CroALa, 2025-04-20+02:00. Nodus CANCIANI.odar-02.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/CANCIANI.odar-02.xml.
Iani Dominici Cancianini Spilimbergii liber odarum | secundus perillustri domino Erasmo Valvasono
1. quo pacto mora alba reparata sint ode prima Phoebus iocosae me Citharae modis Aptare iussit dulcia, non prius Vulgata terris, facta Martis Percupidi, et Veneris benignae Ninci ad sepulchrum, quo Babilonii Venere amantes alite lugubri, Morum sub atram Mars, Venusque Conveniunt, fore se hic putantes. Tutos ab altis iudiciis Poli Visuque; nam quae suspicio, locus Si luctuosus? Quis videret Desuper hos foliis opacis? Vix nuda Cypris se possuit solo Herbaque moli, cum femora illius Lascivus inter pulchra mavors Se insinuans, subito est solutus Fluxere statim semina candida Radicem ad imam cernitur arboris Hinc foetus albus, dulciores Nunc avidis epulae puellis.
2. de Ripa Iudaeorum ode secunda Vides ruinam, quam Capides sibi, Tellusque ducit? Cernis ut indies Sese peredit nil rosarium Ripa ferens neque gramenullum? Haec coeteris, haec sola virentibus Adiuncta ripis excidio riget. Hoc execrata est nempe ripa, Quos tegit, ob cineres iniquos Iudaea proles, perdita victima Plutonis atri; dicitur abolita In constitutis hic sepulchris Temporibus veterum meorum. Res Christianis esse fidem monet Vero perennem discimus alteram Falso ruentem Rex supremus Talia, non ego sum loquutus.
3. stultissimos esse Rusticos | Qui se Rurticos appellari nolunt ode tertia Hoc saepe mecum rura perambulans Excogitabam, cum mihi et obvius, Duros capillus pileatus, Ruricola adveniebat Urbem: Quae causa nam sit, numne superbia, An captio mentis mage Rustico Ut cum se amet sic, et mala Urbi Sic cupiat, patrium malignus Audire nomen semper abhorreat. Suum: quid istud? Non ego rusticus: Clamans suprema voce, vultu Terribili, et digito minaci. Donec revinctus Piniferum caput Mi fronde acuta praediolum meum Pertranseunti Faunus inquit: Quod meditare, scio Colonus Est Colei quam magnum onus, et grave Qui rura; ruris quique putat boni Nomen protervum. Rusticum me Quisque Deum vocet atque adoret.
4. ad Valerium Carbonem, tantum | nomine Compatrem ode quarta Candide ancillae mihi non pudendus Est amor dulcis: mea Gallichina Me tenet vinctum, teneatque semper Compede multa: Crinibus flavis, oculoque amico, Lubrico vultu, niveis papillis, Et iocis blandis, nitido ac lepore, Speque secunda. Lilio prorsus similis venusto, Membra dum celat viridi colore: Caerulo circum posito est amictu Aurea Phoebe. Talis Atridae Priameia Virgo, Talis Aiaci placuit Tecmessa, Capta Briseis rapuitque forma Talis Achillem. Ut tuam Carbo superat Melincam, Compatrem sic te faciam per illam Gallichina, urens, mihi Gallichina Pectore tota est.
5. ad Gasparem Cargam ode quinta Mens scandit alte, nec tamen arduum Tangis per ullos ingenii gradus, Quid, Carga, sit, quo tamen repente Totus amor tua corda fugit. Et semper istud tu nimium stupes In somnis, Haemo Thyas ut algido, Matrisque Divorum Sacerdos, Pinifera cum agitantur Ida. Si me obsecrabis plus gemina vice, Arcana dicam: solus ego scio Sic esse iurabis per arcum, Perque Dei aligeri pharetram. Ille, ille (opinor, quem referam tenes) Gygas minutus, corpore languido, Qui affectat alti regna Coeli, Seque putat nitidi amari Passim puellis, ille Paphi Deam, Cum matre et omnes ille Cupidines Pellexit ad se, sic putavit, Ludibrium Veneri, atque ludus. Liquisset almam, prona Venus Cypron, Gnidon, Cytherea et Cycladas et mare, Quo nata, complexusque Martis, Ne foret hoc procul a Theatro.
6. pastorem Cucullum in avem ode sexta Lucis amoeneis qua liquido strepens It Tiliaventum, et propero gradu, Iuxta Spilimbergi salictum Pastor erat speciosus olim, Dictus Cucullus, cum sociis suis Ludens iuvenci gramina dum et boves Pascunt propinque quaeritatur, Frutice nam medio latebat Frustra pererrant et tamen huc iacit Huc ad sodales: gaudia percipit Et tanta, quantum voce crebra Verberat in Sylva vaganteis. Tunc e virenti semifer arbuto Miratus ipsum; prosilit et rapit. Ac vim tulisset, si Tonantis Coniugus auxilium, et sororis Non invocasset versus in alitem Puer salacis Capripedis manus Effugit unusquisque plumas Obstupet ad se itidem vocantis.
7. ad Antaeum ode septima Huc huc canora voce nemus sonat Anthaee pulchra a Virgine nobili: Dilecte, praecidit Cucullus, Tempora coniugii futura Prius petitus. Iam siluit: roga. Namque is quot huc huc concinerit tibi, Lapsis tot annis, tu maritus Quippe novus thalamo iacebis Uxori adhaerens; plurima cui dabis Vultu venusto, et pectore basia, Desideranti quinta demum Munera Acidaliae propinquae Hucusque Coelebs, dicere vult avis Divina, vives, Carmina parvula, At magna verum proecinendo.
8. ad Cupidinem ode octava Nec te Cupido cura tenet mei Nec militantem praesidio iuvas, Arcus sonantis, quo omne cernis, Omne feris: valeant ocelli. Si signa amantis militiae fero, Atque uror, tu non sic Lybiae seges Matura campis, Aetna vel igni Assiduo caleat perustus: Tandem puellae duritiam asperae, Qua colliquesco, cantibus in mare Transferto surdis, ac in hostem Dux Pharetram vidua sagittis; Huius triumphi gloria nobilis Nam spectat ad te tota volucribus Tedis deorsum tu refringes: Sursum ego mox strenue retundam.
9. ad Valerium Fannium ode nona Vulgi profana non tuum scientia Rectis retorquet a viis Amice Fanni, cursum: amas pecuniam, Virtute sed multo minus Spectanda virtus est, bonum a Diis datum, Dignos polo beans viros. Opes, amicos, studia, sublimes gradus, Praebetque vitam a funere. At stulta turba (proh Dei, boni Dei) Ciens cachinos disputat Cum intelligentibus placet multum, loqui Audire tales belluas.
10. se otiosum, donec vivat, non fore, et se | bis a Bernardino Lucatello Medico Physico | a morte abreptum ode decima Pulsare donec linqua erit chordas potens Vocalis haec suae Chelys (Haec pecten est vivus, nec ulla egens manu, Nam sponte se movens, sonat), Dum suppetet vox, spiritusque artus reget Infusus a magno Deo, Ut per laborem nomen hic relinquerem: Ignave somne et otium, Abeste cum cum sodalibus vestris, iocis Inertibus, vos, Aeolidae Laborem aditae, qui prece, omnibusque vos Votis vocat quantum potest, Numquam quietus, scilicet frustra locans Saxum illico volubile. Bis Sisyphus sub Tartaro visus mihi est Bis Lucatellus extulit.
11. de suo Carlesio Muscio ode decima prima Quis tam profanus, tam gelidus Deum Cultor suaveis Carlesii modos, Musasque sacras non frequentant Aut refugit pia templa surdus? Non obstinatae gentibus asperis, Non Tigridi atrae, aut alitibus feris Aureo fuerunt, dum remotis Rupibus, et Sylvis canebat Orpheus, canora qui cithara sonans Montes movebat, flumina carmine Sistebat: ipsum quin Trifaucem Reddidit, Eumenidesque mites. Hic alter Orpheus haec eadem facit: Trahens profanis e regionibus Ad clara Divum tecta plures Praevius Euridices sequenteis.
12. decentissimam Virginem Hospes alloquitur, | ode decima secunda Qua sors apposuit me tibi candida Accensum iuvenem syderibus tuis Nunc, cum fit niger Aether, Et sol oceanum subit? At qui non alium credimus hospitem Suspirare tuis Virgo caloribus Aeque et pectora aduri, Tanta et sollicitum fide. Ut pastor viridi gramine pascui Gaudet forte videns perspicuam rosam, Mox se flore beatum Decerpto leviter, putat: Sic vultu niveo laetitiam allicis, Et nigris oculis plus nimio placet Tu formosior, omni Pulchra, tuque beatior. Cui te coniugii copula iunxerit? Cui fida haec superi gaudia destinant? Si mortalia curant, Certe hoc coniugium est deis Curae. Sed quid ago? Cur tibi sum morae? Invitis tenes teque parentibus? Iam nunc claude supernos Postes (me miserum ), et vale.
13. in quendam Remigem Grammatistam | ode decima tertia Nonnulla nobis pax sit, aut discordia O absque fama et nomine Tecum, velut si mortuus recondit Tuo lateres pulvere: Non est enim cum mortuis negotium, Aut otium viventibus. Verendus est profanus hic Neptunius, Coesus flagellis undique? Superbus est inscitia? Sic aucupans Falsos honores ambulat? O tempora, o mores: hic et foede improba Lingua docet, boni inscius. Boni potest quid imbibi audientibus, Hoc hoc magistero liberum?
14. ad Lucretium Atavum ode decima quarta Quid mare, quid terram, quid coelum atque aethera frustra Aemulus Architae usque remensus, Te similem, ut proestes Lucreti, adniteris illi Per numeros, mentemque fatigas? Hoc tibi necquicquam prodest, me iudice veri; Sed nocet, est labor, est morituro. Laetum carpe diem proesenti credulus horae; Namque ubi perventum est, quo Ariodans, Et Faustus, quandam dilecti; ut vita, sodales Telluris tunc corpore fuso Augustum, heu, spatium metimur lumine cassi Iamque instans mortis premet umbra.
15. ob absentiam Lyces, quae ad Patrem in Sancti Vivi | oppido aegrotantem se contulerat ode decima quinta Heu desideriis est metus et dolor! Quis hoc quae meditor, quaeve gemo brevi Versu, scire potest? Dimidium Lyces Mentis pars animae est meae. Nam, quamvis procul incredibili modo Longiquas videt hic sollicitudines, Nosterque ex animo cernitur ipsius Nobis vis ea mutua est. Ergo cum lacrymis colloquar, intimas Adversoque Deo mille feram preces Qui sancto Genius praesidet oppido, Unde id nomen habet sibi. Vitam Vite (precor) ne dare denega Aegroto capiti, iam incolumen Lyce Partem redde meae, sic ego mox diis Cunctis te anteferam Lyra.
16. in Nuptias miserandae Lyces ode decima sexta Non monstruosum, non memorabile Factum, et per Orbis dicier ultimas Res digna parteis, trans Britannos, Massagetas, Arabasque et Indos? Ultraque multum? Qua est aliud solum: Famae volanti si omnia littora Extrema fas est atque adire Antipodum vario ore terras. Musae potentes, vos melioribus Pennis volucrum tendite in aera; Et iam biformes, hanc sonoris Cum fidibus rapidam secutae, Implete mundum buccina non satis: Neque ipsa linguis diva loquacior Cunctis ad istum sola tantum Sufficeret, vaga fama, casum. Non sunt timendorum fera proelia Tractanda Regum, aut mitia Formidolosi nec tumultus Virgine pro placita duobus Et non, quod ullis attulerit dies Priscis, canendum dicite quod Lyce Est iuncta Cyrto: mira, quando est Connubium sine amore ab ipsis Factum. Maritus turpior omnibus, Qui sunt, fuerunt, qui et venient: Lyces, Vultu puellae sic nitenti, Luminibus potuit placere! Num, prominentes quem scopuli undique Tergo rigenti et pectore muniunt, Telis cupido fregerit, si Non valeat penetrare fulmen Iovis trisulcum? Quo manus ignea Gentes et Urbes concutit, et metum Intendit imis atque summis, Quo alta Ceraunia contremiscunt Scindente nubes principio algidas, Mox quicquid obstat disiciente, ceu Alpes propinquas cum fragore Horisono, ignibus et coruscis Restat, capellis inocui lupi Iungantur, ursi sint sociabiles Una et iuvencae, gestientes Nubere disparili marito.
17. in falsum maledicum ode decima septima Pater nefasto te genuit die, Aut nocte dira, dum vaga colchicis Magus venenis Olympo Astra trahit, tumulisque sagae Imis vagantur murmure, quo tremit Tellus, quo aperto Cerberus ostio Longe recedit, supernas Unde animae veniunt ad auras, Saevis coactae carminibus suos Artus solutos summere, ceu prius: Et somniantes tremendis Visibus, et vigiles molestant. Abominato e gurgite non sacro E fonte, natus primitias aquae Udis tullisti Capillis, Thisiphone fuit et sacerdos: Multum malignae quae tibi viperae Linguam rubentem sanguine noxio Cum sibilis viperinis Inposuit, propria revulsa.
18. ad Henricum Politianum ode decima octava Mi triplex tantum facit annus, ut non Lustra sint sex continue peracta. Prodi in lucem dominante mensium Principe Iano, Mater hinc nomen, pater indiditque, Forte ne credas mihi perperam esse Inditum Iani, dominique nomen, Pollitiane. Verba, quae dico magis obstupenda, Crede, sunt his, quae audieras in urbe Bergomi ob Ianos celebri per orbem, et Callida dicta. Sed ferus sciron, malus et procrustes, Cerberus vellem potiusque dici, Ipse quin Orcus (mea mens ita est) quam Nomine Ianus. Iam meos ortus bene noscis aevum Nomina, et causas agendum sobrine, Me vocans, clama; secet aut secundum Aethera nomen.
19. de Histrice ad amicum ode decima nona Infensus ulli, ni ratio movet, Amice non sis, sis potius ferens Iniuriarum, quam te iniquis Constituas scelerare factis. Delicta Reges ipsi etiam luunt Castigat illos nempe diespiter, Qui ulcisci ab alta sede Coeli Facta virum scellerosa novit; Nunc mi canendus perfidus Histriae Histrix tyrannus, dicitur Histria A quo, cruentum qui benigna Sub specie Hospitium parabat Pungi dolenteis funibus hospites Stratos ligabat suppositis toris Exauriebat sic cruorem, Atque animis spoliabat artus Lustrabat olim Caelicolum pater Terras patentes accipit is Iovem Auroque et ostro, sed cubilis Struxerat insidias doloso. Spinas eburneas assimulaverat Se Coelitum Rex non humilem virum: Finxitque nomen, quo esset omnis Suspicio Iovis hinc remota. Flexo renatis syderibus Polo Passim micabat nox nitido aethere, Somnusque palpebris inhaerens Languidulas quatiebat alas. Ut praeparati stragula contigit Lecti Deorum maximus: en prope Mutatur Histrix, sponte in ipsum Cuspidibus subito refixis. Horrens relinquit limina regia, Cedens svilla cum facie avia In lustra, spinarum in molossos Missilium iaculator hosteis. Sylvae potentis denique laeserat Canes: quid ultra? Figitur in solo Transfixus a telo Dianae. Sic manet et iaculo peremptus. Hinc Pinus arbor, quae foliis virens Pungit rotundis, fertur acuminans Sese per auras, fulmen alti Usque Iovis metuens caducum.
20. queritur de morte Henrici unici fratris | ode vicesima Palmis supinis ah quoties poli Regem precatus sum et madidis genis, Dum frater aegrotus laborat, Pro vetita misero salute: Fas mi dolenti promere, quae sacris Audita servo. Tu petito meum Quaecunque Patrem, cuncta nati Nomine praecipuo dabuntur, Sed iuxta recto proveniunt Deo. Quid? Non rogavi iusta, parem dies Cui nulla dudum procreavit Integritate, fideque claro? Quo Musa tendis? Iam querulis modis Impone finem Melpomene preces, Non disparunt Euri in auras. Vera salus (procul hinc) Olympo.
21. ode vicesima prima Caliginosos devia per specus Mentis vagatur, vis mea, montium Quaerens latebras nigriores, Carminibus, citharaeque, nocteis. Sol mutat umbras: pellitur et dies Nocte et die nox: nil stabiles hic vides. Sursum, deorsum, cuncta volvit Nunc mihi, nunc tibi sors maligna. Fortuna nullo firma negotio Magnis timore, pauperibus struit Spes, prata florent vere multis Floribus et variis coloris. Iacet Molossus, stat vigilis Lacon. Iuvenca ludit gramine libere: Tauro propinquo nil timetur. Consilium sapiens ministrat Coelantur atro non mihi sydera. Nocturna Coelo cum liquidus nitet Aer; nec ullis sunt diurno Tempore, si aspiciunt tenebrae. Imaginoso non speculo omnia Possunt referri se inspicientibus. Quam difficulter multa, sed plus Difficile animum est intueri. Loquor scienti: quae loquor et scio. Parvam per Urbem parva mali, satis It magna fama et non videtur Quod mediis geritur Capillis.
22. Paulum Pellicium Medicum Phisicum | ode vicesima secunda Vel quod ea aegris tibi causa morbi Pellitur membris, tua Musa blanda et Pellicit menteis hominum ad supremae Laudis amorem; Alter Amphion, novus atque chiron Pellici, exponis bene, quod dedere Nomen antiquo generi tuorum Praescia fata. Ut monet Phoebus, loquar ipsa Fata, Diique Coelestes, quibus omne praesens Tempus est, gentes itidemque nostrae Orbe futurae: At tui tantis animi beati Dotibus, totque egregiis vocavi Rebus olim illos volvere priscos Nuncque minores. Arte defunctos medica sepulchris Evocas, ducis silices canendo, Aureo plectro potis est morari Flumina et Euros. Siste te contra nebulam tonantem Invidum, nullo trepidans tumultu Decidunt Coelo, fleviuntque nunquam Fulmina Lauros.
23. in obitum Iuliani Goselini | ode vicesima tertia Invida cur perennes Mors viros sic persequeris tollere? Cur apricis Funereo atra morsu E locis aufers tumulando solide immerentes? Cur tibi Iulianus, Dic fera o Mors, est Gosellinus stygias ad aulas Raptus imago magna! Nec preces, nec tot lacrymae illum potuere Ibero Sistere Regi, et Orbi? Quo fides? Rara integritas? Quo illa abiit suavis Vox moribunda Cycni? Occidit, certe occidit hoc corpore: carmen autem, et Inclita fama tanti Vatis est nunquam interitura hinc quaerimoniae, hinc sint Procul haud viriles Epulatus. Pars melior possidet alta Coelum.
24. ode vicesima quarta Praevius en pesti; solis civilibus ortus, Se morbus exercet. Quis a tali Illuvie est tutus, maculis, atroque veneno? Quis non gelat metu? Quis horrore Non tremit ut frondes, alte quasantibus austris? Ne se, vel illos, quos amat, tabes, Invadat, corrumpat, sternat, detque sepulchris At pauper se (hinc disce perverse Iurisconsulte et iudex iniuste et inique Mercator, usque et usque qui insistis Fraudibus, ut male parto sis copiosior aere), Sunt pauperes tuti. Hoc vigil cerne: et desine Consiliis et iudiciis et avara Iam merce te inquinare. Divina Pharmaca te doceo. Si vis persistere sanus, Te corrige et Deum time iratum.
25. ad Eronam perfidam et insatiabilem meretricem | ode vicesima quinta Erona, qui te noverit Et protinus non fugerit, Hunc esse perditissimum Et se ipsum amare non puto: Vel esse stolidissimum, Odisse et omnes Gratias.