CroALa, 2024-05-22+02:00. Nodus ISOLA.tras-03.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/ISOLA.tras-03.xml.
Attonitus tanta miserorum strage animantum Neptunus secum succincto murmure dixit. Ecquid opus verbis? Sit praesto audacia caeptis Nostris magnanimus spirantia numina sentit. Extemplo rex ipse maris genitorque profundi Educit geminum furibundus ad aethera signum. Hinc rapidum Tritona iubet componere gentes Aequoreas, totoque et numina cogere ponto. Semifer undosis hirsutus tergora setis Erumpit pelago, ac circumtonat aequora concha. Attonitae cuius sonitu Nereides almae Ancipites pavidaeque ruunt ad turbida regis Atria. Tum Nereus, Phorcus, Glaucusque, Palemon, Proteus ambiguus, sceptro munitus acuto Neptunus quoque: Parthenos, Panopeaque, Doto, Cymothoe, Spataleque, Tethis sic, Cymodoceque, Leucotoeque, Taliaque, Niseeque, Spioque; Tum Nipheque, Hiale, Psecas, Phialeque, Ranisque Amphithoe. Melite, Iera, sic Galateaque Doris. His aderat longaeva Tethis comitata deabus Atque aliis; quales genetrix Berecynthia fecit E ratibus, rutulos cum puppibus expulit ignes. Crinibus hae passis regem pallore petebant; Caetera progenies effaeto ventre refugit Ad sacros latices, alti domicilia regni. Iampridem nymphae concussae viribus ignis Et fontes siccos et torrida flumina passim Deseruere simul: nunc vasto gurgite vivunt. Hae pariter duris tundentes pectora pugnis Ante ducis solium virides fudere capillos. Neptuni iussu pascens sub gurgite phocas Protheus ambiguus compellit maxima ponti Armenta in turmas atque instruit ordine certo. Cogitur in dextrum Balena britannica cornu, Indica subsequitur, spatiosa fronte gerentes Immanes rictus: efflantur in aethera nimbi Deductis malis. Hinc Torsius, asper Echinus, Spinarum nemore obductus: sic Stella, Canisque, Duritia silicum Conchae; atque in tegmine tuta Testudo, pinnis mox Squatina, Solea, Rombi, Polypus et Cancer. Tum regia purpura Murex In dextrum properat cornu, pugnaeque paratur. Delphinus laevum certat defendere cornu; Durior hic ferro, telo acrior, ocyor aura. Tethyos hesperiae pascentes ima profundae Hos subiere locos Orcae, Glaucusque, Lupusque; Eructans multas inflatis faucibus undas Physiter et turpes immania corpora Phocae. His Anguilla teres gangetica texitur, Arbor, Thimni, Excocetique, Melandria, Salpa, Dracones, Milvius et Salmo mox Dactilus, Anthia, Mullus Accingunt pugnae turbantes numina magna. Collocat hinc ventos geminis in cornibus omnes Neptunus stagno tentans propellere pestem. Instruit hinc cuneos, hinc forfice et arte laborat Sedulus; hinc turmas saevos deducit in hostes. Exponit serram Phorcus ditissimus aevi; Vendicat hinc cautus dextri moderamina cornu. Stat contra genitor Nereus qui laeva tuetur Agmina, tumque suas solatur voce cohortes: Nympharum hic pater est, coniux et Doridos almae. Hos inter medius Neptunus ponitur acer, Dividitur tellus cuius percussa tridente; Hic peditum turmas immenso robore firmat. Stat quadrata acies hosti pugnare parata, Nec spernenda quidem. Nam dicitur agmine facto, Pellaeam classem veluti per tela per hostes Direxisset iter, superasse natantia monstra: Tantae vocis erant ictu sonituque remota. Hinc fatur structas Neptunus voce catervas. (Rex maris huic cedens rerum mandavit habenas). Nil, praeter iustum, gens o fidissima ponti Ac bello invictrix, longaevo tempore durat. Neptuno quondam iuvenis Pellaeus et ardens Turba ducum tyrio, si fas est dicere, ponto Vincla mihi iniecit; totus cum Libanus altis Arboribus nostras descendit claudere fauces. At moles vestris tota est concussa lacertis, Ac vestro laxata iacet nunc mersa profundo. Hi quoque nunc vestris debebunt viribus alni: Gentibus hisce iugum veniet, ne spernite, vestrum; Iam curva cervice parant mea iussa subire. Quidquid direptum furiata gente barathri, Cum dominis omni iam nunc ditione tenebit Imperioque manus, dicenti credite, vestra. Finierat monitus vix tales Enosigaeus, Cum martem Triton caepit succendere cantu. Neptunus quem regna premunt, torsisset in hostem Principium pugnae cumulatis, viribus hastam: Atque per aequoream gentem submersa fuisset Hostilis classis, toto et laniata profundo; (Vel modicos superum valeat quis ferre furores?) Ni Iovis imperio missus Cyllenius Ales Voce diremisset praesentia bella disertus: Quem comes Oceanus sequitur super omnia laetus. Nam seu bacchantem vexet discordia plebem, Non alius mollire queat: seu iure furentem Mens agitet criticum, valeat mollescere verbis Usque tuis, placidamque reis ostendere frontem Impulsus poterit iudex et solvere noxam. Non pluvias legit hic, exundat gurgite vivo: Acrior hoc nullus. Dicas, quis fortius isto Torqueat enthimema? adigat sic iudicis ora Arctius occludi, finemque imponere voci? Non trahitur durus, sermonem amplectitur ultro Auditor, facunde, tuum sequiturque loquentem: Vis cunctis haeret splendorque et gratia verbis. Dissentire pudet quicumque audiverit illum: Absque labore fluunt magno cum pondere verba, Opprimit et nostras tua nunc facundia vires. Ut modicus pereo submersus fluctibus ignis. Facundum cesset patriae decus urbis Ulyssem Tollere Meonides, docti sic Nestoris ora Deleat; huc flectat divino carmine plectrum. Vosque caballino vocalem gurgite lympham Pandite, Pierides, talem nec spernite cantu, Cum virtus eius nostris sit viribus impar. Obsequitur tandem dictis genitoris alumnus Arcadiae. Plantis primum talaria nectit, Queis ventos superat magnum per inane volucres: Inserit hinc dextrae virgam, qua pellere amaenos, Allicere ac somnos mortali pectore fertur: Umbras hac cogit pallentes nigra subire Tartara et humanis iterum succedere formis: Hic superi stygiique poli mandata reportat. Quid mirum? illius certe est facundia munus; Vel quia sideribus cunctis velocior ipse Cum fuerit, coelum breviter metitur utrumque: Instruit hic animas sermonis fingere voces: Imperat hic argum conclaudere lumina tantum Exoriens, servat nocturno tempore vaccam Inachiam pastor, munusque alternat utrumque, Obnubitque suo mox tempora fulva galero. Nec mora: dissiluit, tenuesque ereptus in auras Incaluit pennae plausu; tum sibila fundit. Non cessat volucres sinuare volumnia pennas; Transilit hic lunae sphaeram, mox aethera purum Nimbosumque legit, tum stagni constitit undis. Exultant cuncti, laetatur Nereus ipse, Neptunusque pater, sic cetera numina ponti; Inque vicem gaudent conspecta prole Tonantis: Expectantque simul praesentia numina coeli Ac propensa suis, si fas est credere, rebus. Summisit frontem tantorum numine motus Mercurius; fundens tales hinc pectore voces Neptunum alloquitur. Spectant sed numina talem Cuncta maris. Iovis imperio sic incipit ipse. Quod genitor mandet, celso quid ab aethere portem, Numina magna maris, paucis attendite, dicam. Quo mentis ratio cecidit contraria nobis Errorumque phalanx incesserit ordine verso, Vos omnes, teque imprimis vexaverit, ipse Miratur genitor primum, mirantur et ipsi Caelicolae magni. Sic caetera turba deorum Ambigit, hanc aciem medio sub pectore versans. Iamdudum fixam celsoque in corde repostam Exue nunc curam, caeptumque exclude timorem. Iupiter hinc stygius procul est. Nec dira fatigat Tysiphone mentem: pestis nec diripit ulla Inferni stagnum, mitte hanc de pectore curam. Sed vitam corpusque suum defendere nitens Haec manus huc illuc saevit: tum litora Agilles Rimatur, piscesque capit victumque parabit Tam sibi quam dominis; quos prima ab origine mundi Corporibus dederat divino semine natis Iupiter: et volucres cunctas sic numine certo Et terrae pecudes manibus subiecit eorum. Ne pete litoribus trasimenam illidere classem. Sic series rerumque ordo, sic fata manebunt, Lampade mundanum dum sol lustraverit orbem. Est tibi praeterea curae sitis arida ponti. Quodcumque errantis tegitur candore Dianae, Alternat variatque vices, nec sistitur usquam. Contigit ut flamma et summa ad fastigia vecta Hauriat humorem, mundoque incendia fundat; Paullatim hinc robur, consumptis viribus ignis, Humorem repetens, terris infundat aquarum Diluvia. Obducto sibi iustas aequore poenas Induet ardor edax, vel surget in aethera purum. Adde quod algentem iuvenis qui porrigit undam Saturni tardos ignes accendere caepit, Tunc circumfuso servabitur aequore tellus. Vae miseris (absit utinam) mortalibus orbis. Tunc odiis certare licet, tunc fundere vires, Virtutem tantam tunc ostentare licebit. Iupiter interea fati servator acerbus Imperat hanc aciem solvi mentemque levari: Indicit pacem. Tenues sic orsus in auras Evasit, caelumque petit Atlantide natus. Extemplo turbata cohors fortissima ponti Deponunt animos, horrentiaque arma reponunt Undicolae magni. Caeptis desistere durum Est visum cunctis, placidamque resumere mentem: Iam levior medio mollescit pectoris ira. Non aliter torrens immensis imbribus auctus Volvitur in praeceps tumidus, magnoque fragore Tunc sylvas montesque trahit: si cesserit ira Iunonis saevae, boreasque induxerit aethram, Paullatim vires iramque repellit eundo. Affuit et signum placatae Palladis illic. Nulla quidem florent tanto nunc munere Divae Tempora, Vir clemens, romanae gloria gentis. Credibile est illam tractus superasse pelasgos, Et Menphys penetrasse lares Tyriosque vetustos, Ac Bardos intrasse ferunt in carmine sacros: Tum Druidas quaesisse simul quibus omne per aevum Solis nosse datur divos et numina caeli. Hinc capitolinae scitatur moenia Romae: In numerum redigit cunctos, spernitque Minerva Nunc omnem Hesperiam. Sed tantum munere digna Gens perusina fuit, toties oppressa tirannis: Ipsa fuit sedes sapientis Pallados olim, Iunonisque domus, Cereris templumque superbum Legiferae, nec Martis opus frigebat in urbe. Templa quoque Ignipotens iampridem victor habebat Hic defensa suis a flammis viribus urbis. Hic legesque datae populis, hic pulchra sophiae Dogmata dictata, hic viguit prudentia semper, Ac bello robur conservans agger ab hoste: Pulchrum pro patria fatum succurrit in armis. Hinc non imbelles montana per avia damas Sectantur pueri ferro, nec cuspide callens Vexatur vulpis, nec vulnere fossa fatiscit. Irretire plagis vulpes, circumdare saltus, Et damas leporesque sequi, canibusque potiri, Ludus erit; sic praeda canum, sic gloria dentis. Sed caedes inferre lupis, aprisque, ferisque, Tollere sed tauros et perdere caedibus ursos, Hoc virtutis opus: paucos ea gloria tangit; Haec nostram portenta iuvant tanguntque iuventam. Lethifer hic campus belli est cognomine dictus Bellicus. Hunc muris intra pomeria septum (Martis opus) festis exercet turba diebus: Hoc campo telis, saxis, animisque, minisque Res agitur; saxis primum, tum cominus armis: Ardentes cernas vera in certamina turmas. Haud desunt acies, legio, globus, ordo, caterva; Atque duces, pedites, animi nec munera desunt. Saxa volant, nimbique cadunt vel grandinis instar, Et Phaebum Marti rapiunt arcentque coruscum. Heu! quoniam tenebris habitus fit semper ab annis, Non hic bacchantes populorum palluit iras, Non diros caedis ritus; sed sanguine gaudet. Ad gladios hinc atque enses, ad spicula et arcus Transitus est praeceps. Subeunt mox ira, libido, Ardor opum, praedaeque sitis, discordia regni Plusquam civilis. Venduntur munera, iura Vel pretio cedunt vel ferro vieta quiescunt. Per populos Scythiae tales, per inhospita Tauri Duc iuga, per syrtes, vacuique per atria Ditis; Fervebit sanguis semper, nec fata timebunt: Horrebunt strepitus nullos Acherontis avari. Dolia si fuerint ab origine plena sapore Nectaris idaei, summo vel honore falerni, Certabunt servare diu nec temnere odores. Sic puer a cuna delectis moribus altus Nunquam pravus erit, nunquam perversus et atrox. Tale decus patriae Puerum castissima quondam Te genuit genetrix maiorum sanguine nata, Faemina voce quidem. Speculum virtutis et huius Rara fuit semper sapientia, rara fidesque. Ut puer est genitus, quamprimum pendet ab omni Sorte patrum et semper generoso more colendus. Sic igitur quondam coluit te sedula mater, Ac semper docuit virtutem extendere factis. Dulce decus patriae, pulchri servator honesti Ac pacis custos, vitiorum acerrimus hostis. Ornatos virtute foves, numeroque repellis; Ac miseris passim suavissima edulia praebes. Hic veteres sentes perusina ex urbe revulsit . . . . . . . . . . . . . Ast alias dabitur, Iuvenis, tua dicere facta. Sic decus usque tuum naturae munere duret, Perpetuas frondes tua dum servabit oliva. Hac igitur laeti velati tempora nautae Conclamant pacem, sic pacem stagna reflectunt. Tunc tandem hesperio fulgentes Delius ipse Oceano mersurus erat sub vespere currus, Cum sua quisque petit, sublato milite, tecta. Mox praedam condunt caveis e vimine factis: Annua nam mittunt tiberinis vimina ripis Formia castra. Quibus praeclarae stirpis alumnus Imperat. Ehu! Grypho signa ad mavortia natus Quondam, nunc victus longaeva nocte iacebit. ........................ Suspensa ad ventos pars humida retia tendunt; Portubus ast aliis et duro fune locatur Per noctem secura ratis, ni flaverit atrox Africus, aut vasti spirarint flamina cori, Volverit ac zephyrus saevos ad litora fluctus. Tum Cerere, Bromioque levant sua corpora fessi Nautae; tum molli reddunt ea fortia somno. Instauratque artus venturo turba labori, Coniuge seposita; dulcis fit et immemor artis, Per quam fortis equos hortorum tendit Alumnus.