CroALa, 2025-04-20+02:00. Nodus BONOMO.dian-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/BONOMO.dian-01.xml.
Incipit Ludus Dianae coram Maximiliano rege per Sodalitatem Litterariam Danubianam in Linzio Mercurius praeludio missus a Diana ad spectatores loquitur. Pennata gesto calcibus uestigia Tectus galero et hac in aula prodeo, Atlantide olim quem creatum praedicant, Fidus deorum et qui dearum nuntius, Hominum sagax et foederum caducifer: Mandata uobis iam fero Triuiae deae, Nemorum latebris et feris quae praesidet, Uenationis et magistra regia, Faunis, Satyris, Nymphis comitata agrestibus, Siluano, Iaccho et putido Sileno. Haec Maximo regi est datura Aemilio Arcum, pharetram, cuspidas, rete et canes, Sibi offerens uenationum insignia, Uictamque se dicet per egregium uirum Uenationis omnis expertissimum. Vos auribus sed cuncta nunc prehendite! Alis leuatus ipse ad astra hinc euolo. Actus primus. Diana cum Nymphis, Satyris et Faunis reliquaque sua familia, singuli suis insignibus ornati et induti, regem alloquitur. Caesar, aue, auspicio superum qui dirigis orbem, Quem decorat Romanus honos, cui uiuida uirtus Per uarios casus, per mille pericula rerum Hoc peperit regnum; gestis qui cedere nescis Caesaribus priscis, et adhuc meliora supersunt. Aduenio supplex genubus prostrata sacratis, Quam coluit crebris aris ueneranda uetustas Atque Ephesus memori tot iam per saecula templo Donauit; Triuiam uates dixere priores. Mansit honos nomenque meum: mihi numina ruris Siluanus Satyrique leues Faunique salaces Et Bacchus socio Sileno in cespite sacrum Struxerunt; me magna cohors comitata sororum Oreadum Dryadumque simul. Solemque niuesque Pertuleram, inque humeris tot retia ferre sub aestu Non piguit costisque cutem deducere ceruis. Nec minus et nostros ornarunt undique postes Arcubus et iaculis captiuarumque ferarum Pellibus et uotis mortales mille uocarunt, Donec in Austriaca quidam felicior aula, Ducit Auentina ueteres qui ex arce parentes, Progenitus. Superans atauos uirtute priores Uenatu oppressit siluas cautesque petiuit Ignotas antehac homini: non ulla ferarum, Non uolucrum secura colit montisue cacumen Siue profunda lacus: penetrat montesque lacusque, Et manibus pedibusque ferox certaque sagitta, Siue capit prendens lato uenabula ferro, Seu iaculum torquet. Rideris, prisca uetustas, Herculea decorata manu; Calidonius heros Iam nihil est; quin ipsa uirum uenerata priorem Ipsa Diana colo, Fauni Satyrique sequuntur Siluanusque rudis, Nymphae et generosus Iacchus Auritoque sedens madidus Silenus asello Hunc dominum nostrisque choris non amplius haerent. Et, si me uultus non decipit, ille uideris, Ille es, Caesar! Ades, uenator maximus ille, Quem capreae ceruique timent ursique suesque Et lupus et nuper tibi missi Aquilone uisontes Quem fugiunt, qui saepe ferus nemus omne fatigas. Cedo libens, arcumque meum pharetramque nitentem Et iaculum capias, Caesar, spoliisque Dianae Laetior exultes et, quae tibi munera Mauors Iam pridem largitus erat crudelis in hostes, Exerce, his nostris placidus lenisque fruaris. Post huius carminis recitationem Diana, choro Nympharum stipata, laudes regis et reginae cum Nymphis et Faunis quattuor uocibus cantat. Ipsa in medio choro corniculata stabat, Nymphis in chorea circa ipsam salientibus et haec carmina canentibus. Maxmilianeas, Nymphae, nunc dicite laudes Et resonet nostro Blanca Maria choro. Ducite iucundas, Fauni Satyrique, choreas: Indulget festis regia tota iocis. Dedicat hanc Genio Caesar cum coniuge noctem: O nox perpetuo carmine digna coli! Actus secundus. Siluanus comitatus Baccho, Faunis et Satyris regem alloquitur. Dux, cui Maximium praestant pia sidera nomeN, Verus ab aetherio missus mortalibus orbE Cultor Olympiaci iustique aequique TonantiS, Iuris amator, oues Christi tua sceptra gubernenT, Mens uigil, ut caelo populus turbatus apertO Viuida ad aeterni tandem pius ora trahatuR, Serua commissum tibi, ne lupus intret, ouilE. Iustitiam superos obeuntem hoc orbe relictO Nobis, qui Austriaco fruimur pastore, remittaS. Victa diu Ausoniae lugubri moenia uultV Impia luxerunt et adhuc Insubrica ploranT Culmina cristati uanissima proelia GallI. Tolles laude atauos, si tu, uenerabile numeN, Occurras Turcorum armis inimicaque castrA Telis Christicolum superes Martemque tyrannuM Vrbis abegisti dum tristia bella tumultV. Tunde male infidi uenientia perfida TurcI Agmina et immanis nunc disice daemonis illuD Maumet robustum pectus, qui bella furorE Suscitat insano Germana in corpora et armA Vrbanos Christi cultus perdentia; gestiT Bellator, Stygio qui fretus robore, GeseF Perdere nos regesque pios mandare GehennaE. Ritus, heu, miseros hominum, quos si ante tribunaL In nigra perpetui mittendos Tartara fatI Nos timor admoneat, numquam mortalibus istaC Constrictos uideas animos in crimina ferrI, Intendens licet usque malum draco membra resoluaT, Perfidus exhaurit matris qui uiscera nostraE, Enses effodiens, sic undique bella parentuR. Vexati te iam cessent dominante periclA Imperii, inuictum tolletur ad aethera nomeN: Turgentes Venetos igitur tuque omine lumeN Attere felici Gallorum ac pectore totO Motus Helueticae compesce et turbida plebiS. Praecendens carmen sex uersus in capite et unum in litteris finalibus continet. Ducimus inuicto tutam sub principe uitam: Dux uerus, cultor iuris, mens uiuida, serua Iustitiam, nobis uicta impia culmina tolles; Occurras telis urbis, tunde agmina: Maumet Suscitat urbanos bellator perdere ritus In nos constrictos intendens perfidus enses; Uexati imperii turgentes attere motus. Nestoreos utinam uideat feliciter annos! Non auro redimita comas mea carmina sunto Nec sunt a tanto principe digna legi; Arte tamen contexta, diu qua nulla fuere Forsitan in nostris condita temporibus: Litterae in extremo carmen tibi fine reponunt Et sex principio carmina, lector, habes. Post huius carminis recitationem per Siluanum, chorus Bacchi et comitum suorum ad fistulam et citharam saltabant, haec carmina quattuor uocibus saltando modulantes: Siluanus, Satyri, Fauni, Silenus, Iacchus: Lasciuis pedibus chorea nostra strepet. Maximus Aemilius, coniunx et Blanca Maria Cantentur nostris hic et ubique choris. Viuite felices ambo, dum uita superstes, Et locet aetherio uos Deus inde polo! Finis actus secundi. Actus tertius. Bacchus thyrsiger, comitatus Sileno et Bacchidibus regem alloquitur. Rex, qui stemmata Auentina geris sacra, Salue, Romulidum gloria Caesarum! Osiris capias et Dionysii Quondam magnificis gesta laboribus. Bacchus nunc uocitor, laetitiae dator, Impellens animos scribere carmina: Cantantes Satyros iam tua saecula, Siluanos faciles capripedes deos, Silenum madido somniferum mero Mecum temporibus perpetuis fero Cingentes capitis tempora frondeis Sertis, sunt quibus et pinea pocula. Hi sunt, qui manibus thyrsigeris petunt Mecum colliculos celsaque montium Laeta uitiferum fronte cacumina. Sic veni calida laetus ab India Et Nysam peragrans Niliacam et plagam, Graiis et Latiis montibus inserens Radices tenui sub scrobe uitium, Dignum perpetuis munus honoribus. Hinc montes adii laetior arduos Gentis belligerae monticolas uidens Germanos, docui et pampineum nemus Per colles teneris ducere surculis. Sic Rhenana mihi culta fuit plaga Et montosa scabris rura sub Alpibus Nostris muneribus uitea reddidi Moenum cum Necaro, cum Cocero et uago Albin cumque Odera et Bacchifero Sala. Rhaeti, Vindelici, Carnioli, Styri Et longa uirides ualle Carinthii, Hinc et Austriaci, qua Cetius ferax Uinosum tumido Danubio caput Infert uinifluis comminus uuulis, Me uineta locis editioribus Consecrasse sacris carminibus canunt. Me sic clara Vienna Austriaci soli A uino nitidum nomen habens bono Cantat Bacchidicis iam Ad quae conueniunt milia plurima Faunorum, Dryadum et siluicolum deum, In primis referunt qui meritas pio Laudes Maxmiliano imperii duci, Urbem tam celebrem qui sinit orgiis Et natale solum muneribus meis Impleri et fieri Bacchica gaudia. Post recitationem illius carminis "conticuere omnes intentique ora tenebant" et mox recitator choriambi huius ad pedes regis prouolutus lauream his carminibus a rege petiit: Siqua mihi est uirtus doctrinaque, maxime Caesar, Imponas capiti laurea serta meo. Per superos ego iuro tibi et per sceptra Tonantis: Cantabo laudes hic et ubique tuas. Poeta igitur caerimoniis solitis per manus regias creato, totus chorus gratiarum actiones regi cantauit tribus uocibus. Regis aeternas resonemus omnes Incliti laudes, nitidae coronae Serta quod docto dederat poetae Sylesitano. Tuque susceptum uideas honorem, Ut sacris dignum facias Camenis Neue te torpor, furor aut libido et Quaestus obumbret. Liber in uastis memorare siluis, Ut canas laudes probitate partas Asper et contra uitiis fauentes Cornua tollas. Sic tibi totum celebris per orbem Fama nascetur rapidum per Histrum, Vistulam et duras Codani per undas Et uada Rheni. Finis actus tertii. Actus quartus. Silenus, asello insidens et cantharum ansa attrita et contusa extendens, uacillante et titubante lingua et cruribus tremulis regem alloquitur. Clarus Auentino quondam qui sanguine cretus, Iam faueas nostris, Maxmiliane, iocis. Silenus sedeo pando temulentus asello Et negat officium pesque manusque suum. Est animal, toto quo nullum pigrius orbe Uiuit, quod tergo corpora nostra gerit, Pendula demissis cui torpent auribus ora Et lento graditur bestia pigra pede. Aera rugitu clamoso et commouet ore, Cerberus obscuris ut solet ater aquis, Officiumque suum duro nisi uerbere discit, Dum crebro baculo terga relisa sonant. Illis nunc faueas, rex Maxmiliane, rogamus Atque hos Caesareis, rex bone, pasce cibis. Hinc rursus silentium et pocula aurea et paterae per regios pincernas circumlatae, et inter pocula pulsata tympana et cornua. Finis actus quarti. Actus quintus et ultimus. Personae ludi omnes in unum chorum congregatae gratiarum actiones agunt, Diana loquente et uniuerso choro quattuor uocum concentu singula carmina repetente et ueniam abeundi petente his carminibus: Viuite felices ambo, Caesarque torique Consors: Nestoreos fata dedere dies. Caesar, ad occasum felix sis solis ab ortu et Uiribus inuictis regna solumque tene. Multiplicem uariet sobolem tibi Blanca Maria Et ducibus terras impleat Austriacas. Tardior extremae cum uenerit hora senectae, Collocet omnipotens laetus utrumque polo. Maxmiliane, uale, ualeas iam, Blanca Maria! Iam repeto siluas casta Diana meas. Post ludum actum diuus Maximilianus altera die conuiuio regio omnes personas refecit. Quae erant numero uigintiquattuor. Actores regiis muneribus donauit. Sodalitas illa carmina subiecit. Perlege Germanas, rex inuictissime, Musas, Auspicio crescunt quae modo in orbe tuo, Has olidi quamuis tetrique odere cuculli Et quos barbaries mitraque lata grauat, Qui nos mordaci rabioso et dente lacessunt Infamantque suis carmina nostra dolis. Quodsi de sacris aufferrent carmina libris, Horae septenae nullius ore forent. Hos merito spernis nobis tua munera larga Distribuens, refouens aere, fauore, lare; Unde tibi merito pulsant tua plectra Camenae Et te perpetuo carmine ad astra ferent. .