CroALa: documentum

Documentum GERAL_AN.carm-01.xml in db pdill0

---

Antonii Geraldini Amerini liber carminum ad magnificum | Petrum Medicem Florentinum optimatem de Republica | Florentina bene meritum 1. Ipse grandaevum Cytherea proles Portat Aeneas humeris parentem Inter ardentis Phrygiae ruinas Graia per arma. Lassus hunc templo Cereris vetusto Ilium incensum repetens reliquit Inter armatas Danaum catervas Inter et enses. Hostibus Teucros rapuit penates, Vexit et Troiae piceis carinis Sacra per Scyllae rabiem voracis Perque Charybdin. Haec tamen postquam solio receptus Victor Aeneas fuit in Latini, Coniugis pulchro recubans venustae Pectore liquit. Urbis at lumen Medices Etruscae Petre, qui caros acie penates Lyncea dulcis patriae tueris Hostis ab ense, Tu geris Tuscam vigilans parentem Mente quam nulla pateris quiete Consulens rebus patriae teneri, O pia proles. Hanc foves ulnis placidus benignis, Semper hanc spectas oculis apertis, Ne quis insultu veniens iniquo Vulneret hostis. Tuta iam Cosmi meritis supremis Illa nunc gratis humeris recumbit Filii, et multis meritis superba Fulget in orbe. Gesta tu celsi sequeris parentis, Petre, dum nullum renuis laborem, Ut pares longam patriae salutem Atque triumphos. Suevit ut Cosmus pater ille magnus, Indiae notus populis, Iberis Accolis cultus Scythiae et madentis Gentibus Austri, Artium priscos revocas honores Et faves divae studiis Minervae, Praemiis doctas renovas Athenas Litore Etrusco. Audit orator fluvium sonantem; Arnus at sentit celebres poetas, Tuscus ut vates Tiberis canentes Audiit olim. Sume quod ludens hilaris iuventa Numini fausto Medicis dicavi, Thraciae chordas citharae sonoras Pollice pulsans. Pignus hoc nostri minimum laboris Accipe, et vultu relegens amico Mitis afflatu faveas benigni Sideris instar. Versibus clemens Iovis aura nostris, Delii sidus placidum faventis, Lene sis astrum Paphiae serenae Mercuriique. 2. ad divam virginem Mariam quae Florentiae nuntiata nuncupatur Aeterna o genitrix regis Olympici, Quem tu virgineo pectore concipis, Tunc cum dixit "ave" nuntius angelus, Virgo, es praecipuum numen Etruriae, Hic cunctis celebris gentibus Italis, Hic felix et ades gentibus exteris, Concedisque pia voce petentibus Optatum auxilium siderea manu. Tyrrhenum decoras lampade lucida Hac virgo populum culta sub aede; nunc Hic maior tripodis numine Delphici Ara est, cornigeri nobilior dei Haec fonte est Libyco, denique quercubus Dodonaeque sacris notior omnibus. Templis ditior haec est Epidauriis Delubris Iovis et maior Olympii. Exustos aliquos febribus aridis Tu sanas manibus fausta salubribus, Aestus abiiciens artubus igneos Aetnaeis nimium persimiles iugis. Morborumque abigis pestiferam luem, Si quando incubuit pectoribus virum Vel contagio vel temporis impii Execranda sitim vis rabidam ciens, Fibras luctificis ignibus ambiens. Contractos rigidis articulis foves, Distendens solitum membra per ordinem, Claudis restituis officium pedum, Ut rectis hilares passibus ambulent, Et caecis tenebras luminibus fugas. Obtusos aliis diva aperis favens Sensus, ut patulis auribus audiant. Clausis eloquium fundis ab oribus Caelesti nimium nectare dulcius, Et quod melle magis tangit Hymettio. Horum lingua potest findere marmora, Plumbis visa mihi obtusior omnibus. Te clamat miseris navita vocibus, Si vidit variis fluctibus aequora Spumosisque vadis cana tumescere, Convolvique nigris aestibus omnia, Visis flaminibus naufragium timens; Auscultasque virum vota precantium, Sive hi vulneribus letiferis iacent Perfossi galeis non capita abdita Securis, vel habent pectora saucia Non sananda manu sive Melampica Chironis vel ope, aut arte Machaonis. Audis diva preces pectore supplici Effusas hominum extrema videntium et Mortis supplicium, nocte natantibus Iam iam luminibus luce sub ultima. Haec miranda facis, virgo perinclyta, Quae Lesboa nequit iungere barbitos Nervo nunc tenui versibus arduis. Terras frugiferas, velivolum mare, Caelum nubiferum, claraque sidera Clemens innumeris tu meritis reples. Sincerum validis me, dea, viribus Conserva, et solidus sit vigor artuum Totius generi stelligerae domus. Sensus aetherii mentibus haereant Et voces placidis moribus insonent, Quae cunctis placeant gentibus et deo. 3. ad divam virginem Mariam quae Florentiae nuntiata cognominatur Angeli mira nitidi salute Fertilis mater subito momento Mixta non ulli generi vitorum Concipis alma. Spiritus sacris uteri latebris Semen infundens hominum salutis Pignus aeternum tenero reliquit Virginis alvo. Hinc et haud altis thalamis recumbens, Nixa nec spondae tabulis eburnae Nec toris pictis Tyriove tinctae Murice lanae, Sed super faenum paris alma prolem, Quae, ne in obscurum rueremus Orcum, Caede crudeli, proprio redemit Sanguine vitam. Inde complexum niveis lacertis Tu foves natum gremio tepenti, Lacte caelesti simul et fluenti Nectare pascens. Hos tuo servus modulos fidelis Numini adscribit, genitrix, sacrato; Hoc pia munus capias rogamus Mente profusum. Non mihi docti statuae Myronis, Mentoris non sunt operosa signa Ulla, Lysippi tabulae aut Apellis, Nec Polycleti. Non meis fulgent loculis lapilli, Quos maris splendens tulit unda rubri, Non lapis nostra Parius sub arca Clauditur ullus. Multa non auri resident talenta, Non ebur nobis niveum Syene Misit evulsum ex elephantis ore Dentibus albis. Divites fulvos tripodas ferentes Dent novos arae calices calenti, Lucidis gemmis pateras rigentes Pondere multo. Aureos pelves teretesque lychnos Tecta suspendant laqueata circum, Vasa dent reges rigidasque fulvo Lampadas auro. Offerant arae varios tapetas, Sericas vestes, Tyrii coloris Purpuram multam, variata pictis Gausapa filis, Arma victores foribus reponant, Cereis aras onerent figuris, Fumidas dites repleant acerras Ture Sabaeo. 4. ad Marsilium Florentinum philosophum Platonicum clarissimum Rugas pone tua fronte, severior Marsili, atque libros pone Platonicos, Quis nunc invigilans sic tibi comparas Nomen perpetuum sagax. Non hic sidereos caelicolum polos, Non tractus rutilos aetheris ignei, Non hic multivagum perlegis aera, Nimborum et volucrum plagam, Non aequor tumidis fluctibus imminens Terrarum exitio, rursus ut alveo, Quae fundit gravidis nubibus, accipit Late prodiga flumina. Non hic omniferas perlegis undique Terras assiduo vomere saucias, Non mores hominum clara videntium. Recto sidera vertice, Sed quae nunc lyrico pectine ludimus, Ne tempus celeri diffugiat rota Sic immune operum, mitis Apollinis Laurus despiciam ut sacras. Non hic Pindaricos aspicies lacus, Sed rivum tenuem gurgitis aridi. Non sentis numeros Orphea nectere Maternos citharae modis. 5. ad Ginum Caponem civem Florentinum de se bene meritum Maxima, Gine, tuo cepi solacia rure Urbanis fessus prope rebus. Sepositis paulum laxavi pectora curis Atque quies menti brevis haesit. Lenia iucundos tribuerunt otia lusus, Estque hilaris lepor auribus haustus, Atque sales placidi tremulos movere cachinnos, Lusit lautae copia mensae; Civilesque fuere dapes et agrestia dona Pomaque ramis lecta sub altis. Inculti agricolae versus cecinere protervos, Corpora lassavit pila iacta; Robustaque gravem discum promittere dextra, Plebi cura est grata torosae. Cura fuit capreos cursu superare fugaces, Saltu haud tardos vincere cervos. Ipse modo in viridi lentus tellure iacebam Excipiens patulae arboris umbram, Et modo captabam silvas et olentia prata Et leve murmur aquae salientis. Affuit hac Genius Charitesque in luce faventes Nympharumque chori dryadesque. Capripedes Fauni, Panes, Satyrique procaces Lydis coetus saltibus addunt; Arnigenaeque deae laetas duxere choreas, Naias hic coniuncta Napaeae. Alterna valles nympharum voce resultant Et rupes resonant latebrosae. Haec sine nube dies niveis numeranda lapillis Munere, Gine, tuo alba cucurrit. Cras Florentinam referes te Ginus in urbem, Impedietque pedes toga longa. Hic privata tenet pariter te et publica cura, Gentis gloria magna Caponae. Hic Nerius genitor nomen laudemque paravit Pro patria subiens onus omne. Hanc propter duxit per densa pericula gressus Intrepidum gladiis caput obdens. Ipse toga eminuit patriae inter moenia multis Insignis meritis bonus heros. Saepe suae patriae varios conversus in hostes Tuscas duxit in arma cohortes. Rettulit ipse etiam vicino ex hoste triumphos, Civis et imperium auxit Etruscum. 6. ad Antonium Posbonellum, virum ingenui studii peritissimum Luteo stratis roseis amictu Arce Tithonus residens Eoa Vidit uxorem rutilas agentem Voce quadrigas. Tum senex divam Phrygius nitentem Strinxit infirmis mediam lacertis, Eius infigens teneris labellis Oscula mille. Lucifer stellis radians fugatis Nuntius genti rediit caducae, Mane praedicens croceum recenti Praevius ortum. Iam levis summas movet aura frondes Arborum, ponto veniens ab alto, Et quatit florum tremulum cacumen Omnia lustrans. Ales et rubra niger ipse crista, Excitans somnis homines sepultos Dulcibus lucis cecinit propinquae Versibus ortum. Vocibus silvae querulis virentes Omnium late volucrum resultant, Et cavae valles avium canora Carmina reddunt. Corpus e pictis thalamis quietum Iam vigil tollas, iubeo, poeta, Et domo pellens tenebras inertis Lumina funde. Hic velim sumas Phariam papyrum, Sive membranae bicoloris orbem, Sepiam nigram calamosque leves Posce lyramque. Mox canas sollers fidibus Latinis, Quos heri dulces modulos canentes Legimus, quondam quibus usa fertur Lesbia Sappho. Sic tuis gratus venies amicis, Gloriam cautus celebrem parabis; Sic eris nostro memorandus aevo, Clarus ubique. Sic nigras mortis tenebras opacae, Sic ratem cani fugies Charonis, Pallidos umbras, Stygiam paludem, Tartara pulla. Thracius vates citharae potenti Calluit cantu scopulos movere Collibus raucis Rhodopes et altas Ducere silvas. Dum petit sedes Erebi nigrantes, Coniugem tristi revocavit Orco, Saeva placavit numeris sonoris Pectora Ditis. 7. ad Antonium Posbonellum Insubrem, virum ingenuum O fax Insubriae micans amoenae, Ingens Castalidum decus sororum, Antoni, lege maxime rogamus, Quos molli recubans modo sub umbra Lusi versiculos super virentes In pratis violas locis apricis Propter fluminis impetum sonantis, Dum Phoebus rutilis caput coruscum Praecinctus radiis pari refulget Sublimis spatio inter Hesperumque Auroraeque sacras domos Eoae. 8. ad eundem Antonium Antoni, Aonium decus, In nostris salibus condita veritas Stat fucata coloribus, Ut fulgent variis floribus arbores Fontes irriguos prope. Mox ramis oritur fetus amabilis Delectans hominum labra, Hyblaeisque favis melleque dulcior. 9. ad Gentilem Urbinatem, virum ingenuum | epigrammatumque scriptorem Pomiferis Autumnus agris sibi pampini corona Pingues premebat sordidus capillos, Mustaque calcabat tum mollia tibiis lutosis, Fructus legebat palmitum calentis Decoctos Phoebi radiis, simul hispidos colonos Ad durum opus rauco ciebat ore, Ad consueta trahant tauros iuga providi gementes, Terram virentem saucient aratris, Ut sulcis Cerealia semina contegant apricis, Fruges et anno praeparent sequenti. Lucebat sacris altaribus ignis et rubebat Tunc ara fuso victimae cruore. Vota Pales et cetera numina ruris audiebant, Voces precantis tum pias coloni, Multiplici + cremeras + ut faenore compleant avitas Fruges agrestes areas replentes. Gentiles, Heliconis gloria lumen et voluptas, O cultor Haemi verticis virentis, Dulcis amicitiae primum mihi mense foedus ictum Hoc fuit tecum, praepotens amice, Quam suasit Librae sidus mihi temperans diei Et noctis horas mutuam futuram. Autumni cunctis hanc messibus anteponimus nos, Fetus magis quae fertiles reportet. 10. ad Bartholomaeum Scalam rei publicae Florentinae | scribam peritissimum Nunc te, diva, precor cape, Polymnia, Argutas resono carmine tibias, Quaerens Bartholomaei Nunc Musis pluteum sacrum. Huius blandiloquis vocibus obsecro Aurem et dulcisonis cantibus imbue; Noster quo sit amicus, Gratis expete versibus. Huic si cura sedet pectore publica Ut semper solita, aut cantat Apollini Cirrhae victor in antro Laudes pectine eburneo, Exspecta vacuum, quando negotia Paulisper fugient, cum venit Hesperus Oetae vertice fulgens Et pacem referens viris. Non te difficili pondere comprimo; Non te vexat onus pergrave, ut arbitror. Causam, diva, tuere Hanc quaeso facilem tibi. Delphinas lyra iam flexit Arionis, Venerunt hilares undique beluae Latum per mare dulcis Allectae modulis chelys. Thebarum citharae moenia cantibus Amphion posuit, duraque marmora Tangens pollice chordas Movit montibus arduis. Construxitque lyrae Dardana Delius Iam Troiae altiloquis Pergama versibus. Auritae Orphea quercus Sectatae e Rhodopes iugis. At Scala ingenuis mitior artibus, Lumen laurigeri conspicuum chori, Sacro pectore Musis Nil durum facilis gerit, Musarumque preces audit amabilis; Se quicunque colunt, hos amat et sibi Sollers undique quaerens Iungit moribus optimis. 11. ad magnificum Petrum Medicem Florentinum | optimatem de re publica bene meritum Lydiae gentis, Medices, columna Firma ferratis adamante nodis, Petre, cui scribam numero virorum Te magis aeque? Civis haud regem pateris vocari, Nomen odisti domini superbum, Et fugis fastus tumidos tyranni Nomina damnans. Negligens vanos populi favores, Non ducis laudas titulos potentis, Nursiae nec tu nimium fugacis Uteris aura. Publicae curam assiduam salutis Pondus et carae patriae ferentes Fama privatis titulis diremit Voce perenni. Civibus non es numerandus ergo, Seu magis prisci placeant Quirites, Sive Romanos memores colonos Gentis Etruscae. Sedibus sacris igitur deorum Cur Petrum Lydum dubitem locare, Ture fumantes onerans Sabaeo Impiger aras? 12. magnifico viro Petro Medici Florentino | optimati de re publica bene merito Iam tandem optatos iterum spectamus Etruscos, Tyrrheno siccam pellimus amne sitim. Iam iuvat en liquida perfundere corpora lympha, Arida nunc vitreis membra rigamus aquis. Appenninae Arnus delapsus ab aggere rupis Saxosis fundit flumina prima iugis. Indeque frondosas tingens aspergine silvas Muscosis tangit praedia Tusca vadis. Dein auro rigidam gestans Florentia vestem Hic in arenosis rupibus alta sedet. Aurea formoso crepitant huic bractea vultu, Auricomum cingunt lilia rubra caput. Hic, ubi sunt aedes latebroso in margine ripae, Romani statio militis ante fuit. Hic, ubi tensa prius tentoria cana fuerunt Structaque non alto culmine parva teges, Auratis trabibus nunc alta palatia cernis, Divitis hic populi tecta superba vides. Hic, ubi nunc cives celebrant fora rauca togati Passibus et lentis tempora longa terunt, Errabat laetis armatus miles in agris, Carpebant celeres utile gramen equi, Tondebat viridem fecundis vallibus herbam Discurrens varium lata per arva pecus. Hic, ubi pugnaci dictator Sulla cohorti Innixus vallo bellica iura dabat, Nunc, Petre, aurifera populos in pace gubernas Urbanaque toga conspiciendus ades. Tu renuis regnum malens privatus haberi, Publica sed sapido pectore cura sedet. Non tu sceptra geris civili regia dextra, Verba tuis non das imperiosa viris; Imperium sed habes hominum per corda repostum, Regna tamen populi pectore cultus habes. Hunc potes, ad calidum, si vis, transmittere Gangen; Ad Gades si vis mittere, perget ovans. Non ita plaudebant cunei suffragia Magno, Cum iuvenis Romae laurea serta tulit, Ut tibi dulcisonis cives assensibus omnes, Vocibus et laetis plebs tibi Lyda favet. 13. magnifico viro Laurentio Medici Florentino primati Mirifico luxu valvis sublimis apertis Astrigeri patuit regia celsa poli. Innixus solio gemmis lucente coruscis Iuppiter omnifera fronte serenus erat. Astiterat Iuno dulci sociata marito Suavibus effundens mitia verba iocis, Atque novi incipiens antiqua ab origine mundi Ridebat summi lenia furta Iovis. Phoebus inauratos fundens per colla capillos Argutae tetigit pollice fila lyrae, Qui septem vocum referens discrimina nervis Ducebat dulci sidera cuncta sono, Cantabat summi victricia gesta Tonantis, Cum rutilo anguipedum fulmine turba perit. Mars aderat non arma gerens nec noxia tela, Sed pulchro Veneris fixus in ore suae, Incumbensque genu tendebat molliter arcum Aliger expromens spicula saeva deus. Nunc hos nunc illos telis confixit acutis, Sed non ardenti tacta Minerva face, Cum pater omnipotens, nutu qui concutit orbem Et quatit omnifica tela trisulca manu, Signifera terras despectans arce iacentes Vertit in Hesperium lumina bina latus, Sidereosque oculos Tyrrhena per aequora volvens Praedia tum Lydi spectat Etrusca soli, Visaque purpureo Florentia vertice fulsit Cumque illa Medicae clara propago domus, Insignemque videt Petrum Cosmumque parentem; Illorum subeunt inclyta facta virum. Imperat extemplo non longa silentia cunctis Iuppiter his solvens ora serena modis: "Nullane tam clarae stirpis monumenta manebunt, Restabunt Medicae pignora nulla domus? Ergo nihil patriam meritis ornasse decoram Profuerit, nihil his maxima gesta merent, Semper et intentos ad publica commoda cives Et rebus patriae consuluisse suae? Nil prodest taetros pepulisse ex urbe tyrannos, Raptores patriae vindice lege premi, Communes campos vacuasse nocentibus herbis, Lurida ne florens plebs aconita bibat, Huic semper pacem et laetos quaesisse triumphos, Artibus hanc semper excoluisse novis, Aedibus insignem lautis et mole superba Fecisse, ut tangat machina celsa polum? Quid prodest coluisse deum pietate fideque, Fundasse in patria ditia templa sua? Quae meritis aut ora vacat, quae terra reposta Non sentit Cosmi maxima facta mei? Ille per abductos Solymos pia templa locavit, Ornatur donis terra fretumque suis. Praemia si digno pensantur nulla labori, Virtutem vanam quis coluisse velit? Ergo Petro egregiam prolem Cosmoque nepotem Nunc pro tot meritis praemia digna damus. Hic erit ille genus decoret qui laude paternum, Qui non a claro degenerabit avo, Huncque super proles Medicum generosa virescet, Palmes et hic Laurens aurea poma feret, Virtutemque colet Medices Laurentius omnem Etrusca tanquam cultus in urbe deus." Sic ait et picei torrentis pignore firmat Per Stygios iurans terque quaterque lacus. Assensere dei iucundis plausibus omnes Laetitiaeque edunt pignora firma deae. Ac simul est infans genitus cunisque locatus, Vagitus tremulo cum dedit ore novos, Florigeris nymphae implerunt cunabula sertis, Cinxerunt tenerum laurea serta caput. Nectareo Aonides lactarunt ubere Musae Inque sinu Charites enutriere suo. Gratiaque amplexu dulci fovet atque decorem Per roseas gaudet fundere diva genas. Dat formam Cypris, culti Cyllenius oris Nestoreos lingua promere posse favos. Hunc etiam aspiciens pharetratus forte Cupido, "Militiae nostrae tu quoque", dixit, "eris; Fortunatus eris placido sub amore puellae, Impediet blando comis amica iugo"; Gradivusque pater validis dat robur in armis, Arbitus erudiit docta Minerva datis. Dat citharam vati sublimeque carmen Apollo, Pectoreque ut sapido nil nisi grande gerat; "Imperiumque hominum per pectora", dixit, "habeto", Natali arridens Iuppiter ipse tuo. Assensit vultu coniunx festiva benigno; Abfuerat gelida falcifer arce senex.