CroALa, 2025-04-20+02:00. Nodus ISOLA.tras-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/ISOLA.tras-01.xml.
Est lacus Hetruriae Trasimeni nomine dictus: Hunc pete; tende chelym hic pariter plectrumque lyramque: Hic quoque, Diva tuo, si vis, succurre tironi. Perculsus quondam in somnis formidine magna Oceanus tales fertur fudisse querelas. Quis, superi, clamor? quonam vexatur iniquo Mens mea nunc fremitu? reboat cur vocibus aether? Subsidensque imis undarum vallibus altos Ut pellit somnos nobis hoc tempore clamor, Curarumque premit stimulo mea corda perenni? Noxia tu regnis, fortuna, ac noxia summis Imperiis nostris, placidam tu saeva quietem Excutis ac turbas. Reges tu, cura, fatigas Ex curis renovata malis torquesque paventes. Non sic in libycas syrtes furit aequoris aestus Tempestate nova, volvens super aequora fluctus Alternos; nec sic Euxini turget ab imis Unda vadis vicina polo, quem circinat arctos: Praecipites regum ut casus fortuna rotando Spem variat curis. Non intempesta recessus Nox mihi dat tutos, nec nostra paventia solvit Pectora curarum somnus domitorque datorque. Nos tantum solvis, Divum mitissime, donis Somne tuis semper: si caetera cuncta quiescunt, Mens mea curarum cumulo depressa laborat. Quid memorem dirosque canes furibundaque monstra Inferni queis regna parent, queis sceptra reguntur? Fulmineis furibunda quatit Bellona balistis; Oppida cum muris, cum pyrgis moenia tollit Atque arces molesque ruit deletque profana. Omnia vertuntur; semperque orientia casum Cuncta ferunt: olim magni cecidere tiranni. Et Thebae citharae cantu structae, altaque Troiae Moenia Neptuni steterant fabricata labore. Romanos rerum dominos fortuna fatigat; Horum colla iugis flexit cervice parata. Quidve facit divinus honos? cum numina divum, Nec classe extrema, summi dominator olympi Humanis quondam ducibus servire coegit. Testis Apollo mihi. Vaccas pavisse pheraeas, Fama refert; cunctis fatum memorabile seclis. Testis et Alcides, qui diro concitus oestro Iunonis saevae durissima iussa subivit. Te quoque fama canit spoliatum numine, Bacche. Ille deum genitor mundi qui sumpsit habenas, Cornua sic oculos, facilis petulansque iuvencus Tunc factus, dominam fraterna per aequora vexit. Nos quoque, nam nemini, cum me regina deorum Summi templa viri linquens alta atria caeli, Sidereo ac volucri me posceret anxia curru, Paruimus: liquido pulsatur ab aequore pellex. Arma vacent quamvis, cessentque doli omnibus aulis, Pondere pressa suo non subsistentia regna Subsidunt ceduntque oneri devicta ruina Ipsa sua. Nimium si turgent vela secunda, Ventorum rabie ne devoret unda carinas Palpitat infelix cymbae clavique minister. Excelsae turres concussae robore nullo Saepe ruunt: feriunt et celsos fulmina montes. Certum est (ut perhibent) quod nunquam perstat eodem Vestigio fortuna suo: maior quo quisque videtur, Invidiae tanto graviores sentit hiatus. Aereum crescens vix tendit mille per annos Ad caelum quercus; tamen hanc brevis hora potenter Usque sub extremis extirpat frondibus imum. Est furor in summos miseris contendere ramos Aethera poscentes mortalibus, anxia quorum Corpora cum fractis ramis tellure fatiscunt. Dat volucrum rostris proprios leo saepe trahendos Indomitos artus, ferrumque rubigo peredit, Et validum imbelli confectum saepe videmus, At rursum nostras insanus perculit aures Nunc murmur, somno qui gnossia membra sepulta Iam leviora daret, somnum penitusque fugasset: Ventus et umbrosas flagellat murmure sylvas. Aeoliasne fores, e queis discordia fratrum Arcetur Iovis imperio ne dissipet orbem Thuricremum ac vacuo volvatur in aera tellus, Hippotades aperit temerarius incola montis, Turbidus ac ventis lentas nunc laxat habenas? Panicus anne timor vexat? quem numina panos Consternent, terrore petant, tonitruque flagellent? Certe ego sum dubius; mens est incerta futuri: Sed tonitru nostras obtundit caelitus aures. Coniugis in thalamum an candens Saturnius aether Iam flammas, iam tela iacens descendit amaenum? Num tellus saevo Neptuni incussa tridente Effundit rimas? imitataque tempora martis Ardentis Lybiae prosternit moenia passim Nobilis Italiae? cursu reflectit et amnes Num rapido? an pontum medios invexit in agros? Proterit ingenti an montes lapsu? altane flectit Culmina per terras, aequataque moenia caelo? Rursus terra parens effaeto corpore fundit Immanes partus in numina magna gigantes? An iterum immanes victo depellere caelo Caelicolum patrem, atque umbris religare sub imis Nituntur, montes cumulantes molibus altis? Vulcanus ne faber, divum qui fulmina regi Horrendum cudit, Brontem Steropemque fatigat? Quid mihi non metuam? metuo tamen omnia certe. Horrida bella mihi Mavors nunc nunciat astris, Turpe ministerium, triste et fortasse paratur Piscibus exitium. Nemeum tu, Phaebe, leonem Inflammas radiis, ac saeva incendia misces Gentibus aequoreis? quondam felicia nostra Tempora! tunc nostri felicis gloria regni Floruit, Aemonios cum nostra potentia campos Iam domuit totumque invictrix subdidit orbem. Iuppiter o Feretri, quondam tibi victor opimum Suspendi spolium, ducibus sub tartara trusis Hac dextra: id hominis testantur tempora prisci Quem per dena olim deduxit secula Titan. Testis qui lapidum iactu reparaverat orbem. Ecce iterum demens iuvenis Climenaeius altum Ascendit caelum currus auriga paterni. Nunc subito cunctos urit sitis arida campos; Decrescunt fontes, siccantur stagna lacusque. Iam fugiunt amnes; densantur fluminis alveo Iam latices, Driadumque suo spoliata liquore Turba suos amnes quaerunt afflicta natatus. Ecce recens vastumque malum quod rumpit ab imo Inferni tractu. Flagrantia bella parantur Regibus undarum: me, me compellit Erinnys, Euminidesque aliae nituntur pellere regno Me regem rerumque patrem, quem ducere vinctum Decretum est: stygiis servitum regibus ibo. Interea terris nondum dimoverat umbras Oceanum solans maestum Titonia coniux, Cum pelagi rector pergit formidine pressus: Me petit haec classis? (Classis nam visa parari Aequoreo regi): video num mille carinis Stagna premi? infelix iamdudum mollis Agille! Iam video classem, nec noctis fallimur umbra; (Cynthia nam tacita perlustrat lampade terras) O dolor, o seri grandaevo in rege timores! Non potui, miserum! iamdudum gurgite nostro Fluctibus insanis hostem delere superbum? Lenta fides, heu lenta nocet! sic tempora sera Laedere saepe solent: iam plena iniuria rapti Gurgitis; et stagnum nunc Orcus diripit hostis. Ibo tamen, caelique Deos ipsumque Tonantem Flectere si valeam, cognataque fulmina poscam. Sed non ante datur caelestum templa subire, Quam ponti rebus succedat dextra secundi Praesentisque Iovis mea quae mandata facessat. Delectus habeat peditum, turmasque ducesque Deligat, ac struat hinc aciem: sed temperet armis Incerti casus, simulataque praelia poscat. Haec mandat cedens, rerumque reliquit habenas. Est lacus Hetruriae Perusino situs in agro. Mortales Fauni dedit his primordia terris Annus; ab hoc longo venit post tempore pulcher Timoli Tyrrhenus honos, quem lurida pestis Sorte fames pulsum tyrrhenis transtulit arvis: Transtulit et populos equitesque ac nomina regnis. Hinc tractus tyrrhenus aviis, tirrhenaque pubes; Thuscia nunc regio regis de nomine fertur. Hic puerum ut vidit, caluit rapuitque per undas Nympha loci, stagnique decus, cui nomen Agille. Heu miseri iactura patris! Sic merse sub undas Dotales, Trasimene, tuas ardore supremo Bacchantis nymphae dederas cognomina tantis Fluctibus: unde lacus Trasimeni nomina servat. Vel quia post Menium montem stagnare vetustas Haec loca cum voluit, Trasimeni nomina fecit. Perspicui stagni latices; nam fulget ad imum Usque solum semper; non multum canna palustris Ambit, nec vitrea stipantur litora fronde Gurgitis immensi: ripae tamen ultima vivo Gramine densantur, semperque virentia gignunt Pascua formosis ter vere secanda iuvencis: Hic Bacchi et Cereris sedes: hic Palladis arbor. Oppida quinque lacum ter nunc turrita per orbem Hunc vallant, arcentque olim regnata superbis Civibus ardorem cupientis labra Leonis Mergere nectareo sua torrida siccaque potu. Vos, superi, talem stagno propellite pestem. Hic Pauli Quinti nutu protectus et alis Ecclesiae aeternum tranquilla pace fruetur .......... Tu laevum Perusina latus gens inclita cernis Eoi regione poli. Tu, Porsena, dextrum Invidus adspectas, digiti spoliatus honore Virginis aethereae. Sed te saevissime fratrum Opperiens Borea, Menius te concutit undis Ardentis quondam stagni. Contraria tellus Huc afflicta suos contemnit Roma triumphos. Terdenis tantum iam mille occluditur omnis Passibus iste lacus gyro contentus amoeno. Insulae aquis stagni mira dulcedine plenae Tolluntur: geminas nam vis humana frequentat Cornea progenies: noscas e robore natos Ad tantos animi pariter rerumque labores. Quam genus hoc frugi! nam bina talenta quotannis Aurea persolvit tanta de caede animantum Aequorei stagni. Sed nunc te, tertia, tantum Effossor duris habitare cuniculus antris Gaudet; et innumero stipavit semine terram. Harum quae media est, Arcturi ad sidera vergit; Undique littoribus sinuosis frangitur unda. Hic divus quondam coeli succensus amore Quadraginta dies imitatus dogmata Christi Ieiunos Franciscus agit, nec sensit orexim. Hic humili, mirum! fidei ditissimus ausus Franciscus saevis se credere lintre procellis, Occiduas hyemes, arctoaque murmura fratrum, Ventos nec metuit tempestatesque sonoras. Est tibi, diva Ceres, bellum cum patre Lyaeo, Pallados ac clypeo: fas est nec cedere nymphis Tyrrheni laticis; sileat Campanus, et omnis Cassini tractus valeant, campique Falerni. Limpida dum montes gemini de more theatri Stagna haec alta premunt, retinent et aperta recusant, Crevit in immensum pelagus; hominesque timere Tunc seclum Pyrrhae norunt ac tempora Iaphet. Oppida cum stabulis traxisset in aequora fluctus Improbus ac celsos obruisset gurgite montes: Provvida sed virtus, qua floruit undique princeps Brachius, hunc fulvi domuit tunc viribus auri. Perforat hic durum vasto molimine montem Magnanimus qua parte diem formosus ab oris Profert eois Titan, ac sidera solvit. Hi ferro scopulos laeto certamine caedunt; Illi saxa trahunt: tellus concussa recedit Per puteos trochleis, nigri spiracula ditis. Grandia et artemon subtollens saxa conatu Ostendit superis loca ditis abdita regnis. Assiduus labor est multis, nec sumptus ab annis. Mille homines illic, aeternaque robora vectum Mortali tractata manu cessare quietis Articulo nunquam patitur solertia summi Invictique ducis. Moles operosa laborat Corporibus fessos populos patresque relinquens. Hi iam, quantus Othrys, valeant prosternere montem. Montonia fugit unda manu; subitaeque ruinam Sensit aquae tibris: solitis ac celsior undis Dividit in geminas sanctissima moenia partes. Iam verus labor ille ducis; iam vera resurgit Gloria: qui durum valuit rescindere montem, Atque operi valuit supremam ponere dextram. Navigat in portu tandem virtute benigni Principis atque vado degit tyrrhenia proles. Haud melius summo quondam rescissus olympo Alcidae gravis Ossa manu, nec durior isto Iam fuit ille labor; fuerat nec plenior ipse, Quamvis foecundos miretur Thessala campos Peneo currente palus prius obdita claustris. Hic quondam lybici belli tonuere procellae; Hicque superba tuos afflixit, Roma, triumphos Contemptor divum Consul temerarius, hicque Cuspide traiectus vitam spiravit acerbam. Ex illa celebrans pugna bonus incola vicum Ossibus a multis Ossaria nomine dixit: Tunc quoque torrentem per nostros sanguine campos Stagnavisse ferunt a sanguine dicta merentem. Assequitur tandem caelestum limina rector Oceanus, tales effundens pectore questus Ante Iovis solium donataque numina coelo. Si nostrum undisonis quisquam praedator ab aulis Erumpens armenta trahit, de more sueto Non decuit, missis nostra ad palatia regis Legatis questum, raptas avertere praedas, Venturas geminoque loco componere lites? Effugere fides, pietas, ac iura pudorque: Horum si qua tamen contingunt pectora, divum Summe, tua ae socii flectit te gratia regni, Tartareas gentes Trasimeni littore pelle. Abnue me victo regnet rex iste silentum; Ne patiare, precor, demergar praeda baratro. Sed si nullus amor mollit praecordia dura Ac dirum patrare nefas tua dextra laborat, Summe Tonans; celeri hanc laudem tibi praeripe nutu. Quid tua nunc frigent, obtusaque fulmina cessant? Quid tuus ignis edax meditatur in aethere summo? Conflagret praecepsque ruat, tua flamma pluatque, Vertat et in cineres gentem pontumque ducesque, Si licet et mereor; si haec et mea crimina poscunt. Non ego iam Enceladum saevumque Thyphoea secutus In te bella tuli, qua tempestate parabant Tollere te victo simul et tua numina coelo; Sed mea piscosis subito Thetis exilit antris, Longaevo me rege simul: sic caetera turba Aequorei fratris tecum domitura gigantes Erupit pelago, ac belli tua signa secuta est. Si tibi nunc nostris convertere cladibus ora Non sedet in mente, at saltem miserere tuorum, Alme parens, quos certe et idem nunc triste manebit Exitium; ac illos annis complectere coeli. Hos mihi nunc meriti fructus, haec praemia pensas? Munere namque meo Divorum maxima vivunt Numina, queis mecum irrorat cunabula coniux Dulcis, et infantes pleno fovet ubere Divos, Perpetuoque mari splendentia sidera pascit Ista; nec obscurum sine me sol aureus orbem Lustraret: pullas per me tua Cynthia noctes Lucentes reddit: nec me sine cuncta animantum Starent viva diu. Tum nostris viribus altae Ac pastae segetes, iucundaque vitis Iaccho Nascuntur crescuntque simul: mox plurima fundunt Munera: queis omnis viventum turba fovetur, Tollitur inde sitis, tum sacra fugatur orexis. Tu quoque, si pereo, claudes tua lumina, summe, Atque oculis captus diuturna nocte premeris. Talia iactanti: Quid garris? Iuppiter inquit: Nulla Herebi pestis vestras penetravit in undas. Hinc Maiae genito mandat qui talia curet, Nunciet ac fratri sumptis ut cesset ab armis Miratus tantos tenebris vanescere Divos.