, inmensas arcuit urbes; Ore manuque potens, moderato pectore pollens, Seu pacem seu bella daret. Vix aurea talis Incendit regina deum reverenda per urbes Ethereas, dominata polo, dominata deorum Conciliis: numquam processit in ethera maior Et soror et coniunx, quamquam placitura Tonanti.
19b. funerei carminis pars secunda incipit Heu dolor! Heu rerum lacrime, saturnia nobis Dira dies, nostro nimium properata dolori! Fervida tum Cancri vixdum sol aureus ora Presserat, ex equo meta distabat utraque, Et celi medium curru flagrante tenebat, Hanc dum fata trahunt; dulci caritura marito Afflixit viduos tanta de matre Penates Et desolate predulcia pignera prolis. Omnia luctus erat; longa egritudine tritus, Cesserat ore vigor niveo, qui fluxerat ante, Conspicuusque decor divini corporis; illam Et color et macies et lese iniuria forme Dissimilem fecere sui; iamque ultima Parce Stamina torquebant. Summa pietate dolendi Affecit miseranda omnes. Tum flamma furentis Febris inardescit, totas incensa medullas Hauserat, extreme restabat spiritus aure. Tum devota Deo iam se confessa, reatu, Siquis erat, qui nullus erat, contrita repurgat; Omnibus indulget veniam, communio sancta Defertur, dulces epulas et munera vite Accipit, inflexa Iesum cervice precatur; Inde per affusam natorum lumina turbam Ducit et illacrimans omnes miseratur ad unum, Matris et affectus recalet morientis in ore. Sepius undabat Mastini dulce pusilli Nomen et ad puerum repetita per oscula surgit. Volvitur egra thoro pallens et morte propinqua Heret in amplexu dilecti coniugis, illum Iam moritura tenet, miratur, sepe reposcit, Queritat illum, unum, neglecto lumine celi, Aspicit et vultu non exaciatur amato. Iam se iamque suam divini seminis almam Progemem toto commendat amore; per omnes It memor emeritos et, que preciosa dicavit, Surgere mandabat sacre sua templa Marie Multaque preterea magnarum exordia rerum. Hanc dum precipitis fati sors dura vocabat, Anxia commemorat atque inter singula carum Mesta virum repetit. Tandem certamine duri Expugnata mali, defectis viribus, heu, iam Sepe salutato per verba precantia Christo, Labitur exuto terrene molis acervo. Heu dolor! Attonitam lacrimosis questibus aulam Quid loquar? Ad fletum si se michi totus Apollo Ingerat et tote meditentur verba Camene, Non michi si centum lingue, vox ferrea, non si Totus in Aonio, Pegasei gurgitis amne Proluar et tota divini flaminis aura Imbuar, immensis ululatas fletibus edes Prosequar. Ille hominum dommus regumque ducumque Splendor inexhaustus, tanta se coniuge privum Dum videt et nulla damno valet arte mederi, Nec iam Peoniis liceat revocarier herbis, Estuat incendens magnum sub pectore vulnus. Aspicit, afflicto premit altum corde dolorem: Cludere nec potuit lacrimas, que sponte cadentes Magnificos lavere sinus; pars optima vite, Obsequium predulce sue, custodia regni Nobilis, alma comes, curarum mente levamen Deciderat: tanto rancorum pondere pressus Meret amans; herent infixi pectore vultus, Purpurei quondam et sacri libamen amoris Illius, a teneris que secum excreverat annis, Quacum partiri curas et leta solebat Tempora; delitias vite reminiscitur acte. Verba dat absenti, lacrimosis ymbribus hument Lumina, nec placidam membris dat cura quietem; Accedit cure soboles pupilla paterne. Talis inexpleto Getulli corda leonis Torquet amore dolor, cese qui coniugis ira Uritur et profugo predone insanit inultus Antraque patrate cedis labefacta cruore Comperit et natos ieiunis ubera labris Poscere, maternas gemitu rugire papillas: Cor dolet infremitans indignaturque dolore, Amissa pueros miseratur matre pusillos. Interea instruitur funebris pompa querele, Quo reges, quo more duces coluere maritas. Hic iubet ire suam, secessit et, urbe relicta, Effugit tanti spectacula mesta doloris, Nec tenuit lacrimas. Numquam maiore paratu Cesaree fulxere nurus, confluxit ad istam Omnis honos Ligurum, regno venit excita toto Nobilitas mesti<que> ruunt ad funera cives. Tollitur, heu, tandem sublimi fulta feretro Et lacrimis compluta piis; lacrimantia nate Lumina desudant gemitu planctuque frequenti. Pulsate sonuere manus: effertur et alto Succedunt oneri proceres procerumque caterve Insignes atris in vestibus, agmine nigro; Prosequitur lacrimosa cohors matrumque virumque Maiestate pia natas ad limina flentes, Producunt mestas misero plangore puellas. Pallida succedit cetu comitata suorum Natorum series et mesta doloris ymago; Ingemuere omnes, lacrimis maduere solutis Ora<que> submersis crepuerunt pectora palmis. Celsa per inmensam defertur nobilis urbem Illustris Regina, thoro fulcralia cuius Aurea barbaricis intexuit stamina filis Letice funebris honos, auroque coruscant Arte laborate vestes; vix gesserat olim Ylione Priami natarum maxima tales, Livia vix tales bisso candente thiaras; * * * Fulgidus obnubit crines; circumlita gemmis, Quas Rubri tulit ora maris, quas Hermus opimo Flumme, quas fulva vexit Pactolus harena Dives et unda Tagi, capiti subnixa corona Emicat et multo flammas imitante piropo. Aureus in digitis nitet anulus, enitet omnis Gemmarum splendore manus, pendentia collo Pectora delambunt variata monilia bullis, Qualia Chresee numquam tenuere crumene; Erigitur supra capulum spectabile pepli Vexillum variis collucens artibus, omne Anguibus exorret, scalis ornatur utrisque, Fulgurat arte nitens: hic scalam assibilat anguis Omnis et a Frigio splendescit fimbria limbo.
19c. funerei carminis tercia pars et ultima incipit Tali nisa trono, Mediolanensia claustra Regalesque vias ambit; ploratur ubique, Fervet ubique dolor, sequitur lacrimosa preitque Turba frequens et tristis honos. Iam nulla priorum Divitis exequie cultu maiore superbit, Seu duce seu domino seu regum principe nata Crevit Romanis regnantibus induperatrix. Heu dolor, heu quanto bene nupta carenda marito! Raucida campanis templorum classica pulsis Exululant clamorque virum clangorque dolorum Tristibus attonitam confundit vocibus urbem. Omnia colluctant flammis intortaque lino Cera fluit, sacris defragrat odoribus ignis. Vox iubet ingenti cetu procedere clerum Et merite orare anime suffragia Christi. Conveniunt omni Ligurum de parte vocati Pontifices horumque sacre de more sequele, Religiosa cohors, fratrumque patrumque caterve Innumere vexilla ferunt splendencia Christo, Milia quot magne non vidit curia Rome. Clamitat ad superos devota precatio psalmis Officioque pio celorum numina clamant Atque humiles lacrimas et verba sacerrima fundunt. Exaudisse deos credas: iam leta patescit Ianua celorum; leto ciet angelus ore: "Surge, ancilla Dei, venias in gaudia! Christus Te vocat; elapsas et inanes despice mundi Pompas ac nimium faciles in terga reverti; Accipe purificum divini flamen odoris Et dignam te iunge Deo; miserare maritum Sancta tuum et clemens <iam> cominus aspice natos, Que Christi solio meruisti pulcra sedere". Credimus et vani non est hec fabula somni: Vox divina fuit; thalamis excepta Marie Gaudet et in celsis pro nobis blanda precatur. Protinus, exacto defleti funeris orbe Et circumlati per amate compita gentis, Triste refertur onus capulo sublime cadaver; Traditur ingenti luctu clamata, Iohannis Ecclesie, sacros aditus et ditia cuius Atria precoluit quondam, dum vita maneret Et regni casura dies et amabilis etas, Coniugis et fato egre victura superstes, Omine marmoreum damnabat lesa colossum. Diis aliter visum, vite qui federe verso Stamina iam plene subiungunt invida tele Sepius et grate precidunt fila iuvente. Ocius instaurant sancte solemnia misse Officiumque sacrum celebrant; altaria flammis Et ceris adolent, thuris cumulantur acerre. Omnia confragrant; hymnos et cantica psallunt Adiciuntque in vota preces animamque Tonanti Commendant, "miserere" rogant et "parce" precantur: "Hanc dignare tuo famulam considere regno". Omnibus, ut decuit, sacris de more peractis, Iamque "vale" dicto, sacrum et venerabile corpus Effultum gemmis aurique monilibus auctum Purpureisque thogis, quas Serum neverat olim Docta manus, multo telas discreverat auro, Milia funduntur cumulata lance Sabei Thuris et Eoi redolencia balsama mundi Infusumque sacri nidoris aromate; tandem Clauditur exciso saxi de rupe sepulcro. Heu dolor! Egregie quo cessit gratia forme, Quo decor et roseo facies spectata colore, Et iubar et leto radiantia lumina vultu? Omnia confregit mors invida, nobile corpus Abstulit et cese defodit fornice petre. Siqua tamen nostris liceat promittere Musis Et famam querulo celebrem producere versu, Vivet et a nullo tenebris damnabitur evo; Vivet et, astriferi dum machina stabit Olimpi, Corde sub hoc memori semper pietate feremus; Qualia non habuit quondam Priameia coniunx Ecuba, Pelley nec mater Olimpia regis Carmina condemus, meste, lacrimosa, Camene; Verba pluant, celso scribantur verba sepulcro, Que legat et presens etas et postera queque, Perlegat omnis amans; pueri[que] nupteque puelle Et matres et turba virum casteque marite, Quosque per affectus caros dillexerat et sint Seu scribe seu quem maiore colebat amore, Iam lacrimas et verba dabunt atque oscula saxo.
20. epithaphium inscribendum sepulcro | domine Regine de la Scala Italie splendor, Ligurum Regina Beatrix Hic animam Christo, reddidit ossa solo, Que fuit in toto rerum pulcerrima mundo Et decor et sancte forma pudicitie, Laurea virtutum, flos morum, pacis origo, Nobilibus requies, civibus alma quies, Quam patris extollunt Mastini gesta potentis, Verone imperium, magnificique Canes. Bernabos armipotens Vicecomes, gloria regum, Nature precium conspicuumque decus, Qui Mediolani frenos et lora superbi Temperat, Ausonie quem timet omne latus, Hac consorte thori felix, consorte laborum Exegit longa prosperitate dies. Hanc Deus elegit secum partirier; inde Spiritus etherei regnat in arce poli.
21. ad litteratissimum sapientie virum suumque | dominum singularem dominum Pasquinum | illustrissimi principis et excelsi domini Mediolani | et cetera Comitisque Virtutum canzelarium dignissimum Delicie domini domini dignissime scriba, Undique cui noster supplicat orbis, ave. Forsan et in Modio damnas oblivia, damnas Otia Phebeis invidiosa sonis, Quod mea sopitis mutescunt ora Camenis, Nulla per Aonias fistula stridet aquas. Otia cur tanto patiar torpentia somno Arguis, oblitum, nec meminisse tui. Parce tuum, queso, si fas est dicere, vatem Non expectatis insimulare notis. Per sacra que cunctis veneratur Roma sacellis, Iuro, siquis adhuc sanctus Osyris erit, Absentem video, totus michi viseris absens, Te, quod non possum corpore, mente sequor. Arcus et arma mee mea sunt et spicula Muse: His tuus armato pectore miles ero; Miles ero: te bella geram verbosa iubente, Bellica pacifice cedet et ira lire. Et prius emeritum Tythana recondet Hydaspes, Devius occiduo sol orietur equo, Cerdus a Ticino remeabunt flumina nostro, Ad fontem versis Abdua curret aquis, Quam tuus e nostro labatur pectore vultus, Hospite quo nostri cordis abundat amor. Tu tamen, ut nostri causas nescire soporis Non possis, longe tempora tanta more: Militie splendor, patrie probitatis alumnus Iacobus est, Vermis nobile stemma sui. Huius in obsequium totas vigilare lucernas Est michi pro tanto gratia summa viro; Est tuus, ast meus est dominus, qui quanta iubebit Prosunt, non obsunt dantque quietis opem. Tendere Neptuno timeat quis vela iubente, Prelia quis Marte, ni modo mentis inops? Omnia posse deos fas est confidere. Iussu Istius exegi per freta longa vias, Sepe per hostiles turmas animosus ad arma Processi inque fugam barbara signa dedi. Crevit vis animi, dum sic fugientibus insto Et redit in nostros lapsa iuventa dies. + Livius est opus + multis versare lituris Crimina, mendaces legitimare notas; Est onus est et honos, precium predulce laboris Ipsius est nobis ista iubentis amor. Iam cito fellici contingam littora puppe, Cantabit reduces nautica turba deos, Sepe salutato resonabunt omnia Bacho, Liber et alma Ceres, ad tua festa veni. Glorior interea magna incunabula Rome Dum vidi et pueris incubitare lupam; Ubera lambebant, ambobus credita mater Blanditur; numquam nescia Martis erat. Magna vi vidi Romanas tendere vires Annua depulsis regibus imperia. Vicimus Hanibalem, Macedonia vincitur et iam Sevit in Anthyocum nobile Martis opus. Iam michi se prebet longi victoria belli, Somnio Pieriam sollicitare liram Uror et ad solitos Phebo stimulante calores Sentio vocales approperare deas. Fert animus, fateor, modo sim tibi grata daturus Carmina, de nostro principe multa loqui, Cui tria fellices iusserunt numina fusos In sua perpetuos vertere vota dies, Cui favet invicti miranda potencia fati *** Omnibus optatur terris clementia, cunctos Allicit et iusti principis imperium. Cernis ut accessit nostris Verona triumphis? Menia conspicuis anguibus alta micant, Millitat et nobis Athesis, iam flumine pulcro Ducit velivolas per vada nostra rates. Angue rubente stupent omnes a gurgite ripe, Astupet Adriaci quelibet ora maris. Mirantur pueri, trepidant iuvenesque senesque Dum tulit ad Venetos imperiosus iter Nostraque non ullo Vincencia facta tumultu Diluit Euganei spem bene docta ducis, Stravit iter nobis, aditum patefecit in omnem Pannonie gentem Theutonicamque domum. Dum celi dum fata vocant properemus et ipsi Protinus Illiricos exsuperare sinus; Sic Anthenorei superabimus ora Timavi: Se vectigalem Dardana tota dabit. Carmina sunt que multa tibi, que plurima scribam Otia dum tempus, dum locus apta dabit; Denique, si totum me vis in carmina labi, Queris ut e toto pectore verba traham, Da michi te facilem (nisi vis, nil crede roganti): Suscipe Gilberti iura tuenda mei, Qui tuus est, tuus ipse: tuo quod cedet honori, Credere tam fas est quam dubitare nephas. Et genus et probitas et rerum copia dignum Efficit et domino prestita firma fides. Sic tibi sint<que> novem faciles in amore puelle, Aspiret votis docta Minerva tuis. Noster et optato princeps felliciter evo Vivat et etherei transeat astra poli. Pro se proque meo fac me potuisse precari, Sentiat hic nostras pondus habere preces. Plura quidem suberant: timui ne forte loquacem Oderis; afficior ad tua iussa. Vale.
23. Antonio de Luschis At tu cui tantae iuvenili in pectore vires Regnant, atque novem mira dulcedine Musae Ingenium coluere tuum cantuque beato Ubera lacteolis mulserunt sancta labellis.