CroALa, 2024-11-09+01:00. Nodus BOLOGNI.cand-02.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/BOLOGNI.cand-02.xml.
1. Venetae classi in Turcos proficiscenti felices | ominatur eventus, originem Venetae urbis | obiter complexus Bella parant Veneti Turcos fusura ruentis, Iam nova velivolo classis itura mari est. Vota mea expectant quales diuturna triumphos, Expectat Venetos gloria quanta patres! Nunc erit Euboicos ulcisci clade labores Tempus et iniusta corpora caesa manu. Aeole, ventorum flatus emitte secundos Impleat ut facilis candida vela Notus, Et fluctus mulce placido, Neptune, tridenti Tranquilla ut tutas praebeat unda vias. Caeruleus Triton lituo comitetur adunco Exanclaturas barbara bella rates. Gratia magnanimo summa est referenda Leoni: Solus is eversas sustinet orbis opes, Cumque premat populos crudeli caede Pelasgos Turcus et in Latium bella cruenta paret, Hic pro communi solus capit arma salute Caedit et hostiles, Marte iuvante, manus. Dii faciant igitur Pelopea per oppida turmas Diffusas nostro pellat ab orbe procul, Nec prosint celeres mitti post terga sagittae Quas iacit averso perfidus hostis equo! Ferre iugum discat Venetum superata Corinthos Et Lacedaemoniae diripiantur opes. Omnia quae bimaris spacio clauduntur ab Isthmi Oppida sint nostri sub dicione Ducis. Quis neget antiquis Venetos ex urbibus ortos, Romanae ac Phrygiae nobilitatis opus, Iure gubernandas quibus ingens cedat habenas Qua circumfusa cingitur orbis aqua? Fundamenta tibi veteres, Aquileia, Quirites Obvia barbaricis opposuere minis. Italiam suetus terrere, exterritus abs te In Latiam rueret ne ferus hostis humum. Corniger hinc imis qua se liquentia ripis Fert, Opiterginas Ilion auxit opes. Inde erat Altinum, nomen de moenibus altis, Quod Tarvisani praeterit unda Silis. Hos Veneti tenuere locos, Antenora fausto Sidere ad Euganeos turba secuta sinus. Oppida condiderant Venetos diversa per agros Clara domi, bello fortia, pulchra situ. Attila Pannoniis irrumpens dirus ab oris Funditus inphanda sustulit illa manu. Terra parum tuta est, vicinas vulgus in undas, Adriaci fato praecipiente fugit. Tota suos illuc transfert Aquileia penates Et quae concordis nominis omen habet. Cura Opiterginos eadem Altinumque fatigat Ponere fortuna sub meliore larem. Tarvisio cives aliquot venere potentes, Misit non paucos urbs Patavina suos. Areolae extantes undis scopulique frequentes Hortantur subitas aedificare casas. Reicit effusas tellus aggesta lacunas, Firmato palis obicibusque solo. Huc bona comportant ingentes plurima naves, Quoslibet huc fructus terra propinqua vehit Quippe Silis Tarvisanis huc fontibus ortus, Huc Meduacus aquas miscet uterque suas, Non procul inde Athesis, Padus et Liquentia, Plabis Hostia non parvae commoditatis habent. Nunc ubi Mygdoniis fora sunt miranda columnis, Turris et assurgens sidera celsa ferit, Tollitur auratum pario de marmore templum Atria longaevi stant ubi celsa Ducis, Saepta gravem cohibent ubi diis accepta senatum, Praebebat glaucos piscibus alga toros. Moenia iam stabant, Venetis poteratque videri Exulibus magnos consuluisse deos, Si modo quae vates Apono consultus in atro Edidit eventus sunt habitura suos, Auguris antiqua veniens ab origine, qui iam Vidit ab Euganeo pila cruenta iugo: "Pannoniis regio licet ignibus ardeat omnis Noster erit domito magnus in orbe cinis. Urbs erit a Venetis nomen sumptura colonis Altera ceu mundi Roma futura caput". En cinis hic ingens factus totumque per orbem Horrescunt Venetas terra fretumque minas. Hunc illum superant bellis victricibus hostem Protenduntque amplis finibus imperium. Quid memorem Venetis ut quaelibet insula sceptris Longaque litoreae pareat ora plagae? Singula quid memorem iusto quae Marte subacta Parca vel oblata deditione tenent? Nam loca cum diris premerentur multa tyrannis Iustitia et saevo sub pede pressa foret, Sponte patrocinium Veneti petiere senatus Quo duce tranquilla pace fruuntur adhuc. Roboris hoc proprium Veneti, superare superbos, Protegere afflictos inclyta gesta monent. Dii iubeant igitur fatorumque integer ordo Omnia quae certa tempora lege gerunt: "Si qua meis fiet Venetis iniuria, si quis Caelicolis gratum laeserit imperium, Protinus extremam mittant sua sub iuga tubam Et si gens aliqua est ulteriore situ".
2. Thaliae suae blanditur cuius ductu | Candida iram posuerit, qui spe fovente | ad reconciliatam gratiam duravit Cinge triumphali felices fronde capillos Semper, io, votis apta Thalia meis. Vicimus: assiduae tandem valuere querelae Iratam nobis conciliare deam. Ergo eris ipsa mihi fulvo preciosior auro, Si potes adversis addere rebus opem. Sollicitas aegro pellis de pectore curas Nimirum ingrata est te sine vita mihi. Tu me Castalias fessum deducis ad undas Arida de sicco cedat ut ore sitis. Emathiae gelida refoves tu frondis in umbra Cum canis Icarii signa proterva micant, Securoque graves pellis de pectore curas Neve premant animum nubila fusca facis. Et, quod praecipuum est, iratae verba puellae Aspera facunda flectere voce potes. Nuper enim dominam de me mala multa querentem Molliit ante tua Pamphila mota prece. Errabam solus latam de more per urbem Concipiens animo nihil nisi triste meo, Tum solitum maestus lento pede limen adivi Et sat adhuc faciles non ratus esse vias. Interea fundens imo suspiria corde "Aeternum" dixit "ianua clausa, vale. Praecipiti infelix occumbam morte necesse est, Cedunt immodicis corpora pressa malis". Talia vix fueram summissa voce locutus, Pallentes lachrymis immaduere genae; En micat ex altera rutilans mihi stella fenestra Diripiens oculis lumina nostra suis. Candida nec servum potuit sufferre dolentem Quin oculis veniae nuntia signa daret. Tunc instaurato collegi corpore vires, Fessa pererravit tunc novus ossa vigor. Tristia tunc lachrymis nihil obfuit ora rigasse Praecipuum lachrymae pignus amoris habent. Ni spes invisam fovisset credula vitam Iam proprio caesus saepius ense forem. Sperasset quicquam si forte miserrimus Iphis Exemplo poterat tot mala ferre meo. Si nimium lenti sperasset Phyllis amantis Attica ad Ismarios vela redire sinus Vixisset, laqueo nec se furibunda necasset Demophoonteae cum rediere rates. Speranti victum dant annua rura colono Praemiaque exacti magna laboris habet. Spes etiam fuso cupientes hoste triumphum Ductores ineant bella cruenta facit. Quid? Quod saepe reos tenebroso carcere nexos Iudice sub tetrico liberat illa dea. Quin etiam dubiis longinqua per aequora ventis Litora iactatus navita fida petit. Cum mihi succurrunt quae sum dispendia passus Tot mala ferre alium vix potuisse puto. Haec aequa quia mente tuli superata laborum Meta dedit placida denique mente frui. Et si qua insomnis totas mihi ducta per horas Nox fuit immensis pervigilata malis, Nunc iuvet expertem curarum ducere vitam Et dare securo membra levanda toro.
3. poetica arte et amore contentus divitias | prorsus temnit Non peto Campanis manent mihi Caecuba proelis Apulus aut Cererem, Candida, fundat ager. Urna venaphranos servet non multa liquores Ioniumve legat navis onusta salum. Me iuvet ambrosiam Cirrhaea per avia pastum Castalio cupidam pellere rore sitim, Teque meis unam semper celebrare libellis Miratum mores, sancta puella, tuos. Hoc satis est, alii merito sine fine laborent Dives ut immensas arca recondat opes.
4. autumnum venisse lamentatur, | quo illi puella relicta rus vindemiae | procurandae gratia sit proficiscendum Pleias autumnum pulso iam retulit aestu Stellaque ferventis cessit iniqua Canis. Caerea iam curvat maternos uva racemos, Pressa suo vitis pondere tangit humum. Nunc ego desertos invitus mittor in agros Ruraque veloci cogor adire pede, Reddat ut Icarium nudo pede pressa liquorem Congesta et summos impleat uva lacus. Icare, crudeles merito luis, improbe, poenas: Nempe tulit iustas ebria cura manus. Dulcia miscuerant mortales caecuba nondum, Setini fuerat gratia ulla cadi At rabidam gelidis Acheloia pocula lymphis Tunc ope sedabant nobiliore sitim. Nullus amans charae faciem linquebat amicae Perpetuus vinctum quemque tenebat amor. Ast ego nunc solus per devia rura vagabor Nullus ubi insueto tramite fecit iter. Hic mihi non lepores canibus agitare fugaces Cura sit, aut capreis opposuisse plagas, Non querulam visco libeat fraudare volucrem, Aut prehensam incauto detinuisse pede. Haec alii faciant quorum Venus annuit igni, Omnia quis dexter vota secundat amor. Sola erit hic nobis (quis credat?) magna voluptas Nostra sub arborea vulnera fronde queri Et lachrymis veteres fusis renovare dolores Quaeque homini quondam vix patienda tuli.
5. Glaurae fontis ac loci eius amoenissimi commendatio Glaura per umbrosas gelido qui flumine valles Laberis, o Musae Pegasi lympha meae, Crediderim nymphas vitreis habitare sub undis Arcanumque aliquod numen inesse tibi, Antraque muscoso circumpendentia topho Qua non est satyris gratior ulla domus. Has ego crediderim Phaunos errare per umbras Hic placidos sedem Panas habere suam, Et Dryades festas hic exercere choreas Icarius torret cum magis arva Canis. Continuat maestas dulcis Philomena querelas Ismarii crimen conqueriturque ducis. Nulla voluptati desunt hic commmoda plenae: Hac ego perpetuo vivere valle velim.
6. somnium quo illi rusticanti puella apparuit | visa de eius perfidia suspicari Nox erat et medium rutilis iter egerat alis Cederet ut fratri rosida Luna suo Cristatusque diem cantu praedixerat ales Stellaque in aequoreas quaeque ruebat aquas, Et tandem fessa curis de mente fugatis Mulcebat placidus languida membra sopor. Tum pater emittit reseratis somnia portis Somnus et ambiguis fallit imaginibus Pronaque mens ut cuique sua est, ita lusus inanis Quoslibet intentos ad sua vota trahit. Visus eram medio Phoebi exurentis ab aestu Fessus in herboso procubuisse toro. Populus umbrosis rivo superaddita ramis Fontanas densa fronde tegebat aquas. Hic volucres querulis complebant vocibus auras, Threicium flebat garrula mater Itym. Prata colorabant varii redolentia flores Candida Puniceis lilia mixta rosis. Vix tot crediderim nituisse coloribus arva Aetnaeae quondam florida Siconiae Cum vaga Persephone, maestae pia cura parentis, Ablata est niveos flore referta sinus, Qualia Phama refert manes habitare beatos Molles ubi Zephyro calta fovente viget. Visa mihi fusis per eburnea colla capillis Candida summissa talia voce queri: "Ausus es an nostros alio traducere amores? Mobilior foliis quae levis aura quatit, Ausus es an nobis aliquam praeferre puellam? Nescio quid magni suspicor esse mali. Phoebeos anno spatium mihi longius ortus Bis traxi et noctes te sine sola duas. Tu ferus interea nostrique oblitus amoris Tu potes a vultu durus abesse meo. Interea lentus florentia rura pererras Dum recolo luctus sola relicta meos. Sacrilegae timui quotiens periuria linguae! Et tamen incautae sunt data verba mihi. Haec ne fides totiens superos promissa per omnis Te sine me nullum vivere posse diem? Quid tibi nunc Veneris si laesa potentia magnae, In poenas summi si ruat ira Iovis? Fixus erat stulte quia te meus ardor in uno Credebam nostrae mutua iura facis. Pollicitis surdas adhibere virilibus aures Exemplo discat quaeque puella meo. Fraudibus, heu, chari si sum decepta Bononi Perpetuus dudum quem mihi iunxit amor, Quid sperent aliae, cum sit fallacior alter Forsitan et plures ausit inire dolos? Nescio quem perhibent ignoto in litore Theseum Uxorem aequoreis deseruisse feris. Prima igitur Gnosis periurum flevit amantem, Ut similes luctus ipsa secunda feram". Dixerat et tenues pariter secessit in auras Indomito nubes ut fugit acta Noto. At mihi temptanti fugitivo nectere collo Deseruit fugiens bracchia mota sopor. Iam prope vecta aderat roseis aurora quadrigis, Deserui trepido tristia rura pede.
7. laus amicae Candidae cuius amori vel maximas opes | postponere non dubitat Qualis ad Eurotam gelidum Cynthumque virentem Exercet comites Delia casta suas, Talis visa mihi festas agitare choreas Virgineos inter Candida laeta choros. Quale erat egregio vitales corpore motus Sumpturum capti Pygmalionis ebur, Talis odoratis mihi Candida visa capillis Purpureo niveas fusa rubore genas. Quamque decens visa est Thebanae gloria gentis Antiope magno grata puella Iovi; Et quam Neptuno Alcinone aut formosa Celaeno Candida tantum oculis visa decere meis. Non huius similem formae se Tyndaris ausit Dicere, Dardaniae prima ruina domus. Sedula non furtim servati nata Thoantis Credat praecipua se pietate parem. Non Phrygium sicco traxit quae flumine numen Se tam constantis pectoris esse putet. Quam mihi iunxit amor primis quia fidus ab annis In socio coniux sit mihi sola toro, Atque ubi iam amborum pulsis iuvenilibus annis Albentes steterint per caput omne comae, Illa manu claudat tremulos morientis ocellos Et iubeat tecto sit mihi terra levis. Quam bene consuluit nostris Venus aurea votis! Me cepit facies digna movere deos. Nulla quidem poterat melius me exurere flamma, Conveniens votis haec erat una meis. Quae si forte fidem longum servarit in aevum Nec mentem velox moverit ira levem, Tum iuvet Hispana reliquos Tagus aureus unda Pactolusve suo quicquid in amne vehit. Pinguia Campanae nil curem iugera terrae Vertere, nil multos perdomuisse boves, Hesperidumque nihil pomaria ditia mirer, Fertilis Alcinoi sit mihi vilis ager. Attalicas vestes aulaeaque picta relinquam Quos vexat miserae crimen avaritiae. Me mea dum teneris foveat complexa lacertis Exceptum niveo Candida laeta sinu, Me sat erit charae contentum ardore puellae Immitem prisca pellere glande famem.
8. Paulo Marso poetae illustri narrat quo casu | maioribus Bononiensibus natus | urbem Tarvisium patriam habeat Marse, facis nostro senior qui tempore Marsus Credatur superas ut repetisse domos; Qui seu grandiloquo cantas fera carmine bella Maeonii vatis crederis ore loqui, Seu canis insanam versu leviore Cytheren Dura potes dulci saxa movere sono, Unde genus priscaeque mihi sit gentis origo Iamdudum nostro carmine nosse cupis. Ne me Bentivolo genitum de sanguine credas: Nobilitant parvam stemmata nulla domum, Invenias ubi turpe tamen nihil atque pudendum, Impia paupertas presserit usque licet. Sola mihi laus est umbras Heliconis amoeni Aonii fontes et coluisse iugi. Felsina virtutum studio celebrata vetusto Urbs fuit Hetrusci prima caputque soli. Mox quod possideat bona cuncta, Bononia dicta est, Seu magis a Bois Gallica nomen habet. Expulit haec proavos civilia bella perosos Horrida dum patrias vertit in arma domos. Tarvisium Venetas inter memorabilis urbes Fulgebat populo, moenibus atque situ. Inde tulit clarum Venetae provincia terrae Nomen, id emeruit scilicet illa decus. Sedibus hanc patriis profugi petiere relictis, Credibile est magnos id voluisse deos. Sic mihi Tarvisium patria est, Butinica Silisque Sic sunt carminibus pegasis unda meis. Sic mihi pro gemino Parnasi colle colendus Montellus Bromii cura domusque dei.
9. Bernardo sodali ob amoris remedium | rus eat consulenti respondet se uti consilio | non posse neque ab amica discedere Hortaris mirate meos, Bernarde, labores, Quos alit in misero pectore durus amor, Segnia magnanimus iamdudum moenia linquam Ut solvam tristi subdita colla iugo: Pulsus amor nobis longo quia tempore cedet Sollicita oblitae cura nec urbis erit. Ligna etenim accensum si non addantur in ignem Materia tandem deficiente perit, Sic et ab urenti si quis discedit amica Vincit et e sano pectore cedit amor. Vera mones, fateor: Circen facundus Ulixes Dum fugit aequoreas deseruitque deas, Ille ferox ausus Stygia descendere cymba Tergemini rediit tutus ab ore Canis. Non Phlegethonteas flammis torrentibus undas Extimuit fuscas non Acherontis aquas, Ergo qui sospes Stygiis remearit ab oris Erravit lato per duo lustra mari. Idem vel poterit Ledaeos temnere partus Et quicquid magnum fecit amare Iovem. At mihi nascenti Parcae cor molle dederunt, Non ego militiae gesta cruenta sequor. Cum me fata velint durae servire puellae, Discedam frustra, dulcis amice, mones. Si vel ad extremos cupiam migrare Britannos Audacem subito comprimet acer amor; Per terras profugum me, per freta longa sequetur, Secura nusquam me sinet ire via. Forte pererrabat caesa deserta Medusa Aeris alato cui via facta pede est. Flebat ut Andromede saxo religata marino Est iuveni lachrymis visa decere suis. Ingemuit fixus nec opino vulnere Perseus, Nil celeris cursus profuit altus equi. Ergo mihi hanc legem si ferrea fata dederunt Perpetuaque aliquam cogor amare face, Praestat amem quae me rutilis exussit ocellis Prima cupidinibus saepe petita meis. Quod si me dulci iubeat discedere ab urbe Iuppiter, invito est urbs habitanda Iove. Nam tanti non est ne sit subiectus amori, Magnorum princeps sit licet ille deum. Iamdudum vario caelum infamavit amore Omnibus et terris fabula nota volat. Ales ut ad Troiam rostro volitavit adunco Unguibus et praehensum duxit in astra Phrygem, Dum premit Alcmenam Phoebum iussisse morari Dicitur et noctes continuasse duas. Nec tantum me forma decens flavique capilli, Nec rubor ingenuo gratus in ore tenent, Quam timeo experta mihi ne succenseat ira Candida servitio facta superba meo, Ne mihi sit demum redeunti flere necesse Vanaque ad occlusas fundere verba fores. Heu, prece peccantis vix exorabilis ulla Saeva sed est nostro laeta dolore nimis. Peccavi semel, assiduis nil mota querelis Saepius occlusa iussit abire domo. Pamphila continuos gemitus miserata precantis Vix potuit longa conciliare prece: Quos ego mortales, quae non ego numina movi? Cum furerem mediis raptus amore viis. Squalida iam macies aegros tenuaverat artus, Diffusus toto corpore languor erat. Tu felix igitur superi cui vota secundant Interea sine me florida rura colas, Sitque sub arboribus Ruffam spectare voluptas Ambrosios vario flore replere sinus; Quaque sonat tenuis crepitantibus unda lapillis Mulceri querula voce canentis avis; Quaque Plavis rapidus montana labitur unda Grandiaque infesta saxa trahuntur aqua, Mirari subito chara comitante puella Diluvio mersum succubuisse solum, Obiicibus ruptis per devia rura vagari Flumen et oppositas diripuisse trabes, Cum stabulis tractosque boves ruere amne secundo Et pastorales occuluisse casas; Me sine, quem durae voluit servire puellae Sors mea, perpetuis ingemuisse malis.
10. se prius amoris irrisorem tandem succubuisse | fatetur, qui tamen a puella formosa amandi | materiam habuisse laetatur Si quis erit qui lascivum detrectet amorem, Exemplo discat cautior esse meo. Culpabam, memini, crines quaecunque puella Fuderat Aeoliis terga per alba notis, Collectos tenui vitta si forte ligarat Iccirco est gressus nulla morata meos. Culpabam graciles et lato corpore pingues, Culpabam niveas purpureasque genas. Si Venerem magnus caelo misisset ab alto Iuppiter, incassum tum mihi missa foret. Indoluit neglectus Amor sumpsitque sagittas, Exitium capiti tela datura meo. Obvia mox flavis mihi Candida facta capillis Vulnus in hac dirum funereumque tuli. Mox adamantea vinxit mea colla catena Inquit et: "Es palmae tu quoque praeda meae. Sperabasne meam tu posse evadere dextram, Nescius aeternos succubuisse deos? Illustrat nitidus radiis quae Phoebus Aeois Omnia sunt nostra regna subacta manu". Dixit et auratis in cursum tollitur alis Ambrosiaeque sacer nil nisi mansit odor. Attonitus charam cepi spectare puellam, Nil mirans tali me potuisse capi. Irrita deceptae fecit qui vota novercae Non alia facie decipiendus erat. Hanc poterat Phrygiae gelidis in vallibus Idae Dardanius Veneri praeposuisse Paris. Ardua Phoebeae vertenda ad Pergama Troiae Haec fuerat Graios digna vocare duces. Est illi facies, spectet quam si quis amator, Gorgonis admoto fiat ut ore lapis, In quam lux tremulo Phoebea refulgeat ictu, Mygdonium tamquam marmor eburque nitens. Ignea fulmineis acies iaculatur ocellis Quae crucient, non quae tela repente necent. Hunc, precor, hunc nolint anni mutare decorem, Nec roseos vultus ruga senilis aret. At mihi Nestoreos servetur talis ad annos, Contemnat reliquos dummodo fida procos. Quandoquidem audaci nemo est illaesus amore Apta erat ardori Candida sola meo.
11. somno capi nequiens citharoedo Thamyra | et cantoribus accersitis Candidam suam visit Rosida iam Phoebe pernicibus acta quadrigis Nocturno medium tramite carpit iter, Gramineosque rigat rurali flumine campos Prataque caelesti languida mulcet ope. Iam sopita viri fuso per membra Lyaeo Corpora securo deposuere toro. Felices acri qui non vexantur amore, Et quorum votis annuit alma Venus. Ille sinu charae nixus fragrante puellae Exoptat solito tardius ire diem. Ille ferox audet summis intrare fenestris Praecipites tecti fune petente vias. Hic nimium trepidam et metuentem cuncta puellam Qua petit occultum parte sequatur iter. Hic tandem celsi superato culmine tecti Gaudet sopitos conticuisse canes. Hic circumfusas stricto furit ense per umbras Diraque sanguinea cuspide bella ciet, Aerata pressos galea condente capillos Magnanimus valida fertur in arma manu. Laeta Venus rixas e summo spectat Olympo Gradivi amplectens Candida colla sui. Conscia nox pugnas stricto mucrone cruentas Spectat et audaces occubuisse procos. Ista iuvant alios, noctes ego segnis inertes Duco, manent animum gaudia nulla meum, Nec mihi sopitos placide qui claudat ocellos Est aliqua somnus percipiendus ope. Languida mi lasso pulsantur pectora mento Et vigilant curis exagitata novis. Fert animus totam, turba comitante, per urbem Ire, nec hostiles extimuisse manus. I, puer, ad Thamyram, cithara solet ille canora Mi comes in multis saepius ire locis. Deinde voca geminos dulci qui voce ministros Aequent argutae carmina blanda lyrae. Prome cadum veteris Campano colle petitum Consulis, Arvisii pocula funde meri. Sit vitium reliquis: quis enim reprehendat amantem? At me vel media nocte bibisse iuvet. Bacchus sollicitas iocundus pectore curas Et solet e timido pellere corde metus. Hoc melius nemo tenero conducit amori Quippe iocos praebet blanditiasque leves. Ipse suis flammas exiles viribus auget Ast amor exiguas ventilat ipse faces. Magnanimus tenebras, illo ducente, per atras Ibo et ab hostili vulnere tutus ero. In me coniectas, illo pellente, sagittas Mirabor cursu nil nocuisse suo. Tu modo mi radiis lucem formosa ministra Luna, quidem nosti tu quoque quid sit amor. Per tenebras quotiens petiit te Latmius heros Splendoris nimio captus amore tui! Illius exemplo dilectae limen amicae Dum peto, fulgorem da mihi, dia, tuum.
12. hyemis asperitate contempta Candidam petit, | pro qua mille pericula subire non veretur Horrida iam redeunt glacialis frigora brumae Et Boreas Scythico saevus ab orbe furit. Depositis luget silvestris frondibus arbor Et volucrum nullis fletibus antra sonant. Caerula nimboso coguntur nubila caelo Et nix suppositas occulit alta vias. Aeris infesti gelidis horroribus algens Quilibet accensos constitit ante rogos. At mihi correptis talis calor ossibus errat Qualis in Aetnaeo dicitur esse iugo. Candida contemptis nivibus glacieque petenda Est mihi, ne segnes arguat usque moras. Ite procul, iuvenes, quos vexat inertia lenti, Audaces animos miles amansque petunt. Quisquis amat pluvias temnat ventosque necesse est Duraque magnanima plurima mente ferat. Saeva triumphales dantur post proelia lauri: Ut vincas tibi sunt bella gerenda prius. Hannibal aerias ausus transire per Alpis Et facilem caesa rupe parare viam Ut Trebiam faceret, Cannas Perusinaque prata Romanae memorem caedis habere notam, Hostis ut ad pavidae muros contenderet urbis Barbarus, Ausonias depopulatus opes. Ut revehat merces longinquis navis ab oris Iactatur dubio per freta longa Noto, Remigio demum ventisque elata secundis Post varios casus litora fida tenet. Ergo sive petat Siculam mea vita Charybdim Huic comes insanis fluctibus ire velim, Atque insurgentis concussa a puppe procellas Saevitiem rapidi despiciamque freti, Bracchia nil timeam canas iactare per undas Si mihi sit tacitis illa petenda viis Sicut Abydeus turri lucente putatur Isse in concubitus, Sesta puella, tuos; Sive sit armatos nobis quaerenda per hostes Et centum surgant in mea fata manus, Nil verear strictos incurrere fortis in enses Vulneraque hostili cuspide mille pati. Huic ego iura diu cessi omnia corporis huius Et mox extincto corpore quicquid erit.
13. Ruffam puellam rarissimam | adversa patris valetudine maerentem consolatur Sollicitat superos pro charo Ruffa parente Languidus indigno dum iacet ille toro. Vota facit lachrymis in honesta cadentibus ora Altaque virgineas tollit ad astra manus. At si quis divum mortalia pectora curat Nec vacua est alti regia celsa poli, Numina sollicitis succurrent victa querelis Et genitor natae munere sospes erit. Phoebe, salutiferae primus qui cognitor artis Diceris et lustras lumine cuncta tuo, Affer opem: castae cura est tibi si qua sororis, Hac non Dictynnae gratior ulla comes. Ferre humeris solita est Cressam succincta pharetram Dum fugat attonitas fessa Diana feras. Affer opem, vireat nullo sic frigore laesa Laurus et intonsas vinciat illa comas. Sic Phaethonteas Clymeneia populus umbras Lugeat, Oebalidem tempora verna ferant. Desine, quid laceras crispos, mea Ruffa, capillos? Perveniunt ungues in mea corda feri. Aurea quid lachrymas fundis sine fine per ora? Sanguinis, heu, ferme corpus inane mihi est. Fata pio talem metam si dura parenti Ante diem plena constituere colo, Nequicquam quereris, mea lux, violare sororum Stamina vel summi non potuere dei. Illius exstincti fungar vice teque tuebor Ut pater, officio damna repende meo.
14. in Veneris simulachrum Sum Venus humanae res dulcis amaraque vitae Ocia sunt castris irrequieta meis. Bellica pax, odiosus amor, sunt denique mixta Omnia mellito pocula felle mea.
15. in simulachrum Cupidinis Nudus et alatus, caecus, pharetratus et infans Delirat, eget, nihil videt, errat inops.
16. Glycerem scortum elegans | quo delectari consuevit adduci iubet Nata Syracusio Glycere formosa parente Est celebris, magnum cui domus ante forum. Saepe solet nostros lenire vocata labores Blanda vel Hippolytum docta movere trucem. Quae mihi lasciva quotiens dedit oscula lingua Excidit e tristi pectore quicquid erat. Flava comas et odora sinus vultuque sereno Binaque in illustri sidera fronte micant. I, puer, atque meo nutu Charideme iubeto Me petat ut posita protinus illa mora, Expectanda diu Tyrios ne sumat amictus Neve comas rapido torqueat igne velim. Condita pyxidibus medicamina mille relinquat Mentitum tarda neu petat arte decus. Ingenuos tantum celet velamine vultus Garrula nec tacitae sit comes ulla viae, Compita ne nostri cras fiant plena pudoris Neve ego sim digito quem fora plena notent. Namque ubi contigeris felices limina valvae Intrabis facilem iussus inire domum. Protinus occurrent laeta tibi fronte ministrae Quas socias priscae Thaidos esse putes, E quibus haec citharam plectro percurret eburno Concutietve agili cymbala pulsa manu, Illa Cytoniaco Phoebeos pectine crines Ornabit nudo conspicienda sinu. Blandior aut festas ducet Faustina choreas Phyllis et arguta carmina voce canet, Aut Lalage collo cupidi pendebit amantis Lasciva et niveo vulnera dente dabit; Mille voluptates quacunque in parte videbis Nec curis aliquem tristibus esse locum. Ipse feres dominae chari mandata Bononi Proque tua pretium sedulitate feres.
17. vita felix Quis vecors adeo, quis ut Contentum modico virum Felicem penitus neget? Sit parvis casa sumptibus Menti conveniens piae, Robustum toga pauperem Brumis una tegat decem. Rurales abacum dapes Securo varient cibo. Nec multum scyphus improbam Extinguat Samius sitim, Arcae nil vacuae timens Nox somnos pariat graves. Quo si quando serenior Me fortuna redegerit, Intentus studiis meis, Quaerens praeterea nihil Vivam rege beatior.
18. vita secura Quisquis es uxorem monitis fuge ducere primis Sed cui praecipue turba molesta domi est. Inde viro si qua est maturam iunge sororem Ut sit nulla domi femina vel sit anus. Cum tibi pro centum lis est subeunda, ducenta Quam fora te vexent iugera perde prius. Litibus atteritur census sensusque nec ulla Res magis est menti perniciosa piae. Conveniens lucro sit sumptus, nullius idem Debitor et rari creditor esse velis. Sunt quoque felicem reddant quae plurima vitam; Securam faciant pauca sed ista sat est.
19. iocus ad amicam Ut iuveni Myso conamine missa potenti Haesit Achilleae Pelias hasta manus, Mox tamen a dextra repetitum vulnus eadem Vulnere sanavit vulnus utrumque novo; Sic mihi nunc infers laesa quae fronte dolorem Suavia si dederis causa salutis eris.
20. iocus in Balbum detractorem Phama est de nobis Balbum maledicere Tuccam: Parcimus, assuevit nil bene Tucca loqui.
21. in Aethiopem assidue lavantem Ora laves gelida quanvis tam sedulus unda Mundior ut nitida conspiciare cute, Atra tamen piceum vultu servante colorem Eoi referunt ora perusta viri. Tantaque naturae, credo, sunt iura potentis Morbus ut hic nulla cedere possit ope. Falsa sed antiqui si non cecinere poetae Est tua Clitumno fonte levanda sitis. Illic epoto niveus vel flumine fies, Labetur vitio fusca vel unda tuo.
22. ad Leonardum Montagnam insignem poetam Nauta procellosum scindentem remige pontum Consortemque suae rusticus artis amat, Martius assuescit duro cum milite miles, Gratia magnanimo cum duce iuncta duci est. Pars ego Pierios sic inter parva ministros Qua possum vates sedulitate colo, Te tamen ante omnes, nam quo praestantior extas Omnibus, hoc debes charior esse mihi.
23. ad Vulcanum aemulum Infensus, Vulcane, mihi es torvoque venenum Letiferum vultu dissimulare nequis. Si loqueris, licet hoc ipso sermone notari: Sive taces, tacito livor in ore patet. Semper habes stimulos in me quibus uteris acres, Semper habes morsus in mea terga feros. Spumosum salamandra minus vomit ignea virus Hippomanes rabido quam tibi ab ore fluit, Eumenides tremebunda minus per sybila divae Et minus in Stygio Cerberus orbe furit. Sed tamen existam donec consumpseris omnem Materiam, sano pectore cuncta feram. Apparet virtus solis agitata procellis, Novit enim placido currere quisque mari. Digna viro in duris res est patientia claro, Haec homines meritis tollit ad astra suis. Amphitryoniaden odium Iunonis iniquae Sustulit, Alcidae me facis ecce parem.
24. adolescentuli elegantis formae commendatio Narcisso faciem persimilem huic, puto, Undis in liquidis fons vitreus dedit. Ipsum credibile est talibus et comis Captum conspicui Trois in alitem Convertisse Iovem. Non alios tener Miratum Oebalides cepit Apollinem Fulgores oculorum et roseas genas. Felix quae poterit sponsa tuo frui Complexu, faciet quaeque prior virum. Dii nolite, precor, canities comas Invadat croceas, improba neu genas Sulcis inficiat ruga senilibus: Dignus perpetuo hic vivere nam decor.
25. in Criticum detractorem Quod nimium facili manet mea flumine vena Malo ego quam culpes, Critice, difficilem.
26. in Sabellum malum poetam Horis carmina mille se duabus Assuetum facere autumat Sabellus, Hac re quem mihi praefero sed una Horis quod faciat duabus illa. Quorum si fuerint decem probanda Praepono mihi et omnibus poetis.
27. in eundem Versiculos horis facias quod mille duabus, Mallem horis faceres mille, Sabelle, duos.
28. in Urbicum blateronem Plurima dum numeras priscorum nomina Vatum Crederis ipse tibi volvere grande sophos. Historiae alii referunt sermonibus aptas, At tu Caecilios Pacuviosque vomis Ennius aut tumido resonat tibi Plautus in ore Lucanus, Flaccus, Statius atque Maro, Silius, Ausonius lepidique epigrammata Marci Quicquid et Aonidum bibliotheca capit. Scire cupis populus quid sentiat, Urbice, de te? Qui paucos vidit, nominat innumeros. Nomina non satis est, sensus didicisse sed imos. Dispeream si scis "Arma virumque cano".
29. in eundem Phama est, Urbice, pessimum poetam Passim carpere me ac meos libellos. Hic qui sit scio nec, puto, ipse nescis. Quem ni fecerit Urbicus tacere Expecta hendecasillabos trecentos.
30. in adventum domini Anthiocheni | patriarchae praesulis Tarvisini Prome iubar, nitidum, lentae succede sorori Optatamque diu duc age, Phoebe, diem. Haec erit, haec nobis niveo signanda lapillo, Contigit hac nunquam clarior ulla mihi, Festivus tota qua fiet rumor in urbe Diceturque: "Pius, plaudite, praesul adest", Pontificisque sui vultus visura verendos Stabit in ornatis longa caterva viis. Sed licet haec veniat lux optatissima cunctis, Gratior ante alios me tamen una manet: Te duce qua servus fiam, Leonarde, potentis Principis. O venias saepe vocata dies!
31. ad dominum Laurentium Antiochenum patriarcham Martia Phoebeo virtus sine munere, Phoebus Vivere magnanimo non sine Marte potest. Maximus at numen tibi conciliavit utrumque Iuppiter et gemina tendis in astra via. Pace pius, belloque ferox Romana tueris Iura et apostolicae religionis opes Vexillumque Crucis ducens ante agmina sanctae Intrepido veram protegis ense fidem. Te duce Bistoniis latitans Othomanus in antris A Danais didicit finibus esse procul. Quid morer? Haec si quis comprehenderet ordine gesta Immensam vates conderet Iliada, Quae licet ipse tuo meditari carmine posses Te maiora tenent, Anthiochene, tamen. At nisi Montagnae nuper levis aura deserti Abstulerit fusas ob mea vota preces Bella geres, ego gesta canam, proh sidera, quantum Virgilius cupio Caesaris esse mei.
32. ad Leonardum Montagnam Primatis, Leonarde, cura sacri, Cui dat terra suum dicata nomen Fundata Antiochi manu potentis, Exemplum probitatis excolendum, Cunctarum decus elegantiarum Nostri gloria saeculi poeta, Hortator studii mei benigne, Qui parvos epigrammaton libellos Laudas atque probas tui Bononii, Lusi nescio quid quod otiosus Nugarum, dato praesuli, sed ante Solers in maledicta censor esto. Hoc post iudicium nihil verebor.
33. in Eridani traiectu Nympharum pater Ausonidum celeberrime, cuius Phoebeus vasto mersus in amne puer, Cum neque ponte premi fluvium patiare superbum Nec vada securam dent nimis alta viam, Indomitas igitur puppi tranabimus undas Impositosque rati traiiciemus equos. Ergo semel laeso contentus Apolline ripa Siste mihi tutos ulteriore pedes! Sic tibi concedant Athesis, Thyberinus et Arnus Victaque te dominum flumina cuncta vocent.
34. in pineta Ravennatia Quem iuvat antiquae subter pineta Ravennae Tendere per funda concita saxa iuvet. Ardua frendenti late ruit arbore moles Cum furit immitem Phryx puer in Cybelem, Scilicet has tribuit sylvis natura ruinas, Nam torquere parum est tela trisulca Iovem.
35. templi nobilissimi Ariminensis commendatio Imperfecta manent sed adhuc educta sub auras Aemula Tarpeii templa superba Iovis Quae Sigismundus Malatestae gloria gentis Flaminia princeps voverat urbe pius. Heheu, vix primae fundamina iecerat aedis Intempestiva cum nece raptus obit. At si magnanimo nolebant parcere regi Parcere debuerant numina dira sibi.
36. in ruinas urbis deploratio Parcere quis lachrymis valeat gemitumque tenere Conspiciens cladem, diruta Roma, tuam? Usqueadeo gravibus deplorandisque ruinis Angulus eversa nullus in urbe vacat. Hinc subeunt fractis palatia lapsa columnis Templaque septenis praecipitata iugis, Hinc intercisi longinqua per avia ductus Versaque neglectis amphitheatra foris, Effigies divum lacerae abiectique colossi; Mutatas ruptis pontibus adde vias, Adde triumphales dumis findentibus arcus, Eruta diversis adde sepulchra locis. Heu, confusa iacent ulloque sine ordine cuncta Semesa et foedis dimidiata modis. Omnia cum densis caprificus vepribus audax Occupat, antiquum concidit omne decus. Omnia barbarico cesserunt victa furori, Sustulit egregias ensis et ignis opes. Sola manent formae quaedam vestigia priscae Perdere quae rabidi non potuere Getae. Reliquiae tamen ostentant mirabile quantum Aurea cum peteret sidera culmen erat. Quid Capitolino Gallos arcere Tonanti Profuit, hunc finem si tibi fata dabant?
37a. de Sixto pontifice maximo ad astrologos Sidera pontificem perimunt fallacia Sixtum Saepe, sed invito non perit ille polo. Non perit et Pylium nobis servatur in aevum Ne careat grato Principe Roma diu. Siderei quotiens mendax speculator Olympi Compertum est, "Sixtus cras morietur", ait. En tibi cras decies fugit, ridetur inanis Fabula, vivit heri qui moriturus erat. Vivit et astrorum cursus nil respicit, ergo Mentiri totiens desine, turba rudis.
37b. de eodem Marmoreum struxit pontem nunc denique Sixtus Pontificis vero nomine dictus erit.
38. ad dominum Antiochenum suum Si bene matura circumspicis omnia mente, Condicio felix, Antiochene, tua est. Pontificum Romana tenet quos curia pauci Ingenii larga sunt tibi dote pares. Pectoris augusta rarus probitate severi, Caesareo rarus par tibi corde viget. Astrorum varios melius deprehendere cursus Nemo scit eventus sidera quosve ferant. Doctus amas doctos, virtuti munera fundis Alter es et nostro tempore Tuscus eques. Hostibus horrendus trepidis, iocundus amicis, Durus si qua geris proelia, pace pius. Moenia testantur placidi secura Galesi Oppida Romano multa subacta iugo. Mira quidem res est, haec possidet omnia rarus, Fortunam multi. Cur? Quia caeca dea est.
39. in maledictores domini olim cardinalis sancti Sixti Petre, licet de te quaedam mala lingua susurret Iactet et in mores verba canina tuos, Unica fulgebas tu gloria temporis huius, Aetatis solum tu decus huius eras. Te duce iamdudum virtus extincta renasci Ceperat et roseum tollere laeta caput. Praebebas sacris tu munera digna poetis Pierium merito numen honere colens. Cetera cum vulgo doctis tua tecta patebant Et quicunque aliqua praeditus arte foret, astrologus, medicus, rhetor iurisque peritus Vivebant sumptu, vir venerande, tuo Cumque alii tantum turba laetentur inerti Fautor eras doctis unicus ipse viris. At quia perverso caelestia numina mundo, Ut video, regnent, ferrea saecla volunt Ignavus Pylios Thersites vivat ad annos Ullus virtuti ne sit in orbe locus.
40. ad dominum Papiensem cardinalem Haeserat invitae dudum sententia menti Linquere Pierias, numina vana, deas Quaeque terunt studio vigilatum tempus inani Illecebris animos decipiuntque suis. Quae vel Smyrnaeo condant fera proelia cantu Exiguum parcae nil nisi laudis habent Cumque toga gelidos opus est quae vestiat artus Mense tremens iam nuda Thalia perit. Publicus insolito torpentem frigore rumor Excitat et calamos sumere tempus ait. Unicus Aonidum Ticini praesul amator Ingeniis praestat munera larga bonis. Cardineum celeber merita virtute cacumen Obtinet, innumeros cum dea caeca iuvet, Divitiis alter Croesus, Cato pectore, sancta Longaevum superat qui probitate Numam. Lux igitur lati nebulas clarissima mundi Pelle, suus doctis restituatur honos. Diceris immensos studii sensisse labores Exemplum vulgi te decet esse rudis. Te male vexatas decet instaurare Camenas, Nexia monstratum turba sequetur iter. Sic tibi post Sixtum (quid enim felicius optem?) Pontifici plaudat maxima Roma suo.
41. ad Leonardum Griphum | praesulem Eugubinum apostolicum secretarium Cui damus, Aonides, epigrammata pauca puellae Ingenio curis edita mille gravi? Cui damus exiles elego quos flevimus ignes Carmine, cum patria maestus in urbe forem? Non nisi praestanti censemus danda poetae Dicitis, at praestans vilia nullus amat. Negliget ignotos rudis abiciietque labores, Emeritis laudem qui meruere ferunt. Vera deas praestat nobis audire monentes Exiguus ne qua sit sine laude labor. Quocirca, Leonarde, leves cape dulce Camenas Gryphe, poetarum pontificumque decus Ardua qui Sixti servans arcana beati Nomen Apollineo de grege solus habes. Utile, si vitio, fuerit mihi discere sive Das laudi, poterat maior an ulla dari?
42. ad librum in patriam profecturum Felix o nimium patriam liber ibis in urbem Et domini vises pignora chara tui! Audierint fratres ubi te venisse poetae Occurrent pariter qua tibi fronte duo. Nunc minor Aoniis quorum versatur in antris, Maior Apollineo munere utroque viget, Quippe Coronides patria velut alter in urbe est Carminaque antiquis vatibus aequa facit. Hi te gymnasiis deducent omnibus, hi te Cantatum cupient omnibus esse locis. Sed quemcunque petes, notus mage proderit auctor, Protinus exclama te, liber, esse meum.