CroALa, 2025-04-20+02:00. Nodus CHAULA.bell-06.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/CHAULA.bell-06.xml.
Impius interea mundi moderator operti, Ut videt etherei melioris sidera fratris Tantorum damnare caput mortesque virorum, Illicet ex omni iussit sibi sede Baratri Concilium ventare deo totumque profundum Festinare Chaos, et livida tecta maligni Visere regnantis Manes mandavit Averni. Primitus Inferni vadit regina silentis Et Stigio sponsata patri, Proserpina, linquens Candida Sicaniis matris delubra sub oris, Tabenti vallata choro; scelerumque nocentum It Rodamas vindex, et catus pergit et ipse Arbiter horrendus Minos, triplicesque sorores Fatales movere gradum totidemque nefaste Germane obscuri properant ad tecta tiranni. Prima, colubrifera crinem velante corona, Impia Thesiphone regem spectabat opacum, Quam sequitur metuenda soror serpente Megera; Vadit et Alecto cui tum discriminat anguis Atra supercilia, et pendent cui fronte ceraste. Ipseque, canitie nigros pendente per armos, Navita terribilis, Charon, Flegetontis adibat; Cerberus, omnivorans custos liventis Averni, Migrat amantea collum letale catena Vinctus et Herculeos ostentat pectore nodos; Monstraque Gorgoneis etiam scelerata figuris Tartareos augere choros Manesque parabant; Sed vetuit deus ipse feras attollere vultus Saxificos timuitque trucis pater ora Meduse. Turba malignantum celerabat cetera sontum Ad regis mandata feri, tamen esse relictum Ille ille infandus, qui quandocunque vocatur, Celorum convexa tremunt pelagusque polique, Iupiter ethereus tota cum plebe deorum Infremuit. Cepitque vocans sic voce profundum Funestare Specus: "Me me, scelerata nocentum, Linquitis absconsum sede ulteriore Baratri, Turba means Stigium vestrum visura tirannum? Consilium spernare meum? Non ipse nefandus Audebo spectare lacus undamque profanam Iam marcente vado? Sic demum Gorgona Manes Exhorrent? Resonis gestamus colla catenis? Vos michi neu Superi? Servamus an ima Baratri? Eternum stabo me circundantibus umbris? Me tamen attestor, cecas adiuro tenebras Invisumque diem, dabitur disiungere nodos Nobis implicitos, sontes laxare catenas. Hac ego pregrediar nigre de parte caverne Fumantesque globos tetra caligine pellam, Et vultus monstrabo meos, faciemque tremendam Expediam, mecumque feram fera Gorgonis ora. Ipsum ipsum ethereum, superis qui regnat in astris, Que fugisse volo seva cum strage, Tonantem Insultabo ferox; grandi miscebo ruine Astrorum decus omne vagum, pelagique tremendis Casibus evolvam fluctus, ipsumque nocentum Umbrarum dominum, qui pessimus extat alumnus Ex tribus, aggrediar - quem me genuisse scelestum Ecce piget - totisque suis dabo Manibus ire In preceps unusque pater regnabo profanus". Dixit, et, infixo ferrato dente catenis, Spumavit ferale vadum, ternosque latratus Ore tulit rapido, triplicis quis machina mundi Horruit occasum rerum priscasque tenebras. Ast ubi pallenti solio regnator Averni Constitit, infando cetu sociante tribunal, Effera Tartareis sic Manibus ora resolvit: "Undique liventes revocate sedibus umbre Ad Specus eterni tenebrosum carceris, inquam Carceris infandi, sacras, audite, referre Causas dico vie, tanti consulta paratus. Nuper ab astriferis veniens Cillenius oris - Cerbere, pulsantem spectasti limina Ditis, Conquestus portasse diem lucemque serenam -, Imperium sublime ferens de more parentis, Protulit ingentem mundo superesse ruinam Et tempus venisse ferum, quo gurgite cunta Flumina cum vasto valeant stagnare cruore Undique labenti, camposque madere profusis Cedibus et totum ferro concurrere mundum. Poscit Tartareis melior germanus ab oris Nunc sibi conferri, si quid sua iussa notavi, Manes auxilium, cari mandata nepotis Si capio, sontes nuper qui venit ad auras Et mundi crudele specus scelerumque cavernas. Quare ego, si tantas video adventare ruinas Ingentemque mali seriem superesse cruenti, Letus ab Elisio iubeo prodire recessu Tres Acharonte satas Stigio Noctuque sorores Exitio, germane, tuo, que cunta maligne Funestent rerum, facibus que bella profanis Incendant, gladios arment in pectora fratrum, Commoveant totum fervescere cedibus orbem Alternis, patrum disturbent ensibus ora, Tollant visceribus matrum per plana profusis Germanos fetus, donent stagnare cruores Effusos passim, vertant rectumque piumque Una strage simul, mundum dent ire ruinis. Ergo vos, umbre, nostris que siditis oris Ultrices scelerum punitricesque nocentum, Supplicia infandis horrenda parate futuris, Admoneo, populis, omnes aperite silentum Iam sine luce domos. Tu, pessime navita fundi, Perge feris animas venientes ducere tonsis, Trans amnes annare voca, livente phaselo Dic superent Flegetonta vadis undantibus atris Ignibus. Invisi qui servas hostia mundi, Cerbere seve, caput supero tum detege regno Funereum triplicique tona post fauce, triformis, Invitaque leves cineres descendere ad Orcum. Tu michi non Sicule quo vadis lumine matri, I, sontum regina quidem, Proserpina, coniunx, Et vultus ostende tuos, pallente Baratri Nocte, precor, tecumque tuas adduce tenebras. Tuque colubriferas ambas vesana sorores Provehe, Thesiphone, celeri te crede volatu Et clarum visura diem modo vade per auras. Undique bellorum cecos vectate furores Et rabiem spumate feram. Mora nulla. Meate Qua se gurgitibus sevis attollit Orontes". Tristis ut umbrarum vidit mandata tiranni Effera Thesiphone et regis laudare maligni Consilium Manes, omni torpore subacto, Protinus advolvens immiti fronte cerastas, Ter tonat ore fero, geminas ter voce sorores Advocat: "O gemine, raptim celerate, sorores," Quis ait, "o ceco mecum que statis Averno, Non opus est vobis hortari in crimina mundi. Sponte nefas geritis. Tetros artate colubros Et vestras staurate comas serpentibus atris; Iam manibus vectate faces, stridete nefandum Per tenebras specoris, modo perfida turba, nefasti". Indeque fumantem cepit scelerata cupressum Et quater igniferi mersit Flegetontis ad undam. Post hoc ethereas vehitur sacrabilis auras, Anguifera crines furvos umbrante corona. Illicet, ut Superum devenit perfida mundum, Clarentes vidisse plagas conquesta polorum, Invia queque legens, scelerato tramite passim Carpit iter, donec prebet se colle nivoso, Unde quidem poterat gemine tentoria partis Atque ipsos spectare duces, fremituque sonoque Gramineum mugire solum, radiare sub armis Undique purpureis campos et prata viasque. Hec, ubi consedit, turba comitante sororum, Lumina per colles volvit ter quinque profana. Hinc et Tartareum Stigio de pectore virus Spumavit, ferale nefas; ter quinque colubros, Horrendis insigne comis, e fronte proterva Astridere dedit crinemque movere iubatum. Omnia sulfureo ceperunt arva vapore Mox livere dato, miseris et pestibus ether Contorpere novis; arescunt gramina campis, Atque luem metuere fere, volucresque lupique Infandam ventasse deam sensere cavernis Et Stigium portasse malum, portasse facesque Semina bellorum. Martis gestura cruentis Crimina vulneribus, furvis se propulit alis Vertice de summo. Clari fera sideris astrum Leva tegit revolatque ferox, lucemque perhorret. Demum barbareis, auras rumpente galero Tartareo, castris consedit pessima, vasto Gurgite qua refluit campis spumosus Orontes, Sidera cum pronis peterent occasibus undam. Post, ubi candenti processit ab ethere Luna Et tenebre venere nove, scelerata cupressum Extulit ardentem Pacori per pectus acerbum, Dum caperet somnos inter tentoria gratos. Inde, vomens virus Stigio de fonte relatum, Explicat insanos regis per corda furores Et totum infernis metuenda vaporibus afflat, Commovitque animum plus in fera bella tumentem, Monstravitque scelus belli, pepulitque soporem Excutiens per inane faces torvosque colubros. Nec minus Alecto, nectens infanda, malignat Omne pium, similisque, nefas, similisque sorori, Impia cuntantem Labienum ducere Martem Precipitat pugne ceco gaudere furore. Urbis nam Rome sumpsit sub nocte figuram Respersam lacrimis, hoc et clamore querentem: "Cum te civilis dudum, Labiene, cruoris Ultorem cupio iubeoque et bella movere, Cuntaris conferre manus, cuntaris in armis Sternere crudelem, crudelem sternere tardas? Sic, ingrate, ruis? Superos, heu, nosce faventes, Heu, Romam cognosce tuam! Te Roma precatur; Proh, videas Brutos poscentes ossibus urnas Et clamare: "Ruas, Labiene, per omnia bella Si quando solum patrie restare labantis Scimus, adesse virum. Duce te, tranabimus amnem Umbrarumque vadum. "Tibi iam Fortuna propinquos Admovit sontes generosa. Tumultibus omne Horrendis invade scelus Pacorumque potentem Adiungas comitem; felicibus utere Fatis. Si iam per Sirios, si iam per regna superbe Faverunt Asie, tantis tu quippe vocatus Auspiciis tua bella geras. "Nec plura, sed acres Impressit stimulos vesano turbine menti. Iverat interea castris scelerata Megera Ausoniis, altoque ferox sic aggere monstrum Incipit: "Adventans ego nunc de sede Baratri Si vobis apporto chaos facinusque sororum Infandamque feri rabiem Mavortis et iras Bellone, si nauta vadis pallentibus astans Aspectat Stigiis umbras vectare carinis, Si limen transire dabit qui regna reservat Impia iam custos, proclamans voce trifauci, Si vos cuntatur scelerum punitor acerbus Cretensis Minos, Herebi si rector operti Effera perpetuis properat tormenta catenis Sontibus, o turme, ferro certate nefando Et voces audite meas. "Simul ista locuta, Vertice de summo cursat furiosa per agmen Atque faces lucere dedit, cecosque furores Seminat et centum cogit stridere colubros. Inde nefas gaudens umbris properavit Averni. Vix iubar extulerat veniens Aurora quadrigis, Cum ferus Ausonie totus revocatus ab illa Ductor erat rabie totoque in pectore bellum Sumpserat audaci. Stabat fervore cruentus Illicet horrenti, rubeas et Marte futuro Intorquens acies, subito pallore fremiscit, Cum tulit en alios castris Fortuna furores. Nanque propinquabat turmis legatus amicis Excutiens dextra frondes turbatus olive, Cui vaga turba ruit cupiens audirene mundum Confundat vel, pace data, sint bella furorque In Borean sedata; prior dux ipse ruebat. Non aliter, forsan si quis populator in agros Ruperit Orthigios et nuntius arva pererrans Acclamet: "Polipheme, veni," miserabile monstrum It quatiens magno frondentem robore pinum, Visurus quid grande ferat vel pace vel armis; Nec fratres tenuere moram, sed turba Ciclopum Prosequitur, retro religens vestigia passim; Fit sonus, expavit tellus Sicana Gigantes. Ille ubi, Romanis circumvallatus ab armis, In medium responsa tulit signata per ipsum Arsacidan, gelidas ingens converberat auras Clamor et etherei resonant convexa Tonantis, Arva sonant stridore virum campusque remugit. Dux, super extremam sevi discriminis horam Prospectans ventare deos per cunta secundos Alitis augurio, leta cum fronte serenus Ingentesque ferens animos, stridore canoros Imperat in Zephiros lituos resonare tubasque, Et raptum celerare gradum volucremque recursum In Parthos. Preclarus eques tamen ante benignus Ad Superos sua sacra parat conferre faventes. Ergo iter ad latices haud aspernatus aruspex, Quos nitidos vivi conservat fontis origo, Arripit et puras exhaurit gurgitis undas, Facturus pia sacra deis. Mons unus ad imum Brachia protendit stagnis ambita gelatis, Cuius in aspectu cumulus consurgit arene. Inter utrunque vadum medio stat maxima quercus, Umbrantis regina loci, servata Sicane O tibi, blanda Ceres. Si credimus omnia, fame Fessa, gravi quondam nate et miseranda dolore, Litus ut Oceani, furiosi litus et Euri Vidit et anguiferum variis serpentibus Haustrum, Axis, ab assiduo vexatus frigore, tantum Spectandus restabat ei. Quem mente gravata Visere concipiens, ne quid demiserit orbis Tristis inexpertum, stimulis per inane dracones Verberat; hic demum surgentis in ethera quercus Ut ramos frondere videt, stagnare lacusque, Heu paulum gavisa locis, vaga plaustra reflectens, Arborea consedit humo tenuitque iugales. In requiem duxere moram. Tum denique, ad undam Lumina convertens et prata virentia mirtis, Flebilis in trivio sic sic miseranda vocabat: "Nata michi afflicte, Proserpina cara, parentem, Nata, vocare vides? Te te pia mater in omni Queritat ecce solo". Vox est audita repente: "Pone modum luctu. Siculas remeabis in oras. Archada que pelago labuntur flumina tandem Consule; cum flavis exorna tempus aristis, Tempus" ait. Numen, toto venerabile mundo, Pectora tum quassit plangore rubentia multo Sole quidem, lacrimas quoniam vitatur obortas Fundere lege deum. Quercum post ipsa virentem Talibus alloquitur: "Salve, regina per evum Et Cereri sacrata michi, spectabilis arbor! Semper eris nostris Nimphis gratissima, semper, Unde ego per totum commota miserrima mundum Gaudia tanta tuli. Nunquam violabere ferro; Iam quoque ruricole Panes Faunique vagantes, Iam quoque Amadryades, iam florifereque Napee Cingent assiduis tua robora blanda choreis". Prima Iovi magno congesti cespitis ara Tollitur, exuviis quercu pendentibus alta Marathos everse, grandique secunda Monete, Tertia sanguineo Marti, comunis ad omne Inde genus Superum. Post iniecere liquantes Luctus arboreos, quos Mirra miserrima planxit Rapta furore patris. Mandata tulere Sabeis Munera odoriferis collectaque cinnama ramis, Qua gelidus fert Indus aquas a monte relabens Nec Gangi cessurus adhuc simul accipit Agas Et Copon undosum, clari vel fontis Hydaspon. Insuper ardentes sanctis altaribus una Imposuere faces, et mollia vina refundunt Extaque taurorum, nullo luctamine adempta, Et pecus omne sacrum congestis concidit aris. At cuntis longe preclarior ara levatur Iam, Fortuna, tibi, niveo candore iuvenca Unde cadit moribunda solo de more litantum. Tum stridere focos et tum fulgescere flamas Concertant, claras et iam volitare favillas. Indeque longevus circunvictatus aruspex Tempora nudatis igni fumantia plantis Exta tuens, totum sacri circundedit orbem; Consulit inde rogum cupiens quid Fata deorum Intendant Latio componere nosse sacerdos, Instauratque piras et supplice lumine lustrat. Interea, ex omni sacrorum parte venire Aspicit augurium; nullas sine numine fibras Italie spirante notat, cuntisque favillis Divorum bona Fata videt, veneratur acerris Et rursus dat thura foco; nec stridulus ether Garritus compressit avis, sed murmurat omne Convexum. Vultus tum tollit in astra litator Ista vocans: "Nostris qui spiras ignibus, o tu, Quisquis ades Superum, seu sis regnator Olimpi, Tracius aut Mauors Romane gloria gentis, Ceu Cillenus agat, vel tu, michi sanctus, Apollo, Excutiens mea corda sonis mentita futuris Nunquam, magne pater, rapiens tua numina, sed iam Ore cano latebris quodcunque expromis opacis, Quid tripodes, quid Cirra movet Tymbreaque templa, Adventate precor. Sacrum firmate secundum Et nostras libate dapes. Date cursibus omen". Nondum purpureum Titania nimpha mariti Liquerat algentis pelagi sub valle cubile, Sed forsan, spernata senem, dabat oscula Phebo Et niveos ornabat equos, cum, sacra deorum Margine linquentes et adhuc fumantia thure Insuper asperso, gressum rapuere phalanges Qua glatialis adest frigenti vertice Bubos Bactranumque solum, cuntis et nobilis Afra Brachia que pelago tendens navalia tutis Servat litoribus nunquam turbata per Euros. Versus Hyperboreis se sublevat asper Amannus, Invia perpetuis retinet qui cana pruinis, Cuius plana madent commixti gurgite longo Eufratis volucri iungentis flumina Tigri. Stare sub adverso conspectu creditur Yson Rhipheas spernata nives, spumosus Orontes Quam rigat, in fluctus properans se mergere ponti. Has, Macedonei fugiens horrenda tiranni Prelia, iam Darius gelidas penetravit in oras; Sic quoque celestum referunt sacra carmina vatum. Inter utrunque iugum rerum natura virentes Et campos et plana tulit rorantia parvo Flumine Berithoo. Postquam montana nivosa Post tergum Latialis eques deliquit et arva Turba virum legit, pratis spatiatur apertis Et passim sua castra locat; munimine cingunt Et fossa et latera alta levant. Hinc nanque per omnem Turma solum properare potest et rumpere campis Et parvum tranare vadum saltusque patentes. Pertulit interea Pacori iam nuntius aures, Ultra qui paulum mentem ferus arma tenebat, Haud procul esse viros Latia de gente profectos Et seva ventasse manu, passimque vagari Versuros quodcunque solum, quodcunque dedisset Iam manibus Fortuna suis, ferrumque per omne Infandum conferre nefas, nec parcere bello Parthica ni sevo subvertant rura furore Et domus Arsacidum summo de culmine rerum Corruat et pavitans Romanis legibus Arthos Pareat et talem. possint revocare triumphum. Vix ea, terribili Pacorus compulsus ab ira, Cui, dum verba notat, dum nuntius omnia pandit, Intumuere gene, tumuerunt igne protervo Ianque oculi, iactis subito super equore mensis, Surrexit: "Properate viri. Quid bella moramur? Et quid bella moramur?" ait "Conclangite pugne Omnia signa trucis. Iam iam venere nocentes Nuper ab Emathie civili sanguine campis Degeneres turme Parthos vastare Penates, Imperium turbare sacrum. Vesane, quid ista Turba potest nescis tantis in casibus audax". Dixit, et in toto contraxit pectore Martem. Haud aliter taurus Campanis sevus in oris, Qui simul, aerio veniens a vertice montis In patulos campos, pugnam preconcipit, altum In diversa trahens animum, quem cornibus ante Invadat, volucrem ferit et mugitibus Eurum, Postquam vallanti properans fera turba luporum Agmine se confert, tantum prorumpere in hostem Fisa trucem, cum seva fames stumulavit euntes. Tandem castra ferens glomerato milite, raptim Evolat et montis superat convexa rigosi; Invia queque terens, nullo ruit ordine, nullo Tramite, sed, rabie pugnas optante, viarum Inscius abscurrit, summo dum vertice promptus Extitit et collis tenuit dumeta Rithoni. Hinc ferus Arsacides, subiecta per arva retorquens Lumina, primus eques radiantia Sole comanti Agmina prospexit totumque fremescere campum Plausibus, et longo tentoria fixa vagatu Cunta ferox spectat; castris mirabile vallum Providet et densas circum consurgere pinnas. Tum vero exaudax Gradivi sorte sub omni Languit aspectu primo rabiemque coegit Precipitem paulum, mentis sevumque furorem Implicuit. Tandem, declivia queque peragrans, Prosilit in vallem, que, pinibus atra coattis, Vertice dumoso geminis discrimina turmis Prebuit, et toto tenuit certamina tractu. Postera ianque dies belli visura tumultum A rutilis veniebat aquis altumque tenebat Ethera. Tum, postquam Phebum radiare per undas Viderit Arsacides, raptim tentoria raptim Tollit et angustas sublimi milite fauces Preterit, et tandem patulis se mersit in arva Proxima cum campis, gelidos et signa per Euros Explicuit furiosus, agens per prata catervas. Postera ab aspectu Latialis militis audax Sub tenui sua castra iugo - quo gurgite parvo Hibernis ambibat aquis nivibusque solutis Flumen, ad equoreum merens non iungere pontum - Inserit, et celeri cinxit munimine ripas. Illicet, auratos postquam splendescere conos Et galeas et scuta virum, solaribus arma A radiis percussa novis, fluviumque teneri Inclitus Italie ductor prospexit ab alto, Cornipedem calcans puro spectandus in auro It vagus, atque redit clamans et castra perambit: "Iam venit preclara dies, iam perfidus hostis Sepe vocatus adest. Redeunt bona Fata, Quirites, Tuque redis, Fortuna, tuis, videoque profecto. Semper honoratis surgent altaria donis, Semper in Urbe tua Latiis exercita palmis". Dixit, et, immensis quatiens cum viribus ensem Fulmineum, validas sevo stridere tumultu Impulit et pugnam votis optare cohortes. Nec minus Arthous septem dux tergora gestans In clipeo consuta boum trumcumque protervum Arboris ornifere, circundans castra vagatu, Promonuit tandemque viris sic aggere fatur: "Non nos, o proceres, tantis Fortuna periclis Hactenus astrattos divum sine numine servat, Sed pia Fata movent; nobis pia Fata ministrant Arma, viri. Voluere dei nos, nuper ab oris Advectos Asie, tantis adiungere rebus. Nam sumus ultores scelerum; Pharsalica nostris Crimina dant manibus; Brutos purgabimus isto Ense quidem. Nobis nobis debere fatetur Roma viris, cineres que iam conquesta suorum Stare sub Emathie fusos, miserabile, campis, Ingemit Elisiis pulsas de sedibus umbras Ire suas passim, vetitis errare sepulcris. Parthia, proh, quantum tolletur gloria mundo! Parthia, proh, quales revocabit ab hoste triumphos Parthia, proh, quales revocabit ab hoste triumphos Si, cum bella gero, votis me Roma iuvabit Et Superis pia thura feret! Sibi, vindice Partho, Libertatis honor redeat cupiatque nefandos Me cives victore mori, si civis habetur Quisquis ad occasum patrie susceperit arma Impius et fuso sua polluit ora parentis Sanguine. Dii Superi, quod tu, Labiene, labantis Unica spes urbis, crudeli funere Brutus Ut miser inferias purgavit Cesaris atras, Venisti Arthoum Parthos orare favorem, Huc voluit certe te te Fortuna venire, Hoc nobis prestare decus per secula nomen. Nam potuit terris pelagus te ducere Mauris Oceanique plagis, oris te pellere Hiberis Et Phario portare solo, qua perfida Magni Terra cruore madet. Heu, si tua fata profana Huc rapidum cursum, Pompei, flectere mallent, Infelix, postquam victoris Cesaris arma Deseris Emathia, nunquam, per numina, nunquam Semiviro truncatus hero, miserande, iaceres, Semiviro truncatus hero, miserande, iaceres, Velatus Pharia totum vix corpus arena, Sed pater Ausonia stares sublimis in Urbe, Auxilium si nostra manus tibi, Magne, tulisset! Nec tu, Brute, fores, heu, victima seva tiranni, Sed tua preclarum te Roma teneret alumnum; Nec mundus fieret sancto caruisse Catone, Scipio non pelago vitam fudisset aperto; Non tu Marmaricis sic tum proiectus arenis, Rex Numidum, patrio cuperes dare membra sepulcro, Nec tu vidisses fluvios undare cruore, Munda, nec heu Siculi rubuissent sanguine fluctus! Sed si tanta, viri, surgunt exordia laudum, Et nobis sublime decus, vos deprecor, ingens Undique certantes cum turbidus ethera clangor Transeat, adversas quisquam prorumpere turmas Haud paveat, conferre manus, vultusque superbos Impetere, et ferro per fasque nefasque vagari. Nunc scelerum purgate minas, vesana locutum Antonium spectate truces, torquete lacertis Robur; adhortatur bellis en Roma, profusis Crinibus ante pedes, Labienum pretulit ipsum. Iste senatus adest, qui publica iura tueri Nititur et partes nos sumere compulit Urbis. Hoc et apud Superos sedit. Pro cerno deorum Auspicium; mea me iam non oracula fallunt. Hic modo qui tenuis prolabitur amnis ad undam; Quam tumidus portabit aquas stagnante cruore Hesperio, monstris que trunca cadavera volvet Equoreis, stabitque suo quam fonte cruentus!" Sic tulit alterno contermina castra resurgens Ille dies vallo nullisque in cladibus herbe Immaduere novis, sed miles uterque furentem Continuit belli motum rabiemque protervam, Dum caligantem veniens Nox protulit umbram Aurea et in summo fulserunt astra polorum Cardine. Tunc alto turme munimine fulte Excubias posuere vadis vigilesque coronant. Iam lucere focos passim passimque favillas Ethere protolli, flamasque vaporibus una Condensare globos et sidera clara sereno Nubere conspicitur, fumo surgente per auras. Hi quoque degeneres, animo peiora paventes, Formidant metuuntque diem, nec somnia membris Dulcia restituunt: cedem mortesque futuras Ante oculos sibi nempe vident, telluris operte Tartara nunc versant, terre dominumque profunde, Nec Cereri indulgent, nec munera bachica sumunt. Vix vacat esse sui memores, natosque relictos Et dulces thalamos viles in mente volutant. Heu, miseri, quantos volvebant pectore motus, Que Fati simulacra pavent umbrasque Baratri! Ast hi magnanimi nulloque pavore morati, Inter enim mensas et spumea vina cubantes, Testantur fugisse diem, tenebrasque perosi Excupiunt nostrum citius remeare sub axem Fulgentem Peana comis; et multa minantur Multa viri; veniat tantum lux crastina fervent; Insomnem totam noctem deducere certant. Tanta adeo rabies ferri tantusque cruoris Ardet amor quassatque truces angitque furentes. Proh, miseri quantum crudo sub tempore nati Assumus et quali deducimur ordine vite Ferrea gens hominum tantis impulsa procellis! Mortibus alternis succumbere querimus ecce, Felices quos prisca fides, quos aurea quondam Etas blanda tulit. Populi tunc antra colentes Tollere marmoreis non inclita tecta columnis Cognovere, famem sed se pepulisse protervam Fetibus arboreis per florea pascua leti. Nulla Paletronio fecerunt vulnera campo, Nulla per effusum maduerunt arva cruorem; Non tum sanguineam pronus componere pugnam Natus erat sonipes, nec, que precurreret undas, Iverat in pelagus veniens e montibus alnus. Nos genus infandum, genus intractabile, nulla Regnanti pietate, nefas patimurque damusque; Nec placet, heu facinus! Sevos nos ducere vitam Pace sub antiqui dudum venerabilis evi, Sed, fera tentantes per perfida bella tumultum, Rumpimus omne pium, gaudemus et esse nocentes: Est adeo horrendum posito nos vivere Marte. O pater, o rerum decus, o sublime deorum, Da priscos venisse modos; iam respice mundum, Respice quam sevo simus nos crimine sontes. Ut Superum rector summi certaminis horam Vidit et immensos celum devergere casus, Illicet ingenti iam maiestate tremendus Concilium vocat esse deum, solioque sereno Arduus inde sedens, sancto sic incipit ore: "Qui mecum, Superi, claro regnatis Olimpo, Ingens causa vie qua vos penetralia nostrum Visere mandavi. Surgunt non parva relatu; Omnia narrabo; patulas date vocibus aures". Tum, quos celicole terret reverentia patris, Ut gemini tremuere poli totumque sub axe Celorum nutavit onus, gravitate loquentis Sumissi mansere loco, vocesque Tonantis Concipiunt mandante deo. Qui, pauca moratus, Rursus ad astantes sacra cum voce profatur: "Iam funesta dies, Fatis urgentibus, ecce Adventat, qua summa ruant a cardine celso Imperia Arsacidum, qua sanguine plenus Orontes Admixtas apportet aquas videamque natare Equora puniceo passim stagnantia tabo Prostratumque ducem, regem cogente dolore Insanire senem, fraterno crimine fratrem Pollutum temerasse manus, totumque labare, O Superi, mundum, Sirios Asiamque potentem. Cernitur Arthois Latialis victor in oris Efferus, exuviis regis Siriaque superbus, Niloticam penetrare Pharon, pulsusque marite Plausibus inceste civilia bella sub undis Leucados imponet sevus faucesque profunde Polluet Ambrachie; demum regina calentis Sternitur Egipti rursusque meatur in Arthon. Sed modo Tartareas, germani, adiuro paludes Et loca iam sontum fluviosque lacusque Baratri, Quod ni Fata vetent et rerum nobilis ordo, Vellem equidem, vellem scelerum pervertere mundum Et tantas abolere faces, qua volvitur ingens Cerulus Oceanus. Sed me, me Fata futuri Temporis astringunt; alios servamur in orbes. Quis totiens divum, tantis promotus acerbis Cladibus, et late spectet crebrescere ferrum? Et michi, qui teneo terras et sidera celi, Nulla per hunc late mundum colluceat ara, Sustineat iacto non fulmine plectere sontes? Sed differre iuvat. Veniant tibi, Roma, triumphi Et veniant Parthis tibi reddita signa nivosis. Tu, germane, modo mundi moderator operti, - quando ego iam iubeo, si quid mea numina possunt In tua regna meis semper non visa serenis - Pande chaos aperique nefas, da Tartara sevis Effera suppliciis. Liventum rector aquarum, Marcentes stagnare lacus sacramque paludem Eya, age, festina; sevissime limes Averni, Cerbere, funestis aperi latratibus ora; Gorgonee, circum resonantibus ora cerastis, Quassatas portate faces, portate, sorores. Nam scelerata dies, mundum que reddat opacum Criminibus fusoque virum super arva cruore, Qua pereat genus omne simul Parthique Latini, Ecce venit. Sed Roma suis gaudere tropheis Demum leta potest, sed vos aperite Baratrum". Dixit, et omnipotens, sacram de more tremendam Cesariem quatiens, totum pavefecit Olimpum. Ast Superi interea visu nutuque Tonantis, Non ausi quicquam contra dixisse parentem, Assensere; gravem divi iam regis et iram Laudavere simul, sed non Saturnia nata Sustulit accenso depromere pectore questum Immensum: "Sed pauca michi, rex optime," dixit, "Pauca michi restant mestis vulganda querelis. Quando fere totis pellor miserabilis aris Ipsa, tui coniunx - tribuis si coniugis esse Nomen inane tue (dolor heu!), preclare, sorori - Quis livor sevit detrudere regna sub armis, Que michi rexerunt donis ingentibus aras, Semper et Eois sparsere liquoribus una? Ipsa triumphabit contra me Roma dolentem? Ipsa triumphabit, cui nostrum numina nusquam Culta, pater? Mundum pateris calcare ruinis Ausoniam? Nusquam finem prebebimus armis? Infelix veteris cognosco temporis atram Invidiam Teucrumque genus sevosque nepotes, Et Venerem nostro semper gaudere dolore. Quid michi, si ruerint Troiane menia gentis Funditus et cineres gelidis portentur ab auris Sanguinis invisi, cum post miseranda malorum Vulnera tanta tuli? Quid nam melioris Atride Fata feram, Superi, ventis agitatus Ulixes Heu quibus est olim, Furias quas vidit Orestes, Quo dux Etholus peregrino vixit in orbe, Cum miser heu debet sibi Pleuria sumere regna, Culmine quo cecidit, quali Cartago ruina? Quid numero, demens, moveo quid verba procellis? Cur spernata Venus fuit incestata maritum? Ni mea progenies aderat Vulcanus, ob ingens Compatienda nefas, cuius tu nobilis auctor!" Et letam vultu Venerem designat acerbo. Numen Idalie iam iam responsa parabat, Postquam ingens matrona deum ventante dolore Mutuit insano. Sed rerum maximus heros Vertice commoto prestare silentia iussit. Isis, apud Pharios colitur que prima dearum, Purpureas turbata genas et pectora paulum Livida percussu gestans, super agmina divum Rupit iter tandemque Iovem compellat amaris Versibus: "Heu tales, tales, mitissime fratrum, Conquestus merui? Talem me ducis ad usum, Inclite regnator? Sunt hec promissa fidesque, Dulces hi fructus? Et blandum munus amanti Hoc tribuis? Propter te dulcia stagna parentis Et loca grata michi nemorosis saltibus apta Deserui, et, tantas demum perpessa labores, Litora fumantis voluisti cernere Nili, Que colui, que nempe dabas altaria nostrum Quis quoque surgebant donis cumulata Sabeis. Nunc quid clade paras Pharium pervertere mundum Et misere delubra michi? Quo pulsa vagatu Hactenus heu misero? Restant michi plura videre Et cuntos penetrare sinus terreque marisque? Ibo equidem; nec iussa moror. "Conquestibus Isis Talibus alloquitur; sed Iupiter optimus illi Surrisit, dictisque piam solatus amantem Forsitan antiquam meminit sub pectore flamam.