CroALa, 2025-04-20+02:00. Nodus MARULLO.neni-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/MARULLO.neni-01.xml.
1. de acerbitate fortunae Nos circum Medio freto Cyrnus pulsa tenet vix Boreae truci Ereptos ope coelitum, Olim Cyrnus avis Romulidis potens, Nunc pubes Nomadum fera Natura referens saevitiem loci; Et iam quarta videt dies Aut vulsis male radicibus improbam Solantes misere famem Aut, quos clausa tenent aequora, piscibus. Tu pugnas quereris tamen, Infelix anime, et te sine proelia Gesta tot Caroli tui, Dum speras itiner commodius freto: Qui, si non mihi nuntii Vani, iam Tyberim et moenia Romuli Etruscis domitis tenet Campanisque ferox imminet hostibus. Quanquam haec haud nova, denique Nunc sors flenda mihi: nam paries velut Aevo exesus et imbribus Inclinatus abit quo semel incipit Praeceps, sic miseri altera In fata ex aliis mittimur (heu dolorem Indignum!) neque iam quies Aut spes effugii urgentibus est deis. Nam quae non gravior mihi Lux effulsit et hesterna inimicior, Ex quo primum utero editus Materno iubar hoc hausi oculis puer? Mitto nunc patriae graves Occasus miser infandaque funera, Mitto tot solo ab ultimo Urbes, tot populos excidio datos: Quae gravissima scilicet, Haud privata queror, non equidem inscius Quam foedi ingenii sua Solari mala communiter asperis (Sed quis est ita perditus, Unus qui patriae et civibus optimis Dedignetur idem pati Communemque deum non ferat aequiter?). Nos Fortuna nocens rogo Ereptos patriae et fletibus ultimis, Humanis grave vivere Exemplum dedit, heu, rebus, ubi improba Noctes luderet et dies, Incertum volucri nixa pedem rotae; Et nec flectere eam domus Infandus cinis et funera adhuc queunt, Nec tot exilia aspera Et regum atque ducum saeva odia ac minae Servatam egregie ob fidem: Quin ipsas quoque iam affligere contumax Ecce amicitias parat Et Lauri immeritam clade nova mei Funestavit atrox domum, Erepto gemini pignoris altero. Infelix Averardule, Non iam delitiae, sed miseri patris Aeternae lacrimae et dolor, Quae te, care puer, vis rapit effera Nil miserta parentium (Huius praecipui, tot proceres tuos Inter, dia Fluentia, Illius genitae sanguine regio), Nil domus, miseris modis Quae tota attonita atque igne Iovis velut Tacta moeret inutilis (Aeque praesidium quondam inopi aut reo, Aeque dulce decus deum Laetis sorte bona, seu genus hospites Sive illi patriae domo Partes et generis pignora civici)! At pater miser, ah miser, Ponendis superum divitias suas Tot templis pius erogat Nequicquam et veterum certat opes patrum Largis vincere sumptibus Nequicquam. Quis enim praeterea neget Humana omnia casibus Incertis fluere atque impete herae levis, Quae mortalia provehi Iam pridem invidia, saeva, vetat deum? Nam quot spes ea publicas Tecum, quas rapuit magnanimae indolis Scintillas, patruo ac patre Dignas! Ut miserae non pueriliter Perpessus spatium luis, Vix ingressus adhuc ver breve septimum! Ut matris lacrimas piae Solatus, tenera saepe etiam manu Trivisti irriguas genas! Ut solem hunc miseris gentibus et diem Tam carum, puer, haud semel Sprevisti, utpote cui maior erat vigor Iam tum, mens erat altior Humana! Neque enim conditionibus Nobiscum huc paribus, puer, Missus de patria coelite veneras (Hac ut mole videlicet Clausus corporea et carcere terreo, Errorum male penderes Poenas primigeni nil meritus patris), Sed terris breve inertibus Ostensus, liquidi rursus in aetheris Sancta templa recederes, Consors ambrosiae et nectaris aurei. Illinc spes hominum leves Et caecos animi despicis impetus (Incertum miserans magis Irridensne, puer, factaque dictaque Tot nostra) et superum vides Quam nil munere adhuc est homini datum, Nec longa miserum magis Vita nec celeri morte beatius.
2. nenia Haec certe patriae dulcia littora Contra saxa iacent, haec pelage impete Huc propulsa gravi Bosphorici freti Plangunt Hesperium latus. Ipsae nonne vides mitius aurulae Ut spirant memores unde videlicet Tantum innata potest rebus in omnibus Natura et patrium solum? Quid, tantis spatiis monstriferi aequoris, Tanto tempore post lassulae, adhuc tamen Halant nescio quid, quod patrium et novis Mulcet aera odoribus? Felices nimium, vespere quae domo Egressae redeunt mane Aquilonibus Versis, nec peregre perpetuo exigunt Aetatem exilio gravem; Felices sed enim multo etiam magis, Si tantum patriae fluminibus suae Et primi solita littoris algula Contentae lateant domi, Nec longinqua velint flumina visere Et terrae varios et pelagi sinus, Quae multum referant deinde rogantibus Vergentem usque sororibus Ad noctem (quis enim suavia nesciat Auditu et vacuis apposita auribus, Quae diversa locis alter et hic refert Mille exhausta laboribus?). Inter quae memorant mutua dum invicem Quaeruntque, admonitae forsitan et mei, Narrant nunc Boreae sedibus intimis Visum, qua vagus alluit Rhodos Mesta suos, nunc Byce lintea Dantem plena, modo littora Dacica Scrutantem et veterum saepe etiam patrum Curae impervia plurima, Interdum Galatas sive Britannias Seu quae lata serunt aequora Teutones, Interdum Buduae moenia nobilis Et nondum domitam Bragam: Sed nec ruricolam messe recondita Tam laetum aut patrio denique navitam Portu nec teneram flavi ita coniugis Gaudentem gremio nurum, Quantum haec terra meis grata laboribus, Extremos cupiam condere ubi dies, Iam nec militiae nec satis amplius Viae erroribus utilis; Quamvis nescio quae coelicolum impia Arcent fata procul: nam totiens quia Victores cadimus rursus et invicem Parta linquere cogimur? Cernis qui populos vexat agens furor, Quae nomen rabies publica Belgicum Contra tot superos suppliciter piis Orantum precibus modo. Non haec, non temere insania gentibus: Nimirum populos magnae agitant minae Coelestum et Stygiam Thesiphone ferox Saevit concutiens facem, Ex quo terra potens ubere agri, potens Armorum atque virum, pars merito optima Terrarum, studio partis et improba Inter se invidia ducum, Imploravit opes primitus exteras, Nec Normanna modo nec iuga Bethica Et fastus domini ferre Suevici Turpe credidit Italae. Heheu, quae video bella resurgere! Quanto sanguine, quis funeribus lues Infelix geminae perfidiae nefas, Iam non Parthenope amplius, Olim quae totiens maluit emori Quam servare minus fortiter ac decet Urbem tot meritis egregiam patrum, Inconcussam animo fidem! Est in gente nocens culpa (quis hoc neget?), Sunt exempla feris commoda beluis, Sed non propterea regi ita protinus Succensendum erat optimo. Verum nos soliti monstra pati diu, Culpamus facilem principis in suos Naturam et vitio vertimus improbe Quae miranda opibus magis In tantis: neque enim est sanguine cetea Humano et volucres pascere regium Nec punire statim pleraque pulchrius, Quam ferendo retundere.
3. de morte Ioannis Medicis At nos senectae praesidium gravis (Proh sortem iniquam!) et Pieridum chori, Condigna sperabamus in te Praemia tot studiis reposta: Nam quis te adempto iam locus artibus? Quae spes amico est? Occidis, occidis, Hortator exemplumque laudum, Ante diem mihi, Iane, raptus. Quamvis ruinis obstrepo publicis Privata lugens, qualiter Insuber Cultor paterni damna agelli, Tecta Pado rapiente et urbes: Nam nec cadentis Graecia Achillei Sic fracta letho est nec cito tam suum Desideravit Iulianum Roma, fero minitante Partho, Qualis minaces pertulit impetus Orbata tanto praeside Tuscia, Confessa nunc demum quid esses, Invidiam superante laude. Nam quis iuventam ploret amabilem Condigne et ipso tempore egentibus, In nulla non momenta opesque, Divitias studiumque promptum? Nunc illa duri mens subit exili Invicta damnis, nunc reditus pii Iraeque condonatae amori Et patriae meritis benignae, Nunc cura patri provida publici Furorque plebis saepe domestica Lenitus impensa famesque, Alpe vias dare vi coacta. Ergo senatus delitias suas, Spem vulgus, artes praesidia uniter Amissa plorantes in uno, Perpetuant sine fine questus, Multique, laudes dum memorant tuas, "At nos deorum scilicet" inquiunt "Curae futuri, quisquis ista Imperio moderatur unus!" Simulque obortis fletibus arduos Tulere vultus ad fera sydera, Coelumque Fortunamque questi Et pretium meritis negatum. Nam quid relicti te sine lacrimas Fratris, quid orbam praesidio domum Dicam, nec aspectus heriles Adveniens subituram in aevum? Felix, decennis Petre, puertiae, Tot damna non dum qui tua concipis, Nec quid sit amissum per annos Scire potes patruo cadente, Implumis olim qualis acredula Ignara matris, quam calamo ferox Auceps prehensam febrienti Forte dapem dedit esse nato. Nos terque et ultra, nos miseri ingeni Sensusque, quis (heu!) vivere nec licet, Amice, iam tecum nec ultra Esse libet sine te relictis, Sed, longa vitae tempora inutilis Querendo, noctes carpimur et dies, Post ista securi deorum Invidiae Nemesisque acerbae.
4. ad Carolum regem Francorum Dum tu fugaces, rex, catulis feras Sectaris altum per nemus et diem ex Die trahendo cara perdis Tempora non redeuntis anni, Heheu, rebelles quam vereor minas Ne fractus hostis cornuaque interim Resumat in foedam ruentis Imperii populique cladem. Nam nec tuorum iniuriae et improba Vis cessat in quoscunque sine hostium Delectu amicorumve, ut ipsi Iam noceant magis hoste amici, Et ille sollers temporis occupat Recte gerendi singula momina, Nec praeterire occasionem Praecipitis sinit acer horae. Hinc illi amici, praesidia hinc nova Crescunt, nec aut iam Sfortia spiritus In te rebelles Pontifexque Dissimulant odiumve celant Aut ipse Hiberus: nam Venetos tibi Iam pridem acerbos tutemet efficis, Persuasus infidis tuorum Consiliis male venditisque. Ergo modo excors et pariter deis Mortalibusque infensus et omnibus Exutus armis, regno, amicis, In solium rediit paternum, Ipsoque iam nunc plura fere tenet Victore victus, quae tamen (heu pudor!) Tenere non confisus olim Integer imperiique opumque. Quod siqua regni, tot tibi principum Ducumque siqua est, siqua tot urbium Vestrarum, honesti splendidique Siqua animo tibi cura demum, Iam te precamur, sume, age, spiritus Dignos et istam, invicte, moram exue: Quid fraudolentam crastinando Das cinerem Boreae movere? Nil de repente est cernere maximum: Curandus aeger, dum medicabilis Est plaga, nec totos per artus Mortiferum subiit venenum. At ipse demens, heu, patriam quoque Fingebam et alti moenia Bosphori Quandoque visurum, fugata Auspice te Scythia superba; Nunc parta nostro sanguine linquimus Hosti tenenda et, quod pudeat magis, Lucro imputamus, siquis aegre Consuluit fugiendo vitae. I nunc, tuorum, Carle, potentiam Regnorum et armis Belgica robora Mirare, dum Campana caede Luxurient sata Gallicana! Ut nempe vincas, denique quae tibi Vicisse, amicis, gloria, perditis? Feris ne tradendae tot urbes, Exitio populis tributis, Qui te suorum sanguine, qui suo Fecere, si non ipse vetas, herum Non Rhosiarum Caucasique, Italiae sed enim beatae? Hos destinatus, nunc vacuam sinis Si praedam et armis obiicis hostium, Servando cum sis debeasque, Non homines tibi defuisse Deosve, sed (quod dicere abominer!) Scies amicos, iura, fidem, deos, Fas, famam, honestatem, decorum, Denique te tibi destitutum.
5. ad Antonium Baldracanum Baldracane, Aganippidum Custos sancte, quid est tam meritum optime De teque et patria senem Et, quas saecula amant, perdere turpiter Artes ingenii impigri? Cur non flere die, non venientibus Astris desinis aureis, Et Manes lacrimis sollicitas patris? Non est, crede mihi, ut putas, Baldracane, pium de superum queri Decreto neque debitam Naturae atque deo sortem animantibus Cunctis ferre modestius: An tu, tantus homo, vel sapientiae Doctrinaeque putas tuae Nulla quaerere ope rem reparabilem, Vel non foeminei ingeni Absumi misere fletibus improbis? Vixit pene dies Pyli Felix, sive genus nobile respicis, Seu casti sociam tori, Seu, quos rara solet sors dare fortibus, Dignos se patre liberos. Nam quid tot memorem principibus fidem Laudatam atque animi integri Dotes saecla super degenerantia Aetatis male masculae? Nunc, conviva velut, quod fuerat super Mortali genio satur Vitae, si revolat patrium ad aethera, Nil hic, non modo quod fleas, Sed cur non potius iudice gaudeas Aequo, qualis Olympiae Olim victor, ubi, pulvere strenuo Decurso spatii sacri, Laetus fronde comam pressit amabili.