CroALa, 2024-05-12+02:00. Nodus CAMBINI.eleg-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/CAMBINI.eleg-01.xml.
1. ad magnificum Laurentium Tornabonium O Tornabone salus et honos Tornabone Latini Nominis et vatum gloria, summe decor, Huc ades ut tanto relegar sub numine tutus Tutaque sint titulis carmina nostra tuis. Ardua mens opibus negat invigilare parandis, At suadet votis constituisse modum. Humano generi quid fasque nefasque piumque, Quid deceat pariter dedeceatque leges. Degitur in tenebris penitus centumque periclis, Lata soporiferae mortis aperta via est. Sic ego deliros memini conseuescere, sicque Nauta procellosas navigat orbus aquas. Taedia cum pariant causas tribuantque laborum, Nil profecturae quid cumulantur opes? Divitias nigri custos vigil horret Averni, Cerberus, Eumenides, Eumenidumque chorus, Et Chaos et Phlegethon Plutoque et tota silentum Turba paludosis sollicitata vadis. Tum ratis infernae dux corpora devehit atra Per Styga Tartareus non nisi nuda Charon. Dives apud manes cum paupere saltibus iisdem Errat et in nullo divite distat inops. Divitias nemo tardas Acherontis ad undas, Regna, domos, villas, prata, vel aera tulit. Troius exemplum Priamus Priamique propago Praebeat et Crassus Pygmalionque ferox, Pompeius, Caesar, Croesus, Nero, Galba, Lucullus, Postque Remum Augustus Romulus ante Numam. Testis Alexander victricibus inclytus armis, Inferior nulli munere militiae, Milite qui parvo Gangen superavit Eoum, Et iuveni noster non satis orbis erat; Purpureum vel qui stravit mare classibus et non Aeoliis timuit flamina missa iugis. Aut prior Assyriis Ninus est e regibus ausus Martia finitimis bella movere suis. Magnanimus terras monstris spoliavit iniquis Amphitrioniades velivolumque fretum. Ut vero hauserunt sua viscera virus Echidnae, Quod levis in tunica Deianira dedit, Ab Iove pacata est precibusque minisque noverca; Namque alii annuerant maxima turba dei. Attamen aethereum cum scandere vellet Olympum Iamque deus superos vellet adire deos, Vix humeris habuit vellus spoliumque leonis Inque manus tantum clava trinodis erat. O fortunati, magni quibus ipsa Tonantis Paupertas placuit, mitis alumna virum. Parvula Romani primum haec fundamina iecit Imperii, herbiferis iuraque tanta iugis. Agrippa et claris Valeri celeberrime factis, Primi huius geritis signa corusca deae. Non urnis vestri cineres potuere recondi, Funereas nisi plebs penderet exequias. Scaurus et Aemilius caruere libidine habendi Et Cato Fabricius Attiliique duo. Vixissent modico tugurii sub culmine quamvis Tractassentque rudi rustica aratra manu, Victores bello plures habuere triumphos Et dictaturas, munera summa dei. Saepius emeritas etiam gessere secures Et peperere sua mille tropaea manu. Cur ergo humani est tam crassa insania coetus, Quem video nimia credulitate capi? Praecipiti vanas ad opes ita pectore fertur, Praeter ut has aliud nil sibi dulce putet. Puppe fretum scandit temerarius ille futurus Piscibus in medio naufragus esca mari. Hos non aequa fames tenuat, labor improbus illos. Quaerendae tantum procubuere rei. Usque adeo sensus animique premuntur inanes Insatiabilibus sollicitudinibus. Haud aliter patulo sitis arida crescit in ore, Si cui suffusa turgeat alvus aqua. Non hunc Phyllirides Podalirius atque Machaon, Plurima nec lati fluminis unda levat. Alter Mavortis sequitur fera bella cruenti, Caesus Lethaeas mox aditurus aquas. O genus obtusum, rude, iners, o pectora caeca, O vere e saxis cauteque nata rudi! Tam gravis hic error, tam crassa insania quonam Prodit et in mentes quo venit illa loco? Olim praetor oves haud ambitiosus agebat Sulcabatque suos ipse senator agros. Deposito consul fasces capiebat aratro, Nec fuerat rigidas crimen habere manus. Me numerosa movent priscorum exempla virorum Ut tenuem vitam pauperiemque sequar. Ipse Helicaonidum cuperem tantummodo sacris, Si mea fata sinunt, invigilare choris. Divitias odi, quas me Florentia cogat Mittere, turbatis surdior aequoribus. Ante alios miser est qui multa peroptat habendus, Dives at in toto qui cupit orbe nihil. Pegasidum vero qui sollicitatur amore Hasque animo certis persequitur studiis, Dum tellure fretum, dum stabit in aere tellus, Aera dumque super purior ignis erit, Dumque Lycaonium, frustra licet hauriat alto, Aequoreas cupiet tangere sidus aquas, Spumosum donec repetent vaga flumina pontum, Dum novus Eoo surget ab axe dies, Tantum ope Musarum celeberrimus ille perenni Nequicquam gelida morte peremptus erit.
2. ad Laurentium Tornabonium Divus Amor faculaque potens teloque putatur, Alatus nudus caecutiensque puer, Divus qui cuncta expugnat, qui caecus - amantes Lucis egent - pulsat corda quod hic ratio est. Blanditiae sunt tela, faces spectantis ocelli; Assumpsit pennas ut vagus esset Amor. Nullum tegmen habet quia nudum est pectus amantis; Nomen Amor cepit quo struat insidias. Quove minus caveas, tenera illi adiungitur aetas; Nostrorum haec ratio repperit alta patrum. Huicque metus, curas, fraudes, mala et omnia iungunt, Servitium et certa gaudia falsa cruce. Me miserum sunt haec dominae mala et omnia nostrae. Pingere qui cupis hunc, pinge meam dominam. Tela, faces, numen, nimis orba et nuda iuventus, Servitium, fraus, crux, gaudia, cura, metus.
3. ad Cloeliam suam Frena iuventutis nequeo tolerare nec ignes. Quo iuvat, et miserum sors violenta rotat. Caecus Amor nobis invidit, et aurea mater, Diique deaeque omnes, quod modo liber eram. Liber eram positis et totus ad otia curis Deditus. O oculis tempora grata meis! Sorte datum sed me per mille pericula fatum Conterit, et casus mille subire parat. Esse nec hoc latuit grave et irreparabile damnum Temporis; hoc plenis sensibus usque viget. Historici dudum mollesque arsere poetae; Materiam ambobus blanda puella dedit. Sic tu mellifluis urges me scribere verbis Tutaque sint titulis carmina nostra tuis. Me culpet qui vult; tenero paremus amori. Dic, inquam, in superos quis ferat arma deos? Sidereus solito duro celsior esset Olympus, Tempore mutata est Cynthia, Phoebe, prior. In corvo Phoebus Cythereaque pisce resedit, Euhius ipse caper Iunoque vacca fuit. Iuppiter omnipotens arietis vellera sumpsit Atlantisque nepos ibide versus erat. Caelicolis vastus quamvis timor ille fuisset, Terrigenae tandem succubuere leves. Sat me reddiderunt aliena pericula cautum, Quem serpentipedum certa ruina monet. Turpe est non omni semper caluisse iuventa. Cedere iam fas est, omnia vincit amor. Hic puer in totas spargit sua spicula terras, Improbus aequoreis quaque triumphat aquis. Stellifero victor late dominatur Olympo, Mavortem superat, sternit et ille Iovem. Id sponte aggredimur, sed erat soluisse necesse; Ut spirant venti, sic dare vela decet. In me saevit amor, tu, Cloelia diva, tepentem Accendis, Sicula fortior ipsa face. Mollia Castaliis dederam mea pectora Musis; Totus in Aonias ipse ferebar aquas. Tu primum insidias et retia rara parasti Fortiaque in collo vincula mille meo. Fregisti ornato iuvenilia pectora vultu, Vertisti mentem propositumque meum. In te nunc unam vasto feror omnis amore, Unica spes animae praesidiumque meae. Prosequar ipse tuas divino carmine laudes, Si non defuerit vita benigna, comes. Me mea vota iuvant, agitat sua quemque voluptas; Aequora Neptunus, vina Lyaeus amat. Sunt Cereri segetes, Mavorti proelia curae, Ditis opus Phlegethon, Pan deus antra colit. Et Iovis est ignis, Iunonis lucidus aer; Florentem celebrat rustica turba Palem. Hic leporem sequitur, cursu valet ille citato; Isti pax, illis otia sancta placent. Effinxit quoniam varias natura figuras, Haec dedit ingenium cuique subesse suum, Nec merito quisquam doleat, curo protinus aequam Se pariter superis praebueritque viris. At mea Castaliae vexant praecordia Musae Et calor hic certum nescit habere modum. Terrenos vitae nondum numeravimus annos; Vix cingit roseas barba tenella genas. Ergo meis restant longissima tempora votis; Pieris aeternum Musa parabit opus. Carminibus nostris, nam multum carmina possunt, Cloelia, perpetuo tu superestes eris. Da mihi te facilem resonantia plectra moventi Et mihi pacato lumine mitis ades. Si placido ingenio laudum laxibis habenas, Vultus enim carmen datque negatque tuus, Nil optem summo quod non tibi cedat honori; Horrendum votis nil ego quaero tuis. (Si Cambinus amat nunc te, Titania proles, Huc ades et nostros suscipe, digne, choros.) Scilicet ante velim tumidas errare per undas, Caecaque turbato saxa movere mari, Cum Nabathaea furens sonitu super arva frementi Eurus continuo turbine versat aquas, Cum Notus adverso prosternens omnia flatu Caeruleum summis viribus aequor agit, Ut quondam Aeneas Libycis agitatus in oris Ad Simoentis aquas dum superesse dolet, Cumque inter medias quereretur saepe procellas Non Diomedea procubuisse manu. Tantus amor meus est tantoque in amore furentem Haec tua me facies imperiosa tenet, Tum lepor et flavi crines et eburnea membra Labraque praestantis ante ferenda rosas. Haud aliter speciosam Helenen Paris aequus amavit, Cum Graias patria classe petebat aquas. Non secus ardebat phoebus Peneida, cuius Flammigerum ornarunt laurea serta caput. Iuppiter Europae simili flagravit amore, Dum Tyrium tergo trans mare vexit onus. Tu nunc, qui pulchrae confidis stulta iuventae, Falleris; hanc raptim curva senecta subit. Forma fugam rapidis celerem tua corripit alis; Praepetibus ne te crede, puella, bonis. Intonsos Bacchi vel Apollinis excipe crines; Florida non ulli firma iuventa manet. Illius miserere tuo qui carpitur igni, Cui nulla est sine te nox neque grata dies. Terribilis tanto non uritur igne Typhoeus, Saevus in Aetnaea fauce nec Enceladus, Quem non Euphrates siccet Rhodanusque nec Hister, Quem neque tota tui leniat unda Padi. Mitte supercilium, pone omnes pectore fastus. Quam premat emeritum ruga senile caput! Praemia non haec tot sunt exspectata laborum; Quippe meo clarum carmine nomen habes. Si mea dura nimis, si sunt nimis aspera forsan Verba, dolor loquitur, non ego, diva, loquor. Da veniam oranti, nec enim te orare pigebit, Cloelia, quo verbis commoveare meis. Iuppiter ipse suis precibus nam saepe solebat Molliter aeternas sollicitare deas. At mihi commoditas nondum patet ulla loquendi, Protinus ut possim cor reserare meum, Quosque ego sustinui valeam memorare labores Et quos si iubeas ferre paratus ero. Hei mihi, sola meae spes o fidissima vitae, Certa salus, animae dimidiumque meae, Sola mihi veteres revocas in carmina vires, Cum foret ingenio Musa sepulta meo. Cantibus atque iocis ipso quoque nomine cura es, Sanguine ab aethereis te reor esse deis. Ardeo, ne dubites, tua dulcia carpere victor Lilia Caucasea candidiora nive. Et puto te pridem summum movisse Tonantem, Sed timet iratae coniugis ille minas. Est in te facies qualem sibi Cynthia poscat Et femur est quale Cyprica Venus habet. Vincunt labra rosas, cum stellis lumina certant, Quamque decent cultae per tua colla comae! Virgineus color est niveisque in dentibus ordo Maximus, in membris cetera conveniunt. Indiciis horum longe meliora putamus, Siqua latent, saltem vel pretiosa magis. Iuppiter ingenium, linguam moderator Apollo, Concessit fastus docta Minerva suos. Si dicam mores, quam compte et dulce loquaris, Forsitan haec aliquis commemoranda neget. Vera cano in nostris nec fabula versibus ulla est, Fabulaque O utinam carmina nostra forent! Nulla dies unquam nec nox dedit ulla quietem, Servitium postquam ferre coegit amor. Saepe ego causatus cantantem audire magistrum, Hoc aliter quamvis nescia turba putet. Fallitur omnis in hoc idem vehementer et errat, Unica tu nostrae maxima causa viae. Tu mihi praeceptor, tu sancta volumina legum, Sola salus, miserae dimidiumque animae. Mollis Apollineo praebes solamina vati; Hunc quoque tu maceras, cum tibi, diva, libet. Frigora proveniunt abs te mihi longa calorque, Tristitiaeque aperis laetitiaeque viam. Quid quod et ad lacrimas momento labimur uno, Et modo ridemus si tua iussa probent? Tristia sed placidos nequeunt dare pectora risus Fictaque mendaces lingua referre iocos. Sollicitus festas fugit ille oditque choreas Aut movet immemores lentus ab arte pedes. Cloelia, difficili finguntur gaudia vultu, Difficilis tristi cantus ab ore venit. Te duce Castaliis admovi fontibus ora, Te duce Pegasidum numina sacra favent. Ecce ego sum facilis sumque omnibus aptus habenis; Hoc rege me aut illoc, ut tibi, diva, placet. Oro tamen vigiles ne vulgi fabula simus; Consule tu vati, consule et ante tibi. Fac sine procedant iactura haec omnia famae, Carus et amborum sit bene salvus honor. Hoc sine vita magis morte est metuenda profecto, Sana mortales hoc sine mente carent. Te mea Calliope rationibus urget honestis, Vincere te iustis nititur et precibus. Non spernenda igitur quoniam petit aequa, sileto; Hoc etiam leges non vetuere tuae. Quo ducis vultus, servato iura Quiritum; Praetorem in causa te quoque finge mea. Semper et hoc etiam libuit meminisse, dolebis; Sis memor id versus praemonuisse meos. Ocior emissis cadet haec tua forma sagittis, Nec poteris vati consuluisse tuo. Debile forma bonum; noli tu credere formae Crescendo mirum est, fit tamen illa minor. Exue mente gelu durum et adamanta metumque, Et gelido silicem discute corde tuum. Carminibus nostris converte benignius aures; Iucundis vatem respice luminibus. Donec Iuno gravis, donec turrita Cybelle, Marsque ferox, Hebe candida, Pluto niger, Dum ferus Alcides fuerit, dum imberbis Apollo, Facundus Maiae filius atque Iovis, Faunus atrox, Satyrusque levis, caecusque Cupido, Exsul Saturnus, Panque per antra celer, Dum fecunda Ceres, vaga Cynthia, laetus Iacchus, Cana Themis, Pallas provida, nuda Venus, Cloelia, tam nostri longum referentur amores, Clari cum coetu posteritatis erunt. Post cinerem nec fallit amor; mea Cloelia, vives, Deque rogo tolles invidiosa caput. Tu semel horrenti ponas e pectore tantam Duritiem, et votis annue, diva, meis. Optima tu tantis medicina furoribus una es, Et potis es misero tu dare mitis opem. Tu decus atque omni mihi cura perennis in aevo, Terminus in vero nullus amore datur. Te nostri flectant gemitus lacrimaeque cadentes, Molliat aut animi longa querela mei. Quod faciam si nil mihi verba precantia prosunt, Si nil singultus blanditiaeque valent? Improbus Haemonias quaeram iuveniliter herbas, Artibus et magicis docta iuvabit anus. Omnia carminibus dudum cessere protervis; Testis, si desunt cetera, Colchis erit. Gramine Phasiaco taurum superavit Iason; Nec timuit caecas solus inire domos. Navigiis Circe frenavit carmine puppes, Vertit et in varias corpora mille feras; Et sua carminibus tutatur olivia pastor, Carminibus Daphnis vectus ab urbe domum est. Quod superest magicas fugiam male sanus ad artes, Poscenti nec opus sancta negabit anus. Illa veneficio succisque potentibus usa Paene deos omnes vincit et una deas. Ex agris in agros pingues traducit aristas, Et lunae celeres vertere posset equos. Intempestivos Phoebi modo provocat ortus; Cum volet, haec eadem tardius ire iubet. Saepe solet summo deducere sidera caelo Praecipitesque brevi carmine sistit aquas. In caput et fontes subito violenta recurrunt Flumina, cum ventis imperat illa mari. Non exspectatos sine nubibus afferet imbres, Atque altas media pellit ab urbe nives. Suscitat illa novas luctanti in pectore curas; Si libuit, forti pectus amore vacat. Vidi ego letiferum atque insanabile vulnus - Mirum! - carminibus diripuisse suis. Vive diu, mihi dulcis anus, spes maxima nostri, Caelestes inter semper habenda deas. Iam iam carminibus cedet mea Cloelia, iamque In casses veniet praeda superba meas. At furor hic absit, non hac eris arte paranda; Decidat ex animo protinus iste furor. Ocius in Scythicas abeant mala carmina terras, Ista veneficii carmina vana procul. Sed tibi me virtus carum probitasque laborque Reddiderint; iisdem sis quoque cara mihi. Te sequar et doctae si qua est mihi gratia linguae, Haec erit in laudes officiosa tuas. Supplice voce nefas non est audire rogantem; Dulcius esse reor quod venit ante preces. Ipsa potes vatem nimio relevare dolore Deque cupidineas tollere corde faces. Te rogo si in terris pietas viget ulla fidesque, Ut te non moveant illa vel illa parum. Dum parvas retinent furibunda incendia vires, Illa quidem modicis attenuantur aquis. Iniicies frustra tam latas aequoris undas, Haec ubi damnosa convaluere mora. Tum medicina suo melius data tempore confert, Postea vel tardum proderit helleborum. Incassum raptis clauduntur inania bobus Saepta; nihil sera pharmaca pota iuvant. Principio recte morbi relevantur acerbi, Omnia sunt levibus mollia principiis. Ocius affer opem, sunt iam sine viribus artus, Venturaeque necis comprimit ora dolor. Respice me, morior, sensim mea pectora desunt, Ut glacies calidos solvitur ante focos. Cloelia, quid cessas? Letalia vulnera sunt haec; Me docti longum vivere posse negant. Ille rogat qui te primis dilexit ab annis, Diva, in quem tete sic truculenter agis. Ille rogat, cuius dubiam regis arte salutem, Qui te, qui laudes praedicat usque tuas.
4. ad magnificum Petrum Medeicem Securum auspicibus divis Zephyroque secundo Parvula carpebat nostra phaselus iter. Ipse dabam solus moderatis lintea ventis Et solus remex atque magister eram. Dumque animis agitur remisque relinquit in alto Diffugiens longas ima carina vias, Sidereum nullae fuscabant aethera nubes, Versabant placidum flamina nulla fretum. Aspiceres summo stantes super aequore nymphas Nereides festos exagitare choros. Hic cum grandaevo Doris sedet humida Nereo, Et sua cum Melite iussa Thalia notat. Huc Clymene curas assueta referre deorum, Huc Maera ad fides docta movere pedes. Panope et Doto solitisque Ianira feruntur Piscibus, et patrem per vada salsa petunt. Huc ea quae hospitio fessis est commoda nautis Et reddens pulchros Callianira viros. Cum Nese ante alias facie praestantior Opis Atque Thoe subitis cursibus acta venit. Xantho dehinc facilis vehitur delphine recurvo, Xantho caerulea despicienda toga. Prospicit hanc Halie flavoque Lycorias ore, Cui laevum cingit Deiopea latus. Cymothoe liquidas celeri pede currit in undas, Et Glaucem Sotias Amphinomeque vocat. Tergaque phocarum balaenarumque fatigant Spio, Ephyre, Drymo, Phyllodoceque simul. Hoc Thetis et velox Cydippe Ianassaque tentant, Hoc quoque Nemertes atque Ligea facit. Dynameneque potens et splendida saltat Agave Undifluisque humeros tecta Arethusa comis. Clio hic et Beroe simul Oceanitides, hasque Lactea consequitur non Galatea procul. Illic Cymodoce gremio quae concipit aequor Et vaga quae circum cursitat Amphithoe. Exquirit madidas recta Orithyia sorores Deque tot Actaee litore sola iacet. Hic Proto et niveas nudata Pherusa papillas Quaeque ligat fluxos mollis Iaera sinus. Asperide et saxis Amathea morantur in altis, Praecipites et ab his dissiluisse timent. Dexamenem clamat crines religata fluentes, Dum residet rudibus Callianassa iugis. Magnaque pars undis passim errabunda vagatur, Occupat haec scopulos, haec canit, illa natat. Otia tunc tellus atque otia pontus habebat Aetherque ex omni parte serenus erat. Dumque una in vasto colludunt gurgite nymphae Et capiunt variis otia grata modis, Ecce leves tergo reseratis cautibus Euri Exagitant crebris aequora turbinibus, Discutiuntque atris collectos nubibus imbres; Nam sola Hadriacae nube teguntur aquae. Incipit ecce gravi fremitu consurgere pontus, Et tumefacta ratem fortius unda movet. Aequora canescunt graviter spirantibus Euris, Tum pelago late turbida crescit hiems. Nereides gelido sese immiscere profundo, Et laetae sedes mox petiere suas, Qua nulli strepitus, ubi nulla potentia saevi Hippotadae, et nullae tuta per antra minae. Lintre sed in parvo ceu qui nil tale timerem Ad fera desuetus bella relinquor ego. Conantem antennas atque udum ponere velum Letiferi prohibet vis furibunda Noti. Nec veluti primum nunc remigis atque magistri Munus ago totum, me modo clavus habet. Nec rudis ad patrios potui dare carbasa portus Aut proram tutis vertere litoribus. Nam Zephyrus solito mea vela licentius implet, Vixque secat summas acta phaselus aquas. Continuo - mirum! - tumidas exardet in iras Sideraque erectis fluctibus alta ferit. Circius hinc rapido prosternit cuncta fragore Et remum trepidis corripit e manibus. Impediunt nostros horrentia flamina cursus Improba, nec puppim quo cupit ire sinunt. Summaque convexi videor nunc tangere caeli, Cum stetit in dorso parvula cymba maris. Cum vero in praeceps rapitur Phlegethonta canemque, Et reor infernas posse videre domos, Advolat ante oculos totiens mihi mortis imago, Invalidae quotiens imminet unda rati. Sedibus interea malum Vulturnus ab imis Extulit; hunc humeris portat in astra suis. Maximus hinc decimae cumulus super intonat undae, Qui necis et nostrae iura salutis habet. Quid faciam ignoro; spissis incincta tenebris Errat velivolo nostra carina salo. Deucalioneas effudit Aquarius urnas, Et celant medium nubila nigra diem. Nec mihi commoditas hiemis datur ulla videndae, Cum nisi fulmineo terreor igne miser. Africus et Boreas una Eurus et horridus Auster Arbitrio versant aequora cuncta suo. Inclyte rex, fessam, regum placidissime, puppim Respice, et huic aliquam protinus affer opem. Non in fratre Iovis, Pharia nec in Iside spes est Ulla, nec in magno te sine magna Iove. Annuit ille mihi dudum, tamen anxia coeptos Non peragit cursus te sine cymba suos. [Inclite rex, fessam, regum placidissime, puppim,] Totque pio nutu bella fugare potes. Me rape naufragio furibundo et turbine ponti, Extrahe me Stygiis, rex animose, vadis. Aeoliosque suo compesce in carcere ventos, Saevitia qui me circumiere sua. Redde mihi teretem (solus potes omnia) malum, Et remum et summo lintea rapta polo. Da mihi spirantes velut olim molliter auras, Ut prius et placidum postmodo redde fretum. Effice mox portus teneant data vela petitos, Cum dabitur manibus littera nostra tuis.
5. ad Rubertum Puccium Praetereunt anni sensim volitantque fugaces, Nec morti pietas subtrahit ulla moram. Nec tercentenis potis est placare iuvencis, Compescit Stygio qui Geryona vado. Umbra sumus. Quid enim nobis blandimur inertes? Erramus nosmet decipimusque palam. Maxima velocis quid amamus tempora vitae, Mortali quando nulla parata quies, Sitque terenda semel gelidi via pallida leti, Seu rex seu praesul sive colonus eris? Sub medioque die nusquam nusquamque sub Arcto, Saltibus Eois occiduisque simul, Pars pelagi nulla est, locus est neque tutus in orbe Ullus, in exitium terra fretumque subit. Mitius est animo fortique aequoque ferendum, Si quid mutari, docte Ruberte, nequit. Abstineas frustra bellis et Marte cruento Et ponti raucis fluctibus atque minis. Nequicquam effugies autumni tempore ventos Et frustra aestivi torrida signa Canis. Est adeunda brevi tandem Proserpina cursu Et vigil infernas Cerberus ante fores; Visendusque Charon, pigrae quoque flumina Lethes, Et Danai post haec exitiale genus, Vultur edax Tityi, mediis quoque Tantalus undis, Sisyphus, Ixion, perpetuusque labor. Tum linquenda domus, seges, aera, libellus, et uxor, Et tibi si qua magis grata fuere prius. Fallitur haud aliter qui carpit nocte quietem, Dum vagus in somno debitor errat inops. Argentum et gemmas optatumque invenit aurum, Mox gremium et laxos aggravat ille sinus. Sollicitusque oculos nunc huc, nunc explicat illuc, Aureaque effossi iugera signat agri, Thesaurumque animo tumidus partitur avaro, Dum putat aeternos laetus habere dies. Creditor hanc partem capiet, qui faenerat, illam; Hanc mea multiplici supprimet arca sera. Ast ubi secessit vacuas sopor altus in auras, Irrita delusae gaudia mentis habet. Vana soporiferi tunc cernit praemia somni, Tunc stupet, et stupidum maximus horror agit. Posthabitis gravibus, mortales, vivite curis; Mors nimium rapido praevolet ecce gradu.
6. ad Caesarem sodalem suum Haec tua Pierriis oravit epistula verbis, Artibus ut doceam te quibus erudias. Flagranti studium quod mente capessere fas est, Accipe; sic paucis consuluisse velim. Aevum iucundis neu vatum contere nugis, Otia nec longis obrue in historiis. Laude et honore carent hac tempestate, soluto Qui pede vel versu splendida gesta ligant. Non nunc Maecenas, non Scipio, Lentulus alter, Non Cotta, aut Fabius, Sullave largus adest. Praetereo leges nodosaque iuta Quiritum; Nam minus haec pretii plusque laboris habent. Esurit historicus cum vatibus atque togatis, Haec data sunt adeo tempora avaritiae. Neve velis medicas etiam sectarier artes, Rara quibus dantur praemia, rarus honor. Plura quid heu prodest novisse Coronide nato? Caesar enim tandem re sine nullus eris. Rerum igitur potius mens sit cibi noscere causas, Unde solo veniat fulgor et unde tremor; Cur gelidas minuat, cur Thetis adaugeat undas, Aut quare iratus Iuppiter ipse tonet; Fontis in aestivo cur tempore frigeat unda, Rursus brumali cur tepet illa die; De caelo quare labatur stella sereno, Imbrifer aut subitas cur ferat Arctus aquas; Cur meliora diu sectis genitalibus exstent Bruta, sed eunuchum summa libido iuvet, Omnibus invideat, et cunctis detrahat, idem Mollis in obscenis moribus usque natet; Cur gruibus solis apibusque feracibus unus Rex datur, et regem fida caterva colat; Unde rapax potius volucris male concinat ore Quam cui perpetuo nulla rapina placet. Cognosces illic toto cur vertimus aevo Anteriusque manus posteriusque pedes; Anterius vertant elephasque leoque priores, Sic secus in reliquis, Caesar amice, feris; Vivaces quare permutent cornua cervi, Et cur non cervam cornua ferre vides; Cur liquidis aliquae volucres venentur in undis Piscis et in solas pabula quaerat aquas; Quoque modo fulvi si concutis ossa leonis, Ardentes flammas haec simul apta dabunt; Unde avibus pillei nullis varientur ab annis, Sitque aliter iuvenum canaque barba senum; Albescant dentes in equis, duro longior illos Post multas hiemes tarda senecta vehit; Curve minus soleant volucres potare rapaces, In turba quaedam qua ratione volant; Unde pedem citius dextrum praeponis eundo, Posterior quare, si tuearis, erit; Pectore cur servent elephasque leoque papillas, Ventre sed in molli cetera turba gerat; Et simul unde canes coeuntes saepe ligentur, Nullaque cur pictis virga sit alitibus; Cum hominum facies vitam moresque futuros Praeferat et laevae conscia signa manus; Ut duo sunt nobis data lumina sorte pedesque, Cur duo non splenes, nec iecur est geminum; Unde Molorchaei si fregeris ossa leonis, Experiare precor, nulla medulla latet; Quare oculis lepores requiescant semper apertis, Cur coitum praegnans appetat ipsa magis. Denique percipies muti cur nascimur, et non Surdi, cur sermo noster ab arte detur; Brutaque cur prono gradiantur pectore, curque Dumtaxat spectant astra deosque viri; Nil stabile aut firmum, duce ni sapientia, habebis; Promptior illius iam monumenta lege. Nata boni cunctis mortalibus una cupido est, In quo meta datur sollicitudinibus. Hinc gravibus curis solacia magna rependes Atque animum poteris nobilitare tuum. Hinc tibi venturae felicia tempora vitae, Hinc decus aeternum formaque semper erit.
7. ad Naldum poetam Quid sit amor, docti cecinerunt plurima vates, Vera minus quamquam consona rebus erant. Vis tamen ingenii fuerat quibus acrior, illum Sic tandem numeris explicuere suis. Est amor insidiae, pax, bella, dolorque iocique, Spes, furor, anxietas, gaudia, cura, dolus, Credulitas, lacrymae, fraudes, suspiria, risus, Suspicioque gravis, deliciaeque breves, Nuda salus, tenuisque fides, non tuta voluptas, Gratia, blanditiae, perpetuusque timor. Is puer est, geminos cui candida nectit ocellos Vitta et fluentes myrtea serta comas. Arcum laeva tenet, succensas dextra sagittas; Gaudet atrox pharetra circumeunte latus. Corpus ventosis nudatum sustinet alis, Virgineus niveo spargitur ore rubor. Quem memorant etiam domitis mortalibus ausum Fortiter in superos mittere tela deos. Credidit hoc simplex sub caeco errore vetustas, Et nostri credunt tempus ad usque meum. Quam bene temporibus servati plaudite nostris, Quaeque canam placidis auribus accipite. Vera loquor, nec vos errare diutius aequum. Discite, non vanis fallor imaginibus. Est amor effrenis coeundi et summa voluptas, Criniti quotiens intepuere mares. Sed furor et rabies idem vehemensque libido est, Femineum rapido sic calet igne femur. Sic Phoebus Daphnen, sic te, Lucretia, Sextus, Iuppiter Europam, Tyndaridemque Paris, Didonem Aeneas, Veneremque et Pallada Mavors, Teque ita bis genitus Gnosida Bacchus amat, Hermione, Tomyris, Medea, poetica Sappho, Sic Circe, et Phyllis Demophoonta suum. Est amor hic, iuvenes, amor hic, trepidaeque puellae, Haec est propositi meta suprema sui. Aligerum penitus si tollere quaeris amorem Vertereque illius funditus imperium, Subtrahe flammivomo mulieris ab inguine sulphur, Atque Cupidinei sint sine teste viri. Tunc frustra hunc videas teretes iactare sagittas; Non puer aut iuvenis, non erit ille senex. Non gerit in manibus tensum victricibus arcum Et decus ex humeris decidet omne suis. Nec sibi per totas erit ulla potentia terras, Sed caelo et liquidis ibit inermis aquis. Multa mihi iuvenum debetur gratia; per me Hactenus ignotum nomen amoris habent.
8. ad Franciscum Portinareium Felix est nimium ter io quater ille beatus, Versat qui proprio rura paterna bove, Contentus modico qui vivit liber ab omni Faenore, ceu prisci consuluere senes, Bellica cui molles non rumpunt classica somnos Tympana, seu rigidae voce fremente tubae, Qui fora, causidicos alternaque iurgia lites Horret, et externs exagitare choros, Fulguraque impavido spectatque tonitrua vultu, Nec tumidum gravidis puppibus aequor arat, Qui neque nobilium nec amici principis ambit Limina sollicito Caesariana pede. Ergo nova gaudet vestire propagine fagos, Pressaque mella cavis imposuisse cadis. Servat et in viridi pascentes valle iuvencos, Errantesque haedos prospicit atque greges. Hinc multo resecat steriles moderamine ramos Aut caesos pomo fertiliore novat. Pellit et hirsutas in amoena salicta capellas, Seu pingues longo vellere nudat oves. Cum gravis autumnus cinctum caput extulit undis, Poma recurvatis carpit ab arboribus. Primitiasque tibi, pater o Silvane, quotannis Munera servatis finibus illa gerit. Iucunda interdum platani requiescit in umbra Sub liquidae murmur transilientis aquae. Si fera saevit hiems ventis nivibusque geluque, Fulmineos sequitur per iuga montis apros. Saepe leves cervos, capreas, leporemque fatigat, In sua vel pictas retia trudit aves, Seu fallit visco nemora inter densa minantes Garrula neglectae proelia Nyctimenes, Strymoniasque grues laqueo, nunc gurgite pisces Mentitis unco decipit aere cibis. Dic quibus haec curas penitus non demet edaces Vita per aeternos invidiosa dies. Turgida siccabit redeuntibus ubera capris, Seu fetus reddet matribus ille suos. Hornaque de quarta depromet vina lagena Et sibi non emptas afferat iste dapes. Quas tunc delicias, tacitum quae gaudia pectus Concipiat, raris cognita dona viris! Commoda solus habet magni feliciter orbis Ille vel invitos ad sua vota deos. Me sinite in collem vestrum secedere vatem, Si bona tot possunt praemia culta dare. Mittite me insana raptim discedere ab urbe; Praesidium votis sit modo villa meis. Pone magistratus censusque relinque superbos; Praemia rus vati candidiora dabit. Cede opibus nimio quondam sudore parandis, Cede supervacuis sollicitudinibus. Pendeat hinc humeris Berecynthia tibia nostris, Ter pede quo pubes rustica pulset humum, Saltantes Lyda spectem saltante papillas, Cum fuerit subitis concita Lyda sonis, Hinc lyra, crinitus qua me donavit Apollo Duxque Medusei Calliopea chori. In mea me culti comitentur rura libelli O Flaventisque adsit Cloelia culta comas, Qua sine grata nihil mihi lata rosaria testi, Quicquid et Eoo litore mittit Arabs. Est satis haec felix, sed erat felicior aetas Quam nostri longum posteritasque colit. Quam bene Saturni laudarunt saecula vates Aurea, quo nullus tempore limes erat, Quo caedes hominum nullae, non bella, nec hostis Notaque simplicibus nulla rapina viris; Frenaque non sonipes, nec cymbas senserat aequor; Nullus erat recto tramite sulcus agris. Cerva nec hirsutos secreto in monte leones, Sola nec immites horruit agna lupos. Tunc neque livor edax, nec amor sceleratus avari, Rixa nec insidiae, tunc sine fraude dolus. Sancta gravi tellus sine vomere cuncta parabat. Glans simul et lauri mella fuere cibi. Pocula iucundi fama referente benigna Nectaris et nivei pocula lactis erant. Iustitia atque fides inter mortalia passim Corpora perpetuas tunc habuere moras. Cur bene non licuit nasci mihi rege sub illo Atque ipso vita sceptra tenente frui. Sic superis visum, tribus atque sororibus olim, Sic erat infantis volvere fata nefas. Lento igitur curas hominum damnamus inanes, Dum fugiunt magni noscere iura poli. Absque metu penitus vel spe quodcumque futurum est Volvitur, et quicquid debuit esse fuit. Solliciti frustra modicae data tempora vitae Ducimus et rerum caeca cupido trahit. Mortales, animo vacuas deponite curas Atque supervacuos solvite corde metus. Lucida perpetuo variantur sidera cursu, Arbitrioque regunt inferiora suo. Maxima sed parvi faciunt discrimina motus, Quandoquidem stellae vis sua cuique subest. Omnibus infuso dependet finis ab ortu; Ille facit mores amplaque regna capit. Hinc vitia et clades et vitae commoda surgunt; Hinc data paupertas, hinc oriuntur opes. Fatorum series latum dominatur in orbem Et circumfusas temperat orbis aquas. Percipiet nemo fasces munusque negatum, Fortunam instantem vertere nemo potest. Fata nisi leges vitaeque necisque tenerent, Totane sub cineres Troia redacta foret? Num pius Aeneas vexisset sacra per undas, Esset et in Latio Troia novata solo? Nutrissetve Remum simul et lupa feta Quirinum, Liquerat in madida quos Tiberinus humo? Castrane finitimi penetrasset Mucius hostis Solveret ut cives obsidione suos, Solus et opressam salvasset Horatius urbem Rupissetque fidem Cloelia virgo suam? Hannibal ingentem iurarat perdere Romam Et Capitolini sternere templa Iovis, Saepe laboravit Fabium delere morantem, Fregit apud Cannas signa Latina truces. Quando aliter visum est fatis dominantibus, idem Mox dedit in turpem saucia terga fugam. Aemula Romani tandem Carthago senatus Dilatum accepit sustinuitque iugum. Postea cum membris pugnavit Roma suismet, Movit et horrendus civica bella furor. Sulla modo exsultat, Mario modo cedit ovanti, Et modo Sulla iterum victor in urbe furit. Nunc Marius consul, nunc exsul, ab exsule consul Fortunae varium sensit utrumque gradum. Roma nihil maius Magno tulit aurea quondam Saltem disiectas post Mithridatis opes. Quin etiam caelo Caesar demissus ab alto, Dictator postquam maximus urbis erat, Dum regeret parta cives in pace togatos, Auctorem dirae moverat ante necis. Praemonitus totiens verbis totiensque tabellis Non potuit leti sistere fata sui. Vulneribus late fossus pater urbis et orbis Ante senatorum concidit ipse pedes. Cetera quid memorem? Quae non sunt frontis apertae, Ecce dapes obsunt: cocta venena iuvant. Debilibus longa est, validisque brevissima vita; Non pudet hunc proavis degenerare suis. Aptior hic citharae, sinuosis legibus alter; Alter aquis, Marti deditus alter erit. Ille loquax, teneris furabitur alter ab annis; Unus adulter erit, proditor alter erit. Haec immaturos potu festinat abortus, Privignos odit saeva noverca suos. Pectoribus nostris unde haec discordia, et unde Labitur humanum crimen in omne genus? Non nos causa prior, nec nos male lauta paramus. Cogimur: astrorum fors violenta rapit. Fatorum hoc opus est; fatis nam cuncta reguntur. Sorte decet tacitum vivere quemque sua. Scire nefas data sit cur tanta licentia fatis, Succumbuntque artes et ratione vacant. Est rata cuique dies rerumque immobilis ordo. Nil sanus quod iam plura queratur habet. Victori prudens credit sua carbasa vento Nauta per Hadriacos Illiyricosque sinus. At Saturnus adhuc Latiis latet abditus oris, Aureaque ulterius saecula non redeunt. Iuppiter est lati summus regnator Olympi, Sub quo nunc aetas sanguinolenta viret. Aurea prima fuit, post hanc argentea, demum Aenea successit, ferrea posterior. Tu mihi Parnasi solitos concede liquores. Nil mihi cum ferro, rura beata sequar.
9. ad magnificum Laurentium Tornabonium Improba volvuntur damnandaque saecula duro Et chalybe et ferro perniciosa magis. Spes hominum variae turritis urbibus errant, Cura, laborque gravis, sollicitique metus. Perpetuus regum postes colit ille superbos, Ad fragiles inhiat qualibet alter opes, Congesto semper victurus pauper in auro, Pinguibus et laetis inrequietus agris. Tollitur is plausu tumidus populique favore, Sublevat hunc vulgi mobilis aura sui; Vel rabiosa foro triplici sua iurgia vendens Artifices iras doctaque verba locat. Bella placent illis, strepitus clangorque tubarum, Subque Iove in gelida sternere corpus humo. Non timet aequoreas alius dare vela per undas, Trux nimium atque audax indomitumque genus. Maius opus superest, sumptis secat aera pennis; Mentiri Icariae non patiuntur aquae. Vix sua iam superis caelestia sidera restant; Sunt quoque vix summo sceptra relicta Iovi. Difficile insanis nihil est mortalibus usquam, Gens humana levis rumpit in omne nefas. O scelus indignum! Contra sua quisque resurgit Commoda; victuros deperiisse iuvat. Nec videt occasum, primos nec respicit ortus, Cum premat obtusum saeva Megaera caput. Iucundam video raros novisse quietem, Quos bene felices Iuppiter aequus amat. Labentis memores alis pernicibus aevi Tempora mente deum non reditura tenent. Vera nimis sunt haec; patulas quid clauditis aures? Vivite securi, dum pia fata sinunt. Immanes peragunt subito data pensa sorores Et coeptum nulli Parca revolvit opus. Festinat cursu rapidissima vita citato, Nescia momento frena tenere brevi. Obvia sed rapidis mortales pectora fatis Sponte ferunt, dirum nec Phlegethonta timent. Marmorei supra nemo sua culmina tecti Suspicit, aut quibus est vita tuenda modis. Efferat hunc terras victoria laeta per omnes, Illum astris reddat garrula fama parem. Caesareaque alius resupinus in urbe vehatur Conterat et validis fortia colla Syris. Fortunatus erit paucis tamen inde diebus, Fiet adhuc turbae fabula longa suae. Pinus enim Zephyris agitatur saepius ingens; Fulgoribus montes et iuga summa micant. Impulsu celsae turres graviore recumbunt, Quassantur nullis arbuta tuta N otis. Me mea secreto tellus lare conterat imo, Naturae modicis sit satis et minimis. Frigora ne timeam, pluvias, ventosque nivesque, Ut solem et fures submoveamque lupos. Tunc mihi paupertas requiem sine labe perennem Praebeat et somnos det sine lite graves. Vertite propositum, rapidae ne occurrite morti; Maxima prae oculis mortis imago sedet. Novi ego qui verbis mea dicta probavit apertis, Navigat Hadriacas dum semivivus aquas, Cumque procellosis luctantes fluctibus Euros Sensit et in caeco turbine vela daret. Utile consilium est coeptum revocare tenorem, Aurea si vobis grata futura quies. Nemo diu tute potuit se offerre periclis; Haec qui saepe fugit, repperit illa semel. Non tamen edico fore nocte dieque timendum, Verum quod medium est inter utrumque velim. Iuppiter omnipotens ex alto ridet Olympo, Si plus quam satis est quem trepidare videt. Dum fas est, longum praestet modo vivere; magnum est Vita decus, summum vivere posse bonum. Fingite vos caeli terras de parte serena Cernere suppositas, flumina, prata, lacus, Europamque simul Libyamque Asiamque potentem, Et circumfusum qualibet Oceanum: Protinus esse nihil referetis clamque palamque. Cur ergo in praeceps tenditis exitium? Tollite nunc mentem; furor est sperare caducis Floribus hoc ipsum . . . . . . . . Vivendum recte solo virtutis amore Turpibus eiectis corde cupidinibus. Haec immortales, nos haec facit una beatos, Aeternis eadem persimilesque deis. Pallida mors aequo passim pede regia pulsat Atria, plebeias ruricolasque domos. Socraticis debent ornari pectora curis Et sana vitam ducere lege decet. Ad Styga vel tenebras numquam ruit inclyta virtus Alta petens, humili nescia stare loco. Magnanimi, revocate animos et vivite fortes, Sic vos Lethaeas effugietis aquas, Et cum fatalis fulgebit Lucifer horae, Pervigil ad superos gloria pandet iter.
10. preces pro Peccirocina Phoebe, gemellipara sate diva patre Tonante, Huc ades intonsis, inclyte Phoebe, comis, Huc ades et medicis, Iove nate, potentibus herbis Huc celer assueta qua potes arte veni. Cynthie, tam graves morbos expelle iacentis, Subdita quam gelide febris adusta terit. Obrupta sub terras semel est Latonia Phoebe, Huius ubi exagitat languida membra calor. Efficito ut solitae redeant in corpore vires Et redeat placido qui prius ore color. Si iustis flecti precibus dignabere, venti Nostra nec Aeolii per freta vota ferent, Serta tuis templis suspendam, at tura cremabo Mascula, mox calidis rite litabo focis, Maximus ante aras fulva tibi fronte iuvencus Et grege de toto pinguior agna cadet. Phoebe, canam Daphnes primos ego gratus amores, Cum cithara pharetram, laurigerasque comas, Clamantem et totiens Amphiona - pone sagittas, Parce his, et . . . . cuspide fige precor, Delphos ut et Tenedos Patareaque regia soli Serviat atque adytis terra superba Claros - Admetique boves fetaeque Coronidis ignes, Inque arcus odium telaque prompta nimis, Teque Iovis meritas modulatum pectine laudes, E regnis pulso iam patre caelitibus. Traiectum innumeris referam Pythona sagittis, Qui tumido tantam ventre premebat humum, Ante nisi in capreas cervosque in cornua celsos Et tantum in dammas qui prius usus eras; Sacratosque canam vario certamine ludos Et quid in his faciat pes, rota, sive manus. Efficito ut primas capiant sua pectora vires, Surgat et in roseo qui prius ore color. Haec et plura canam graviori, Phoebe, cothurno Et pede quo claudi fortia bella solent.