CroALa, 2024-05-11+02:00. Nodus CHAULA.bell-04.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/CHAULA.bell-04.xml.
Vernus ab equoreo veniens super ethera signo Delius, humenti florum vallante corona Tempora purpureo iam iam pulcerrima crine, Versus ad auratum vellus vernale solutis Frigoribus volvebat equos, noctemque diemque Tramite metito librans insignis ab astris, Ibat inequali formosus parte polorum Occiduasque petebat aquas Thetimque virentem. Inclitus interea Latialis ductor, ut altam Marathon in Roman tanto se tollere fastu Vidit et Ausonie certantem solvere leges, Protinus accensus summo fervore, rebelles Apparat ingenti penitus versare ruina Et muros equare solo totamque profanam Sternere barbariem, passim surgente tumultu. Ergo ubi roranti surrexit ab equore plaustro Phebus et acclivum sursum dedit ire iugales, Prelia poscenti turme sine fine scelesta Indicat armipotens animosque in bella furentes Firmat; flagrantes acies tamen ordine cuntas Explicat in paucis, hortans sua castra, profatus: "Sumite conspicui sortem fortissime Martis, Sumite iam bellum, miles Romane, sub auras Qui ruis Arthoas prono iam pectore ferro. Illicet alterna superemus menia clade; Peniteat contra voluisse venire nefandos Et pugna gentile solum defendere Parthos. Hoc equidem motu redeunt bona fata triumphi, Istaque per Scithicos errantes undique colles Funereis umbras reddet victoria bustis. Iandudum timuere ferum committere bellum Et vultus spectare truces. Furiosa iuventus En iacet artati retinens fastigia valli, Ignarum sine lege pecus, non ausa venire Nec nobis conferre manus, campisque fugata Degener in Superos plangit sua funera clausis Menibus; heu robur! Sed vos pugnate, cruenti O socii, Latialis honos; date bella paventi, Deprecor, huic vulgo; trepidet se stare sub hoste Oppositum; properate simul. Nos, ampla potestas, Incutimus sevo populum terrore subactum". Talibus exactis, cunte fremuere cohortes Applausu; vagabundus eques iam pulsat habenas Et sonitu repletur ager, campique resultant, Et cava saxa tonant rigideque et murmure cautes. Sic ubi, iam pelagus cupientes vertere fundo, Consiluere Nothi fratresque proterva minantes, Non ausi proferre gradum, dum conditus antris Rex Siculis iubet ire foras ipsumque per altum Equor et insanis pontum turbare procellis Imperat; ast illi cum tempestate vagantes Demisere cavos et cunta repagula frangunt In fremitu motuque feri, passim<que> meantes; Ut modo, preclaris hortatus vocibus, heros Cum siluit, crudos belli sumpsere furores Pectore turba virum; tantum bellare iuvabat. Urbe parum longe stabat mons arduus alta, Cuius trans nubes pergit sublime cacumen, Haustrales quod spernit aquas cum solibus uste In pluvias cessere nives, fulmenque triforme Quod minus exhorret letum, sed tota serenum Accipit et citra medium latus eminet ingens. Silva antiqua retro, duplicis confinia claudens Vallis, habet campos vinetaque dulcia visu. Arboribus virgulta satis et rura virenti Gramine florescunt. Prima sub fronte levatur Marathon et circum fastigia tollit in Euros. Tum quoque Ventidius, primum qui bella feroci Incipiat turma, paulum qua visa crepido Est dare progressum, contra fera menia Parthum, Eligitur sublimis eques, quo fortior armis Nullus adest Martis, seu tu castella ruinis Vertere, seu fossas iubeas transire profundas; Impiger, impavidus, presto quocunque licebit Impiger, impavidus, presto quocunque licebit Acclamare virum; tantum decus eminet illi. Tum volucri sublimis equo circundare campum Gramineum, claris sicut splendebat ab armis. Iam novus hic auctor flagrantes bella cohortes Provocat, insertis acies umbonibus ultro Advehit, hostilem certantes rumpere ad urbem; Precipites iubet ire viros agmenque coercet, Quo, simul ut clangor tenues perdividat auras, Concurrat prelata manus murosque paventes Insultet, qua fronte patet via prona ruinis. Sic, ubi Trinacrium forsan per prata iuvencum, Cornua cui tota nondum crevere corona, Sed pleni tumuere thori, lumenque protervum Irrubuit, fortique cadunt palearia collo, Aspexere lupi, rabie stimulante fameque, Corripiunt in plana gradus hostemque superbum Impasti cum strage petunt; tamen ille tremendus, Attollens immite caput, stetit asper et ingens. Nec minus omnivago rapitur fera turba tumultu Menibus arta suis, postquam fulsere volucres Illicet in Zephiros et prelia seva parari Vidit, ab aeriis fremitans circundata muris. Ethereas passim turres tum Partha iuventus Occupat et scandit supra fastigia raptim Irrevocata manus. Voluit tamen ante patentes Ad campos exire ferox rursusque cruentum Certamen tentare mali, per pectora fixis Ensibus, augenti labentia stagna cruore. Sed mesti tenuere patres, tenuere marite Cuntantes in fronte domus. Iam Fata vocabant Supremum venisse diem, quo lapsa potenti Marathon imperio caderet surgente ruina In cinerem per inane putrem, quo fidere letis Admoneat Fortuna bonis blandisque per orbem Non homines debere nimis casumque timere. Quid modo Gradivum populus, vesane, furentem Romuleis inferre paras? Quid cruda capessis Nunc exorsa, miser, tanti discriminis? Ecce Usque adeo parere piget? Nil cede nefasta Excutere imperium poteris Latiale profecto. Dii Superi vetuere palam; Fortuna per omne Excursans, miserande, solum, dare gentibus orbem Apparat Hesperiis; tibi tu modo consule pacem. Nec mora, continuo sed tum fragor omnis ab armis Intonat; intorte sevum sonuere per auras Ingenti clangore tube lituique canori In facinus movere manus, campique tremiscunt Et nemus et colles, et vallis opaca remugit, Et cautes gemuere simul, sonitusque virorum Tollitur. Ipsa soror Martis quoque seva cruentis, En Bellona, rotis veniens rumpensque per agmen, Robore sanguineum quassat stridente flagellum, Flebile bellorum signum; celeresque iugales Impius ire dedit, totos spumare furores Verberibus perstrinxit atrox, in castra pererrans. Ergo exultantes pariter fremituque sonoque In muros prelata phalanx, umbonibus una Consertis, duxere gradum; peditesque, profundum Ut vallum videre, simul prosternere fossas Luctantur de more cavas, transire parantes Intendunt equare solo; pars altera retro Prevalidos arcus omni curvamine tendunt. Copia telorum mundo Peana micantem Nubit aborta palam; sursum fragor evolat ingens; Undique fit murmur, plangunt convexa rigosa Et campis fugere fere; latuere volucres Haud parvo terrore iugis ramisque per umbras. Nec minus audaci muris inclusa iuventus Parthica Marte calens, ingentia saxa levatis Turribus intorquent supra fulgentia conis Arma, super clipeos refluo stridore sonantes. Ille Pharatronias iaculatur viribus ornos, Hic trabibus quernis, acies qua torva feroxque Estuat et volucri certat munimina saltu Impugnat furiosus agens, ferrumque nefastum Evolat excussum, lunari missile ab arcu Dividit et Zephiros; rigidos sudibusque molares Commiscent, pariterque rotant, pariterque laborant Desuper ardentes. Sevo clamore remugit Urbs tum femineo; credas nudare capillos Has quoque purpureos, et candida pectora palmis Marmoreis livere puta; gelideque puelle Clam thalamo latuere domi, fratresque patresque Interiore loco lugent, pactosque maritos, Heu, penitus tanto merent sevire tumultu Et dare magnanimum crudo certamine pectus. He, quibus est ingens audacia scandere vallum Et sexu meliore calent, rapuere furentes Postibus arma virum, vultu et mansere superbo; A pinnis misere sudes volvere minantes Iam rigidas cautes hostesque tumore tremendos Impavida stravere manu; timor ipse refugit. Qualiter, Idalie Veneris cogente furore Condere sanguineum circum precordia ferrum Coniugis et nati facinus sub nocte nefanda, Lemnides, audaces defendere menia, magnis Cum saxis torsere faces sevasque ruinas Hostibus, ut Iason, tantis notissimus ausis, Emonia pelagus religens crudele carina, Ivit ad auratum vellus funebre tiranno; Taliter impavide forti conamine contra Nempe Marathonides adsunt certare parate. Dulce putant tanto vitam pro solvere bello, Dulce putant celebri mundo se vivere Fama Et patrio pugnare solo, monstrante periclo. Mars autem Otrisius quatiens per cunta iugales Crimina verberibus, madida metuendus ab hasta Sanguine fumantes, haud tardius ire sinebat Impius; imo, truces agitans resonante flagello, Monstrat adesse nefas, totos spumare furores; Impellit vesanus equos, rapidasque catervas Inclita montani pulsantes opida valli Efferat, et turmas ingenti cede cadentes Asperat, exultans nullas cessare ruinas. Heu miser! En, clara veniens a stirpe Metelli, Indole sidereus, sed plus virtute serenus Lucius, audaci correptus imagine belli, Dum forsan paulum socios secedere fossis Prospicit: "Heus!" geminans, "Comites, quo tenditis?" inquit "Nec via nostra retro; mecum properate, cruentum Gradivum staurate truces, turbate lacertis Menia prevalidis. "Dixit; post impiger ultro Ad muros irrupit iter clipeoque molares Excutit ardenti magnos; et, vertere tentans Cunta, furit; nullusque pavor, sed et inclita virtus Stabat in hostiles audax exire catervas. Venerat ad pontem, gemina qui turre sub altum Ethera consurgens, sevo certamine cogit Cedere Romanos: "Raptos date protinus ignes," Intonat, "imbelles propere conburite portas; O agite, o socii; facibus concurrite. "Cedens Ecce pavet scelerata manus; fastigia pulsi Deseruere metu, trepidant formidine segni Degeneres Parthi. Iam dicere plura parantem Aspicit infandus Lidon, dum forte per auras Torserat Etheum iaculans hastile fragore. "Non licet auxilio Latii rapiare Tonantis; Evades, moriture ferox;" pariterque nefastum Librat ab ingenti telum munimine contra. Non vagus error habet cursum, nec vana minatum Missile prosiluit; sed tu, Fortuna, dedisti, Proh, vulnus letale viro. Qua parte catene Colla tegunt, immite means, obstantia fregit Vincula toracis nudaque in carne recepta Transigit, heu, iuvenis nervos cum faucibus hasta. Procubuit miserandus humo, vallante tumultu. Tunc omnes clamore fero fremuisse Quirites Et pariter pugnam fuit instaurare cruentam Sevius. Ecce ruunt, valido quoque milite muros Impugnat furiosa manus; dolor ipse tremendos Asperat in bello; torquent immania dextris Robora silvarum, fragor evolat undique; turme Undique bellantes certamina seva lacessunt. Impia non ultra potuit sufferre iuventus Degere sub claustris hostesque ferire remotos. Menibus erupit iam non revocata parentum Iussibus; imo furens alterna in vulnera gaudet Oppetere et tali solacia iungere morti. Ergo sanguineum staurant in ponte tumultum Et mixti fecere nefas; tunc ensibus ensis Frangitur, et penne conis cecidere volantes. Saucia consertis ferit hic mucronibus audax Pectora; funereo scrutantur et intima iactu Huius; et alter agens transverberat ille parantem Tollere in audacem ferrum letale cohortem. Prelia non aliter confuso Marte nefastum Agmen Amazonium gaudet per cunta movere, Sive sub algenti glatialis Strimonis unda Sistat et alternis confundat cedibus orbem, Sive per arma ruens campos populetur et urbes Tracibus et Scithie properet perstringere ferrum. Illico Ventidius, rumpens per tela per enses, Immiti feritate vagus: "Iam prendite pontem, Prendite," conclamat "gladio certate cruento, Barbareum truncate genus; mora nulla, Quirites; Ausonium vulgate decus roburque potentis Italie; celerate, viri. "Simul ipse coruscum Fulminat attollens ferrum letale per auras. Ecce autem summis volvunt immania muris Saxa truces, truncosque rotant, cautemque sudesque Excutiunt; stridore tonant super arma molares. Ignitas iecere faces et lampade passim Volvitur ignis atrox, fumi caligo virosque Occupat, et ceco bellatur turbine Martis. Mortibus alternis nullo discrimine turme Funestant per bella diem; sic gloria palme Precipitans mundum furiosa cede trahebat. Dum petit, heu, forsan validis cum viribus hostem Albon, vel, insertans vulnus crudele ruinis Gaudet anelantem retro propellere gentem, Truncat amica ferox sparso cum membra cerebro Pantracis, a Gallo nuper qui venerat orbe. Alter inauratas dum rumpere vertice cristas Huius et, amenti revocatus robore, gestit Immanem bellare virum sibi multa minantem, Occidit, effossus precordia vulnere fratris. Sic quoque sunt multi civili sanguine sontes; Sic temerare vocat dextram Fortuna cruento Turbine tam Latias quam Parthas cede furenti. Ianque erat ex omni collatum flebile parte Certamen ferale viris; latera alta fatiscunt Pontis et a cuntis gemuit compagibus alto Pondere bellantum; tandem calcante virorum Mole parum nutans, subito per inane fragore Frangitur in multas, Fatum miserabile, partes. Protinus imbutas frigenti gurgite fossas Usque tenus summo convexi margine valli Occubuere pares Gethici mixtique Quirites. Sic ubi se horrenti Boreas propellit ab antro Immiti cum fronte ruens, cui nullus eunti Obvius est auris audax occurrere fratrum, Equoree cecidere simul cum quercubus alni, Ulmus et obscure funebri fronde cupressus, Forsitan in planum si mons urgentibus Euris Corruat, et veteres gemuerunt folibus umbre. Per vada fossarum gelido stagnantia fonte Mergitur armatus miles Latialis et isdem Barbarus. Ah! Paucis unda iactare lacertos Profuit; hic, magno luctans superare labore, A mediis inclusus aquis lassatur et infra Stagna subit vitamque miser cum Sole benigno Perdit et in fundum pergit moriturus aquarum. Omnibus ecce procis Mathon prelatus Etruscis, Dum tua flagranti connubia poscit amore, Saltibus Emonie virgo celeberrima Taspe, Noscere iam celos docto genitore superba, Dum qui litoreis levam porrexerat herbis, Letus ab instanti sese evasisse periclo, Carpitur a paupo plantis, quem gurgitis unda Occupat; et mixti gelidum tenuere profundum. Sub vada turritos urbis cingentia muros Occubuit miseranda phalanx. Solacia tantum His iunxit Fortuna malis: frigentibus undis Naufraga turba natans, hostem dum vincere tentet, Exercet mortale nefas odiumque cruentum Provocat, et tali gaudet succumbere Fato. Multi autem iuvenes compactam frigore sevo Per glatiem fecere viam, tam sorte nefasta Hunc casum monstrante virum, campisque potiti Deseruere lacus; hument aspergine membra. Delius Oceano roseus demerserat ignes Interea summi de cardine lapsus Olimpi, Lunaque purpureo radiabat in ethere cornu, Cedere cum campis odio calcata nefando Turba coacta virum, repetit tentoria passim. Ventidiusque, querens fatis casuque suorum, Ibat et occiduis plangit Peana sub undis Mergere se citius, flagratque in luce reducta Rursus ad ambiguum penitus concurrere Martem. Sic quoque Campanus valida cervice iuvencus Indoluit fugisse diem radiosque comantes, Prelia cum notis dimittere cogitur arvis Interrupta ferox, pugnam vitante magistro Iam redit et, gestans immitia colla cruore Uda quidem sparso, seva sub mente superbit Et noctem transisse cupit, Clariumque nitentem Optat, et incandet ceptum comprendere bellum; Ut modo Romanus miles, ventantibus umbris, Lucida purpureis gemuit lucescere celis Sidera nec pugnam totam fecisse profanam. Lucius infelix alia de parte relatus Ecce subit, comitum turba plangente per agros Castra suo viduata viro. Comunis oberrat Tunc gemitus cuntis; cunti, plangore levato, Iam lacrimis maduere novis. Sed mestus et amens Incipit Antonius sevum proferre dolorem: "Heu miser et nostri spes o preclara triumphi, O Latii sublime decus, qua sorte nefanda Stingueris ante diem? Celi que numina tantum Concessere nefas? Istisne virilibus ausis Invidit Fortuna ferox? Generose, sub armis Primiciis que tanta lues? Quod sidus acerbum Sustulit et ceco te premandavit Averno? Heu, tibi gaudentem, crudeli gente subacta, Cernere non licuit Romam, comitante senatu! Proh miser, obscuras intempestivus ad umbras Vadis et eterno flentes merore relinquis Nos quoque Mavortis mediis in casibus. Heu, heu! Crudeli de morte queror, pubente meatu Impia que iuvenis florentes ruperit annos. Pallenti livore truces quid cruda, sorores, Stamina, Tartaree, primo corrumpitis evo? Si neque tranquille vos tempora tarda senecte Visere perpetuo statuistis, numina, Fato, Dum furor Arthous Romanis surgeret armis, Dum nos cum Parthis horrentia bella geramus, Debebat superesse suis et Martia ferre Prelia terribili semper furiosa vagatu. Iupiter ipse deum vetuit moderator et astra Ethereis advincta plagis; tamen inclitus ardor Ille tuus monimenta dabit quo sanguine campis Nos sparso certare decet vitamque nivalem Fundere per Scithiam, redeat dum plena triumphis Sors Latio gavisa suo. Tu semper ad aras, Dum caput est mundi Romana potentia, sacras, Numinis instar eris; quocunque movebimus arma Desuper aspicies, calcans convexa Tonantis, Mitis et auspiciis tutabere castra secundis". Dixit. At interea, clare lucentibus astris, Turba virum magno pergens per devia luctu Lustra, per anfrattus volucrumque cubilia passim, It nemorum truncare trabes celsamque cupressum Facturam de more piram. Tunc ergo bipennis Arboreis inserta locis prosternit in imum Equoreas in valle satas pinusque, vetustam Congeriem platani, generataque montibus atris Exculus occumbit. Quercus gemuere cadentes. Vitibus hinc ulmi munimina grata Liei Splendentem videre diem; cum frondibus alnus Vadit in occasum. Spoliata cacumina montum Excidium planxere suum, Nimpheque querentes Agrestes flevere casas nemorisque ruinam! Ast ursi gemitu lucos, et lustra protervi Deseruere lupi; Satiri Faunique licentes Invidiam obiecere deis, tandemque, relictis Collibus, in patulum, silvestria tecta gerentes, Conveniunt campum, tenuis quem silva tegebat. "Heu, precor, o Panes, et vos, vaga numina, Fauni, Nayades arboree, vos florifereque Napee, Ramorum plorate casas miseramque ruinam! Non facinus, non livor agit succumbere sacrum In nuda tellure nemus, quo furta tuetur Dulcia Amadryadum per devia lustra cavosque. Officium iubet esse pium; plangetis et ipsi Ingenti pietate ducem; nunc ite benigni. Altera et indigenas teneat vos silva serenos". Tum genus agresti divorum plana receptum Numine, compulsum tandem pietate precantis, Non ultra indignans, placida cum mente quievit. Iandudum arsurus postremis ignibus astat Lucius infelix, et cominus ara favillis Tollitur; umbrifero caligant gramina fumo Circum castra fero lugentia funera plantu. Ergo piram condunt Latio de more gementes Fragmine silvarum; post illicet arma potentis Exuviasque viri et corpus miserabile demum In mediis posuere focis, flamamque vaporant Roribus Eois, genuit quos mitis odoris India corticibus tellus et iuncta Sabeis, Queque madet longis interflua Gangis in Haustrum Cursibus et pelago que permanet inclita Rubro. Inde pater, spargens undantia vina per ignem Funereum sacrum, solvit sic ore profari: "Nox quoque, que cuntis prebes animantibus almam Cum digna pietate quiem, sanctissima vite Ocia mortalis; vos, toto lucida celo Sidera, perpetuo que curritis alma vagatu Etherei convexa situs; tu, Cinthia, gaudens Seu cum, virgineis lustrans ornata pharetris Dindima, cornifero telum iacularis ab arcu Et iuvat in torvos hastam torquere leones, Exuviis gavisa vagis, seu sistis Averno Nigranti sponsata deo reginaque sontum Maxima Tartarea resides in sede, iubesque Rumpere pallentes hominum fera fata sorores, Seu mavis, Sicule cum sis reditura parenti, Lampade prefulgens tremulos dare montibus ignes, O, date supremo facilem vos funere cursum, O, precor, oranti noctis prebete favorem, Adventate focis! Et, Tellus, optima matrum Numina cui ponti, terre, celique deumque Rector et Elisius debet cecumque Baratrum, Accipe devotos cineres hos, accipe: condas Visceribus sacrata tuis, avidoque recepta Cunta creata sinu. Tu, qui modo talibus ardes Ignibus, o iuvenis, seu vadis ad astra Tonantis Et visis convexa poli, qua Iupiter astat Arduus ingenti cum maiestate tremendus, Vel, si Cesaribus celo coniunctus avitis, Aspicis Ausoniam nondum de morte gementem, Seu geris aurati currus temone iugales Eoos poscente deo, lacrimantibus adsis Numen et augurium certamina seva tenenti Pande salubre, precor; primordia dirige Martis, Si tibi Gradivus, Latialis origo triumphi, Prebuit, Otrisiis non aspernatus in oris, Te comitem belli: nomen tam nobile gestis. Nec tua frigentis Scithie si membra recumbant Fossa querare locis patrio privata sepulcro; Nec tamen, Ausonia tua si non funera pompa Cetu nobilium toto comitante, senatu Et matrum turba, tollantur, maxime miles, Mereat umbra, precor: placidum te poscimus aris. Nam pater Oceanus quacumque perambulat orbem, Qua Sol splendenti lustrat cum lumine terras, Est hominum gentile solum". Sic flebilis orans Extitit, et cunti simili cum voce precantur. Interea totis Somnus se credidit alis Ire super populos et, lassa laboribus atris Membra fovens, Latiis se tum merentibus offert Illicet, et, torto cornu quater ocia clangens, Procidit umbranti passim tentoria nube. Miles, ab obscuri correptus imagine Somni, Margine Sarmathico, flamis crepitantibus are, Summisit lugubre caput luctusque virorum Paulatim summovit iners. Tum tota solutis Pectoribus stat mesta phalanx cineremque remittit Nocturnum staurare focum. Silet atra soporis Silva feris; nigro tenuere silentia lustro Antra simul; ramis volucres cubuere iacentes. Ve miseri, quotiens, dum languida membra quiete Somnus habet tenui, subitum per opaca cruenti Expavere nefas belli, pontemque vadumque Ire vident trepidi! Rapit hic, cum forsitan hostem Spectat adesse, trabem; ferrum tenet alter inane; Ille ruit preceps; mortem fallentibus umbris Horret et alternis miles ferit ictibus auras. Sic quoque nocturnis species mentita figuris Ludit anelantes inter tentoria valli. Non tamen ista viris requies donata sub altis Menibus inclusis; sed, cum Nox alma coegit Ponere devotum tot discrimine Martem, Bellorum scelera et casus altasque ruinas, Heu, tepido undantes tabo, subiere penates, Mundum conquesti miseranda sorte labare Et socios mersisse vadis, et forte queruntur Talibus audaces Scithicos stravisse procellis. Livida pallenti veluti furiosa veneno Tigris ad Hircanum cum formidabilis antrum Torquet iter fugiente die, que prelia tauris Hactenus in mediis commiscuit ardua campis, Infanda stimulante fame, <et> tamen inde, iuvencis Et Mauro confixa truci, sua vulnera lambens, Impia sanguinee religit post saxa caverne, Urbe dolor tota dudum miserabilis errat Iusticiumque fuit populo; stat flebile vulgus, Et strident plangore Lares, ut strage cruenta Tot pariter cecidisse viros comprenditur illa. Robore defecti trepidi et merentibus annis Caniciem tetro correpto pulvere sacram Fedavere senes; vivacia tempora voce Testantur querula; tali superesse malorum Sorte gemunt crudoque vident certamine natos Occubuisse palam; passim merore gravantur Turba patrum; nulli domus est discriminis expers. Non ego lugentes ausim numerare maritas, Funera non matrum nati lamenta sonare Merentum miseri crudeli cede subatti. Inter cunta ruens, generoso pectore Mauna Haud Scithico de more gemit pulcerrima fratrem, Sed tum, candentes iactato crine per armos, Ibat sidereum laniata miserrima vultum Et decuit turbasse genas et pectora palmis Lucida marmoreis. Tandem sic voce querenti Explicat orsa sono: "Divum pater optime celi Et vaga Nox, mundi infelicis conscia luctus, Et vos o passim que curritis astra per orbes Ethereos, Ecathe trivio clamata parenti Dicite: germani quonam modo membra iacentis Sunt inhumata solo? Qua se regione receptant, Quove ferar miseranda loco? Tua forsitan umbra, O frater generose, michi peregrina pererrat Arva, deesse querens vidue suprema sororis Officia, et meres tua candida stare sub undis Corpora mersa, miser. Germana sed ipsa superstes, Heu, vivo spectoque diem, predulcis et aura Etheris ecce fruor? Pietas hec illa sororis, Illa sororis?" ait "Sic te, miserande, fefelli! Nunc michi deserte, nunc est spes nulla futuri. Cur ego longevi plangebam funera patris, Et Superis lamenta dabam Fatoque Iovique? Ipse sui leto finivit quippe dolores Atque deos miserere fuit, carissima mater, Felix eternis non conservata querelis. Si michi blandus amor fratris, si dulcis imago Nec gero marmoream crudo sub pectore cautem Nec gero cum Tauro coniunctum Caucason, estu Vel mare ferventi, si sum memor ipsa meorum, Vado equidem. Queram per cesa cadavera corpus Et lacrimis augebo lacus; nec pabula vasti Esse feris pelagi patiar mea membra dolentis. Sed quid tanta fero demens? Quo tramite pergam, Quemve gradum superabo vie, pallentibus umbris? Hostis ubique foras, motus nec pervius extat. Iam melius finire manu spiramina vite, Heu, valeo! Lucos cesso tabentis Averni Visere crudelis; Stigios portabor ad amnes". Hec dedit, et tandem rapuit miserabile ferrum Intorquensque feras acies, et pallida leto Ora tulit: "Frater, frater, te prosequor, ecce" Dixit, et inserto gladio precordia fudit. Ruperat interea summi per robora valli Actius infelix et longa etate gravatus Rapturus pia membra pater, si membra iacentis Inveniat nati forsan demersa sub undis. Ergo ubi funereis nocturno tramite campis Non ausus planxisse palam, non alta sonare Tum lamenta senex se credidit. Ora querelis Heu tacitis sic solvit atrox: "Pulcerrime nate, Nate michi misero nimium dilecte parenti, Qua modo parte iaces? Qua te tellure cubantem Morte patrem portare iubes? An gurges aquarum Teque vadum servat, vel volvitur umbra profundo Amne querens liquisse diem, genitoris et ulnas? O tantis afflicte malis, tu carperis unda Equoris an rapidi? Nutris neu corpore monstra? An te confusa perquiram cede virorum? Sidereos claro rorabo gurgite vultus?" Dixit, et ingenti membris surgente dolore Concidit herbose miserandus margine ripe. Post quoque, paulatim sensu redeunte, levavit Languida membra solo, senio confectus inerti, Et, per opaca means, gressum movet ecce trementem, Dum miser aspersos crudeli sanguine campos Intrat et, informes calcans sine lampade truncos, Lumine sed tantum Phebes adiutus aborto, Ibat et "O," dixit "veniam donate parenti, Quas, umbre, modo calco means. Non ipse profanus Advenio Manes, nec vos revocare laboro Horridus, heu, vates gelida tellure iacentes. Natum quero meum socia iam strage profusum. Parcite, si ledo;" dixit, "pietate vocamur; Forsitan et vestrum parili commotus amore Infelix genitor - detur modo posse facultas - Festinabit idem". Sic umbras ille vagantes Mulcebat dictis. Tandem, per corpora vadens, Ora virum passim dextra scrutatur inermi; Hunc tenet, hunc volvit; galeas per prata comantes Versat inops sensus, vultusque cruore gelato Vi quoque frigentes sursum tollebat anili, Dum cupit extinctum merens sibi tradere natum. Cespite gramineo, paulum qui distat ab umbra Arboris ornifere, retinens sua colla cruentus Stabat Amus, luctans animam migrare per auras. Tum pavet hostilem credens remeasse tumultum, Et gemitum tenuem, misera qui morte natabat, Conatus pressisse fuit. Post vero dolentem Ut lugere senem querulaque et voce vocantem "Nate, michi," novit veteris vestigia patris; Inde, caput paulum tollens, "Miserande" profatur "O pater, hac serie non hac tua pignora queras. Heu ego iam vidi sevo certamine Martis Occubuisse vado, stagnum qua quercus opacat". Actius infelix, postquam vox ivit ad aures, Attonitus maturat iter, volucrique recursu Venit ad extremi ripam iam marginis altam: "Quisquis es, o nostrum iuvenis miserate dolorem, Quisquis es, heu, iubeas, si quid mea cura iuvabit". Ille parum lacrimans dixit: "Per funera nati Tristis adoro, senex, per lucida sidera celi, Que miserum fugisse piget, narrato sorori Qua iaceo prostratus humo; dic ignibus urat Artus funereis, cinerem dic colligat atrum, Quando ego mortis agor stimulis per pectus acerbo Ense meum fixo. "Toto post languidus ore Corruit, et gelidis flatus se credidit auris. Mox miser, acrem mortem conquestus amici, Ibat ad ostensam iam dudum gurgitis undam; Tum caput acclivum, Luna monstrante, iacentis Prospicit, heu, nati! Subito torpore moratur, Mensque fugit pariter; tandem, redeunte dolore, Carpit iter, natumque suis miserabilis ulnis Tollere ter cupiens cecidit ter fusus arena Infelix senioque gravis victusque dolore. Inde, caput blandis sumens deforme lacertis, Oscula dat nato, dulci dabat oscula fronti Largaque canitie miserandus vulnera tergit. Inde ait: "specimen, decus, o michi dulcis imago, O michi blanda salus, video qua cede cruentum, Qua video cede? Et vivit testanda vetustas, Ista quidem vivit. Sic me mea Fata reservant Impia; clamantem genitorem prospice, nate, Prospice iam," geminat "nec me spernare vocantem; Teque sequar quocumque meas, o flebilis umbra". Inde, piram statuens Scithico de more vetusto, Contulit exuvias, galeam natique, ferumque Insuper imponens ferrum lucentibus aris Portat onus nati sparsum clarentibus undis Admovitque focis: "Umbre Manesque vagantes, Sumite postremum genitoris munus amati, Sumite, et unanimes pariter vadamus Averno". Dixit et, intorquens oculos in morte natantes, Prosilit ardenti moriturus pectore flame.