CroALa, 2024-11-09+01:00. Nodus LAZZAREL.imag-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/LAZZAREL.imag-01.xml.
ad illustrem dominum divum Federicum Urbini ducem et comitem | Ludovici Lazerelli Severinatis poetae laureati | De gentilium deorum imaginibus liber primus feliciter incipit
Cui dedit aeternum bello victoria nomen Et mores divi Caesaris unus habes.
Sume lyre Federice novos spes unica vatum Imparibus numeris quos ego tempto modos. Forte olim in laudum cumulos tua gesta superbo Splendidaque altiloquo prosequar arma pede. Nunc quas vulgus inhers et nescia turba triumphos Appellat tactu commaculatque rudi. Priscorum formas sequor et simulachra deorum Pictores tabulis nunc ego signo sonis. Inter enim pueros dum versarentur et inter Indoctos visa est Pieris alma cohors. Illius adventu divina luce refulxit Clarior arrisit contremuitque domus, Dumque thoro residens rigidos meditarer iambos Et mollem socco claudere pergo pedem. Candida Calliope Musarum prima loquuta est Caelorum credas insonuisse fores. Linque coturnali vel socco more canenda Prorsus inequalis, linque poeta pedes. Quas vulgo effusas cernis sine honore figuras Divorum veteres et simulachra cane. Te forte audito que damnat turba poetas Arguet errores nescia turba suos. Nonne vides? nostras nunc turpi labe figuras Posteritas foedat quas coluere patres. Nos coluit pastor Golie victor acerbo Dum sonitu cythare perfida facta gemit, Atque eius soboles titulo que Palladis omnes Praecellit voces Castalides coluit. Quive Dei tribuit leges sub monte receptas Nos habuit comites ad sua verba deas; Nos pia gens vatum longos coluere per annos Posteritas spernit quas coluere senes. Id ne oneris capiti vereare imponere, namque Ipsa adero cythare plectra movebo tuae. Deducam Aonio dulcissima pocula fonte. Arrida Castaliis ora rigabis aquis. Nullus enim proprie vates aetatis honores, Nullus enim proprii temporis acta canit. Ille canit Troiam Graiorum Marte ruentem, Thebas ille refert Eacidae et latebras, Ille autem Emathiam Romano Marte fatigat, Ille urbis Libicae perfida facta canit. Tuque si sequeris vatum studia alma priorum Heroum veterum nunc simulachra cane. Dux bonus Urbini quo non est dignior alter Audiat ad titulos stamina tacta suos. Quicquid in hoc altum poteris concludere versu Ille suo capiet protinus ingenio. Hic hausit nostros sitienti gutture fontes, Attulit huic artes Pallas Athena suas. Caesaris hic mores, hic servat Caesaris acta, Solus hic inter tot nos colit usque duces. Desierat: tunc haec tremula vix voce peregi Namque omnes arctus contremuere mei. Iussa Medusei dea gurgitis en sequor, adsis: Perfer ad optatum littus amica ratem. Tu modo Pierii studii clarissima merces Sume mee princeps qualiacumque lyrae, Qualiacumque precor mea perlege carmina princeps Porrige Caesareas ad mea scripta manus. Maxima ni mirum est vis carminis: illa ferarum Corda domat, superos ad sua vota trahit. Iam Ciconum vatem fama est sub vallibus Hemi Carmine Bistonias perdomuisse feras. Hic Acheronthei petiit fera regna baratri, Hic potuit Stygium flectere voce Chaos. Dumque chelym Amphion diverberat ictu Nobile murorum carmine struxit opus Delphinumque sacer tergo defertur Arion Dum fugeret diras in sua fata manus. Delius et cytharae dum stamina tangit eburnae Ad Troiae muros surgere saxa iubet. Sic ego quae plectro diverbero stamina princeps Deprecor annectant pecus amore tuum. Protinus ad nostrum vox haec te flectat amorem Eternique tenax foedus amoris agat. Quisquis in adversos Rutulis se noverit hostes Victrices armis inservisse manus, Sive aliquid noscat pulchri et gessisse decori Aut pace aut bello militiae atque domi, Vatis amat cantus et carminis optat honores, Vivat ut aeternos nomen ad usque dies. Hoc comune sacros inter vatesque ducesque Dux agit at vates principis acta canit. Laurea cantantes exornant serta poetas Victoresque duces laurea nexa probat. Carmina nobilium tribuunt monumenta laborum His sine quicquid agas; stat superesse brevi. Quid foret Aeneas? et quid Priameius Hector? Argolici atque Itali quidve alii proceres? Nam canit illorum laudes vox inclita vatum Egregium nomen carmine restat adhuc. Munus habent proceres magnum si fortia vates Facta canant, laudum si celebretur honos. Me precor hoc tenui patere insudasse libello, Dumque aetas crescet, crescet et ingenium. Tunc potero longos proscindere remige fluctus, Tunc potero armisonos pungere Martis equos. Maxima iam laudum debetur gloria priscis Vatibus: est vatum digna favore cohors. Moribus incultus nam cum gens prisca fuisset Et sine naturae cognitione sua Non antecessus aliqua non mente futura Vixque bene instantis temporis acta videns, Differrent hominesque feris discrimine parvo Cum sine divina religione forent. Tunc electa deis gens antiquissima vatum Surrexit mores composuitque rudes, Edocuit necnon elementa et cetera quaeque Condita non casu sed statuente Deo. Hinc hominem fertur formasse Promethea primum Pectora qui rostris dilanianda dedit. Thracius hinc Orfeus, hinc est Dirceus alumnus: Hic solitus montes, ille movere feras; Hinc curvos delphines aqua perhibetur Arion Equoris in media supposuisse sibi. Falsa licet multis videantur voce Sibillae Faticana et vates vera dedere tamen; Perlege Erithreae Cumeae et verba Sibillae, Det Samia et carmen detque Libissa suum Atque aliae quae iam mentem novere deorum Unde sibi aeternum nomen habere ferunt; Cognosces quantum gens illa haud nescia veri Vera sub obtenta fata dedere toga. Officium vatum ex obliquis vera figuris Gesta ducum festis scribere carminibus. Contemplator item divos fecisse prophetas Qui vatum sacri carminis instar habent. Nonne lacu morsus et qui rabida ora leonum Caverat obducta voce futura dedit? Quive loco cythara genuit delicta profundo Praecinit obscuris fata futura sonis? Multa quidem antiquos non intellecta latebant Munere quae divo nunc manifesta patent; Invenere suis correspondentia rebus Signa olim vates et simulachra deum: Quae nunc pro nihilo reputant gens indiga sensus Sacrilegi et ludis asservere suis. O saevas hominum pronasque in crimina curas! O iam fulmineo tempora digna Iove! Desinite, O miseri, manibus maculare profanis Heroum vultus sidereosque simul, Virtutemque sequi libeat moresque pudicos: His meruere duces nomina habere deum. Propterea et vatum longos laudantur in annos Carmine: it aeternos nomen ad usque dies. Ergo agite obscenos vetitosque reliquite lusus, Discite quae priscis detur origo deis, Iamque unum esse Deum vatum chorus ille fatetur Qui varias statuit rebus inesse vices, Quem causam primam et motorem cuncta moventem Appellant summis laudibus atque canunt. Ast elementorum vires velamine certo Dum canerent plures asseruere deos: Iuppiter est aer et Iuppiter ignis habetur Et Iuno terra est, Iuno vocatur aqua. Iuno Iovis coniunx res cunctas aer et ignis Et terra et liquidae procreat humor aquae. Vis autem terrae generandis vitibus apta Bacchus erat: segeti profuit alma Ceres. Hinc alii atque alii, sic crevit maximus ordo, Hinc statuere aras templaque summa deis Et mira arte deum magnas cecinere figuras Multaque preterea quae meminisse mora est, Utque deos colerent facundo augustius ore Sensibus occultis fabula nata fuit. Nam velut aurato statuerunt marmore digna Templaque humanis nobiliora casis Invenere novas artes seriemque loquendi Vatibus inventum sicque poema fuit. Et gens prisca quidem Graiorum et prisca vatum Docta cohors quorum gloria restat adhuc, Quoscumque ornari nossent vel pace vel armis Non timuere deum dicere stirpe satos. Post mortem aeternos tribuebant mortis honores Aeternisque illos inservere deis. Cum Polluce suo sic Castor ad astra volavit, Occupat obliquo limite uterque locum. Perseus et pluvio condam conceptus ab auro Astra tenet secum traxit et Andromeden, Aeneamque canunt Cipriae pia pignora matris Et Frigii Anchisae conspicuam sobolem Post Troiae excidium Latii post tempora belli Susceptum superis Indigetemque vocant. Quid referamque alios quos nulla aboleverit aetas Altiloquis vatum carminibus celebres, Non tantum gestis celebres quam carmine sacro? Carmina plus vatum quem bene gesta valent. Sed tua nunc princeps superant miracula Musas, Eximii generis tu decus omne tui. Te laudat fidibus Cyrrheo Phoebus in antro Clarus es et bello clarior atque toga. Si quod et antiquos decuit deceatque recentes, Ausim te diva dicere stirpe satum. Numen eris nobis ceptis et adesto vocatus Haecque tuo felix agmine navis eat. Nunc vos quae colitis Parnasia stagna sorores Bellorofontei quae tulit ictus equi Mandati memores operis veterumque dierum Hoc mecum pariter quaeso subite iugum: Nam quaecumque die fuerint meminisse potestis. Vos propter veterum vita superstes adhuc. Sic ego sic sumptis cepit Polimnia plectris Effundi iures eius ab ore favos, Ipsa inter nimphas Heliconides una prioris Temporis et possum quae meminisse novi. Quod petis expediam vates brevibusque monebo: Procedat votis quod loquar omne tuis. Non solum excussa vos qui nunc nube beatum Noscitis aeternae religionis iter, Verum paene omnes docta ratione vetusti Esse unum cunctis disseruere deum. Quem causam primam rebus dixere creatis Motorem et primum qui movet orbis onus, Qui maria et caelum terras et cuncta creasset, Cui rerum semper pareat omne genus. At quia mortali carnis sub mole nequibant Noscere quae aeterno subsit imago deo, Est velut aeternus simul omnia tempora spectans Cuius tota subest machina fulta manu, Huic formam veteres olim tribuere rotundam Quae totum sub se continet orbis onus. Omnia cui subsint cui subsit mobile primum Octo quoque assidua mobilitate globi Atque elementorum cui subsidet ordo quaternus Quem toto quicquid spirat in orbe colit. Hic est causa prior, hic est qui cuncta moveri Praecipit et stabili praesidet ipse loco, Legifer hunc condam spectans in imagine flammae, Illaesum medio vidit in igne rubrum. Hic est ille Deus qui tandem criminis expers Mortali voluit delituisse toga, Huius et volunt animalia quattuor actus Quos gessit terris virgine natus homo. Num dum desierat sed dum dea talia narrat Ad te iam princeps mens mea versa fuit Incensusque tuae non parvo laudis amore In te suppressa talia voce loquor. Tu solus laudes in tempora nostra vetustae Aetatis revehis priscaque gesta ducum. Summus ab empyreo qui despicit omnia caelo Te regat et recto dirigat orbe rotas. Postquam desierat Polimnia dicta probarunt Germanae. Tum sic incipit Uranie: Dumque pios dabat ore modos ego nempe videbar Caelorum septem concipere aure sonos. Pars mea germanae caelestia promere regna Aethereis quae sum saepe recepta plagis. Post primum veteres motorem cuncta moventem Post rerum causam quae datur esse prior Mobilibus cunctis dixerunt mobile primum Nobilius summo: nam propiusque Deo. Illud enim celeri secum rapit omnia motu Impetus illius sidera quaeque trahit. Et licet errantes stellae nitantur adire Adversum validis nemo resistit equis. Hoc contra octavus contemnere motibus orbis Non valet, at longa ducitur ille mora. Affertur tandem bis ter sex mille per annos Sic redit ad punctum ceperat unde prius. Mobile sed primum prior intellectus in orbem Indefessus agit nocte dieque semel. Dumque refert alios orbes, dum volvitur ipsum Naturae totum nobile condit opus. Nec minus astra vivant proprio currentia motu Motorem proprium quilibet orbis habet. At monet octavi me plurima circulus orbis Nunc canere: octavo est fabula multa polo. Continet obliquo duodenas ordine formas Solis iter solis qua gradiuntur equi. Hic Aries fulget pelago qui perdidit Hellem Bisque decem stellis aurea lana nitet. Qui tulit Europam nivei stat imago iuvenci Sive est Inachiae pulchra iuvenca deae? Fronte manent Hyades septenoque igne coruscant Inque genu totidem Plyades astra tenent. Alitis ast nivei soboles Ledeaque flammas Iamque novem Pollux Castor habetque decem. Hocque loco pariter Zetum ac Amphiona fratres Argutamque lyram signifer orbis habet. Bisque novem stellis humenti corpore cancer Limite signifero brachia curva tenet Nemusque leo condam labor Herculis unus Iamque novem atque decem continet astra iubis Continet et totidem Erigone iam grata puella Cognita niveo virgoque lusa deo. Lancibus exaequans noctes Astrea diebus Equum septeno sidere librat onus. Scorpio et Aemonii Chiron olim incola montis Fundunt ter denas et simul octo faces. Sex Capricornus habet bis denasque ordine flammas Bisque novem raptus Frix puer astra tenet. Quive Typhone fero pavidam eripuere Dionem Terque decem fulgent luminibusque novem. Orbe sub hoc geminae claro stant lumine portae Una deum superos quae super astra capit. Haec quoque semideis aditus parat atque deorum Emeritas animas inserit ordinibus. Altera porta hominum per quam elabuntur ab astris Corporeosque arctus vivificant animae. Occupat una astrum Capricorni ast altera Cancri Octipedis claro sidere limen agit. Letheum hic Liber potum gradientibus offert Aetheris atque animas efficit immemores. Lacteus obliquum candore intersecat orbem Qua tropicis signis utraque porta patet. Sive iter hoc clarum incessus fecere deorum Cum peterent magni fulgida tecta Iovis. Partibus aut binis caelum compago rotundum Dum solidat candens vincta peregit iter. Hicque piis sedes prisci dixere paratas Graeciaque Elisias hic ait esse domos. Aspice sed passim miracula plurima caelo Imposita et stellis nomina clara ducum. Hic geminas ursas complectitur arcticus anguis Equoreo tingi gurgite iam vetitas. Hic nitet Alcidae victoris imago ferarum Continet et gemmas hic Adriana novem. Saturni soboles hic serpentarius ignes Indicat Egiptus quem super astra tulit. Fulget Erithonius flammis et sidere eodem Semine Vulcani qui sine matre satus. Sive est Arctophilax sive Icarus aut puer Archas Hic quoque iam gelidi forma Bootis adest, Icariusque canis ferventi Sirius astro Dum caleat terris languida membra facit. Hic splendet Cepheus, hic Casiopea coniunx, Perseus hic fulget, fulget et Andromede. Andromedesque hostis micat hic fera bellua piscis Qui fuit aurigenae gloria magna ducis. His caput anguicomae nitet exitiale Medusae Dicitur atque Algor Gorgoneumque caput. Hic ter quinque iubas spargit Neptunius astris Pegasus alato qui pede fodit humum. Qui pede fodit humum nobis fontemque creavit Et dedit Aonias quas celebramus aquas. Hic Mentinei vatis testudo coruscat Atque novem delphin sidera vector habet. Hic Ledeus olor nitet hic Iovis armiger ales Qui Ganimedeum pondus in astra tulit. Hic Phaeton splendet flamma correptus avita Eridani rapida fluminis udus aqua. Ensifer Orion hic splendet Iasonis Argos Milvus et hic crater corvus et idra manent. Subduntur superis animalia quaeque figuris Subduntur superis terrea quaeque plagis. Ergo vides quot sint caelo monumenta priorum Qui caelum meritis promeruere suis. Finierat. cepi meritorum laude suorum Si quisquis meruit iam super astra locum. Et belli et pacis Fredericus laude meretur Caelorum recepi lucidiore plaga. Si licuit priscis iam ficta laude poetis Aetherea claros pondere sede viros Et nobis liceat non ficta laude merentem Scorpion hunc interponere et Erigionem. Iustitiae cultor sibi commoda signa requirit Libra ubi fert horas lancibus equa pares. Pieris hic orsa est: non haec sententia nostra Fucatas laudes mors violenta terit. Nulla datur virtus magis omni digna favore. Carior atque Deo quam bene firma fides. Haec aditus caeli sedes aperitque beatas. Humanasque animas efficit esse deos: Haec parat aeternum divi Omnipotentis amorem; Dux tuus hac recta scandet ad astra via. Sed ceptum peragamus iter. Quae cetera restant Enitar resona concrepuisse lyra. Astrorum has sculptas caelo auxiliante figuras Virtutis varium robur habere ferunt. Pugnantes in equis confirmat Pegasus astro At fovet et somnum Cassiopea facit. Herculis insculpto surgit victoria signo Angue sed accinctus dira venena fugat. Invidiam Perseus diri ne fascinet oclis Placat et irati tela trisulca Iovis. Andromede taedis iunctos confirmat amore, Cetera nunc sileo: nam meminisse grave est. Tunc ego quid mirum est eadem auxiliaris imago Principis Urbini pectore sculpta facit. Victores equites et fas servare fidemque Efficit atque animos religione pios. Tunc iterum Uranie paulum desiste, sequamur Neu parva immenso lintea pande mari. Multum Musa potest, est carminis ampla potestas: Illa trahit scopulos et nemora alta trahit, Atque feras lenit currentia flumina firmat, Inter et adversos ponit amicitias. Heroum hanc propter veterum simulachra videmus Astraque nobilium nomen habere ducum. Saturni curva minitantem falce figuram Qui sex obliquo limite lustra terit. Iam primus populos Saturnus rexit agrestes: Fulva sub hoc domino saecula fuisse ferunt. Ille patris nomen voluit componere caelo Sic caelum caeli nomine nomen habet. Dumque esset regni sceptrum accepturus inivit Foedera nascentes usque necare mares. Ut iam Titanes post funera sera nepotes Susciperent avida debita sceptra manu, Dumque igitur natos morti mandare parasset Fama est progeniem dente vorasse suam. Iuppiter ortus erat lapis ast supponitur illi, Depulit a puero funera acerba lapis. Iuppiter Ydeis crescebat conditus antris Mulcebat dulci lacte capella Iovem, Saepeque mellifluae volucres alimenta dederunt Saepius ore Iovis roscida mella locant. Creverat atque aetas poterat satis apta videri Ut posset magnos exsuperare viros. Clauditur interea Saturnus carcere taetro Ut patuit natos iam superesse sibi. Iuppiter ast populos Curetum cogit in arma Exemit vinculis et simul hoste patrem. Hinc quia forte data Saturnus bella timebat Ne sese regnis Iuppiter excuteret Praeparat insidias indignaque funera nato Temptat et a fatis se rapere usque suis. Dum fugit at laqueos volucris se saepius isdem Implicat et profugae mors violenta venit. Iuppiter ut reperit fraudem patris ocius arma Arma vocat populos se quoque in arma trahit, Atque priorem profugum regnis disiecit ademptis. Qua latuit? Latium terra vocata fuit. Ille senex tristis susceptus ab hospite Iano Ut cepit rudibus imperitare viris Agrorum docuit cultus quos falce recurva Indicat indoctum composuitque genus. Hinc veteres longo colerent ut tempore nomen Et starent clari iam monumenta ducis Saturno nomen primi tribuere planetae Quem nitidus caeli septimus orbis habet. Quam colerent terris simul et sculpsere figuram Apta fuit stellae nec minus apta viro. Nam gravis incessu est gelidus tristisque senecta Rusticus aspectu pignoraque ore vorat, Vertice velato glauco quoque tectus amictu Angue recurvato falce oneratque manum. Rex fuerat, nunc tempus erit nunc sideris astrum Saturnus terris plurima damna ferens. Saturnus domus est Capricornus Aquarius atque Deucalioneas in quibus auget aquas Increscitque odium late implacabile terris. Pax quoque sublatis exsulat alma bonis. Natus in hoc parva spargit lanugine mentum Parvaque dum graditur lumina figit humi Et macer atque vorax tumidaque immobilis ira, Fuscus erit, tenuis conteget ossa cutis. Bina supercilia adiunctos flectentur in arcus, Aspectu informis sed studiosus erit. Deducet rivos atque arrida prata rigabit: Falce metet segetes, vomere scindet humum, Inferet et plantas artem tractabit agrestem, Lanigeras molli gramine pascet oves. Hic feret et linguae discordia pectora dictis, Callidus occultae fraudis amator erit. Saturno teritur ter denis signifer annis, Tardus in incessu est fertur et inde senex. Armatus falce est namque orbis in infima semper Infert retrogrado deteriora gradu. Sideris aspectum velato vertice signat Saturni fusco lumine stella nitet. Angue recurvato caudam qui devorat ore Tempora Saturnus continuata notat, Et vorat et revomit sua pignora labile tempus Et quod bruma rapit mox calor ipse creat. Est mihi nunc residens augusta in sede canendus Iuppiter astringens tela trisulca manu, Regali ornatus cultu facieque severus, Regia cui nectit fulva corona caput. Sparsa iacent passim iam corpora dira gigantum Quos stravit misso fulminis igne pater. Stat super atque alis Iovis armiger ales apertis Qui tulit Ideum celsus ad astra ducem. Haec est forma Iovis, sunt haec simulachra Tonantis, Hic est ille deus quem vetus error habet, Hunc hominum divumque patrem vocat inscia turba, Huic struxere patres templa superba deo. Unde trahant causas et prima exorsa priorum Religio haec verbis expediam brevibus. Iuppiter ut profugum superavit Marte parentem Testis et in tanto turbine Flegra fuit, Obruit atque suos altis sub montibus hostes Contrivitque hostes fulminis ira truces, Iamque orbis totas vincendo accepit habenas Et passim ducibus concelebratus erat. Utque Iovis nomen simul et monumenta manerent Et staret longe pignus amicitiae, Iamque Iovi sacras condebat quilibet aras Et Iovis atque suo nomine templa vocat, Regnandique locum celso sibi legit Olimpo Iuppiter in montis vertice iura dabat. Sic locus et nomen suasere condita templaque Aetherei regem culminis esse Iovem, Et quia sic fuerat felici laude beatus Et passim terris concelebratus erat, Eximiosque colens mores gentemque pudicam Atque hostis scelerum criminis ultor erat, Et quia tunc fulgens heroum claruit aetas Cepere et veteres noscere multa viri. Quod primum meruere duo sibi sumere nomen, Sideris hic meruit nomen habere Iovis, Iuppiter Atheus quod fecit Iuppiter Archas, Vates Dicteo contribuere Iovi. Iamque Iovis sexto caeli stat sidus in orbe Bis senis annis signiferumque terit. Piscis et Emonius Chiron Iovis esse feruntur. Horum letatur Iuppiter hospitio: Natus habet vultum mixto candore rubentem, Caesaries longa est barbaque plena decet. Servator fidei nitidoque indutus amictu Musarum aeternas natus amabit opes. Moribus ornatus claris pietatis alumnus Vir bonus infandi criminis hostis erit: At quia Titanes conflixit Iuppiter armis Leto aquilae belli praescius augurio Inter aves aquilam tenuit, tutela Iovisque Dicitur et rostro stat simul ungue minax. Arbor erat quercus fuerat Dodonaque silva Nam fuerat priscis glans prius esca viris. Iuppiter et quoniam saepe ignis habetur et aer Sceptra Iovis manibus fulminis ira fuit. Saepius ethereo descendunt fulmina caelo, Fulminibus turres et iuga summa ruunt. Interea effulgens divi armipotentis imago Offertur numeris sponte canenda meis. Tegmine munitus Mavors thoracis aeni Casside caesariem sed gravat ense manum. Armatus residet curru metendus ab alto Ferreus et vultu bella rigente vocat. Stat lupus et numquam domini vestigia linquit Atque rapax praeda vivere semper avet. Hunc olim ante alios prisci coluere Quirites Gramineisque aris annua sacra dabant, Hunc Iunone satum veteres finxere poetae Inguine percusso flore vel Olenio. Usque adeo nec falsa quidem nam saepe videmus Surgere femineis impia bella dolis. Cur cecidit bello Neptunia Troia decenni? Cur magnus Frigio Turnus ense ruit? Cur cecidit Pyrrhus manibus iugulatus Orestis? Cur pater Eacides sanguine tinxit humus? Seu quia numen opum regnorum et numen habetur Mavortis mater Iuno vocata fuit. Divitias propter saevit Mars impius orbe, Regna vides propter proelia longa geri. Hoc nomen vates a quinto sidere caeli Iure decens fictis asseruere suis. Nam Mars aethereo splendens sublimis in orbe Despicit et torvo luminis orbe solum. Suspiciunt diras Aries et Scorpius iras Hospitiis tunc Mars sevior esse solet. Tunc late excidium terris et bella minatur Discidia et praedas et mala quaeque viris. Natus in hoc odiis bello gaudebit et armis, Et niger et fusco pectore durus erit. Talia dicentem stupidus iam lumine lustro An ne aliquid dubia mente requiris ait. Tunc ego si pacis studio Fredericus amoenae Et valeat bello non tamen arma cupit. Vos colit armisonae studium colit atque Minervae Non amat insidias sed scelus omne fugat. An ne illum dicam duri Mavortis alumnum? Ambiguae mentis vincula solve dea. Diva libens nostris haec reddidit alma rogatis. Nulla mora est: rursus incipit ore loqui Et studium et mores et divae mentis habenas Iam natura movens hunc probat esse Iovis. Qua regulum superat fidei intemerata facultas In sacros proceres et pietatis opus. Atque amor egregios placidus quo semper alumnos Astrinxit nostro hunc probat esse Iovis. Quis ne viros colit egregios moresque pudicos? Quis iura atque fidem? quis benefacta probat? Quis recipit vates quis opem seu probet egenis? Hos Fredericus ope suscipit urbe domi. Libera sed nobis non est mora. Phoebus anhelis Nam monet ut de se nunc loquar altis equis. An ne Iovis primi genitum de semine solem An sequar Occeani dicere stirpe satum? Niligenae an referam Vulcani stirpe creatum? Seu solem appelles sive voces Meropem Helio iamque polim Egipto qui condidit urbem Et qui Phetontis traditur esse pater. An ne canam cinctum radiis Iperione natum Cui dedit igniferos Iuppiter altus equos? Limite quadrivio cum se videt esse viator Sic dubitat nescit quo pede sumat iter. Hos omnes operum meritis voluere vetusti Ornatos tanti sideris esse nota. Tunc erat in pretio virtus, tunc munere dives, Tunc poterat virtus imperitare malis. Hos ego transierim Vulcani atque alma propago Caeligenae: nunc te linquere, Apollo, decet. Solum autem Iovis et Latone pignus amoris Te referam resona dulcis Apollo lyra. Quicquid enim potuere alii fecisse decori Id soli vates asseruere tibi. Hunc Iove progenitum vates cecinere priores. Atque illum multis nominibus vocitant. Nunc Sol nunc Titan Phoebusque et fertur Apollo Atque habet a variis nomina sumpta locis, Pluribus hic calamis tumidum Phitonia peremit. Sed taceam quas hic arsit amore nurus: Hic post Phaetonis crudelia funera nati Cyclopes stravit fulminis artifices. Iam referunt Phoebi curru Phetonta petito Ausum flammigeros scandere solis equos. Visus ut ante oculos stetit acri Scorpius ira Attonitus rapidis frena remisit equis. Hi modo summa petunt loca nunc contermina terris Australesque domos nunc Boreaeque nives. Sic passim totas ussere incendia terras. Aestibus et sicca ferbuit equor aqua. Iuppiter et precibus Telluris motus ab altis Depulit aurigam fulminis igne rotis: Flammarum longo ruit ille per ethera tractu, Se tandem Eridani precipitavit aquis. Vera sub his latitant figmentis: accipe causam Quae poterit mentem forte iuvare tuam. Scorpius autumno Phoebeos suscipit ignes Quam vocitant ustam sol graditurque via. Omnia tunc arent, tunc terris deficit humor, Amittit siccas tunc nemus omne comas. Hic fervor vatum vulgato nomine Phaeton Dicitur, hunc ictu Iuppiter ipse ferit. Opposito surgunt Athlantides orbe ruuntque Emissae imbriferis sideribus pluviae. Sic Phaetonteae pereunt incendia flammae. Imbribus autumni deficit ille calor. Iuppiter est aer: Phaeton Iovis excidit ictu, Aer enim pluvias tunc iaculatur aquas. Cetera praetereo nam plurima digna relatu Dicentur forsam commodiore loco. Hic adeo Phoebus fuit alta laude decorus, Sideris ornari nomine promeruit. Quae totas solis designet ab ordine vires Huic est Lemniaca regia sculpta manu: Purpurea ignifero sub veste coruscus in axe Denotat ardentes sideris esse faces; Huic nitidum cingit duodenis lucida gemmis Nexa caput totidem cum quibus astra notat: Quatuor ut vario designet tempora cursu, Quatuor hic currum fertur habere rotis, Quatuor ut clari sunt partes rite diei, Quatuor hic celeres ad iuga cogit equos; Hic reliquis flammas astris lucemque ministrat Et quarto caeli fervidus orbe nitet, Regnaque dum propius septem subiecta trioni Respicit et cancri brachia curva calent; Solstitium nobis tunc torrida fervet et estas Et messor siccas falce metit segetes. Dum vero australis Capricorni sede moratur Brumalis gelida tunc nive torpet humus. Semper et imberbis semper Sol crine decorus Herculeusque leo delphica signa colit. Dumque ibi sol residet sitientes Sirius agros Urit et humentes arrida poscit aquas. Eliacum genus ast hominum praesigne pudicis Moribus atque amplo luminis orbe decet, Fronteque conspicua vultu spectabile laeto Et quale affirmes candide Phoebe tuum. Idcirco generique tuo Venus hostis habetur Nam decor atque pudor vix simul esse potest. Ecce Venus nobis diverso scilicet ortu Offertur nervos sollicitatque meos. Unde prius dubiae solvam retinacula puppis, Unde iter an Paphio littore puppis eat? Sive Venus Caeli fueris de semine creta, Sive Dionea stirpe Iovisque sata es. Seu Caeli quondam desecta parte virili Te tulit admixto sanguine spuma maris, Te tua nunc nobis praesignis imago canendam Offert et Charites atque tuam sobolem. Hanc finxere deam magnum quoque numen amoris Antiqui vates et Paphiam vocitant. Orbe et enim Paphio primam meretricia lucra Instituisse refert hanc labor historiae. Iudicio Paridis referunt duo numina vultu Scilicet Ideis hanc superasse iugis. Haec et Vulcani coniunx haec fertur Adonis, Hanc cum Marte suo ferrea vincula ligant, Haec peperit Charites. genetrix haec fertur amoris, Nobiscum haec animos ingeniumque acuit: Nam si regnet amor sat crescunt carmine vires, Sufficit ingenio robora blandus amor. Hanc propter molli cantavit voce Tibullus, Hac duce iam Naso dulce poema tulit Et quem marmorea eduxit Verona sub auras Cigneis cecinit dulcia furta modis. Hac duce Philiroes dum fleret funera Titus Prompsit olorino flebilis ore modos. Tolleris ad caelum dum laudibus Anthia virgo Idem dulce canit Titus Apollineus Atque alii plures Veneris iam signa secuti; Hac duce permulcent dulcibus astra sonis, Hac duce tu numeros molli testudine cantas Dum resonat nervis libera virgo tuis. Vatum prisca cohors miserorum ut pectus amantum Exprimeret motus atque animi varios Qualiter ad laqueos sensim rapiantur amoris. Rite deae Veneris plurima ficta canit. Inter aves illi niveam dedit esse columbam Quae pullos lunae quolibet orbe fovet. Ast inter flores suavi rosa cessit odore Quae rubet et pungit iam redoletque simul. Sic et amans dulci totum se spargit odore Ut placeat curis pungitur et variis Pallida multotiens timido solet ora rubore Fundere seu rapido victus amore rubet. Ut rosa iam subito deperdit lecta decorem Sicque brevi mollis tempore durat amor. Arbor inest mirtus de qua pigmenta leguntur Quae faciunt Veneris fervere castra iocis. Albus olor currumque trahit, nam mulcet amantes Cantus et argutae stamina tacta lyrae. Cignus in extrema vitae iam concinit hora Sic et amans tamquam carmina dat moriens. Nuda Venus mediis pelagi natalibus undis Enatat et concham candida dextra tenet, Nudat enim egregiis curis et rebus amantes, Ad se nuda vocat corpora nuda Venus. Concha quidem coitu se toto corpore miscet Curarum pelago naufragat acer amor. Stat pharetris victor penarum et remige velox Nudus velatus luce Cupido puer. Aurea nunc nervis, nunc plumbea spicula torquet Diversoque hominum vulnere corda ferit. Plumbea tela fugant: facit aurea cuspis amorem Utque grave odium sic quoque charus amor. Nudos nudus amat: quo tendat lumine tecto Nescit Amor captos per loca dura trahit, Ignarique viae per devia quaeque vogantur: Hic puer et iuvenes ad sua castra vocat. Instabiles horumque animos pernicibus alis Signat Amor: pharetris vulnera rapta facit. Stant simul Idaliae nudato corpore nimphae, Candida turba trium grataque turba trium. Vincta tenent simul alternis sua brachia nodis Ut saepe alternus vincula nectit Amor. Prima tenet vultus adversaque lumina nobis, Lumine nos placido cetera turba videt. Pasithea prior nos molles raptat in ignes, Eugiale tractos blanditiis refovet; Ast Euprosinne pedicis vincloque tenaci Implicat et captos non sinit ire retro. Tunc Venus in tanto laceros miserata dolore Dulcibus illecebris blanditiisque fovet. A Veneris stella traxere haec plurima vates Quae terno caeli praesidet alma loco. Hoc sidus summo triplici stat nomine caelo: Scilicet assidue dicitur esse Venus. Lucifer in claro apparet si solis in ortu, Hesperus at primo tempore noctis erit. Est Veneris taurus iustaque pondera Librae Hospitio quorum comprimit alma Venus, Atque odium lenit dulces quoque suadet amores Iungit amicitias: foedera pacis agit. Iam Veneris prolem decorat miranda venustas Dulciloquo fandi surgit ab ore lepos. Et rerum ornatu suavi quoque gaudet odore. Diligit et choreas dulcia vina iocos; Letatur risu, letatur carminis arte, Gaudet et inserto nectere flore comas. Pictorum statuis iam delectatur eburnis Et fidibus gaudet dulcisonisque modis, Atque Cupidineis facile esuperatur ab armis Et Veneris blandas deligit illecebras. Nunc te Mercuri referam quem protulit ortu Maia sub amplexu turgida facta Iovis. Praeterisse sinam reliquos quos Graecia tanto Nomine diversa stirpe canit genitos. In te et enim solo reliquorum facta redundant Omnia: tu solus praemia laudis habes. Hunc referunt vates dum Phoebus pasceret herbis Armenta errantes clam rapuisse boves; Vertit et in lapidem Batum qui dicitur index Audentem gemino munere furta loqui, Inde per augurium dum furta rescisset Apollo Mercurium telis exanimare parat; Dumque parat vacuas chalamis videt esse pharetras Quos clam Mercurius surripuisse datur. Tum fraudem Phoebus posita Latonius ira Risit et optatam iunxit amicitiam Paceque composita iam mutua munera sumunt. Mercurius virgam sumpsit, Apollo lyram: Phoebus enim virga Maiae donavit alumnum, Phoebum comperta Mercuriusque lyra. Hic celer atque deum interpres hic semper amorum Conscius et iuvit dulcia furta Iovis, Hicque Iovis iussu pastorum indutus amictu Disparibus septem iam cecinit chalamis. Atque Argum fundit dum montis vertice servat Centeno Inachiam luminis orbe bovem. Temperat assumpto Cillenius astro galero Pendet formosis arctubus apta chlamys, Atque pedum celeres decorant thalaria plantas, Virga manum gemino cincta dracone gravat. Stat vigil atque simul cristato vertice gallus Et tempestivum praecinit ore diem. Hic mercatorum furum deus atque viarum Numen opis medicae numen et eloquii, Hoc cultu varias signat quis praesidet artes Mercurius vires sideris atque notat. Arcadio orator tunc utitur ipse galero Dum rem facundo principio loquitur. Commoda si narrat pendet chlamys arctubus apte Verbaque principiis continuata sonent. Tunc tenet insertam virgam serpente gemello. Res negat adversas dum probat atque suas Tuncque pedes nectunt thalaria si satis apte Et brevibus claudat singula quaeque sonis. Eloquium mercator habet sic mercibus aptum Et fictis suadet rebus inesse fidem. Pervigil at gallus depellit voce soporem Nuntiat et radiis accelerare diem. Tunc mercatorum sua membra cubilibus arcet Ante diem evigilans irrequieta cohors Et caput obiectat terrae pelagique periclis Congestisque alias addere querit opes. Est nusquam requies, nusquam est quaesita voluptas. Pectoribus titubat semper avara manus. Non valet expleri rerum insatiabilis ardor, Dum reficis rursus pullulat ista fames. Hinc et contemptus, hinc summa superbia surgit, Hinc tundit superos maesta querela deos, Hinc bella atque hominum clades, hinc furta rapinae, Hinc terrent pavidos mille pericula viros. Felix qui Midae congestus negligit aurum, Musarum aeternas querit et optat opes. Felix exiguo vitam qui ducere victu Gaudet et immoto pectore spernit opes. At medicus variis queat ut succurrere morbis Respicit aspectus sidereasque moras, Lunaresque dies et se qua parte receptet Aetheris et qua sit menstrua luna domo. Ergo dum caeli radiantia concipit astra Tunc fertur nitidum tegmen habere caput. At dum languenti prudenter consulit aegro Anguibus implicitum tunc retinet baculum. Languentum hac virga pigro dat membra sopori, Hac virga medicus somnia vana fugat; Humorum tranat nubes ventosque resolvit Ponderibusve malis languida membra levat. Pallentes animas interdum ad Tartara mittit, Interdum tenebris evocat atque animas. Tunc ligat et velox pedibus thalaria tersis Affecto medicam dum celer addit opem. Prudentem esse igitur fortunatumque medentem Sideraque et propriam noscere oportet opem. Mercurii sidus caelorum sede secunda Praesidet et propius infima quaeque vidit. Qua totus tegitur Phoebea luce galerum Suscipit obnubens luce nitente comas. Cognitus hinc paucis: nam Phoebi conditus amplo Lumine raro hominum cernitur intuitu. Hic ideo pedibus pennatas continet alas: Nam celeri proprio currit in orbe rota. Et celer assumptis aliorum viribus astra Iuvat. Nuntius hinc dictus Iovis interpresque deorum Hinc fertur terris iussa referre deum. Iunctus namque aliis aliorum robur adauget, Illorum effectus nuntiat atque viris. Virginis hic signum Ledae tenet atque Gemellos Hospitio quorum fortior esse solet. Concubitu gaudet varioque poemate vatum, Credulus atque memor Mercurialis erit Atque opere artificum rerum varioque colore Gaudet et attonsa saepius Ire coma. Scriptor erit pariter miscens mendacia veris, Huncque iuvant merces hunc quoque furta iuvant, Et pulchro aspectu facundo gratior ore Astrigeri cupidus noscere signa poli. Doctrina sapiens et mentis acumine praestans Et pedibus velox imperiique avidus. En properat bigis Titania luna coruscis: Iure venis poscit iam tua forma locum. Seu te stirpe vocem Iovis aut Hiperionis ortam? Tu restas numeris ultima cura meis. Hanc tribus antiqui divino carmine vates Iam iam praecipuis nominibus decorant. Nunc Luna est, nunc Proserpina nuncque Diana, Hinc Trivia a triplici nomine dicta fuit. Fungitur officio pro nomine namque Diana Dicitur et silvis praesidet Arcadiis. Venandi et studio Cinthi iuga summa frequentat, Circumdat canibus Partheniumque nemus. Hinc dea venantum est, hinc Cinthia dicta poetis Parthenia et semper virginitate potens. Haec et Parrasiae cum nosset furta puella Longe virgineo iussit abesse choro, Vertit et in timidum trepidantem Atheona cervum Carpendum proprio protinus ore canum. Huic Delos natale solum dat Delia nomen Fabula at haec primum nata sit unde canam. Amplexu Latona Iovis conceperat olim; Non potuit Iuno furta pudenda pati: Protinus immisit tabo Phitona tumentem Qui grave Latonae persequeretur onus. Illa fugit totas orbis miseranda per oras, Nec reperit natis iam paritura locum, Donec ad equoream pervenerit anxia Delon: Illic deposuit nobile ventris onus. Orta prius fuerat spectabilis ore Diana, Obstetrix fratri praebuit illa manus. Protinus egregio vultu fuit ortus Apollo Phitona et validis ictibus exanimat. Ortigia antiquis quae dicta est insula condam Delos mutato nomine dicta fuit. Delius hinc Phoebus, hinc Delia dicta Diana, Siquid habet veri fabula doctus eris. Rege sub Ogigio cum Iuppiter obruit orbem Post olim vastas Deucalionis aquas, Frigore seu terrae seu magno humore recentis Diluvii, nebulis densior aer erat. Nec caelo terras nec terris cernere caelum Fas erat: oppositis nubibus astra latent. Forte die quodam croceum sub luminis ortum Gentibus Ortigie Cinthia visa fuit. Cinthia visa fuit fulgenti splendida cornu: Hinc Phoebus nitidis exiit ortus equis. Fabula principium prima hinc exordia sumpsit, Hinc Phoebo Phoebe dicitur orta prior, Hinc dicta obstetrix Phoebi: nam cornibus illum Tamquam susciperet proxima visa fuit. Hanc ideo veteresque nurus sub tempore partus Lucinam gemitu parturiente vocant. At quia sol radiis nebulas tenuaverat atras Terra quibus sparsis undique fusca fuit. Phitona innumeris fertur stravisse sagittis: Nam nebulae serpunt anguis et instar habent. Splendeat at luci dum luna propinqua diurnae Tunc et venantum tuncque Diana dea est. Tempus enim variis tunc est venatibus aptum Stupea tunc possunt fallere vincula feras. Et quoniam tenebras noctis tunc lumine pellit Et docet errores praesidet illa viis. Haec pharetra accincta est sumpto spectabilis arcu, Mille ferae in silvis hac feriente cadunt. Nam torquet diras radiorum luna sagittas Et variis morbis luna nocere solet. Compellit celeres albentes corpora cervos Ducere festinas casta Diana rotas. Inter enim stellas habet album luna colorem Omnibus et stellis raptior orbe rotat. Filia tunc Cereris tunc et Proserpina dicta est Oppositos nobis dum videt antipodes. Tunc et Plutonis coniunx tunc praesidet Orco Tun sterilis nullam progeniemque parit. Pars et enim inferior terrae Plutonis habetur Nomine sed superam possidet alma Ceres. Hinc tractum est sanxisse Iovem sex mensibus illam Cum Cerere et totidem coniugis esse thoro. Luna autem ut primam duxere crepuscula noctem Si nitet a nobis luna vocanda venit. Pastor et Endimion hanc Pan Tegeaeus amavit, Hanc lusam niveis velleribus referunt. Nam qui depascunt latos armenta per agros Noctivagae lunae lumina semper amant. Ros lunae radiis atque aere natus in agros Nocte cadens almo cuncta liquore rigat. Hinc herbae campis, hinc pabula leta virescunt, Lanigero surgunt hinc alimenta gregi. Pastores niveam veteres altaribus agnam Mactabant lunae cum pia sacra darent; Hinc referunt captam candenti vellere lunam Vates qui plectro versicolore canunt. Iam properat bigis argentea luna coruscis Festinis properat vecta duobus equis, Quorum alter nigro conspargit corpora villo Fert alter niveis candida colla iubis. Fuscus equus prior est et nocti praesidet atrae, Albus equus clarae tempora lucis habet. Navis habet formam tamquam legat aequora currus Luna satis liquidis nam dominatur aquis. Haec iam Phoebeo sumit sua lumina curru Caelorum splendens inferiore loco. Nunc pleno orbe nitet proprior nunc factaque fratri Decrescit: terris cornua clara patent Occeanique sinus decrescunt humida quaeque Omnis nimpharum iam chorus ima petit. Phoebeo quantoque magis distabit ab axe Plena novo iunctis cornibus orbe nitet. Occupat octipedis iam concava brachia canchri Hospitio cuius redditur humidior. Tunc poteris felix in aqua tibi condere quicquid Piscosas libeat condere sive casas. Natus erit passim nugarum maximus auctor Rumorumque simul nuntius atque vagus. Saepius huncque iuvat servilem degere vitam Et varius vario pectore semper erit. Felices igitur natos non stirpe parentum Sed fausta astrorum sub ditione voco. Haec sat erunt cythara me nunc cecinisse poeta. Cetera quae restant scilicet ipse canas. His dictis subito discedere diva parabat Discedens subito voce retenta mea est: Quid fugis et dubiae mentis nec vincula resolvis? Restat adhuc aliquid quod dea rite canas. Si dea caelorum arcani non inscia regni An liceat famae credere vera doce. Sirenes fama est caelorum Acheloides orbe Quolibet argutos flectere voce sonos. Et mulcere deos placido quoque sidera cantu Ut tacui Uraniae talibus orsa modis. Parthenopia lyram non hic diverberat ictu, Non hic dulcisona Ligia voce canit, Non hic Leucosiae pendet cava tibia ab ore Si quid habet veri fabula nosce tamen. Quicquid habet sacri summa ratione poetae Antiqui numeris asseruere suis. Mistica sic poterit iam philosophia Poesis Iure suo dici: mistica vera canit. Caelorum impulsus nam circumductus in orbes Dum ruit assiduo concitat orbe sonos. Fiunt septenae caeli vertigine voces Et septem voces fistula Panis habet. Munivit septem caeli sub imagine cordis Mercurius primam comperuitque lyram. Nascitur aeterno caelorum Musica motu, Venit ab ethereis musica quaeque plagis. Iamque ad corporeos perhibent dum superus arctus Devolat hunc caelo Musica prima fovet. Inde ubi se clausit mortali corporis antro Se cantu assiduo conscius usque iuvat. Omnem habitumque animi sonitu modulante gubernat Proelia si poscat classica bella vocant. Cantus adest interfuso convivia Baccho, Cantus agit certa sub ratione pedes, Cantus agit somnos et curas lenit acerbas. Suppremit iratos cum furit ira nocens In longum vitamque trahit morbisque medetur Tristibus et suadet gaudia pectoribus. Praeterea in pedicas fictoque in retia cantu In virides virgas musica ducit aves. Imperat arborea pastas recubare sub umbra Disparibus calamis fistula Panis oves. Cantus et ad dulcem iuvenes invitat amorem, Cantibus et somnos mulcet amantis amans, Cantibus iratae flectetur pectus amicae, Flebilis iratae si canis ante fores. Cantus et humanos animos hortatur ad arma Dum castris vocitant Martia bella tubae. Ille ducum laeta comitatur voce triumphos Dum resupinati curribus alta vident. Ille etiam humanos mulcet quoscumque labores Cantat dum pingues scindit arator agros. Componit radio densis dum licia telis Ore canit dulces saepe puella modos. Tu quoque dum sequeris dulces componere versus Ni cantes nullum carmen ab ore fluat. Compositus numeris alit omnem superus orbem Et pariter pisces et volucrum omne genus, Hic alit atque homines et quaeque animalia terris, Hic docet et varium flectere carmen aves. Respice cigneo residet iam Musica tergo: Nam canit inter aves dulcius albus olor. Buxus in ore sedet circum instrumenta videsque Musica: stant calami dulcisonaeque lyrae. Viderit hanc Cantus pictam quicumque figuram: Iam formae causam noscere rite queat. Plurima praeterii nam non licet omnia verbis Promere: non homini noscere cuncta licet. Dixit et ex oculis rapta est dea candida nostris: Mansit odor mansit colloquiique lepos.