CroALa: documentum

Documentum BOLOGNI.cand-01.xml in db pdill0

---

Prima adolescentiae nostrae experimenta | qui legeris ubi quid minus elegans tersumve | delicatas aures tuas offenderit, | conditione scribentis non ignorata, | facilius dubio procul ignosces. | Adolescens, amans haec scripsi: | vel aetas vel amor, nisi omnino maligne agis, | veniam certe promeretur praeludium Imposuit nomen parvo formosa libello Candida candoris nomine dicta sui. Iure tulit titulum, primos iuvenilibus annis Ingenio stimulos quod dedit illa rudi. 1. libellus primus cui bella meditanti Cupido obstitit | et amores dictavit Certus eram Venetos terra pelagoque potentis Et canere aequorei fortia gesta Ducis Quo modo magnanimae temptarint auspice puppes Excidium rebus, territe Turce, tuis; Thracia nocturnis flagrarit ut ignibus Aenos Dives, ut ad patrios praeda relata lares. Priamidae antiquo Polydori urbs clara sepulchro Victrici Venetum diruta classe ruit, Quam pius Iliacis fugiens a finibus heros Condidit eique suo nomine dixit opus. Iam mihi Calliope vires latura canenti Venerat inceptis annueratque meis. Risit Amor promptaque ferox cor arundine fixit, Mox abiit tumido tantus ab ore sonus. Protinus intonsos hedera redimita capillos Venit inaequali clauda Thalia pede. Tum mihi: "Quid, demens, heroum nomina temptas? Aptior est numeris compta puella tuis". Fata, simul Paphia cingens mea tempora myrto Addit honoratae bacchica serta comae. Cui mirum si me rapuit caelestis imago Demptaque libertas illa paterna mihi est? Seu spargit flavos per tempora Candida crines, Uror et ardori causa parata novo; Seu legit in nodum tenui velamine pressos, Seu sinit Aeoliis flatibus ire vagos. Induitur Tyrias, Tyriis est vestibus apta, Rupe sub Idaea digna movere Parim. At canit arguta cum mollia carmina voce Lesbiacam vatem sic cecinisse putes. Pendula seu Lydo contexit pectine fila Sisyphiam docta vincit in arte nurum. Quod cum femineas melius Tirynthius artes Tractasset nullam dignus habere notam, Qua cum fatalis melius latuisset Achilles Candida nimirum vincit utrunque decus. Illa Iovem summo deducere posset Olympo Sed timet expertas coniugis ipse minas. Non modo saevus Amor mortalia pectora figit, Saepe etiam magnos vulnerat ille deos. Si quaeris celeres cur Iuppiter egerit alas, Impulit ornati candida forma Phrygis, In faciem nivei falsam mutatus oloris Horridaque in torva cornua fronte tulit. Cynthius Amphrysum vaccas appellit ad amnem Pastoris vili subditus officio; Delia fraternos quidnam mirare capillos Post humeros turpi procubuisse situ? Occiso quanvis Phytone superbiat, arcu Dextera Phoebeo certior una fuit. In Lare formosus misera Caducifer arsit, Garrula supplicium cui grave lingua tulit. Inclytus Alcides immania monstra subegit Vellera quem Lydus neve coegit Amor. Denique si capimus superos exempla per omnis Rarus ab immiti tutus Amore fuit. Sed mihi nec tantum nocuere Cupidinis artes Quam nimis ad mores quod facit ille meos. Pieriae oderunt ut corda severa puellae Sic tener est animis mollibus aptus Amor. Rustica grandiloquum tenuit Galatea Maronem Thestylis et flavas solibus usta comas, Mox tamen Aenean Latios advexit in agros Et cecinit Rutuli fortia gesta ducis. Irrigui argutus cecinit Sulmonis alumnus Ornatum formae, culta Corinna, tuae. Delia detinuit cultum formosa Tibullum, Lesbia fax cordis, docte Catulle, tui est. Cynthia primus amor carpit te, blande Properti, Contactum nullis ante cupidinibus. Perque nives, altum perque horrida castra secuta Te misere addictum, Galle, Lycoris habet. Novimus et vates quos tempora nostra tulerunt Aligeri flammis incaluisse dei: Cynama Pontano redolentis nomen amomi, Anthia chara fuit, Vespasiane, tibi: Hic agit afflicti suspiria nuntia cordis, Hic rogat effugiens qua lepus egit iter. Cosmicus ingenuos passim decantat amores Nec quisquam Latio clarior orbe viget, Sive velit Tusco, Latio vel carmine dexter Pindarica malit ludere sive cheli. Vivebat liber cura tranquillus ab omni, Nullius insidias, nullius arma timens, Vincla sed irnprudens init insidiosa Tiphernus, Mox insperati vulnus amoris habens. Quare ego nequitia cur sim culpabilis ista, Cum servet mores cetera turba meos? Dum patitur viridis senii sine sordibus aetas Hoc opus, haec nostri cura laboris erit. At simul hos lusus matura fugaverit aetas Albentes poscent et graviora comae, Tum licet armatas ad Martia bella cohortes Instruat imparibus Musa severa modis. 2. puellam Candidam nuper iratam queritur | amori suo minime respondere Illa dies, qua sum fatali captus amore Haesit et in vacuo pectore flamma rapax, Fusca, suum Phoebo radiis minuente vigorem, Nec mihi consueta luce serena fuit. Hac mihi crediderim sidus micuisse sinistrum Exitiique horam praemonuisse mei. Perfide sic igitur servas promissa Cupido? Ah pereat posthac si quis amare volet. Durus et asper eram nullaque domabilis arte Omnis et in pectus vana sagitta meum. Me mihi servitii tandem spes mitis ademit Et posui placido colla novella iugo. Nec levitas culpanda nimis mea: fortior ista Fraude capi, hac poterat durior arte capi. Par mihi Ledaeae facies oblata puellae Dicitur attonito qua placuisse Phrygi. Quam miro flavos collegerat ordine crines, Area quam laetae candida frontis erat! Certabant oculi flammis caelestibus acres Accendit rapidas unde Cupido faces; Labra rosas, dentes ebur, aurea mala papillae Vincebantque genae lilia, colla nives. Obtutu facilis primo vultuque modesto Laeta decensque hilari risus in ore fuit. His ego blanditiis laqueos pellectus inivi, His usa est aliquot vafra puella dies. At me felicem fortunatumque putabam, Nec iuvenum in patria laetior ullus erat. Nunc feror huc illuc stimulis agitatus amaris Et levis in gravia est taedia versus amor. O utinam primis clausissem raptus in annis Servatos nobis ad mala sola dies! Tum mea debuerant fatales fila sorores Solvere, nec pulla stamina nere colo. Sors mala mortalis tandem mihi cognita vitae Quae fortunatos non sinit esse diu. En ego, qui felix teneri modo miles amoris Bellica sub miti principe signa tuli, Cui modo dilecta favit cum matre Cupido Praetulit et cunctis Candida fida procis, Exul agor dominae clausumque relinquere limen Cogor et a surda protinus ire domo. Cum videt ex alta me Candida saeva fenestra E nostro celeri diffugit ore pede, Aut caput ornatum post lignea retia condit Frustratum ridens praetereuntis iter. Seu dum templa petit chara comitata parente Occurro latas obvius ante vias, Opponit nostris immitia carbasa votis Celatas velo circueunte comas. Quoque magis latet illa, magis furiale videndi Flagrat et insano pectus amore perit: Sic iam poturus fugientis Tantalus undas Optat, et in vanas porrigit ora dapes. Discrucior miseroque incendia pectore verso Acrius inque dies me ferus urget amor. Saepe cor inviso procul est a corpore et amens Absentem in dominam mens mihi fixa manet. "Sic nunc illa sedens thalamis inclusa pudicis Palladiam facili pollice versat acum; Et sic ingenuis manibus velamina pingit Candida compositas implicitura comas; Sic tenui charam nutricem voce salutat Sic fovet et matris saecula cana piae". Haec ego, quaeque aliquis nimio vesanus amore Confusa secum volvere mente solet. Nocte tamen peius gliscenti torqueor igne, Nocte nec ad curas aptior hora vacat. In viduo patior mendacia somnia lecto, Mollia saepe meus colla lacertus habet. Ulteriora pudet linguam narrare pudicam, Eveniunt quanvis ulteriora mihi; Vana sed elusae Veneris simulachra cientur Et levis optatum mens sibi fingit opus. Sic male vexato curis gravioribus atra Nocte datur Phoebo nulla micante quies. 3. iratae Candidae iracundiam lenire | nisus illi se prorsus dicat Fare, age, sollicitum quae causa coegit amantem Linquere? Sic facilius sit Cytherea tibi; Quodque cupis potius, tibi sic tua Delia semper Nonnullam comitum censeat esse parem. Infelix merui tales quo crimine poenas, Impia quae potuit culpa nocere mihi? Nullus tam sancto dilexit amore puellam Seu veteres quaeras, lux mea, sive novos. Sic Venus efficiat nostris moveare querelis Ut mea sincera est et sine labe fides. Te mihi surgentis iunxerunt fata per annos, Duret amor tempus noster in omne velim. Forsitan obscena flagrare cupidine credas Vulgarem turbae perfidiamque sequi, Cui simul optatae concessa est copia formae Promissam expleto frangit amore fidem. Sic mihi dii superi faveant, placata Dione Conciliet nati numina saeva sui; Prospera sic servent canam tibi fata parentem Quae superet curvae saecula Deiphobes: Tecum ego Nestoreos optarem vivere ad annos Inque tuo fusus vita perire sinu, Osculaque extremis iungens repetita labellis Exhalare animam te lachrymante meam. Legitimae sancto iungant nos foedere taedae Et vellem thalami vincula firma forent, Nos cupio iungat longos Hymenaeus in annos, Ille maritales praeferat ante faces. Nec tamen ulla facit cur sim tibi causa pudendus: Aptius Aonio quem tibi vate legas, Carmina cum faciam longum victura per aevum, Det mea cum nomen musa perenne tibi? Aspicis ut priscam versu cantante Corinnam Paeligni vatis saecula nostra colant? Smyrneae ante cadent sublimia templa Dianae Et Capitolino templa dicata Iovi. Nec Mausolei memorabitur ulla sepulchri Gloria, pyramidum concidet altus apex, Quam rapiant Nemesim Lethaea oblivia quamque Cynthia laudanti desinat ori legi. Nec tamen antiquis ideo temerarius ausim Ingeniis nugas aequiparare meas, Sed quoniam tenero sum non alienus amori Nolet opus vatis forte perire sui. Heu promissa tibi Musae nil gloria prodest At vacua exclusum porticus ecce tenet! Saxa Cithaeronis Thebanos concita muros Phama refert dulci constituisse lyra Orpheaque Odrisio modulantem carmina plectro Et nemora et saevas detinuisse feras. Saxa igitur durumque nemus potuere ferasque Vertere non animum carmina blanda tuum. Ni cupis emoriar, mihi sis non dura necesse est: Tu causa es vitae, tu necis una mihi. Non, Ciziceas mittar si nudus in undas, Pectore de nostro tantus abibit amor; Seu me Lethaeo totum sub gurgite mergam, Non potero vultus non memor esse tui. Quod si forte tibi sim culpa noxius ulla Quas mereor poenas non mihi ferre grave est. Nec dubita incompto digitis laniare capillos Procumbam placidos si sinis ante pedes; Unguibus ora nota, veniam modo redde petenti Iurgiaque in miserum quaelibet adde caput. Vel iubeas Aetnae rapidos me mittere in ignes Leucadia, aut praeceps mergere corpus aqua, Fortibus aut Siculam remis superare Charibdim, Aut Scyllae audaci naufraga monstra rate, Dum redeas placata mihi non saeva recuso Verbera, quaeque gravis poena futura levis. 4. ad amicum puellae Ruffae facie captum | qui eum prius amori Candidae suae vacantem irridebat Qui modo ridebas insanum liber amantem Nuper ab insano raptus amore furis. Nec pudet irata coram lachrymare puella Proiicere ad clausas verbaque blanda fores. Sic nimis infestos Deus hic ulciscitur hostis Et maior subita tarda ruina venit. Tristis eram, memini, laesa si forte puella Laetitiae fuerat nostra querela tibi, Tum me femineo dicebas vivere sensu Atque animum cura sollicitare levi. Ibas indomita totam cervice per urbem, Nec tenuit gressus porticus ulla tuos. Ruffa animus potuit tandem superare feroces, Haec spolium capti militis una tulit. Acriter ardentis in te coniecit ocellos, Indixit crocea saevaque bella coma. Est illi croceus color, est odor, urit uterque Triste cor, affligit pectus uterque tuum. Dirus amor telis atrocia talibus infert Proelia, bellanti sunt ea pila deo. Parva putes, rutilis sed Mars violentus in armis Haec una expertus plus valuisse suis. Protinus attonito fortes cecidere lacerti In gelido nullus pectore sanguis erat. Ureris inque dies maiorem concipis aestum Et corde, in vacuo vulnus inane foves. Utque iecur Tityi aeternum semperque renascens Per septem strati iugera vultur edit, Sic inconsumptas exurit flamma medullas Nec requies animo redditur ulla tuo. Ergo magnificos Ruffae decet ire triumphos, Ingenium potuit sola domare ferox. Praebeat huic currus fortis Cytherea mariti Quis iuga sint niveis aurea vincta cygnis. Tum faciles una circunvectentur amores Qui iaciant certa spicula acuta manu. Ipse adamantea vinctus captiva catena Brachia post dominam conspiciendus eas. Inde puellaris tanta ad spectacula coetus Plaudat, io laeta carmina voce canens, Quarum si qua tuis decepta est fraudibus olim Gaudeat incautos succubuisse dolos. Irridere sacrum non audeat ullus amorem Aut sciat immemorem non violasse deum. Iuppiter est Semele exustus, deus aequoris alti Solvit Amimone vota petita suae, Persephone Stygiis Plutoni abducta quadrigis Infera ne molli sit sine amore domus. Ergo qui poterit vitare Cupidinis arcus Is vel ab extremo funere tutus erit. 5. queritur se amore tanto affici ut ferre | non possit veritus ne alteri sua Candida spondeatur Ecquid erit quandoque meo modus ullus amori? Ecquid erit lachrimis ultima meta meis? An mihi nascenti Clotho dedit impia sortem Semper ut in nostro pectore regnet amor? Iam mihi nulla quies grata est, iam nulla voluptas, Nulla mihi siccis ducitur hora genis, Sive dies agitur medioque vagantur Olympo Quos Phaehon quondam non bene rexit equi, Cincta papavereis seu tempora frondibus atra Invehitur fuscis nox taciturna rotis. Nil nisi flere iuvat nec quae prius esse solebant Grata placent, pectus sed grave virus edit. Non libet arboreos indagine cingere saltus, Ducere non celeres per iuga summa canes. Frigida frondosae nil me iuvat arboris umbra, Aut crepitans rivi praetereuntis aqua, Phoebeumque licet possim sedare calorem Nulla Cupidineas sublevat umbra faces. Si tamen interdum stimulis agitatus amoris Rura peto, curas ut via longa levet, Candida succurrit flavis spectanda capillis Ante oculosque, absens, creditur esse meos. O quotiens viridi descripta in cortice gratae Arboris est gladio Candida chara meo! Et quoniam dominam cupidis retinere lacertis Non datur, in nomen brachia vincta fero Hoc ego complector supplex, huic oscula iungo, Sed rigidus cortex ulteriora vetat. Demens, Dryadesque videntur Tum sine fine queror demens, Dryadesque videntur Commotae nostris ingemuisse malis, Arbor et a summo concussa cacumine nutat Utque potest gemitus fundere, fronde gemit. Infelix tandem male languida membra repono Herbaque dat fesso molle cubile mihi. Multa super pharetra duroque Cupidinis arcu Perpetuos gemitus pectore dante queror. Candida mi cunctis formosior una puellis, O praestans vultu candidiore nive, O eadem asperior saeva mihi facta leaena, O de montano nata puella lupo. Anne meis unquam cingam tua colla lacertis, Colla quidem Gnidia candidiora dea? Oscula num potero Paestanis floribus aequa Ferre vel a magno principe digna peti? Anne unquam dabitur tantos narrare labores Languenti in gremio, Candida chara, tuo? O nimium felix teneri cui munera floris Cuique feres thalami gaudia prima novi! At quantum felix alius, te coniuge, fiet, Infelix sine te, lux mea, solus ero! Hora mihi tanti veniet cum nuntia luctus Alterius fies qua nova nupta viri, Tum mea dissolvant fatales fila sorores, Sic detur lachrymis ultima meta meis. Nam sine te nolim minimam vixisse vel horam, At tecum Pylii saecula cana ducis; Deiphobes vellem curvae tibi longa daretur, Laomedontei vel mihi vita senis. Tempore mox pariter fidi moreremur eodem, Iacturam socii questus uterque tori. Ante tamen morerer, manibus tu tristis ocellos Formares tremulis iam moritura meos, Perlueresque meum fontano rore cadaver Extincto et capiti myrtea serta dares, Osculaque apposito figens suprema feretro Sidera clamares nomen ad alta meum. Marmoreo condens tum corpus inane sepulchro Disposito, lachrymas cunctaque iusta dares. Ipsaque mox moriens extrema voce iuberes Misceri nostris ossibus ossa tua. Dehinc tumulo carmen iussus superadderet heres Grandibus atque foret littera caesa notis: "Hic quos una fides olim servavit amorque Mutuus extinctos condidit urna duos". Heu mihi quam fallax miserum spes tollit amantem Aeolii rapiunt iam mea vota Noti. Nescio quem praeferre mihi te Phama susurrat In tota rumor iam malus urbe volat. Iam mihi nescio quis dixit: "Tua vita marito Iungitur, alterius sponsa futura viri, Quae te sollicitat curas noctesque diesque Qua sine te nunquam vivere posse putas". Rumor ad invitas pervenerat impius auris Attonitum gelido frigore pectus erat. Anne meis aliquem patiar succedere regnis? Sint potius vitae tempora summae meae. Ismarius quondam per mille pericula vates Pro chara haud timuit coniuge ferre pedem, Non Phlegethonteas flammis torrentibus undas Expavit, fuscas non Acherontis aquas. Abstulit Hippodamen audaci Isione natus Fortiter a furiis, Eurice saeve, tuis. Pro gemina fortes Leucippide frater et Idas Tristia collata bella tulere manu. Quam grave sit iuvenem chara spoliare puella Testis erit Gaio diruta Troia dolo. Hanc animam potius per vulnera mille profundam Alterius quam sis ipsa puella viri. Tu prior insuetum sentire Cupidinis arcum Fecisti: ut phas est, tu mihi finis eris. Quod mihi si pro te sint bella gerenda verebor Dum potiar thalamis vulnera nulla tuis. 6. felicitatem suam Candida iniuste irata | magno maerori concessisse lamentatur Non frustra Venerem prisci cecinere poetae E rapidi natam fluctibus esse maris, Non frustra cum Marte deam concumbere saevo Sanguinea miscet qui fera bella manu. Errat enim dubio Veneris victoria bello, Non eodem semper flamine vela tument, Infortunato modo quae spirabat amanti In medio cymbam deserit aura salo. Nec possum sospes tutos attingere portus, Vela per incertas diripiuntur aquas. Iam iam ducturus parcos ex hoste triumphos Cogor inexpleto carpere Marte fugam. Candida dum vultu tenuit me blanda sereno Et thalamo dignum censuit esse suo, Sorte mea cunctos iuvenes anteire videbar Quod mihi contigerat digna puella Iove. Quam multi petiere proci mihi solus habebam, Heheu tum multis invidiosus eram. Nulla mihi fuerat nisi cura placere puellae Utque foret longo tempore firmus amor. Haec si forte meos placidis spectarat ocellis Tangebam planta sidera summa levi. Hanc praeter poterat mihi nulla placere, nec unquam Haec mihi neglecto vilis amore fuit. Si mihi tunc aliquam superis misisset ab oris Iuppiter, hanc illi praepositurus eram. Iamque adamantea me vinxerat illa catena Firmaque perpetuus vincla pararat amor, Cum levis eventu nimium Fortuna sinistro Opposuit votis se truculenta meis. Tum fera nescio qua mota est levitate puella Clausit et indignas illa superba fores. Ast Amor hac causa ventosas scilicet alas Gestat, et aerium pervolat altus iter, Scilicet acer amor non una in sede moratur, Errat, et in certo non manet ille loco. Perfida quod mulier cupido promittit amanti Unda vel in summo pulvere terra notet, Attamen hos semper servavit femina mores Nata ad fallendos est ea turba viros. Non timuit Phrygium, deserto coniuge, moechum Perfida diverso Tyndaris orbe sequi. Illa tamen precibus flexa est fatisque dabatur Idaeum peteret Graia iuvenca nemus. Num ferus hac aliquis saevaque e tigride natus Assidua potuit me spoliare prece? Quae me cum domina potuit committere dulci Lingua, potest certe quodlibet illa nephas: Penelopen charo divertere posset Ulyxe Aque viro Euannem dissociare suo. Hac fingente nephas odisset candida, rupto Foedere, Philaciden Laodomia pium. Haec prius Ismarii dextram sentire tyranni Digna fuit tantum ne scelus ausa foret. Nunc mihi longa dies, nox longior esse videtur, Nulla voluptatis causa relicta mihi. Durius invitam nihil est quam velle puellam Flectere, temptantem maxima cura subit. Quoque minor spes est tanto magis ardua gliscit Flammaque solliciti pectoris ima tenet. Sive dies igitur, fuscis seu cincta tenebris Nox ruit, insomni nil nisi flere subit. Quo fueram solitus dilectum limen adire Tempore, nunc lachrymans tristia damna queror. Multa queror vitaeque meae me paenitet atque Longa nimis Lachesim ducere fila piget. Lnvehor in superos arcanaque fata deorum Dum poteram felix non potuisse mori Cum subit illa dies pullo signanda lapillo Qua mala sunt cordi vulnera facta meo Quaque nitens rutilis me Candida cepit ocellis Insueto flavas ordine compta comas. Squalida praecipites lachrymae labuntur in ora Cogor et in laceras unguibus ire genas. Quod nisi succurrant vel fata vel astra furenti Nescio quod laeva me manet omen ave. 7. luxum quo puellae superbiunt detestatur | vetustissimae aetatis aureae temporibus commendatis Sidonio vestes primus qui murice tinxit Eripuit miseris, heu, bona quanta viris! Coepit Erythraeo mitti cum litore concha Gemmaque in Eoa quam legit Indus humo. Ex illo vexare procos didicere puellae Cogere et a duro limine ferre pedem. Tum primum assistens foribus custodia clausis Opposita miseros iussit abire sera. Candida dum viles humilis mea gessit amictus Quem proba se dignum crederet unus eram. Mi faciles uni semper patuere fenestrae Inque meo nullam vidit amore notam. Ast ubi nubilibus facta est maturior annis Et de corrupto pectore pulsa fides, Texit honoratum tunica Sidonide corpus Intempestivis sollicitata procis. Mox ego qui, fastu nondum retegente latentem Perfidiam, cunctis charior unus eram Pellor et occluso fiunt mihi iurgia poste: Ceu nunquam vultus viderit illa meos! Qui modo prae cunctis fidus credebar amator Crimine nunc coepi perfidus esse novo Et mea me centum iactat servire puellis Femineo fraudes Candida more parans. Nam simul incertae venere in taedia menti Causa repellendis haec solet esse procis, Scilicet innumeros peperit nova vestis amantes Et nobis comptas praetulit illa comas, Quaeque suos mulier cultu rnetitur amores Et fit ab ornatu quaeque superba suo. Ah genus inconstans et nulla mobile causa! Dispeream perstat si qua in amore diu. Felices nimium quos aurea protulit aetas: His data perpetuis est pia vita bonis. Antra domus fuerant rigido pendentia topho Sylvaeque communes omnibus alta casae. Corpora sub divo durantes nuda ferebant Cuncta nec obproprio membra videre fuit. Mora dabant victum dumoso excussa rubeto, Difficilis querna glande soluta fames. Illis nulla fuit telluris cura colendae, Terra sua cunctas sponte ferebat opes. Omnibus unda sitim potu sistebat inempto Haustaque de gelido flumine nectar erat. Errabant per agros nullo custode puellae Sylvestri passim simplicitate rudes. Una sibi solum satis esse putabat amantem, Tunc erat infandum crimen habere duos. Saepius umbrosis Venerem iunxere sub antris Natura insuetos percipiente modos. Saepe aliquis niveam tauro subigente iuvencam Optata didicit coniuge posse frui. Curabant magni mortalia pectora divi, Virgo nec exoso cesserat orbe pia. Iuppiter errabat per amoenos maximus agros Gratior huic caelo terra fuitque diu. Simplicibus mixti superi mortalibus ibant Noxius et nullo crimine mundus erat. Tum Venus insontem non corrumpentibus orbem Insidiis magnos iussit amare deos. Iuppiter Inachidem per florida prata vagantem Pressit et Europam trans freta salsa tulit. Tunc etiam Euanne dilecto fida marito Misit in ardentis se peritura rogos. Iactatum dubiis longinqua per aequora ventis Excepit reducem Penelopea virum: Lusit amatores pietas uxoria Graios Estque Ithacum mendax tela morata ducem. Occidit Alcestes pro charo fida marito Ne Stygias coniux aeger adiret aquas. At mala nescio quos servant haec saecula mores, Antiquis similis nulla puella viget. 8. Pamphilam Candidae suae ancillam orat | ut dominam iratam conciliet Pamphila, curarum quondam mihi sola levamen, Conveniens rebus quae bene nomen habes: (In te fixit enim totus sua regna Cupido, Aptior est blandis nulla puella iocis), Visa meae dominae servire fideliter una, Una ministerio digna reperta pio, Cui non ipse suam praeferret Iuppiter Heben Quam natam Iuno mallet habere sibi, Sedula iucundas dominae deferre tabellas, Custodem multis fallere docta modis, Si memor es nec te mutarunt impia nobis Fata, nec ex omni spes mihi parte cadit. Multa meo dominae nutu mandata ferebas Dum naret placido nostra carina mari. Tempore quo peterem docuisti limina tutus Occultisque darem conscia signa notis, Ne vesana domo prospectans mater ab alta Cerneret assiduum praetereuntis iter. Crevit amor per te noster tenuisque favilla Edidit, heu, rapidam protinus aucta facem, Visceraque invasit correpti pectoris aegra, Quo nunquam, infelix, vulnere sanus ero, Quod non Phoebeus variis Podalirius herbis Sanaret, magicis Colchave nupta sacris; Saneturque licet, tamen est mansura cicatrix Quae mihi perpetui vulneris instar erit. Ergo ego cum per te rapidos sim missus in ignis Sic etiam per te restituendus ero Immitesque feri sentire Cupidinis arcus Quandoquidem semper mea fata volunt, Servitium iratae facias mihi mite puellae Aspera nescioqua quae ratione mihi est. Quod te per Venerem quaeso castamque Dianam Et dea si votis aptior ulla tuis. Illius ante pedes supplex procumbe verendos Immitem ponat saevitiemque roga. Ipsa patrocinium vexati sume clientis Tuta sit auxiliis ut mea causa tuis. Sic mihi dii faveant et te pia numina servent, Sic per te noster concilietur amor. Ut merui nullo tales ego crimine poenas Sit mihi, si fallo, durior illa diu. O te quale manet servati munus amantis Cesserit illa tua si modo victa prece! Non erit in tota felicior urbe puella, Augebit titulos gloria tanta tuos. Adiiciam Veneris sacra quoque carmen in aede Turba puellarum quod male fida legat: "Pamphila placavit duram facunda puellam Ne miser indigna tabe periret amans". 9. elegantis formae commendatio O binas oculos faces, O flavas capitis comas, O vultus roseas genas! Felicem quater et nimis Cui mellita labellula Hyblaea et dabis oscula! Inclusam hic thalamis suis Complexus rigidas minas Spernet fulminis et freti Fluctus indomiti feros, Tutus Martis et impii Pugnas effugiet malas. Tu coniux aliquem puto Vel summum facies deum. 10. lamentatio lugubris Ioannis Bononii fratris poetae | morte heu immatura praerepti Nostra licet titulus praescribat nomina nullus Nota tamen queruli carmina vatis erunt. Ille ego sum dum laetus eram qui laeta canebam, Si mea sors aliquo tempore laeta fuit. Sed semper mihi vita fuit maestissima, nec quae Nubila non fuerit contigit ulla dies. Tempora si primo recte numeramus ab ortu Exacta est lachrymis prima iuventa mihi. Immatura piae sum questus fata parentis Maluit infelix cui comes ire pater. Nec tamen hi fato canae periere senectae Extremus cunctis quae solet esse modus. Non tulit hos frater medica celeberrimus arte Ante diem solos interiisse suam, Confectusque simul gemitu Thaddeus amaro Rupit fatali stamina pulla colo. Vix ierant veteres aegro de pectore curae: Oblitis subiit luctibus acer amor Qui me dum tenuit letali vulnere fixum Ducta nec est felix vel brevis hora mihi. Non est qui misero doleat magis ullus amante Quem pigeat vitae saepius atque suae. Quanvis aerii saxosa cacumina montis Alta per et durus flumina miles eat, Ferrea suppositos urat lorica lacertos Debilitetque agiles longior hasta manus, Huic tamen exacto dulcis victoria bello Postmodo perpetua pace fruenda venit. Rarus amans finem sperato ponit amori: Huic lachrymae gemitus continuusque dolor. Inter ego has funera dira meorum Aetatis traxi tempora prima meae, Atque utinam nimium iacturis laesus acerbis Nunc quererer prisco damna minora malo! Diis aliter visum est qui me spoliare Ioanne Intempestivam sustinuere necem. Quinque miser sexto vix lustra ineunte fugarat: Tabe iuventutem debilitante perit, Deserit et geminos dulci cum coniuge natos, Vivit materna de quibus alter ope Editus ignoto genitore miserrimus infans, Proh pietas, alitur munere matris adhuc; Alter et hoc paulo maior qua voce parentem Conclamare potest alta sub astra vocat. Vix, credas, quis enim puerum sentire putaret? Sentit praereptum conqueriturque patrem. Elicit huic miseros genitrix maestissima luctus: Flens lachrymas pueri suscitat illa graves. Hos ego, vel si non fraterno tangar amore, Protinus in fletum commiseratus eo. "Siste graves" inquam "gemitus, miserabilis uxor, Iuncta infelici pene puella toro. Sola domi teneros fuerit servare nepotes Cura tibi, cunctos sit mihi cura foris. Vos ego dilecti de more parentis amabo, Vos ego dilecti more parentis alam. Nec Bernardinus frater modo vita supersit Vivere vos orbos et sine patre sinet, Cuius opem pietas perituro sedula fratri Porgeret ut medicam nocte dieque fuit". Proh dii, quanta fuit longi violentia morbi Sistere quam doctae non potuere manus! Heu, nihil invitis prosunt medicamina fatis Unicuique suam quae statuere diem. Sollicitus frustra rapidos vitaveris aestus Icarius tostam cum Canis urit humum. Effuge Sithoniasque nives glaciemque rigentem, Non tamen extremo surripiere rogo. Qui fuerit vitam rigidis, positurus in armis Incassum miles bella cruenta fugit. Naufragium saxo facturus nauta Cerauno Tranquillas frustra scindere quaerit aquas. Persephone iussit veniam dare nescia cuiquam Nos omnis Stygio devehat amne Charon. Vix bene in invisas infans caput extulit auras Hac videt infaustam conditione diem. Nec facies, aetas, aurum virtusve genusve, Cerbereis quenquam faucibus eripiunt. Irrita languenti prosunt nec pharmaca, leges Excisae rigido stant adamante ferae. Humanis natura bonis invidit et aegros Mortales superis noluit esse pares. Frater in exemplo es prima fraudate iuventa Cui nihil, heu, medicae profuit artis opus. Cornua bisquinum Phoebe curvavit in orbem Dum premis invisum languidis usque torum Sollicitasque tuis caelestia numina votis, Quandoquidem solet his ultimus esse locus. Mox ubi iam lapsae restat spes nulla salutis Vicinaeque patent proxima signa neci, Diverso statuis caelo temptare salutem Inque alium patria cedere ab urbe locum. Quid facis infelix? Alia morieris in urbe Adsit et, heu, fratrum qui tibi nullus erit. Ire tamen certum est, monitis parere nec ullis Ibimus, haec cura est ultima quando tibi. Exit apud montes Patavinum flumen amoenos Euganeum a gelida qua petit alpe solum. Bassanum veteres illic statuere coloni, Vicinis rident omnia laeta iugis. Iam miser huc habili lectica invectus abibat Et patriam certae linquere mentis erat. Mira canam: cornix tenues delapsa per auras Edidit infausto carmina laeva sono, Haeserat anterior lecticae quique trahendae Limen ad offensum concidit ictus equus. Huc ubi perventum, subito qua mente revertor, Heu partem linquo pectoris ipse mei. Stare iubet pietas illinc sed abire necesse In varias animus diripiturque vias. Hic frater mihi quo fuerat non charior alter, Hic mihi sed fuerat tota relicta domus. Paulatim exanimes linquebat spiritus artus Vixque aliquot fessus traxerat ille dies. Exiit assiduis tandem cruciatibus actus Exceptus Stygia spiritus estque rate. Spiritus Aoniis, heheu, sacer ille Camenis Fugit ad Elysiam non rediturus humum. Esse quid hoc dicam (num divos? sidera? fatum?) Sit status ut fragili nullus in orbe bonis? Vivere Nestoreos fuerit qui dignus ad annos Exiguum claudet lubrica vita diem. Qui fuerit dignus natali luce necari Durabit magnos despicietque deos. O ego quam mallem fieri Marpessia cautes Laederet ut nullus saxea membra dolor! Infelix Niobe cum bis sex funera vidit At felix casu postmodo facta novo. Imposuit finem lugubribus illa querelis Tristia cum tegeret candidus ora lapis. At mihi perpetuos versu variante labores Infortunatae damna querenda domus Quae veluti nunc cymba suo spoliata magistro Errat et implacidis acta vagatur aquis. Non est qui Zephyris det lintea plena secundis Gnorit et ad coeptam sidera fida viam, Proruit in scopulos remis labentibus altos Naufragaque hostili prora redundat aqua Namque gubernacli qui pondera cuncta ferebat Concidit invalidam deseruitque ratem. Si modo, dii superi, mortalia facta videtis Nec fors humanum sola gubernat iter, Quassatae dudum poteratis parcere genti Parcarumque avidas continuasse manus. Crimine vel si quo dispendia tanta meremur Et laesi poenas cogitat ira Iovis, Stravit ut audaces dextra victrice Gigantas Phlegreo spargens membra cruenta solo, Nos omnis hora pariter rapuisset eadem Phoebea ut Niobes turba perempta manu est, Deucalioneo poterat summergere nimbo Nostra vel aetherea perdere tecta face. Iuppiter, heu, caelo mortalia ridet ab alto Humanas curant numina nulla preces. Nec te, chare, meae possunt revocare querelae Marmorea at cineres contegit urna tuos. Quandoquidem primis fueras moriturus in annis In patria poteras mitius urbe mori. Cognatorum isset consueto ex ordine pompa Diffundens lachrymas ad tua busta pias. Frigida cinxissem Phoebea tempora fronde Pressissentque cavam languida colla lyram. Sculpsissem structo carmen de more sepulchro Servandis avida posteritate notis: "Loannes hic ante diem lugente quiesco Tarvisio patria, gente Bononigena. Pieridas colui, nona trieteride saevas Iniecere mihi ferrea fata manus. Deterior cessit matri pars ossea terrae Spiritus auctori redditus estque Deo". Turpiter externa sed nunc tellure sepultum Nobilitat nullis hospita terra modis. Ni tua lecturos sperarem scripta nepotes, Scripta vel a magno principe digna legi, Extinctum quererer penitus, sed phama perennis Ingenii vivet tempus in omne tui. Interea Elysio felix requiesce sub antro: Dicitur hic sacris vatibus esse quies. Ast ego iam, mea lux, saltus deducar ad illos Spargit ubi umbrosas myrtea sylva comas. Nec mora, paulatim cuncti mittentur eodem Restabunt lacerae membra nec ulla domus, Scilicet aspirat solis fortuna beatis Qui semel est nunquam desinit esse miser. 11. spes futurae quandoque melioris fortunae Non semper tumidae, furente coro, Insanum rapiunt fretrum procellae. Nutans, remige nil iuvante, lato Non semper fluitat mari carina. Fervens Adria si decem diebus Aestus indomitis ciet sub undis, Parcentes nihil improbo labori Nautas undecimus sequensve Phoebus Tutus litoreae dabit quieti. Quare, fors inimica, nil timenti Esto nubila ceu diu fuisti. Sperabo mihi te tamen serenam, Spes haec funere defutura solo est. 12. fortuna surda et caeca, ideo temeraria Audiret si surda viros fortuna querentis Assidua flecti posset et ipsa prece. Cerneret eventus alios si caeca merentes Forte pia miseros mota iuvaret ope. Cumque preces abigat, stratos non cernat inique, Res hominum nulla sic ratione gerit. 13. nomen cognomen moresque suos lecturo indicat Si patriam nomenque tui vitamque poetae, Lector, et ingenium noscere forte cupis, Veridico populi vocor ore Hieronimus atque Sic data sunt vati nomina digna pio. Si cognomen aves audire: Bononius ipsa Nuncupor, id nobis attribuente domo. Tarvisium gremio me protulit ubere felix, Urbs Italos nymphis ante dicata locos: Invia saxosas rapiens per prata fragorem Implacidum torquet qua Plavis altus aquas, Atque secans urbem vicino natus in agro Caeruleus placido labitur amne Silis, Nymphaque Butniace crebris ubi fontibus aucta Percurrit triplici moenia laeta vado. Si bona fortunae spectes, miserabilis Irus; Ditia si parvo pectora, Croesus ero.