CroALa, 2024-05-13+02:00. Nodus FLAMI_MA.carm-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/FLAMI_MA.carm-01.xml.
1. ad Franciscum Turrianum patricium Veronensem Ecce Flaminii tui libellum, Candidissime Turriane, quem nos Donamus tibi iure; quando nemo Tantum nos amat, aut amavit umquam; Neque hoc munere, quod mihi dederunt Formosae manibus suis Camoenae, Dum colo Aonios puer recessus, Potest dignior ullus esse, quam tu; Quem Phoebus pater, et novem sorores Amant non minus ac suos ocellos. At vos, numina cara, TURRIANI Famam cum lepido meo libello Servate incolumem perenne in aevum.
2. hymnus in Pana Iam satis cecini fera Regum proelia: nunc age, Mater Pieri, quem deum, Quem dulci Aeoliae fidis Plectro rite canemus? An te, lanigeri gregis Silvarumque virentium Custos, cui nigra Maenali Terga, cui gelidi placent Summa templa Lycaei? Nymphae, semiferam Iovis Prolem dicite, dicite Pana capripedem, leves Suetum cum Dryadis choros Silvis ducere in altis. En ut grata silentia Cantu noctivago deus Rumpit. Cernite, io, venit, En venit capitis feri Serta pinea quassans. Huc concurrite, virgines Intactae, et pueri integri: At quibus scelera impia Mentem sollicitant, procul Hinc abeste, profani. Absint et querimoniae, Et mixtus lacrimis dolor: Hic laetis choreis dies Ducenda, hic leve tinnula Carmen voce sonandum. O Pan Naiadum pater, Qui per devia montium Valliumque reconditarum Agrestes agitas, canum Cinctus agmine, lyncas: Te divum, atque hominum sator Silvarum dominum dedit Esse, qua roseus dies Surgit, quaque cadens rubris Ponti mergitur undis. Tu fontes liquidos gregi, et Laeta pabula sufficis: Tu custos ovium potens Dictus, mollia candidis Exples vellera lanis. Quos tu, sancte, pio semel Agnos lumine videris, Illos nec stabulis lupus Infestus rapiet, mala Nec contagia laedent. Felices nemorum comae, Quae te, cum vaga roscidus Vesper sidera protulit, Dulci carmina fistula Audivere canentem. Tunc purae melius nitent Noctis conscia sidera: Tunc aurae Zephyri tacent: Tunc laetas croceis humus Spargit floribus herbas. Non tam dulce sonat cadens Udo in gramine cycnus, aut Veris tempore floridi Ales sub siluae querens Densis Daulias umbris. Ergo Hamadryades deae, Limpidis ubi procubat Umbra saxea fontibus, Ludunt in numerum, et levi Campos ter pede pulsant. Tu vero choream regens, Cantus ingeminas: sonant Laetis omnia plausibus, Et cultrix nemorum gemit Imis vallibus Echo. Mox fessa Dryadum agmina Propter gramineam sedent Ripam fluminis, hic ubi Dulcem mollis amaracus Late spirat odorem. Et dum suave rubentia Carpunt mala, vel aureos Crines frigidulis aquis Immergunt, liquida simul Voce carmina dicunt. Ut fulgentia sidera Et magnas superum domos Linquens, ad vaga flumina Paverit niveas oves Maiae clara propago, Qua Cyllenia verticem Rupes umbriferum nigris Late fontibus irrigat, Et gratas pecori vago Semper sufficit herbas. Hic flavae Dryopes sinu In molli recubans deus Caelo frondiferum nemus Praefert, heu nimium gravi Victus vulnere amoris. At felix Dryope, novem Post fastidia mensium, Optatum ex utero dedit Pondus. Vix puer hauserat Dias aetheris oras, Fugerunt Dryades, parens Fugit territa, nam inguinum Tenus hircus olens erat Infans, binaque flammea Stabant cornua fronte. Tunc illum genitor ferens Albis pellibus abditum, Ad magni solium Iovis Venit: nec mora, risit im- Mensi rector Olympi: Riserunt superi: at Venus In sinu puerum tenens, Visus pascit amabili Monstro, grataque turgidae Libat oscula fronti. Salve, o Naiadum potens, Salve, et hinc lacrimabiles Morbos, et miseram famem in Extremas Arabum domos, Et feros age Turcas.
3. hymnus in bonam valetudinem Diva funestis inimica morbis, Cui vigor mentis, solidumque robur, Et ioci dulces, animique semper Gaudia cordi: Te voluptatis canimus parentem, Candidam blandae Veneris sodalem, Unicum vitae decus, et malorum Dulce levamen; Quam colunt sancte iuvenes, senesque, Quam sibi cuncti cupiunt, suisque; Nam simul coetus hominum caducos Alma revisis, Ilicet Morbi fugiunt protervi, Occidit Febris truculenta, dirus Occidit Pallor, fera Mors profundo Exsulat Orco: At domus florent pueris, senesque Induunt fortem virides iuventam, Et Venus terras colit, et Lyaeus, Et bonus Hymen. O quies rerum, o hominum benigna Mater, o cunctis veneranda; namque Quid potest gratum sine te, quid ulli Dulce videri? Huc ades nostrum miserans laborem, Sive te caeli tenet aula, sive Insulis molles choreas beatis Laeta frequentas. Huc ades tandem, bona diva, et artus Languidos aura refove salubri, Ne meam tabes edat immerentis Atra iuventam.
4. hymnus in Dianam At te quis tacitam sinat, O castissima caelitum, Cultrix o Erymanthii, Cynthiique recessus? Te chori, et citharae iuvant, Te iuvat strepitus canum Audire, et celeres feras Acri figere cornu. At cum Sol abit aureus, Tu perfusa liquentibus Undis Oceani, vago Lustras aethera curru. Currum lucida sidera Sectantur pede candido, Lascivas meditantia Pura nocte choreas. Tunc silvae memor, aureos Flores, et violaria, Et parvas segetes levi Nutris humida rore. Tu ferum mare temperas, Tu Noti, et pluviae potens, Tu partus aperis prece Ter vocata puellae. Salve, dux bona siderum; Altorum dea montium, Salve; votaque virginum Audi rite precantum.
5. hymnus in Auroram Ecce ab extremo veniens Eoo Roscidas Aurora refert quadrigas, Et sinu lucem roseo nitentem Candida portat. Ite, pallentes tenebrae, sub Orcum, Ite, quae tota mihi nocte diros Manium vultus, mihi dira semper Somnia fertis. Da lyram vati, puer; ipse flores Sparge, dum canto. Bona diva, salve Quae tuo furvas radiante terras Lumine lustras. En tibi suaves violas, crocumque, En odorati calathos amomi: Surgit, et nostros tibi dulcis aura Portat odores. Deferat laudes utinam precesque, Quas tibi supplex mea Musa fundit, Iam pio sanctos bene docta divos Tollere cantu. Quis tuam digne celebrare lucem Possit, o almae genitrix diei? Quis tuam formam, o dea ante divas Pulchrior omnes? Ut genas caelo roseas, comamque Auream profers, tibi fulva cedunt Astra, decedit rutilante victa Luna decore. Te sine aeterna iaceant sepulti Nocte mortales: sine te nec ullus Sit color rebus, neque vita doctas Culta per artes. Tu gravem pigris oculis soporem Excutis (leti sopor est imago); Evocans tectis sua quemque laetum ad Munia mittis. Exsilit stratis rapidus viator, Ad iugum fortes redeunt iuvenci, Laetus in silvas properat citato Cum grege pastor. Ast amans carae thalamum puellae Deserit flens, et tibi verba dicit Aspera, amplexu tenerae cupito a- Vulsus amicae. Ipse amet noctis latebras dolosae, Me iuvet semper bona lux. Nitentem Da mihi lucem, dea magna, longos Cernere in annos.
6. de Delia O fons Melioli sacer, Lympha splendide vitrea, In quo virgineum mea Lavit Delia corpus; Tuque lenibus enitens Arbor florida ramulis, Qua latus niveum, et caput Fulsit illa decorum; Et vos prata recentia, Quae vestem nitidam, et sinum Fovistis tenerum uvida Laeti graminis herba; Vosque aurae liquidi aetheris, Nostri consciae amoris, ad- Este, dum queror, atque vos Suprema alloquor hora. Si sic fata volunt fera, Si sic est placitum deis, Ut nobis amor impia Morte lumina condat, Saltem pro pietate mea Hoc concedite, frigidum Ut corpus liceat mihi Vestra ponere terra. Sic satis moriar libens, Si spes haec veniat simul; Quod nullo melius loco hos Linquet spiritus artus. O si tempus erit modo, Cum suetum huc aditum ferat, Quae nos ante diem nigros Cogit visere manes, Et locum aspiciens, ubi Illo purpureo die Me vidit, miserum suis Multum quaerat ocellis! Sed iam frigida pulverem Inter saxa videns, statim Pectore ardeat intimo, et Me sic fata reposcat, Ut vitae veniam impetret, Et cogat superos suum In votum, humida candido Tergens lumina velo. Pulchris undique ramulis Instar imbris in aureum Manabant dominae sinum Flores suave rubentes. Talis Idalia Venus Silva, sub viridi iacet Myrto, puniceo hinc et hinc Nimbo tecta rosarum. Hic flos purpureas super Vestes, hic super aureos Crines, hic rosei super Oris labra cadebat: Ille gramine roscido Insterni, hic vitrea super Lympha nare, alius cito in Gyrum turbine verti. Leni murmure candidum Audisses Zephyrum tibi Palam dicere, Regnat hic Blandi mater Amoris. Tunc mecum ter, et amplius Dixi, Aut venit ab aethere Haec alto, vel Oreadum Certe sanguinis una est. Sic et blanda protervitas, Sic et virgineum decus Oris, verbaque dulcia Memet abstulerant mihi, Ut suspiria ab intimo Fundens pectore, saepius Dicerem, Huc ego qua via, Quove tempore veni? Nam super nitidum aethera Evectus volucri pede, et Magni concilio Iovis Interesse videbar. Illo ex tempore frigerans Fons, et prata recentia, et Arbor florida sic mihi Mentem amore revinxit, Ut seu nox tenebris diem Pellit, seu rapidum fugit Solem, non alia miser Umquam sede quiescam.
7. de sacello Coryciano Di, quibus tam CORYCIUS venusta Signa, tam dives posuit sacellum, Ulla si vestros animos piorum Gratia tangit, Vos iocos risusque senis faceti Sospites servate diu, senectam Vos date et semper viridem, et Falerno Usque madentem. At simul longo satiatus aevo Liquerit terras, dapibus deorum Laetus intersit, potiore mutans Nectare Bacchum.
8. Paulli Tertii Pontificatus Maximus Iam nox Sidera Tethyos Undis caeruleis condere coeperat, Cum laetae volucres diem Venturum vario carmine nuntiant; Argutae fidicen lyrae Alcon, auricomo gratus Apollini Alcon, in viridi sedens Ripa Tybridis haec dulcia fundere Coepit carmina, Lesbium Aurato feriens pectine barbiton. Iam Sol Oceano diem Ducet purpureis, Roma parens, equis, Quo FARNESIUS inclyti Heros imperii sceptra potentia Sumens auspicio deum Felici, Ausoniis attulit urbibus Pacis gaudia candidae; Et belli furias alpibus, et mari Arcens, tristia dulcibus Mutavit litui murmura canticis. Ex illo nitidis viret Arvis tuta Ceres, Bacchus et exteris Crescit liber ab hostibus, Nec nostros abigit miles atrox greges, Nec passim pila ferrea Ictu fulmineo moenia concutit. Nec discordia civium Cognato maculans sanguine dexteras Miscet proelia; quo nihil Sol, qui cuncta videt, spectat acerbius. PAULLO denique TERTIO Rerum praeside, vis, et furor impius, Et tristes superum minae Excessere procul finibus Italis, Illuxitque beata diu Optato veniens tempore Faustitas: Ut quondam medio in mari Iactatis validi turbinis impetu Nautis Tyndaridae ferunt Fratres auxilium sidere dextero. Ergo iam novus incipit Rerum ordo, facies iam nova cernitur: Antiquum revocat decus Divum Roma domus, et caput urbium, Et magnis legionibus Turcam, et Danubii flumina territat. Fortunata per oppida Cornu fundit opes Copia divite: Virtuti suus est honos, Et legum timor, et prisca redit fides. Sed iam purpureum bonae Ostendit Veneris stella oriens diem. Salve, lux nitidissima, Natali proprio carior omnibus, Quos pulcherrima sustinet Regnis Hesperiae terra feracibus. Te nec Iuppiter horridis Infuscet nebulis, nec malus invida Contristet pluvia Notus, Nec lux Oceano pulchrior exeat. Foecundi aura Favonii Pingat caeruleis gramina liliis: Stillent mella virentibus Ramis: lacte mero, Tybri pater, fluas. Tum laeti choreas loci Ducant, nec geminis iuncta sororibus Absit Gratia, nec Pudor Sanctus, nec Pietas, almaque Veritas. At tu, nobilis imperi Vertex, magnanimum Roma Quiritium Mater, surge cadentibus Astris, et superum dona fer omnibus Templis: incipe debitas Prima luce deis reddere gratias Cantu, ac turis honoribus, Et PAULLO Pylii tempora Nestoris Ora, qui tibi saecula Saturni veteris rettulit aurea.
9. ad Alexandrum Farnesium cardinalem Pulchrae Naiades, bonique Fauni, Dilectum iuvenem vocate ad istas Mecum delicias. Ades, Quiritum ALEXANDER ocelle. Sat tulisti Dura frigora, sat graves calores, Et casus varios periculorum. Te vidit Tagus aurifer citatis Equis currere, te rapacis unda Rheni, te Liger, et Garumna vidit Iratos properantem adire reges, Et componere bella, foederumque Leges dicere: te feras per alpes Nuper terrificis euntem in armis Faunique stupuere Oreadesque, Dum cinctus legionibus Latinis Petis Vindelicas tremendus oras, Et magnum Carolum tuo labantem Firmas praesidio, trucesque nostris Agris Teutonicas minas repellis. Sed iam desine, iam satis laborum Pro cara Italia subisti, omitte Curas Urbis, et Orbis, aestuosa Dum Canicula saevit, otiumque Praefer dulce negotiis, ut alti Virtus Scipiadae solebat olim Factitare, tumultuosa Romae Linquens moenia ter quaterque in anno. Hic quiesce parumper, hic molestis Te furare laboribus. Licebit Horas fallere fervidas legendo Musae versiculos Horatianae, Et quae Moeonides sacer, sacerque Canit Vergilius. Licebit antra, Et fontes gelidos adire. Risus, Et ioci comites procul fugabunt Curas, tristitiamque; nec pudebit Modo incompositos videre motus Saltantis Pholoes: modo assidere Canenti Meliboeo. Aves tenaci Visco fallere, piscibus iuvabit Dolos tendere vitreis sub undis. Nec cervi, leporesve, capreaeve Absunt; accipiterque copiosas Hic praedas agit: omnibus venusta Rura denique gaudiis redundant. Ergo moenia Romuli, et severa Cuncta desere: sed cavebis illas Turmas innumerabiles clientum Tecum ducere. Sit comes Mapheus, Et Mirandula, Romulusque, docti In primis homines bonique. Ad illos Addantur alii viri elegantes, Sed pauci tamen. Haud beata gustes Ruris commoda, ni superfluentes Pompas Urbis in Urbe derelinquas.
10. ad agellum suum Formosa silva, vosque lucidi fontes, Et candidarum templa sancta Nympharum, Quam me beatum, quamque dis putem acceptum, Si vivere, et mori in sinu queam vestro! Nunc me necessitas acerba longinquas Adire terras cogit, et peregrinis Corpusculum laboribus fatigare. At tu Diana, montis istius custos, Si saepe dulci fistula tuas laudes Cantavi, et aram floribus coronavi, Da cito, dea, ad tuos redire secessus. Sed seu redibo, seu negaverint Parcae, Dum meminero mei, tui memor vivam, Formosa silva, vosque lucidi fontes, Et candidarum templa sancta Nympharum.
11. ad Litavium Sperantium Non semper rapido Cynthia belluas Cursu persequitur, nec miseris solet Semper letiferum Delius impiger Arcum tendere gentibus, Aut regina suum Calliope melos Noctes, atque dies continuat, neque Ipsis perpetuo saevit in ignibus Infestus Veneris puer. Tu numquam studiis otia tristibus Interponere amas: sed magis in dies Pallentem sequitur cura scientiam, Atque alti labor ingeni. At contra sapiens quam bene Socrates Doctus cum pueris ludere! Sic gravis Olim Panthoides seria mollibus Condebat citharae modis. Quin et Scipiadae Laelius abdito Lucrini varias litore conchulas Certabat legere, ut grandia publicae Curae taedia poneret. Iam mittas, Litavi, quaerere, quae Dei, Quae natura animae, cur Iovis optima Sit lux, curve senex falcifer invido Terras lumine fascinet. Indulge potius, dum licet, otio, Et solare levi Flaminium lyra Maerentem ob dominae dissidium Chloes. Et Lygdae nova proelia.
12. ad seipsum de adventu hiemis Iam bruma veniente praeterivit Aestas mollior, et cadunt ab altis Frondes arboribus: tepor Favoni Immanes Boreae furentis iras Formidans abit: illum agri voluptas Canorae volucres sequuntur. Ergo Et nos dulcia rura deseramus, Dum Ver purpurea coma decorum Reducat Zephyri tepentis auram. Horti deliciae meae valete, Fontes luciduli valete, salve Mihi villula carior superbis Regum liminibus. Recedo, sensum Sed meum hic animumque derelinquo.
13. de laudibus lauri Laure, conspicuo nitens Semper tegmine frondium, Quas nec bruma gelu rigens, Nec saevi rabies Noti Laeto privat honore, Te canam, nemorum decus Arborumque virentium, Inter quas ita gloria Praestas, ut teneras super Vites tollitur alnus. Iratae fugiens minas Iunonis, celeri ut pede Latona Ortygiam attigit, Te visa, gemini statim Solvit pondera foetus. Hinc tantis meritis parem Phoebus reddere gratiam Quaerens, horrificum neci Ut Pythona dedit, tua Cinxit tempora fronde. Dein vocalibus Aonum Silvis inseruit, te ubi Lactis fluminibus leves Nymphae, et capripedes rigant Dulci nectare Fauni. Nec colles Heliconios Dextro contigerit pede Te quisquam sine; nam prius Ex Lauro capiunt sua Sancti praemia vates. Quin et limina Caesarum, Victoremque etiam tuis Exornas foliis ducem, Cum Victoria nobili Plena pulvere venit. Cum primum haec dea praepete Penna fortia Romuli Intrat moenia, poneris Tarpeii in gremio Iovis Laetae nuntia pacis. Quamvis ipse Diespiter Crebris fulminibus deum Templa concutiat, tamen Nullis ipsa tonitribus Igni tacta corusco es. Quis te laudibus efferat Dignis, Laure? Nocentium Tu purgamina sordibus Praebes, veraque cornea Mittis somnia porta. Te pulcherrima sospitet Latona, et cohibens levi Arcu Cynthia belluas: Te Phoebus viridem tuus Omne servet in aevum.
14. ad Bacchum Age, Bacche, quis furor me rabidum occupat? io io Rapior, et alta cursu volucri in nemora feror, Ubi sacra Maenades cum trieterica celebrant, Furibunda solent vagantes agitare tripudia. Audire videor alto reboantia strepitu Ubique aera: iam choris, iam videor nemorivagis Celer interesse turmis. Evoe mihi sola sub Pedibus tremunt, nubes evoe pulverea diem Mihi tollit. Adest, adest iam Semeleia propius Soboles: io venit, tinnula cymbala resonant, Phrygiis recurva stridet grave tibia calamis. Evoe vagus abit animus, evoe tremula flagris Mihi terga quatit furor. Parce precor, precor, animum Stimulis citare tantis: alios rape celeres Per opaca Thraciae rura, alii capita rotent Hinc et hinc reflexa, thyrsisque feras hederigeris Lanient. In otiosis ego sacra latibulis Faciam, aureisque Bacchi pia numina fidibus Referam novus sacerdos. Tua, Liber, initia Cantabo, et ista, donec mihi vita supererit, Habitabo nemora, semper tuus, Evie, famulus. Quod si bene, pater, Evantum me inserere choris Animo est, et altae furibundum per iuga Rhodopes Agitare, tuo mihi saltem munere liceat Rabidi furorem amoris compescere, pater, et Da servitio gravi dominae vivere vacuum.
15. ad agellum suum Umbrae frigidulae, arborum susurri, Antra roscida, discolore picta Tellus gramine, fontium loquaces Lymphae, garrulae aves, amica Musis Otia, o mihi si volare vestrum In sinum superi annuant benigni, Si dulci liceat frui recessu, Et nunc ludere versibus iocosis, Nunc somnum virides sequi per umbras, Nunc mulgere mea manu capellam, Lacteoque liquore membra sicca Irrigare per aestum, et aestuosis Curis dicere plurimam salutem; O quae tunc mihi vita, quam beata, Quam vitae similis foret deorum! At vos, o Heliconiae puellae, Queis fontes et amoena rura cordi, Si cara mihi luce cariores Estis, iam miserescite obsecrantis, Meque Urbis strepitu tumultuosae Ereptum in placido locate agello.
16. ad Alexandrum Farnesium cardinalem Iam diem gyro breviore claudens Phoebus insani rabiem Leonis Sedat, Autumnumque refert decorum Mollior aestas. Ille maturis redimitus uvis Laetus incedit per amoena rura: Eius aspectu exhilarata ducunt Poma colorem. At puer flavae Semeles sodalem Candidum gaudens rediisse, prodit Obviam longe: socias choreas Iungit uterque. Saltat hos circum thiasus, iocosi Panes, et passo Dryades capillo, Fistulis mixtum resonat suavis Tibia carmen. Ipsa pomosos Cytherea in agros Migrat, et pulcher Iocus, et Voluptas: Tu tamen durus potes in molesta Urbe morari, Semper et magnum celeri per orbem Mente, FARNESI, volitas, quid acer Turca, quid Rhenus paret, ac remota in Parte Britannus, Providens longe. Sed omitte curam Imperi paucis vacuus diebus: Te magis tantos vegetum ad labores Rura remittent.
17. ad agellum suum Venuste agelle, tuque pulchra villula, Mei parentis optimi Olim voluptas, et quies gratissima Fuistis: at simul senex Terras reliquit, et beatas caelitum Petivit oras, incola Vos alter occupavit, atque ferreus Amabili vestro sinu Me lacrimantem eiecit, et caris procul Abire iussit finibus. At nunc, amica rura, vos reddit mihi Farnesii benignitas. Iam vos revisam, iam iuvabit, arbores Manu paterna consitas Videre, iam libebit in cubiculo Molles inire somnulos, Ubi senex solebat artus languidos Molli fovere lectulo. Gaudete, fontes, rivulique limpidi; Heri vetusti filius Iam iam propinquat, vosque dulci fistula Mulcebit, illa fistula, Quam vestro Iolae donat Alcon Maximus, Ut inclyti Farnesii Laudes canentem Naidum pulcher chorus Miretur, et Pan capripes.
18. ad musam de Philippo Obermairo Collis Aonii puella cultrix, Una ex virginibus novem tenellis, Quam nec bella cruenta, nec labores Solis dicere, sed puellularum Amores, querimonias, iocosque Lascivis elegis iuvat referre; Hanc myrtum tibi dedicat PHILIPPUS, Natus Vindelicis PHILIPPUS oris, Sed tam cultus, et elegans poeta, Tam dulcis lepidusque, ut Italorum Nemo sit propior tuo Tibullo. Hanc ille irrigua fovebit unda, Hanc perfundet odoribus, tuasque Laudes assidue sub huius umbra, Molli carmine concinet. Puella Pulchra, tu iuveni fave, tuaeque Fac sit deliciae, tuique amores.
19. ad Veturiam matrem, et Iulium et Faustum | fratres mortuos Mater candida, candidique fratres, Qui me funere rapti acerbo, in atris Lugentem tenebris videtis, et cum Sol terras hilarat nitente luce, Et cum nox placidum refert soporem, Iam mei miserescite, et deorum Supplicate parenti, ut exuens me Vinclis corporeis, volare vestros Ad manes sinat; est enim relictum Nihil dulce mihi, nihil quod aegrum, Et maerentem animum levare possit, Praeterquam lacrimae, et querelae, ab imo Et suspiria corde tracta. Quod ni Timeret mea mens, adire dum vos Urget, ne, procul a piis repulsa, Vobis perpetuo careret, ipsum Ferrum iam mihi corpus exuisset.
20. ad Ioannem Antonium Flaminium | patrem morientem Vixisti, genitor, bene, ac beate, Nec pauper, neque dives, eruditus Satis, et satis eloquens, valente Semper corpore, mente sana, amicis Iucundus, pietate singulari. Nunc lustris bene sexdecim peractis Ad divum proficisceris beatas Oras. I, genitor, tuumque natum Olympi cito siste tecum in arce.
21. ad Antonium Mirandulam ANTONI venerande, anima mihi carior ipsa, Romamne semper incoles? Te nec avaritiae morbus, nec fervida honorum In Urbe detinet sitis. Vis igitur properemus, ubi Dovadula Musis Amica praebet otia? Hunc agrum dat habere tibi Farnesius heros, Quo nil amoenius, neque Fertilius Baccho, et Cereri gratissima tellus Togata cernit Gallia. Has age delicias, et dulcia rura petamus, Quo pulcher Autumnus vocat, Et Bacchus pater, et virides Pomona per herbas Cum Gratiis ducens choros. Iam videor tecum patula proiectus in umbra Ad lucidi fontis caput, Discere, nubigenam quae mille coloribus Irim Vis pingat imbris nuntiam; Cur cadat aestivo glacialis sidere grando; Quis tantus excitet furor Ventos, horrisonas curvato gurgite ut undas Ad alta mittant sidera; Altera cur auro tellus fluat, altera ferro, At illa gemmis splendeat. Felix, qui rerum causas, MIRANDULA, nosti, Et eleganter explicas. Tu docti pridem male culta vireta Lycaei Post longa primus saecula Efficis, ut prisco revirescant more, quod omnis Miretur aetas postera, Teque parem dicat magnis heroibus illis Quos ipsa Pallas artibus Erudiens claris dat adhuc splendere per orbem, Ut pulchra caeli lumina.
22. ad Apollinem Cynthii cultor nemoris, beatas Voce qui Nymphas, citharaque mulces, Phoebe, supremi Iovis, et deorum Blanda voluptas, Si tibi semper mea mens ab annis Serviit primis, neque dulce cordi Est meo quidquam sine te, precanti Annue dexter. Ut mihi optatum dat habere agellum Clara Farnesi pietas, gravique Liberans cura, iubet otiosam Ducere vitam, Sic tuo vati liceat, perenni Nomen illius celebrare cantu; Et viri in nostris vireat libellis Gloria semper, Myrtus ut luco viret in latenti, Fonte quam nutrit liquido decora Nais, et saevas hiemes, et aestus Arcet iniquos.
23. nenia in mortem Franciscae Sfortiae | sororis Guidi Ascanii cardinalis Puella delicatior Molli columba, pulchrior Rosae rubentis flosculo Cur immerentem candidis Te saeva Parca fratribus, Et coniugi dulcissimo Prima iuventa sustulit? Sic florem, hiantem mollibus Telluris almae amplexibus Vellens procella turbinis Leves in auras dissipat. FRANCISCA, acerbo funere Caeli relinquens lumina, Tuae domus, et patriae Cuncta abstulisti gaudia Te mollis unda Tybridis Flens crevit, ipsae crinibus Passis puellae Naides Flevere: septem collium Questus ad alta sidera Ivere: lucidum caput Sol lugubri ferrugine Velavit, atra civitas Cum te sepulcro poneret. Pudor, Venustas, Gratiae Sunt hoc sepulcro conditae. Crudelis, implacabilis, Iniqua Mors, cornicibus Tam longa parcis saecula, Et huic puellae tam cito Manus rapaces iniicis, Quae debuit Amphrysiae Vicisse vatis tempora. Nec te rogantis dulcia Flexere verba, ferream Quae vim valebant frangere: Nec oris illa dignitas, Cui Pallas ipsa cesserat, Tui furoris impetum Tardare quivit, impia. Nil fratris Ascani favor, Quem magna Roma suspicit, Carae sorori profuit: Nil vota PAULLI TERTII, Quo terra nil maius videt, Iuvere neptem candidam. At saevias licet, fera Mors, vivet ipsa funeri Suo superstes, omnium Volans per ora gentium FRANCISCA, magnae gloria, et Dolor perennis patriae.
24. epitaphium Franciscae Sfortiae FRANCISCAE tumulo teguntur isto Ossa SFORTIADIS, viator. illa Et forma memorabili puella, Et sancti specimen fuit pudoris; Digna vivere ad ultimam senectam. Sed mors, optima quaeque prima tollit. Ipsam Romula gens, avusque PAULLUS TERTIUS lacrimis piis honorant: At deum genitor, deique gaudent Esse concilio suo receptam.
25. epitaphium Ioannis Matthaei Giberti | pontificis Veronensis Giberti veneratur hic sepulcrum, Quem Ligur genuit Panormi in urbe, Roma nutriit, et diu regendi Orbis participem beata vidit; Dein Verona recepit, et magistrum Sincerae pietatis, et parentem Mirata est. Nihil ille quod beatam Posset reddere civitatem, omisit: Nunc caelo fruitur beatus ipse.
26. ad suavissimum sodalem suum Senex palustribus loquacior ranis, Turbaque semper garrula cicadarum, Tu nunc relictis villulis Capenatum, Sinu Bononiae educaris in dulci, Qua civitate delicatior nulla est; Vitamque laetam vivis atque felicem Fruens Morono, strenuoque Cervino, Quos publicarum cura nobilis rerum, Ardensque ad alta sidera evehit virtus. At cum reversus ad tuos agros, tristi Silentio miser, otioque marcesces, O quam vicem tuam dolebis! et caeli Lucem nitentem quam videbis invitus, Cum vita morte iam videbitur peior! Senex dicacule, et facete nugator, Festivitatis magne amator urbanae, Dic, caprimulgos inter atque fossores, Et senticosa rura gentis insulsae Quid dulce poterit esse, quidve iucundum? Cum quo iocando tunc dabitur ineptire? Quis elegantes ventitabit ad coenas? Cui post Falerna vina de malo, et sacro Libro venena versuum propinabis? Megaera, non Camoena, quos tibi dictat, Ut iis acerba pestilentior peste Tuos sodales eneces; quibus centum Abesse millia passuum, nihil prodest; Nam charta taetro infecta carminum tabo, Quam saepe doni maximi loco mittis, Modis legentum corda polluit miris, Ut liberare languidos suis succis Nec ipse Phoebus, ipsa nec Salus possit. At tu poeta letifer, tuos, quaeso, Amiculos ne perde peste tam dira, Sed pessimis iam pone versibus finem; Saevire vel si pergis, hostibus saevi.
27. de versibus Philippi Obermairi Dulces versiculi, meo PHILIPPO Quos dulcissima Musa molli in umbra Dictat Castaliae, suo lepore Sic sensum afficiunt meum, meumque Sic cor exhilarant, ut iis legendis Curae sollicitae, anxii timores, Et suspiria, lacrimaeque amarae Confestim fugiant; velut, suaves Cum spirant Zephyri tepente vere, Caelo nubila, candidae pruinae Terris diffugiunt; novique flores Pingunt gramina gemmeo colore. Dulces versiculi, tenelli, Amorem Spirantes, Veneremque, Gratiasque, Semper vivite, semper irrigate Vestro nectareo liquore sensus, Et mentes hominum venustiorum.
28. ad Philippum Beroaldum Iuniorem Scribes Bentivoli fortia Principis Tu facta, et Ligurem sanguine Iulium Gaudentem Latio, infestaque Galliae Nostris agmina finibus. Nec parco referes carmine, quam fera Atrox in Selinum bella gerat Sophis, Tum Turcas odio persequitur gravi Regnis pellere patriis. Nos diva Idalium quae nemus incolit, Et miscere simul dulcia tristibus Gaudet, Maeonia non patitur tuba Regum dicere proelia, Nec Thebas veteres, primave Romuli Sceptra, ausamve deum tecta refringere Telluris sobolem, aut excidio datum Graiis Ilion ignibus. Nos heu Hierophiles cogit amor male Cervicem laqueo subdere dispari, Quem nec Thessalico murmure saga, nec Durae gramen Iberiae, Nec Circeia queat solvere naenia. Tu non visa canes proelia: nos gravem Experti dominae saevitiam, levi Curas eluimus fide.
29. ad Gratias Gratiae, pulchrae Veneris sodales, Queis sine gratum nihil aut venustum est; Non Amor, non ipsa Venus, iocive, Blanditiaeve; Tris fero vobis violae coronas Flore fulgentes, ego terna vobis Candidi lactis, totidemque libo Cymbia mellis: Vos meis dulcem numeris leporem Addite, ut semper bene docti ad aures Grata FARNESI veniant Iolae Carmina vestri.
30. de laudibus Mantuae Felix Mantua, civitatum ocelle, Quam Mars Palladi certat usque et usque Claram reddere gentibus, probisque Ornare ingeniis virorum, et armis! Te frugum facilis, potensque rerum Tellus, te celebrem facit virente Qui ripa, calamisque flexuosus Leni flumine Mincius susurrat, Et qui te lacus intrat, advenisque Dites mercibus invehit carinas. Quid palatia culta, quid deorum Templa, quid memorem vias, et urbis Moles nubibus arduis propinquas? Pax secura loco, quiesque nullis Turbata exsiliis, frequensque rerum Semper copia, et artium bonarum. Felix Mantua, centiesque felix, Tantis Mantua dotibus beata, Sed felix magis, et magis beata, Quod his temporibus, rudique saeclo Magnum CASTALIONA protulisti!
31. ad Caesarem Flaminium Caesar aeterno mihi iuncte amoris Vinculo, immites aditure mecum Non modo Hyrcanos, Erebi sed atra Regna profundi; Ne mihi pulchros Ligurum recessus, Neve Campani memores venusta Rura Sebethi, aut placidas amoeni Tiburis arces. Ipse nil docti patriae Catulli Comparo; hic vivam, et moriar beatus: Hac mihi toto nihil est in orbe Gratius urbe. Tu ferax vatum generosa tellus, Hospitum nutrix et amica, vatem Hospitem sese tibi dedicantem Candida nutri. Vos lares dulcis patriae valete; Non enim possum miseras videre Civium pugnas, gladiosque fratrum Sanguine tinctos. Vos tamen semper mea mens amabit, Me licet Parcae rapiant ad orbem Zona quem Solis dirimit corusco Torrida ab igni.
32. de fonte Bagnaiae Hunc fontem amoenum, qui vireta limpidis Et ornat, et foecundat ista rivulis, Magni Rodulphi magna liberalitas Caesis medullis montium canalia Per longa duxit; hoc tibi, terra optima, Dans munus omni praeferendum muneri. Nam quod vetusto polliceris nomine, Praestare nunc primum incipis uberrima Lympha; vocari scilicet BAGNAIA, Vocabulo iam patrio dignissima.
33. ad villam Marianam de Victoria Columna Salve magna domus, meae COLUMNAE Natalis, domus o beata salve, Hicne vagiit illa Musa, doctis Quam Phoebus decimam addidit Camoenis? Caeli lumina vidit hicne primum Caelo femina digna? Digna celsis Nasci, et vivere in aedibus deorum: Supra sidera sidus ipsa clarum? O felix domus! hic Minerva pulchras Artes edocuit meam COLUMNAM: Hic illi citharam dedit canorus Apollo; Superaque, dixit, omnes, O VlCTORIA, feminas canendo, Quotquot magna tulit, feretque tellus: At te ne superent novem sorores, Iovis progenies novem sorores, Fortunata domus, domus beata! Audisti toties meae COLUMNAE Illa carmina, quae movere mentes, Quae vim sistere fluminum solebant. Tibi Cynthia silva saepe, saepe Invidit tibi Cirrha, et antra Pindi, Et fontes Heliconii recessus. Iactat Creta Iovem, suam Dianam Delos inclyta: tu tua COLUMNA Gloriare domus beata. Pace Et Iovis liceat loqui et Dianae, Non Delo minor es, minorve Creta.
34. ad Dianam Casta Latonae soboles Iovisque, Quae pharetratis comitata Nymphis, Cynthium collem peragras, nigrique Silvam Erymanthi, Bocchius, linguae decus utriusque, Doctus errantes agitare cervos, Hanc tibi villa media locatam Dedicat ulmum; Unde veloci domitae sagitta Pendeant lynces, timidique damae, Atque vivacis tibi consecrata Cornua cervi.
35. Catella ad Reginaldum Polum Cur me, POLE, tua venire ad urbem Lectica prohibes? tuae quid, oro, Summae participem benignitatis Esse non pateris? Canes bonorum Heroum comites fuere semper; Et caelum Canis incolit supremum Inter sidera; nec polus, beata Sedes caelicolum, suam Catellam Dedignatur habere secum: at ipsa Sum despecta tibi, nec unum apud te Angulum valeo impetrare. Verum, Si nostram vacet aestimare formam, Non indigna tuo favore credar. Est pilus mihi lucidus, venustae Pendent auriculae. Nigris ocellis, Et caudae placeo iubis comatae. Nec sum corpore vasta, nec figura Tam brevi, ut videar puellularum Comes dignior esse, quam virorum. Nec turpi scabie laboro; nec sunt Invisi pulices mihi molesti. Nec sum prorsus inutilis futura, Si lassam recreas, vehisque tecum; Nam pedes tibi suaviter fovebo, Qui iam frigoribus rigent acutis. Nec vero timeas, luto referta Quod via assidue ambularim; amicus, Et cliens tuus optimus, Morilla Me suis manibus pie, ac benigne Puro flumine ter quaterque lavit, Et munda dedit esse mundiorem Sponsa, quam bona mater ad maritum Vult deducere nuptiis paratis. Quod si non satis haec videntur esse Ad flectendum animum tuum; catelli, (Ah nimis miseri mei catelli!) Te, precor, moveant, tenella pleno Quos gestans utero, pedes movere Vix queo amplius: et tamen necesse est, Milliaria singulis diebus Multa conficiam misella, ni te Volo linquere. Sed prius vel istis Optem filiolis meis sepulcrum Fiant viscera matris; ipsa praeda Optarim prius esse vel luporum, Quam te, maxime POLE, derelinquam.
36. Catella in Madium Quid, efferate, quid, Madi nequissime, Catella feci blandula, Cur me meosque liberos crudeliter Lingua proterva perderes? Per te, sceleste, factum, ut asperas quoque POLUS benignus in feras, In me foret crudelis, ac meas preces Ventis ferendas traderet; Et quae reliqui patriam, et dulces lares, Ne stulta vos relinquerem, Afflicta, maerens, semimortua cum meis Linquor catellis in via, Futura praeda mox lupis rapacibus, Turpive corvorum gregi. Nec forma rara, nec mihi fidelitas Favore digna profuit; Nec pulchra proles, ventre quam gero, saxea Mollire quivit pectora. Proles misella, matre cum miserrima, Eheu tenebras horridas Adibis Orci, antequam nata haurias Iucunda caeli lumina! Hoc urit anxium cor, hoc multo mea Me morte peius enecat. At tu catellam amabilem, et mitissimam Qui caede perdis impia, Madi, in molossum pessimum incidas, precor, Qui te deos inanibus Votis vocantem laceret, ac membra omnia Dente cruento differat.
37. ad Auram de Reginaldo Polo cardinali Aura quae lucum viridem pererrans Nos levi blande recreas susurro, I, citis, quaeso, pete REGINALDUM Candida pennis; Tempera et suavi rapidum calorem Spiritu, circum volitans, nec aestus Igneus frangat sine delicati Corporis artus. Sic ferum semper Boream sonoro Aeolus clausum teneat sub antro: Sic tibi numquam noceat furentis Impetus Austri.
38. de libellis Andreae Naugerii Quot bruma creat albicans pruinas, Quot tellus Zephyro soluta flores, Quot spicae Libycis calent in agris, Quot vindemia porrigit racemos, Quot vastis mare fluctuat procellis, Cum nascens pluvias reportat Hoedus, Quot Ceraunia frondibus teguntur, Quot caelum facibus micat serenum, Quot sunt millia multa basiorum, Quae dari sibi postulat Catullus, Quotque sunt atomi Lucretianae, Tot menses, bone NAUGERI, tot annos Vivent aureoli tui libelli.
39. ad Musas de Horatio Gualterutio Caroli filio Nymphae progenies Iovis supremi, Cultrices Heliconii recessus, Quas cantus iuvat et leves choreae, Vobis se famulum dicat tenellus Hic puer citharam ferens eburnam, Et stylum, et tabulas, puer disertus, Et dicaculus, et nitens; novella Ut myrtus viridi hortulo. Puellae Pulchrae, illum sinite ad vireta vestra Laetum accedere; nec iuventa molli Flore vestiat os ei, poeta Dum factus culicem Maronis aequet, Aut vincat potius, venustiora Ludens carmina roscidis sub antris.
40. ad Horatium Gualterutium Caroli Filium Alumne Musarum puer, tibi Thalia dulcis Ab urbium frequentia remoto in antra Pindi, Frondis corona myrteae caput decorum inumbrat, Lyramque eburneam aureo docet ferire plectro; Docet sonare vocula dulci melos suave, Quo fluminum volubiles moratur illa cursus. Non plus Marone parvulo canorus olim Apollo Gaudebat: Orpheum parens non plus tenellum amabat. O digne vita caelitum, tibi neant Sibyllae Vivacis aevum innoxiae manus trium sororum.
41. de Gaspare Contareno Descripsit ille maximus quondam Plato Longis suorum ambagibus voluminum, Quis civitatis optimus foret status: Sed hunc ab ipsa saeculorum origine Nec ulla vidit, nec videbit civitas. At CONTARENUS optimam Rempublicam Parvi libelli disputationibus Illam probavit esse, plus millesima Quam cernit aestas Adriatico in mari Florere pace, literis, pecunia.
42. ad Rodulphum Pium cardinalem | de morte Constantini fratris Iam modum figas nimio dolori, Magne RODULPHE, et pueri quietam Desinas umbram miseris querelis Sollicitare. Occidit frater tibi iure dulci Carior vita; tamen ille iustis Non reviviscet lacrimis. Nec ipsa Parca movetur Questibus; nec te pietas iuvabit Hic tua. Obscuras potuit deorum Manium sedes penetrare quondam Thracius Orpheus, Visus et blandae citharae canoris Vocibus saevas Furias movere, Coniugem caram superas ad auras Ducere tendens. Paene iam lucem miser hauriebat; Ditis impulsu stetit, et sequentem Respicit: retro fugit illa venti Ocyor alis. Hanc Charon putri revehit phaselo, At procul ripa minitans, maritum Arcet incassum repetentem avari Munera Ditis. Scilicet leges superum refigat Nemo; mortalis pereat necesse est: Ut libet, vitam pater ipse divum Donat, et aufert. Mors rapit cunis cita vagientem: Flore sub primo cadit alter aevi: Hic nimis vivax queritur caducae Damna senectae. Sic Iovi magno placitum. Quid ergo Nitimur contra? miserique semper Vivimus? quanto satius, libenter Ferre quod aequa Mente ni suffers, tamen est ferendum! Quo reluctantes trahere obstinata Vis solet stultos, sapienter ipsi Ibimus ultro.
43. ad Achillem Bocchium Ergo (proh superum fidem!) Isto contegitur marmore Iulia, Clarum Felsineae decus Urbis? sic igitur, sic periit bona Nostri mater ACHILLEI? Nec quidquam pietas sollicita in deos, Nec quidquam integra profuit Et mens, atque animi candor amabilis? En quisquam, iuvenum optime, Consolando tuis ponere lacrimis Finem cogitet? hic, miser, Hic flendum, hic querulis omnia cantibus Imple. Haud aspera nunc suis Intrantem pepulit te foribus Chloe: Non non candidior nive Fastidit tua nunc carmina Tyndaris, Et collo dare brachia Orantis refugit: sed miser, ah miser, Mater Iulia, Iulia Heu mater, propriis luminibus tibi, et Vita carior occidit! Quid laudare sacris usque pium iuvat Vatem numina cantibus? Lesboumque agili tangere barbiton Plectro? ah carmina, barbitos, Surdorum ah valeant numina caelitum! Sed quid irrita fundimus Lamenta? immeritos invidia deos Quid pulsamus inutili? Omnes una eadem mors manet. Ibimus Omnes ad tenebras nigri Plutonis. Sed enim cum semel occidis, Non forma, aut decor ingeni, Nec te cana Fides eripiet feri Ex Orci manibus. Pius Frustra, parce nihil proficientibus Iam, BOCCHI, querimoniis. Maternas, aliquis si manet Inferis Sensus, credibile est tuo Laedi umbras gemitu. Desine, desine; Et constanti animo feras, Quod mutare nequit dura necessitas.
44. ad Caesarem Flaminium Ne Midae ingentes stupeas acervos, CAESAR, aut fultam Pariis columnis Regiam, aut regis nitido micantes Aere catervas: Ista sed vulgus feriant inane. Tu piam mentem superos domumque Parvulam, et quantum satis est agelli Fertilis ora. Ille thesauros Arabum, et superbas Indiae gazas habet: has, et illos, Mente qui celsa, populique vanos Spernit honores. Tu licet regno potiare, dives Quod tenet Medus, tamen usque servis, Imperat donec tibi plus habendi Dira cupido. Triste portentum, macieque semper Lurida pallens. Nihil hac ab Orco Saevius misit superas ad auras Ira deorum. Cautus hanc vita. Fugit hora curis, Et simul vitae positura finem. Post rogum distat nihil ipse nudo Croesus ab Iro.
45. gratulatur Alexandrum Farnesium | gravi morbo liberatum esse Da vati citharam, puer, Et mecum superis incipe debitas Cantu solvere gratias, Qui nobis iuvenem restituunt sacrum. Iam tristes querimoniae Cessent, iam lacrimis, optima civitas, Tandem pone modum piis: Iam di, Roma, tuas audierunt preces. En FARNESIUS inclytus Vivit, nec miseram funere patriam Foedat. Dicite, virgines, Dis laudes, pueri, dicite, candidi: Ludis, laetitia, iocis, Et faustis resonent omnia plausibus. Caelo nubila Iuppiter Pellat. Sol, nitidum iam caput exsere. Urna fundere limpidas Undas incipiat iam Tyberis pater, Et septemgeminos tegant Montes purpureis lilia cum rosis. At tu, Romuleae parens Urbis, certa salus, et decus Italae Gentis, maxime PAULLE, iam Divis solve bonis vota. Nepos valet; Invictoque animo feret Tecum una imperii pondera maximi; Alcides velut impiger Fulsit supposito sidera vertice.
46. ad Bacchum Hanc vitem tibi dedico racemis Gravem purpureis, pater LYAEE; Pro qua tu mihi vineam tuere Non dico a Satyrisve, capreisve, Non a grandinis impetu, vel Austri, Sed a Pygmalione Formiano, Qui sua horribili voratione Plus nocere queat duabus horis, Quam grando, Satyrique, capreaeque, Et venti rabies duobus annis.
47. iocatur in Pygmalionem Formianum Si villam mihi laeserit pusillam Pagus, surripiens favos, merumve, Aut pernas, oleumve, fictilesve Urnas, haud equidem deos rogabo, Furum ut grandine rura verberentur, Dum fruges gravidis tument aristis, Nec lupi ut rapiant oves, sed unum hoc Vindicem scelerum Iovem precabor, Ut cum ducere coeperit colorem Uva livida, mittat horum in agros Dirum Pygmaliona, vinearum Pestem, et Tartareo cane, et Charybdis Hiatu horribili voraciorem.
48. ad vicinos Vicini, moneo, procul fugate Istum Pygmaliona, vinearum Diram perniciem. Canum frequentes Adsint excubiae: diem, atque noctem Sagittae, et lapides minentur. Et cum Isthaec omnia feceritis, ipse Vias inveniet tamen vorandi.
49. vinea Illa ego innumeris onusta nuper Racemis, decus inclytum coloni, Omnes vinea vineas propinquas Vincens fertilitate, nunc nec unum Quidem servo acinum misella. Quaeris, Unde haec pernicies mihi, viator? Venit Pygmalion silente nocte, Et una minus hic moratus hora Me, quis crederet? integram voravit.
50. vinitores Praetor optime, vineas tueri Ab hoc Pygmalione iam nequimus. Quo vorat magis, in dies et horas Augescit magis et magis vorandi Libido furiosa, nec Charybdis Huius viscera quidquid est ubique Uvarum saturare possit. Ergo Rogamus miseri coloni, ut ista Tempestas, barathrumque vinearum Pellatur procul hinc malas in oras, Dum vindemia pendet: aut bibemus Lympham pro mero, et omnium labores Obscoena ingluvie unius peribunt.
51. ad Pygmalionem Cedat, Pygmalion, tibi Celaeno, Harpyiaeque aliae malae, et rapaces: Cedat horribilis Chimaera: cedat Et Scyllae rabies tremenda, et illa Cedat insatiabilis vorago, Quam Graii veteres vocant Charybdim. Cedat tergeminus canis, laborque Cedat Herculis Hydra. Vincit omnes Tua insignis edacitas; nec illam Iam queat saturare vinearum Quidquid maximo in orbe Sol tuetur.
52. ad eumdem Uvae pernicies nefanda, si quam Pro tua ingluvie fera, et tremenda Poenam iudicio meo mereris, Hanc ius exigat: optimas ad uvas Relegere, manus, pedesque vinctus: Et semper capiti tuo imminentes Racemos habeas, eosque numquam Possis tangere. non mehercule orbis Rotae Ixioneae, vel unda fallens Parentem Pelopis vel omne in aevum Renascens Tityi iecur, vel ingens Saxum Sisyphi, et omnium impiorum Poenae omnes simul huic tuo, miselle, Queant supplicio pares vocari.
53. ad Bacchum Tu, qui centimanum potes gigantem Caelo trudere, Pentheumque regem Leto mittis et impium Lycurgum; Et Gangem superas, et ultimum Indum, Invictissime BACCHE; non furentem Istum Pygmaliona iam coerces? Qui fera ingluvie incitatus omnes Vineas vorat, et tuum liquorem, Qui servandus erat cadis in annos Plures, mittere ventris in cloacam Totum pergit, et annuos labores Absumit male pauculis diebus. O monstrum horribile ultimas in oras Pellendum, aut magis Inferos ad imos!
54. ad eumdem Quod nostras, bone, vineas, LYAEE, Servasti incolumes, et integellas Diro Pygmalione ceterorum Vineta ingluvie fera, et nefanda Vastante, hoc tibi ponimus sacellum; Quod pro tempore fit quidem pusillum Acerna ex trabe, sed tamen venustum est: At si sustuleris ferum, et tremendum Hoc monstrum, populus tibi merenti Aedem marmoream, pater, sacrabit.
55. de hortis Blosii Palladii BLOSI villula ter quaterque felix Felicissimi hortuli poetae Venusti, teneri mei sodalis, Quo vivente, sales, ioci, lepores Vivent; ac, pereunte, disperibunt: Ille molliculam suam Turundam Vos docet resonare, vos iocosis Ludentem hendecasyllabis odoro Fovetis gremio: relicta Apollo Cirrha, Pieridesque vos frequentant, Ex quo deliciae suae, suique Amores BLOSIUS vireta vestra Cirrhae praetulit, Aonique monti. Quid mirum, bona rura, si feratis Dulci nectare poma dulciora? Has dulcissimus omnium poeta Plantulas manibus suis feraces Sevit, inserit, et colit, suoque Musaeo assidue rigat lepore. Hoc perfusa lepore tam venustos Flores, tam varios benigna tellus Passim fundit humo: hoc lepore eodem Fontes luciduli, antra opaca, amoenum Nemus, tectaque pulchra condiuntur; Ut omnes Veneresque, Gratiasque Hortis omnibus, omnibusque villis Omnino videamini abstulisse, Hortuli nimis, et nimis beati, Tuque villula ter quaterque felix.
56. ad Blosium Palladium Qualis susurrus arboris, cum florido Iam vere ludit aura primis frondibus: Vesanientis quale per Caniculae Aestum iacere in discolore gramine, Sub umbra amoena, fontis ad lympham sacri; Tales mihi, poeta iucundissime, Lusus tui, quibus Turundam carmine Tam bello, amabili, et faceto concinis; Ut illa carior Catulli passere Iam sit mihi, sive est quid illo carius.
57. de Turunda Blosii Palladii Turunda, turdis esca solis cognita, Venusta cum te Musa non cognosceret, Nunc es lepore versuum dulcissimo Condita sic a BLOSIO meo, ut cibus Sis facta mensis principum gratissimus.
58. de eadem Turunda, turdos sueta edaces pascere, Postquam faceti Musa culta BLOSII Dulcem leporem carminis tibi addidit, Non amplius turdos agris, sed urbibus Mentes virorum pascis elegantium.
59. Turunda Cum domos humiles Turunda ruris Ignota incolerem, dolosque turdis Hic parare solerem, amore captus Mei BLOSIUS, omnium poeta Urbanissimus, ad suos penates, Et palatia celsa Vaticani Montis ducere rusticam, rudemque Haudquaquam erubuit, suaeque Musae Iocis, et numeris, leporibusque Condiens, ita amabilem saporem Addidit mihi, ut ire non vererer Ad mensas hominum elegantiorum. Quin Farnesius ipse, flos Quiritum, Coenas magnificas sua Turunda Ornat cotidie. Haec ego ipsa mecum Non semel reputans, satis superque Fortunata mihi videbar esse, Ut quod praeterea deos rogarem, In mentem hercule nil venire posset. At nunc maximus ille rex Olympi, Qui terras tonitru quatit sonoro, Misit alipedem deum venusta Forma, pileolo comas tegentem Flavas, anguibus implicata virga Cui gestamen erat manus decorae, Ardebant oculi, et genas rubentes Pingebat niveus color, novoque Malas flore iuventa vestiebat. Is me purpureo ore ter quaterque Tentans corripuit, volansque summum In caelum ad teneram tulit puellam, Pulchram, Iuppiter! et decentem, aitque: Quam gentes Italae vocant Turundam, Servato, soror, usque dum parata Iam coena pater accubet: petenti Tunc dato hanc; etenim poeta summus, Cui nomen BLOSIO est, eam canendo Tantis laudibus extulit, comesse Ut ipsam cupiat pater deorum; Et quidem meritissimo; sapore Haec enim ambrosiae mihi videtur Longe suavior, omnibusque rebus Mortales quibus, et quibus beati Pascuntur superi. Haec locutus ille Abit: me nivea puella dextra In cella bene olente collocavit, Ubi sunt epulae deum repostae. Sic ego auspiciis bonis ab agro Ad urbem veniens, ab urbe summum In caelum penetro, cibus supremo Iovi, et caelitibus futura magnis.
60. Turunda Quis hoc credat? ego illa, quam comesse Nec dites, neque pauperes solebant, Quae solis avibus parabar esca, Nunc lautis superum Turunda mensis Acceptissima sum; nec ullus est iam Qui non ambrosiae meum saporem Longe praeferat. Ore quisque divum Me vorat cupido, et canistra plena Mensis terque quaterque fert iuventa; Nec tamen satis est. Quid erudito, Dicat forte aliquis, deum palato Te gratam facit, o Turunda? nempe BLOSI daedala Musa me lepore Suo condit ita apte, et eleganter, Ut quo plus edor, hoc magis magisque Augescat studiumque, amorque edendi. Quod ni caelicolas pudor vetaret; Ab iis manderer usque, et usque, et usque: Iunonique, Iovique, ceterisque Dis magnis, mediocribus, pusillis In manu forem, et ore continenter.
61. Turunda Quam sim caelitibus Turunda grata, BLOSI, disce simul, simulque ride. Formosus Veneris puer, puerque Idaeus Iovis inclyti minister, Me semper manibus gerunt, vorantque, Seu domi libeat manere, sive Per caeli varias vias vagentur. Hos quidam e superis senex, opacam Qui barbam gerit, intuens ocellis Obliquis gemuit, dolensque dixit: Felices pueri, quibus Turundam Per annos licet esse continenter, Et domi, et platea quoque frequenti; Quod idem ut liceat mihi, libenter Sim trimus puer. At tibi senectus Sit semper viridis, poeta magne, Cuius munere praeferor beatis A dis ambrosiaeque, nectarique, Seu quid suavius est, magisve dulce.
62. Turunda Illa ego, illa Turunda, rusticorum Quae spurca fieri manu solebam, Ut turdos caperem, cibus dolosus, Nunc domum Iovis incolo supremi, Ad caelum hendecasyllabis vocata BLOSI, candidi, et optimi poetae. Hic me pulchra iuventa delicatis Confectam manibus suis, deorum Ad mensam aureolo ferens canistro Omnes exhilarat. Vorat iocosa Ore purpureo Venus Turundam: Implet Iuppiter os suum Turunda: Turundam ambrosiaeque, nectarique Praefert Mercurius: deum palato Nil est denique gratius Turunda. Immo dique, deaeque cum Turundae Nil dulcedine posse comparari Arbitrantur; et omnium Turunda Praestantissima iudicor ciborum. At tu, culte poeta, qui facetis Tuis versibus evehens ad astra, Me misces dapibus deorum, amicos Illos experiare semper; et cum Terras liqueris, ad tuam Turundam Fruendam venias, receptus almi Iovis concilio, sacraque mensa.
63. Turunda Quod orta in agro, et educata rusticis Casis, Quirini moenia, et celsas domos Mensasque principum virorum maxima Cum laude adivi, et inde campos aeris Erecta supra, Solis aureum iubar, Et clara Lunae cerno sub me lumina; Quod me iuventa pulchra delicatulis Formare palmis gaudet, et quod infimis Terris cibus volucrum, at alto in aethere Cibus deorum nominor gratissimus; Quod denique ille rex Olympi maximus, Suprema rerum cui potestas omnium, Me dulciorem affirmat ipso nectare, Tuae Camoenae, BLOSI, id omne debeo; Tuae Camoenae, qua nec ulla dulcior, Nec ulla coetu dignior coelestium.
64. Turunda Pater deorum, vosque magni caelites, Si quid Turundae vota supplicis valent, Si dulce vobis exstitit quidquam meum, Meo poetae digna, quaeso, praemia Pro liberalitate vestra solvite. Ut ipse dulci dulciorem nectare Vobis Turundam reddidit, sic illius Vos integratis viribus concedite, Forti iuventa ut sit senecta fortior, Cunctisque rebus, ut cupit, fluentibus, Tantis dies noctesque abundet gaudiis, Ut semper ipsi laeta portet somnia Quies profunda, dulcis, et facillima. Tum quos paravit delicatos hortulos, Pomona semper incolat, nec arbores Aestu sinat, durove laedi frigore, Notive flatu, aut verberante grandine. Hic uva Cretam vincat; et Phaeaciam Malus, pyrusque; Mediamque citrius: Hic prata semper floribus laetissima, Hic sint Favoni grata semper murmura; Semper volucrum silva cantus audiat; Nec manet ullo fonte lympha purior, Loquaciorve; cumque vis Caniculae Furens hiulcat arva, siccat uberes Aquas, abundet hic amoenus fontium Liquor, gelu, nivisque vincens frigora. Senex facetus, sub virente pampino Proiectus alta in herba ad undas vitreas Suam Turundam cantet: illum Naides Inusitato carminis tactae sono Lustrent choreis: serta canis crinibus E fronde myrti nectat alma Cypria. Sic ille centum laetus annos exigat, Nunc civitatis deserens frequentiam, Nunc infrequentes urbe mutans hortulos. At cum peractis cursibus vitae seni Iam fila Parcae legerint novissima, Illique placida mors ocellos clauserit, Blandi soporis more sensus auferens, Suam Turundam visat alto in aethere Poeta coetu caelitum dignissimus.
65. ad Blosium Palladium Poeta docte, culte, amabilissime, Ipsa Turunda dulcior, quod audeo Tuae Camoenae candidae facetias Laudare turpi et infaceto carmine, Ecquid perinde ineptio, ac si condiam Absinthio mel? aut lutosa dextera Velim polire virginem pulcherrimam? Sed contra habeto sic, et animum advertito; Ut pulchra turpi comparata pulchrior Puella fit; sic et poetae non bono Bonus poeta copulatus, optimi Nomen lucratur. Ipse, qui iure optimo Poeta passim nominaris optimus, Quid ergo non lucraberis, si plumbeas Nugas meas, tuosque versus aureos Uno atque eodem iunxeris volumine? Sed serio tandem ut loquar, quae carmina Scripsi iocando de Turunda, haec nemini, Si quid tuum sodalem amas, ostenderis; Nam tecum ineptus esse, et insulsissimus Impune possum, ceteris sim fabula.