CroALa, 2024-11-09+01:00. Nodus CIMBRIAC.enco-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/CIMBRIAC.enco-01.xml.
argumentum encomiastici primi Dum Caesar reputat suam senectam, Ac bellinarios uidet tumultus, Et nostrae fidei timet, repente Ad se concilium uocat, subinde Lectores subeunt sacrum Senatum. Mox aulaea suis decent figuris.
protrepticon ad libellum Si non uis calamos seueriores, Si non uis Domini pati Asteriscos, Et tantum properas foras abire, Non uis esse diutius libelle. Et cum grammaticis statim cathedris Explosus miser in graues coquinas, Ad scombros uenies salariorum, Ridebunt scioli mihi papyros, Et frustra nimium perire noctes, Patronum nisi habebis Hermolaon, Scitum, (Iupiter) et bonum Poetam, Et quem Sauromatae audiunt canentem Curuae Callimachum lyrae magistrum, Aut grande Aonidum decus sororum Laetum, qui Iliadae docet nepotes. Hos si nactus eris tibi patronos, Tum ridere Ciconias licebit, Et nugas et ineptias Suillae.
Asteridos carmen tenui praelusimus orsu, Quo Turcarum acies, inimicaque bella canebam, Pulsatamque Rhodon, partumque ex hoste trophaeum. Nunc mihi fert animus laudes uulgare per orbem Caesaris, ac gestis sic addere rebus honorem, Ordiar, ut regem diuino Caesare natum Legere Ausoniae, quibus est optare potestas Rectorem imperii, uel tradere signa Quiritum, Victrices aquilas, regni diadema secundi. Qua re stelligero sese iam gloria caelo Tollit, et immensum sperat per saecula nomen Austriacae gentis, tam longo stemmate auorum Nobilis, ac magno praesentis numine Regis. Sed nec fortunae inuidiam, nec facta silebo Brugarum, plusquam crudeli morte luenda: Quae ieiuna fames, quae pestis adegerit ipsos Et reserare fores, et dicere uerba precantum Suppliciter tristes, quamuis in carmine uires Sint mihi praetenues, tantarum ad pondera rerum. Ergo Castalides praesentia numina Vatum Ferte pedem mecum, facilesque in uota uenite: Si uestro quondam solum pellectus amore Sacra fero, citharamque mouens plectrumque sonorum, Sedulus ingredior Musarum templa sacerdos. Et tu Cirrhaei Caesar mihi numinis instar. Quaeso faue coeptis: mea si tibi plectra mouentur, Si tua Daphnaeis praecinxit tempora ramis, Et me palladio quondam manus induit auro, Annorum lustris nondum mihi quatuor actis, Sponte tua sacras dignatus tradere lauros: Qua torquet Naucellus aquas, ac gurgite flexo Raptus in Adriacos currit sine nomine fluctus. Tu quoque, Sigaei custos, uel nominis autor, Maxmiliane, mihi decus admirabile et orbi, Summaque Strimonii uel debita gloria Martis Cui nunc diuinos resonant mea carmina honores, Ingredere ad citharam, uotisque assuesce uocari. Aspice Cimbriacum iam nunc tua facta canentem, Non quo terribilem prosternis Teutona uultu, Gallorumque acies, aut duros caede Sycambros, Aut Morinos, Celtasque truces, Batauosque furentes, Sed quo pacatum moderaris Apolline Martem, Cum tibi Cecropias resonat facundia uoces. Et loquitur tecum positis Tritonia monstris. Caesar ubi proprias sensit torpescere uires, Ingentes quondam (tantum insperata senectus Secum affert sensim) nec iam sufferre labores Bellorum possit, coelum speculatus et astra, In longum coepit grandes extendere curas, Quis quondam imperii currum moderetur habenis Plus aetate uigens, maiorque ad munia Martis Surgat, et ad pacem. Qualis confectus ob aeuum Getulus quondam pastor, cui regna relinquat, Extremis alium quaerit fugientibus annis, Cui proprias committat oues, doceatque repertos Fontes, et raris habitata mapalia tectis: Haud aliter Caesar, numen uenerabile terris, Atque decus fidei, Christique uicarius alter, Siue secundus apex, cui regni tradat habenas, Quaerebat, terris ubi cedet debitus astris: Ne sacrum imperium rapiat dum perfidus hostis, Seruitioque premat gentis uexilla fidelis. Et iam belligeri feruebant Pannonis arma Austriacas pressura urbes, dum Caesar ad oras Filius Oceani, iustas ulciscitur iras. Ac si stelligeri Martem regnator Olympi Captiuum uideat, non curet regna minora, Sed totis natum redimat coelestibus armis. Praeterea crebris etiam tum caedibus ipsam Ausoniam late uastabant agmina Regis Saeua Dicarchei, propiusque incendia belli Horrebat tellus quondam regnata Quirino. At contra diuis ibat Malatesta secundis Ille triumphator Veneto sub Marte Rubertus, Cuius ob auspicium Calabri cecidere sub armis. Ergo magna nouos spectauit Roma triumphos. Hunc iuxta haud aliter ductorem flamma subibat, Ac si Peliden quondam sequeretur Achillem Ipse Menoetiades, quos et genuere sorores. Tum quoque Boiorum gentes ab origine prisca; Insubrumque duces, Mantusque Bianoris urbes, Atque Fluentini communi forte ferebant Herculae et Alcidae cognomina, et arma secuto Ductore et Calabro Getici Mauortis alumno, In Venetos bellum Phrygia de stirpe creatos, Qua ferit extremas uiolentior Adria terras: Seu furor inuidiae, seu regnorum aemula uirtus, Seu fatale odium, tantos mouere tumultus. Et miseram Scodram Turcarum saeua premebant, Quae modo Hydronteos popularant agmina campos Iam capta et saeuo direpta Chalcide bello. Hac iter est, quoties tristes Nabataea furores In nos castra mouent, iurataque signa sequuntur. Tunc et Carnorum uariis incursibus oram Vastabant Turcae, currit qua fonte Timauus Septeno, et rapidas uoluit qua Soncius undas, Ingressi caedes et tristia damna tulere. Vidi ego Noriciae qua se subducere colles Incipiunt, nostros crudeli caede peremptos. Saepius haec rabies Carnorum terruit urbes: Donec gens Venetum statuit munire Grauiscas, Hostis ob incursum, et fido custode tueri. Sed nec Gallorum gentes non Marte furebant: Ac nostro penitus semoti ex orbe Britanni, Saepius Oceani missa trans aequora classe, Raptabant furtim uicino ab littore praedas. Nec minus horridulo subiectus Sarmata coelo Arma sequebatur, nec uictus praelia Dacus, Sic quos terrificis propriis premit imbribus Vrsa, Non pacem Hesperiae gentes, non ocia habebant. Tristia praecipue saeuus Rex arma mouebat, Qua sol Herculeas prono petit aequore metas, Et lauit excurso fumantes aethere currus. Certabant fidei causa, pendebat in armis Mars dubius, longo currit qua flumine Baetis. At nunc hostiles toto premit agmine turmas Hispanus fidei cultor, gentisque nefandae Ingens uastator, ritusque oppressor iniqui. Sic eat, o decus et stellantis gloria coeli Christe precor, pereant gentes et sacra nefanda, Mahumetique fides, saeuique potentia regni. Sic uexari orbis, sic omnia feruere bellis, Non sectae populis nostrae non gentibus ullis Iam non esse odium, toto discordia mundo Bacchari. seu sponte homines in bella ruebant, At si coelestes non haec mortalia curent, Auertantque oculos, nec tristia facta luantur: Seu tales motus ingens poscebat et ordo Fatorum, et coeli series arcana mouentis: Non uitium rectoris erit. Sic aequora uenti Aeolii quondam refracto carceris antro Hippotade inuito miscent. Saeuasque procellas Quisque sua regione mouent, freta concita feruent, Horrendumque tonant. Esto mihi credere, magnum Sic statuisse Deum, cui sunt haec omnia curae, Vt regnaturus discat sperare triumphos, Expertus toties prorumpere uictor in hostes. Sydereum quondam regem sic bella Gigantum Tentauere Iouem, posset quo dignus haberi Coelorum imperio partis ex hoste trophaeis, Victorique suo seruiret regia mundi, Hinc metuens (quidem longe non prouidet illud Diuinum pectus, uel mens bene conscia recti?) Imperio exitium, sacras grandaeuus ad aras Caesar in aeternos conuertit lumina sensus, Suppliciterque manus tendens in uota poposcit Ire Deum, ne se uel debita fata relinquat Ingressum, reliquos liceat securius annos Exigere, et curuam melius finire senectam, Quando onus imperii iam tot portauerit annis, Nunc humeris tandem fessis optare quietem. Ipse paret terris, nutu si regna reguntur Ac superum imperiis, alium qui frena subire Possit, et in populis aeternam ferre quietem. Sic fatus supplex oculos tendebat in astra. Audiuit pia uerba Deus, iustasque precantis Expendit uoces, statuitque in uota uenire. Et iam tempus erat, terras cum bruma rigentes Cogit, et Arctoum constringit frigore pontum, Et moestae quaerunt syluis sua tecta uolucres, Insonat et Boreas, spoliataque frondibus arbos, Phillyridesque senex inflectit semifer arcum, Et Mars desertis uacuus terit ocia castris Inculti ad gelidas spaciatus Strymonis undas, Aut qua sublimem Rhodope se flectit in Arcton, Armorumque redit posito Bellona furore Ad superos, narratque graues ex ordine pugnas, Quas animosus Atax, quas Maurus fecit, et Indus, Sauromataeque truces: patris stupet aula tonantis. Maximus hic Caesar solito de more uocauit Concilium, magnis quoties de rebus habetur, Qua gens turritam Francfordia possidet urbem. Haud mora, Caesareo iussu uenere uocati: In primis sacro quibus est optare potestas Imperio regem, quorum Beretholdus ab oris It Maguntinis, cui circum tempora uittae Albebant gemini tenues insignia honoris. Hunc portabat equus maculis uariatus, et auro Insignis, cui sella nitens, phalerisque decorum Instratum, grandi comitum subeunte caterua. Qualis ubi Lyciam Delphis commutat Apollo, Aut sacrum Ortygiae gaudens Phithona reuisit, Hunc iuxta Hermanus subiit regnator ad undas Rheni, qua quondam gens Agrippina resedit, Nobilitate nitens, numerosoque agmine septus. Post et Ioannes uestis praediues et auri, Plus centum comitatus equis, quem belliger omnis Excolit, ac Treuir sacro ueneratur honore. Hinc magnum ingreditur praeclara stirpe Philippus Concilium illustris, cui seruit corniger Ister, Et quem mirantur generosa Palatia Rheni, Noriciique truces, Rhetiusque asperrimus armis, Ac nemus Hercinium, sub quo Germana triumphos Pubes aequauit ueteres, et facta Quiritum. Venit et Hernestus Saxonia missus ab oris Vsque tuis, quo non praestantior alter in armis Bella mouere manu, saeuos concurrere in hostes, Pallentes reuocare globos, aut ponere castra, Aut dubiam Martis causam decernere ferro. Hunc portabat equus longe uelocior Austris, Candidior niuibus, quas nondum contigit ullus Pes hominisque feraeque. Hinc prisco sanguine auorum Insequitur terrae Brandeburgensis alumnus, Ac princeps magno cunctis dilectus amore: Tam miti imperio populos moderatur et urbes, Nullus inferior bello frenare furentes Hostiles acies, cum martia sumpserit arma. Mille alii subiere Duces, Comitesque potentes, Atque oratores, quorum si nomina fabor Secretim, offendam diuinas Caesaris aures: Tam longum carmen, tam longa exorsa secutus. Non tamen antiquas intexta aulaea figuras Praeteream, quamuis spaciosi iugera campi Currimus, atque datas metas optamus obire. Hic erat Austriacum genus usque ab origine ductum, Et repetita mihi ueterum modo facta parentum, Hic solis lunaeque uices, hic quatuor anni Tempora, et instabili labentia sydera motu, Et quae perpetua raptat uertigine mundus, Cerneres, et geminos sinuosis orbibus angues, Sublimemque Arcton, condit Styx atra minorem, Illic et pigri uidisses plaustra Bootae, Andromeden Persei, Bacchi Minoida amores: Altera uicta manus, passis per colla capillis, Atque Deos atque astra uocat, uocat altera amantem Ingeminans, Theseu redeas mihi perfide Theseu, Quo fugis? his surdas implebat quaestibus auras. Vela dabat Theseus dulces oblitus amores. Illic coeruleas Tritones nare per undas, Ac leuiter flantes spectasses aequora uentos, Et quae stelligerum secat orbita lactea coelum. Inferius nubes, et tela trisulca tonantis, Terrificasque trabes nulla ratione negantes, Tum cadere ex alto compressis nubibus imbres. Et patrem Oceanum totam circundare terram, Perpetuoque inter sese concurrere fluctus, Quare nunc crescunt, nunc aequora nostra residunt, Alternantque uices, sol qua descendit in undas, Et qua mane recens optato lumine terras Spargit, et humectae fugat astra cadentia noctis, Hinc Eurus perflat Titonia regna relinquens. Illinc occidui genitabilis aura Fauoni, Quos inter stridet Boreas ab uertice mundi, Et contra surgens Boream depressior Auster. Stat tellus immota, rigent sub frigore utrinque Perpetuo geminae. non est habitabilis aestu Inter utrasque, suo diuisae ex ordine partes: Frigore sol medias iunctim moderatur et aestu, Illic Antipodes, nos hic habitamus, et ipsam In ternas limes partitus disparat oras. Ad Noton est diues Getuli terra leonis: Aphrica ab imperiis Atlantis ad hostia Nili, Contra Asia ad Boream longe procurrit utroque: Has inter Scythicis Europa potentior armis. Tum poterant urbes, poterant et regna uideri Semotim, et uario labentia flumina cursu, Ingentesque lacus, et grandi uertice montes, Vt quae Pannonios alpis, flectuntur in arcus, Contra Barbaricos uel munimenta furores. Praeterea Taurusque Cilix, et poena Promethei Caucasus, atque humeris coelum qui sustinet Atlas. Caspius, et superis propior qui surgit Olympus, Quem non terribili percellunt turbine uenti, Non nubes gelidaeque niues, saeuaeque pruinae; Quaesitumque antrum Vulcani, at triste cubile Enceladi crebris conflagrans ignibus Aetna, Et quos terrigenae quondam struxere Gigantes, Ausi stelligero regem depellere coelo: Non procul Eridanus Phaethontis grande sepulchrum, Quod moestae lachrimis quondam sparsere sorores, Donec paulatim liquefactas abstulit alnus. Inde pater Tybris, tum Rhenus proximus Istro Ad fontem, quamuis post in diversa fluentes, Rhenus ad occasum solis, fluat Ister ad ortum. Praecipitansque Ararim Rhodanus tam longa morantem Flumina, diuitiorque Tagus, uel Betis Hiberus, Tigris et Euphrates, tu Ganges, Nilus, Hydaspes, Sperchiosque senex, et moestis Inachus undis. Te Benace loquar casus imitate marinos, Et quondam inferni ueneranda silentia Auerni. Nil habet hoc coelum, nil tellus, nil mare uastum, Quod non praesentent uariis aulaea figuris, Ac pascant animum naturae arcana secutum. Nunc taciti pompas uestis transimus et auri, Ac uarias Arabum merces, pictisque tapetis Instratas sedes, Indi quas nobile dentis Sustentabat opus, secta testudine factas, Quis delubra Deum festina fronde per urbem Velatam, et sacrae nituerunt cultibus arae, Priuataeque domus, ac regia caesare digna. Si quis scire uelit, longe maiora requirat Quam festinanti liceat narrare seorsum, Talis erat cultus, talis modo Caesaris aula, Qualem crediderim superis, cum Iuppiter olim Exhibuit mensas laetus post bella Gigantum.