CroALa, 2024-11-09+01:00. Nodus ASTEMIO.carm-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/ASTEMIO.carm-01.xml.
1. Est soror et genetrix eadem mihi, dives egensque, Mortua viva eadem, quin pater ille et avus, Filius et frater sum idem, natusque neposque. Fulmine, nec certe fulmine conficior. Mortuus en vivo, vita formosus utraque, Dulcis Acidaliae cura gravisque dolor.
2. ad Cornelium Frangipanem, | dum Brixiam ire recusaret Commoda contemnis, claros contemnis honores Ne pereant miseri, te statuente, rei. Macte pie hoc facto: sic te fecisse decebat Qui solitus trepidis consuluisse reis.
3. ad Thomam Coloretanum scabie laborantem Dum scabiem pellis, quae corpus adederat omne Ut redeat membris iam suus ille vigor, Aspice ne peior scabies mentem occupet, algens Desidia, hinc animi ne cadat ille vigor.
4. de Patriarcha Aquileiensi Pastores, clausos stabulis educite tauros, Ducite lanigeros in sua prata greges. Non dolus invadet saevarum aut ulla ferarum Vis pecudes campis, laeta Aquileia, tuis. Barbarus hinc custos, hinc stat Grimanus, uterque Vim pellet fortis insidiasque vigil.
5. in obitum Francisci Sauroniani: viator, custos viator "Quae manus illa virum est quae nigris vestibus urbem Lustrat et assiduis fletibus ora rigat?" custos "Iulia gens haec est, patrem quae luget ademptum, Quae patri tristes solvit et inferias." viator "Quisnam erat ille pater?" custos "Franciscus." viator "Quo genere ortus?" custos "Sauroniano stemmate prodierat." Haec dixisse sat est, memorabunt plurima tanti Hic passim cuncti nam benefacta viri.
6. in eiusdem obitum Ne mirere graves iteret quod Patria questus: Occidit heu Patriae nam pius ille pater!
7. Leonardus Istinianus de recuperata valetudine | patris sui Laurentii ad Phoebum Quod mihi mortifera confectum tabe parentem Servasti, medicae Phoebe repertor opis, Hanc tibi nunc laurum pono: hac ego tectus et arcu, Et citharam saepe et tot tua dona canam.
8. in laudem nostri Pontis Pontius e patrio me fonte abduxit in urbem Iustitiam et canam duxerat ante fidem. Qui liquidi fontis grato te proluis haustu, "Pontia perpetuo" dic "bona lympha flue!" Qui bibis hos latices, Ponti bona cuncta precare: Ille dedit medio prosiluisse foro.
9. Hospes ades puroque sitim restingue liquore, Aptior haec nulla est unda futura tibi. Cum bene sedarit fessum te argenteus humor, "Perpetuum" dices "Pontia lympha flue!"
10. Surripuit volucri pullos immitis arator Et subito raptos impius ille necat. Mater agens soboli quaesita alimenta reportat At vacuus caro pignore nidus erat. Ter circum volitat, ter se tenet aegra tremensque; Hinc super exstinctos victa dolore cadit. Quanta bonae volucri pietas! Quam saevus arator! Ah pudet! Est homine mitius omne genus.
11. ursa praefertur Antaeae Quanto supremus terra est sublimior orbis Floribus et quanto sidera clara magis, Quanto caelitibus maius placuisse beatis, Quam paucos forma detinuisse viros, Antaea tanto, crede, est formosior Ursa, Ursa polo lucens, Ursa adamata Iovi.
12. de Antaea et ursa Turrum Antaea bibit, patrium colit Ursa Timavum, Utraque sueta oculis urere mille procos. Notus erat late Turrus lateque Timavus; Sed mage nunc nympha clarus uterque sua. Altior at quanto pleni fluit unda Timavi, Antaea tanto pulchrior Ursa nitet.
13. Cur Antaea tibi diae praeponitur Ursae? Bella quidem Antaea est, pulchrior Ursa tamen. Si mihi non credis, credas vatique Iovique. Haec torquet vatem torsit et ante Iovem.
14. Ursa nitet caelo, duris Antaea rubetis. Illa nulla dies, hanc brevis hora rapit. Ursa capit superos, homines Antaea. Quid audes Sideribus fluxas antetulisse rosas?
15. Antaea lucens flosculus, Colore ridens aureo, Odore suavis optimo. Est Ursa sidus candidum, Caelo decus quod tenebras Suo nitore disicit. Quae sit prior? Quae pulcrior? Flos, stella ne omnes iudicent.
16. Aureos mihi, candide o Ronelle, Pergis mittere et usque me obligare Tuis officiis. Quid ipse reddam Tibi? Caelicolas colens rogabo, In dies mage ut auro et ipse abundes, Auro nec stupeas fruare at auro Firmo corpore, firmiore mente.
17. in obitum Perinnae Cichinae sororis, | Georgius Cichinus, epitaphium Templum hodie Christi genetrix de more reviset Aeque sacra nati pendula menbra cruce. Surge, soror, tenebris animi cum nocte fugatis, Post dominam, ad templum sedula carpe viam, Neu timeas inde alta poli convexa subire: Sol tibi, divino lumine, pandet iter.
18. in eiusdem obitum, aliud epitaphium Alma Venus lucem profert, qua maximus auctor Christigenum nobis a Patre iussus obit. En sacra, dilecta soror, cruce brachia pandit Inque salutiferum te vocat ipse sinum. Nosce Deum subito praesenti numine plena Cum Christo credas, dulce Perinna, mori.
19. in eiusdem obitum epitaphium, | Ioannis Baptistae Florii Hic posita est quae fida fuit, quae casta marito Quaeque pudicitiae nomina clara dedit. Umbra petit Manes, mors nam indignata peremit Hanc, quae servavit cum pietate fidem.
20. Pastor avis fetus, mater se perdidit ipsa: Hinc pietas, illic constitit impietas.
21. Ut vidit volucris pullos pastore peremptos, Ah super examines decidit exanimis!
22. Impius exstinxit volucri sua pignora pastor, At pia se exstinxit pignoribus genetrix.
23. Rusticus abstraxit nido sua pignora matri Et subito immiti perdidit illa manu. Ecce redit volucris pullisque loquacibus escas Ingerit, at nusquam garrula turba sonat. Mater agens repetit nidum, frondesque locumque Et sobolem tristi carmine maesta vocat. Luce bona atque alio volucris dignissima caelo, Vive diu leto nobilitata tuo.
24. Dum circum volitat, maerens dum singula lustrat, Conspicit ah dura pignora rapta manu! Tunc subito sistit tremulum stupefacta volatum Seque super sobolem proicit ipsa suam. Sponte cadit mater natis frigentibus, ipsa Sponte comes nigrum per Styga carpit iter.
25. in mortem uxoris Quid nostri sociam lecti lugetis amici? Illa deum vivit consociata choris. Me me lugete exstinctum, quem deserit heu heu, Cum tribus hic natis, cum gemitu et lacrimis.
26. ad Cornelium Frangipanem Seu media, in salsis quae surgit fluctibus, urbe Eloquio mulces concita corda patrum, Sive per Alpinas rupes praeruptaque saxa Rhetorum celerans tendis adire duces, Sive per apricos colles et amata vireta Quae patrius liquidis irrigat amnis aquis, Sive aliud peragis, properas sistisve redisve, Te sequor, occultus sum tibi mente comes.
27. ad eundem Hos laetos semper fecundo palmite colles, Terrarum haec altis edita verticibus, Has gelidas valles, haec antra virentia musco, Has liquidas Turrus quas agit almus aquas, Haec bene culta arva, haec nemora, haec mollissima prata Musa colit, dulci carmine, Musa beat.
28. ad eundem Corneli, occideras nisi opem tibi amica tulissent Numina, collapsi pondere pressus equi. Di te servarunt, ne tecum haec cuncta perirent: Suada, lepos, Charites et chorus Aonidum.
29. in obitum Petri Frangipanis Hic situs est Petrus Frangi cognomine panis, Nobilis et proavis, nobilis et sobole. Quae ruerint artes hominis, qui in pectore sensus Mille docent animi pignora clara boni.
30. in eiusdem obitum Abstulerat carum natis mors invida patrem, Cum soboles miserans rata parentis ait: "Conemur facinus semper memorabile: nobis E tenebris studium sit revocare patrem." Et subito ex atra Petrum Cornelius urna Spirantem sacro carmine restituit. Prosper idem facturus erat, sed solverat unus Et mortem et noctem, qua tegit illa viros. Si ferro exsangues redeant in luminis oras, Invicto et Fabii viveret ense pater. Felix prole tua, prolis virtute beate Qui moriens vivis longius et melius.
31. in eiusdem obitum Eripuit patrem morti Cornelius ipsi, Haec pietas nato, haec digna parente luit.
32. aliud Exstinctus genitor nati virtute revixit; In patrem natos sic decet esse pios.
33. in obitum Lucretiae Strassoldae Flet mater natam, uxorem vir, pignora matrem: Tres miserae flentur, sed tamen una cadit. Una cadit, sed in una est mater, filia, coniux. Hic lacrimas miscens vir, soboles, genetrix. Et merito miscent lacrimas vir, pignora, mater: Optima nam coniux, filia, mater obit.
34. in eiusdem obitum Si modo fas vitam vita pensare, redires Strassolda interitu casta redempta tui. Si liceat matri natam revocare sub auras, Spirares, matris nata reducta nece. Sed tua par pietas in utrumque, Lucretia, vivens Morte tua matrem, morte virum revoces. Tanta viri et matris pietas soletur ademptam Et matrem atque virum tam pia virgo tenet.
35. in eiusdem obitum Dum paris heu subito raperis, Lucretia, fato! Luce puer fruitur, luce cares, genetrix. Deseris heu natos, heu matrem deseris aegram Et moriens maestum deseris ipsa virum! "O utinam vitam vita pensare liceret! Viva fores uxor, filia viva fores", Sic lacrimans clamat vir, questu e pectore rupto, Sic iterans clamat flebiliter genetrix. Tolle graves questus, vir, mater, tolle querelas: Viva tibi est coniux, filia viva tibi. Ornarat terras tot claris dotibus olim, Caelicolum lucet nunc nova forma choris.
36. in eiusdem obitum Mater, nata, uxor natos matremque virumque Deserit et lucem luce carens aperit. Mater, nata, uxor natis, genetrice viroque Non eadem est, est eademque simul. Tres simul abripuit mors immatura, sed hae tres Una est; atra tribus mors, tamen una perit.
37. Est collis fausto Coryleti nomine dictus, Fertilior cunctis collibus et potior, Non quod fecunda surgant hic fronde nuceta Aut nemus omnigenis fetibus eximium, Sed quod proveniat seges hic invicta virorum, Quos iuvat et Musas et fera bella sequi. Et quod succrescant hic formae dote puellae Egregiae et sanctae flore pudicitiae, Ut modo quae fulvo longe formosior auro Fulvia Strassoldo rite locata viro est. Altera quae antiquo Lavinia nomine dicta Quod mores prisci temporis haec referat. Ede diu tales, collis dis care, puellas, Ede diu tales, collis amate, viros.
38. Restituit prope iam lapsas Abstemius aedes Saxa humeris gryllus musque tulere suis.
39. Errarunt profugae longum per devia Musae, Barbarus ut propriis finibus expulerat, Cum tandem enectaeque siti fractaeque labore Incertum subito continuere gradum Qua vagus intonsis Turrus de montibus exit Et properat liquido per loca plana pede, Hic, captae facieque loci caelique nitore, "Haec miseram" clamant "finiat hora fugam!" Tum veteres renovant blando modulamine cantus Et reparant error quas lacerarat opes. Ex illo est sacer ille nemus, sacer ille recessus, Ex illo solito est clarior ille locus.
40. ad Venerem Sancta Venus, precibus si quando tangeris ullis, Accipe nunc facili, quas moveo, aure preces. Seu mage placaris donis et honore sacelli, En tibi iam nostra est ara dicata manu. Cara mihi ante alias, subito est avulsa Perilla Atque anima est una pectore vulsa mihi. Non possum dulci, fateor, procul esse puella Et meliore simul parte carere mei. Scis, dea, quam dubiis infelix iacter in undis, Redde mihi dominam vel mihi redde animam.
41. ad canem Delicium dominae atque meum, formose catelle, Fide diu dominae, fide catelle mihi, Dum cupide obscurae noctis iam iungitur umbra, Comprime latratus, eia age, blande tuos! Imprudens laedis quorum tibi gaudia totque Deducis quos tu composuisse velis. At gemino amplexu vincti cum nexibus arctis Stringimur atque animas cum bene miscet amor, Si quos audieris strepitus, tunc vocibus insta, Ne quis nos subitis opprimat insidiis.
42. Hieronymi Amalthei Te moriente, Tryphon, caelo sol decidit et nox Orbata est astris, te moriente, suis. Haec cineres tegit urna tuos at Fama superstes Semper ad Eoos ibit et Hesperios.
43. eiusdem Mirabar qua Galla rubum sibi velleret arte Cum, latitans in me, spicula torsit amor Eque sinu exsiliens quod sentis perdite Damon Non alio dixit Paeone vulnus eget.
44. eiusdem Et calathum et molli vibrandos pollice fusos Quosque tibi invideat caerula Doris, acus Mane domum referes, si cari in saepta Lyconis Te referent sero vespere, Galla, pedes.
45. de Bembo Laetus abit Bembus, cui longum contulit aevum Vita sed aeternos mors dabit aequa dies. Res nova, res mira est, post mortem ut mortuus annos Plures, quam vitae tempora, vivus agat. Nil mirum est abeuntem Bembum vivere plus quam Vivum, nam virtus inclita nulla perit.
46. Beltrami Calderini Romulidum decus et fulmen Sertorius atro Indigni heredis vulnere victus obit. At noster summa virtute insignis et armis Pro dolor Euganeis praecipitatur aquis. Illum Mars fovit, sed primo flore iuventae Istius invisa est gloria vera Deo. Ille foris tantum clarus, at noster ubique; Ille hominis dextra concidit, iste Dei.
47. in Danielem Cichinum extinctum Tota domus te maesta gemit sine fine peremptum, Te Patria amissum flebile maesta gemit, Te quoque longinquae lugent tot milia gentes, Nam domui et Patriae carus et hospitibus. Aucta domus virtute tua est, Patria aucta decore: Largus opum hospitibus, commodus unus eras.
48. Pastor ego, mea cura greges et pascua, fagos Has inter vita liberiore fruor. Fistula divitiae imparibus mihi iuncta cicutis, Duritiem hac donacis pauperiemque levo. Non tamen hinc spernas iuris servator et aequi Pastorem, pavit Phoebus et ipse gregem, Phoebus amor superumque decus, cui Delphica tellus, Cui Cirrha assultat Thespiadumque chorus, Tu quoque Iulea es, pater optime, pastor in ora, Nos tibi commissi par gregis una sumus. Faginea haec igitur nostro tornata labore Pocula sume libens, inferiora animo.
49. in obitum uxoris Dum paris obtecto sol se tibi subtrahit orbe Sed nitet in rutilis postmodo purus equis. Dum cadis infelix uxor mihi deficit idem At numquam surgit clarus ut ante mihi. Tu caelo aeterni nunc hauris lumina solis, Ipse hic in terris in tenebrisque gemo.
50. Rex, vates pastorque fui, grege, carmine, sceptro, Pavi herbas, lusi numina, iura dedi. Vates carmen, oves pastor, rex agmina duxi, Fortis avena, fides et tuba iuncta mihi est. Quae lituo cecini, pastor arundine, vates Pollice, nunc Italis perlege picta modis. Si pensare velis doctum ratione laborem, Pastor, rex, vates, Istria docta tibi est.
51. de Marchione Avale Non vivam sine te, mi Brute, exterrita dixit Porcia et ardentes sorbuit ore faces. Avale, te exstincto, dixit Victoria, vivam, Perpetuo maestos sic dolitura dies. Utraque Romana est, sed in hoc Victoria maior: Nulla dolere potest mortua, viva dolet.
52. Summovi a liquidis malos poetas, Malos, putidulos, inelegantes, Bonos excipiens, colo ut meus est mos. Quod si durius impotentiusque Quis fert hendecasyllabos iocosos, Ipse se illepidum et malum fatetur. Tacete, o nimium graves poetae, Tam durum strepitant et infacetum Vestri murmura carminis, periclum Ut sit ne fugiat vocata Nais.
53. Si talem superi esse me dedissent Et longe studii mei labores Qualem me lepidae tuae Camenae Fingunt, dum cumulant bonis trecentis, Placerem merito mihi ipse et esse Viderer mi aliquid. Sed, Hercle, abesse Iam me sentio quae tu, amice, das mi Quam tibi numeros bonos adesse. Quare, quas tribuis, remitto laudes Et sane nimias gravesque nobis. Amorem accipio remunerorque Pari ardore animi qui agit benigne Me ut tot laudibus augeas colasque.
54. Istos Lygdama lucidos ocellos Qui iaces iaculantur intuenti, Iaces, quae mihi iam cremant medullas, Si usque mi liceat videre et usque Tueri cupideque fixiusque, Istos iam sine fine spectem et inde Toto pectore stet bibisse flammas, Flammas heu rapidas mihi fervidasque! Sed dulces tamen et mihi expetitas.
55. Cui trado veterem meum sodalem Molesta implicitum gravique lite Tuendum? Tibi namque tu clientem, Et fide egregia, et movente lingua, Defendis vehemens levasque damnis. Quare nunc face mutuo pro amore, Qui inter nos fuit, est, eritque semper, Corneli, ut veteri meo sodali, Valenti, lepido viro, modesto, Praesto sis bonus, ut soles, patronus; Hunc patrocinio tuo, hunc favore Dignum atque hunc memorem probumque noscas.
56. Quod, docte, numeris tuis venustis Laudes colligis optimi patroni, Cui cognomina lilia alba donant, Quod sit candidus undecumque et usque, Nil mirum benefacta nam trecenta Musae materiam tuae ministrant. Hinc laudes solitae, merae, trecentae, Quas bono bonus ipse fers amico, Quod feris studium quietis almae Et quod consilium domus parandae Commendas. Facile id tibi videnti, Quid sit consilium, quies, decorum. Quod colles Patriae meae propinquos, Ustos immodico calore solis, Arentes solitoque honore cassos, Nec sui similes virore et umbris Redditis, reparas facisque amoenos Et quales medio virent Aprili; Hoc magnum, hoc proprium tuae Camenae.
57. Rector beate caelitum, Qui sic amas mortalium Salutem, ut almi Filii Sancto cruore laveris Peccata eorum, suscipe Servi precantis spiritum, Qui fretus unica tua Benignitate, languidos Artus libenter deserit Ut alta caeli sidera Petens, fruatur, optime Pater, tua praesentia Et sempiterno gaudio.
58. O vinum, tenue, aureum, suave Instar nectaris, o vinum deorum, Vitae praesidium meae fugacis! Cedant Paeonii tibi liquores Et quidquid remedii salubrioris Ostendit medicae repertor artis. Iacebant lateris dolore membra Semimortua, febris aestuabat Ut fornacibus ignis; ipse plantas Leti limina dura transferebam, Cum tu, languidulos fluens in artus, Caelestis liquor, et levas dolorem, Et vitam mihi reddis. Ergo, docte Damiane, tuum merum tuamque Vineam, aureoli meri parentem, Dulci carmine concinam, recepta Vita dum superat mihi, et rogabo Votis assiduis Deum quotannis, Ne venti, pluviae siccitasve Aut vis grandinis improbive fures Laedant aureoli meri parentem.
59. in uxorem extinctam Coniux infelix, coniux quae flore iuventae In medio cadis et natos tristemque maritum Deseris in lacrimis et perpetuo maerore, Quid primum ipse fleam? Mortem properataque fata? An me desertum subito in medioque laborum, Quos ut te et possem parvos educere natos Splendidius, patiens noctesque diesque ferebam? An ternam prolem, communia pignora nostra Expertem sensus, necdum sua damna videntem, Matrem appellantem maternae et dexterae egentem, Commissam misero patri manibusque alienis? Deploranda tuae est fortuna brevissima vitae, Quae celerans iam vix bis denos egerat annos, Cum recti mores, gravius cum pectus et artes Innumerae manuum et mentis florere parabant. Difficiles post enixus partumque dolendum Te, misera, ante diem crudelia fata tulere. Dum paris obscuro sol se tibi condidit orbe Certum argumentum occasus luctusque futuri. Maerebant nati et lugubria verba canebant, Tu quoque saepe tuos praedixti praescia casus Dum modo maesta times suspecti tempora partus Et modo in argentum per somnos ubera verti Cernis, quae altricem infanti simulacra notabant, Heu quaerendam argento pretioque parandam! Sed bene tecum actum est: terra tenebrisque relictis Et gemitu et precibus purgato pectore, caelum, Unde huc dimissa est petis iam candida diva. Mecum ast ah mecum coniux crudeliter actum, Qui cum sperarem longe meliora peractis, Cum te formassem monitisque et moribus aequis, Cum te, cum natis, cum nomine adauctus et essem, Destituor te, te ad caelum revolante deosque. Cui nunc cura domus? Cui rerum cura mearum? Quae studiis fessum recreabit? Leniter iras Quae mihi discutiat, varios quae pectoris aestus Sedabit placidis verbis aptisque medullis? Quaenam tranquillos mecum coniungere somnos? Quae paret et mecum laetos traducere soles? Ah miser, in viduo verso mea corpora lecto Insomnis, maerens, curis obsessus amaris. Non redeunte die redeunt mihi luminis aurae, Non abeunte die redeunt somnusve quiesve, Cum torpore dolor tabentia membra pererrat, Excitat interdum Pauli vagitus inertem Me oblitumque mei penitusque alteque dolentem. Ah miserande puer! Non munera matris obire, Ne patris abiciam, possum; vel bimulus aude Ferre graves ictus aegraeque incommoda vitae, Disce miser cara iam nunc caruisse parente. Dum Paulum misereor, succurrit Lucia et atras Ingeminat curas fletusque per ora profusos, Lucia, quae sextum fuerat fingenda sub annum Maternis studiis, maternis moribus eheu! Lucia luce carens, amissa matre repente. Hanc pia cura aviae sed nunc tamen educat at te Parve Simo, deflende Simo, quae nutriet? Ipsa heu Matris morte tuae prodis in luminis oras! Tu lucem primum, postremum suscipit illa. Poscebat matrem quaerebat et ubera matris, Matris egens et lactis egens iam parvulus infans, At nusquam mater, nusquam carae ubera matris . Hinc gemitus matris morientis et ultima verba, Hinc nati fletus tristes mihi verberat aures. Numina, vos testor nil me sensisse per omne Curriculum vitae quod me aeque torserit umquam. Hinc satias vitae cepit me, hinc taedia lucis, Sed vivo prorsus vitae dulcedine captus, Ne moriens perdam immaturo funere natos, Quos si destituam, pereant miserabile cuncti. Uxor, iam felix uxor, caelestia templa Quae colis et terras spectas secura iacentes, Nunc divos precibusque piis votisque fatiga Ut mihi labenti iam tantum roboris addant Natorum ut causa valeam tolerare labores, Ut nati crescant, ut honesto pectore firment, Ut, cum iam grandes fuerint, ego mole solutus Corporea superos et te, Benedicta, revisam.
60. Vestra magis iuvet an possit, venerande Philippe Et Commendune, ima iam mihi mente reposte, Illa ingens, virtus, dubito, me (credite) iuvit Plurimum et hoc omnes quos hic vinxistis amicos Sincero, aeterno dulcique ligamine amoris, Nam quos non iuvat et morum purissimus ille Candor et argutae vestrae candor ille loquelae? Nil facitis quod non sit pulchri plenum et honesti, Nil quod dedeceat, quod non fecisse velitis Contigit. Est generis splendor natalibus altis Non tamen hinc animus contemptor, non tumor ullus Quamvis et fortuna suis plenissima donis, Fortunae tamen est tantae rectissimus usus, Nec contenti istis longe meliora parastis, Scilicet eximios diae sapientiae honores Egregias et opes quas nullum oblitteret aevum, Non fur surripiat, non hostis detrahat umquam. Hinc sancti mores, purgata hinc pectora, sanus Hinc animus semper tranquilla et pace quietus, Hinc etiam fandi vis et cultissima lingua, Quae seu res gestas prisca et monumenta virorum Promit, seu leges, praecepta et commoda vitae Explicat, Aoniis seu condita carmina in antris Procinit arcana aut alta primordia rerum Eruit oblectans arrectas detinet aures. Nec minor utilitas quam delectatio nobis Vestro e congressu nostris sermonibus orta est, Nam recti facies et cunctis forma verenda, Quae vestris factis et dictis viva vigebat, Sic nos accendit, sic miro cepit amore Ut mediis illam iam sensibus usque locatam Gestemus velut et numen nunc rite colamus. Hinc nobis studium vitae gravioris et omnis Hinc odium vitii et turpis fuga concita culpae. O si possemus vobiscum vivere, vestris Quotidie institui exemplis et moribus aequis! Quanta hinc commoditas nobis et quanta voluptas! Quod licet absentes semper venerabimur immo Praesentes animo semper spectabimus ipso, Spectatos summo studioque et honore colemus, Tum cultos recti ut normam exemplarque sequemur. Vivite felices dis fortunantibus annos Et nostri memores solide longumque valete.
61. Carnorum, Abstemi, doctissima legimus ambo Carmina, quae ingentis referens virtutis honores, Praeclaro candore atque ubertate loquendi Ornasti mage quam veris nos laudibus ambos. Credo equidem voluisti una hac ratione docere, Vir probus ac prudens, quales nos esse quibusve Omnem operam studiis operam navare deceret. Nempe ut nitamur primo radicibus altis, Late infixum animis recti studiumque et honesti Et fidum valido consistat robore pectus. Deinde agilis varias artes et commoda vitae Mens et res gestas, leges elementaque rerum, Aethereos ignes, liquidas fusi aeris auras, Undisonos ponti fluctus terrasque iacentes Naturaeque vias scrutetur et abdita mundi Principia ac primas solerti indagine causas Ut petat immensum quod continet omnia caelum Namque velut duplici circinnus stat pede et una Insistens aequum circa convehitur orbem, Aetherei quoque duplex est nobis animi vis, Rerum exploratrix ratio et regina voluntas. Haec ut nisi bonoque aequoque immobilis alte Stet iusti rectique tenax ast altera circum Encyclopedea et rerum ambiat artes. Unde operum rursus verborumque omnis ab ore Convexo nobis ducenda est linea contra Ad medium recta quos sedes cana locavit Religio atque una pietas virtusque fidesque. Ilicet id tibi principium, is tibi terminus estque. Haec tibi scribebam maerens dum magna Philippus Pars nostri et melior patrias festinat ad oras, Dulce solum Patavi linquens dulces et amicos Ut vis prae lacrimis pauca atque incondita possem. Abstemi, mentis me inopem solare valeque.
62. Quod doleas cari discessu maestus amici Nec lacrimas teneas, ista argumenta perennis In socium vitae fidei sunt certa et amoris. Iste dolor te, crede, decet lacrimaeque decorae, Quas pietas ciet et firma concordia nexu Culta tibi semper studiose et culta Philippo Dum Patavi claram studiis et moenibus urbem Incolitis cultumque animi dum quaeritis, acri Scrutantes penitus sapientum dogmata cura, Quae congesta alto doctoque in pectore lucent. Inde et promuntur vobis ad munia vitae Digna bonis et tam iustos thesaurus in usus. Sed redeo ad gemitus tuaque ad suspiria, amici Quae moves abscessu. Sint haec pietatis aperta Indicia at non sint animi tormenta quieti, Quem fregisse decet munitum robore diae Virtutis quidquid terret mortalia corda. Digreditur vitae et studiorum candidus ille Consors, ille tui melior pars, nempe ad honores, Ad laudes tendit quibus accumulabitur ample Dum Patriae officium praestabit, dum sua promet Tot bona, tot dotes animi quibus et sibi sancte Consulet et Patriae, et caris sibi civibus, olim Clemens, cum rectum referat, revocabit et aequum; Commoda quanta bonis et gloria quanta sodali? Quanta tibi in laeto tunc pectore gaudia surgent? At dices: "Careo alloquiis nunc dulcibus". Esto, Num tua curabis tu tantum commoda? Num tu Cuncta ad te solum referes? Tibi et utilis uni? Quod si tantopere exoptas invisere amicum Et terere urbanis longas sermonibus horas, Parva mora est placida cymba tranare lacunas Et petere in mediis exstantem fluctibus urbem, Urbem divitiis armisque virisque potentem Et late populos terraque marique regentem. Quid? Quod praesentem tibi littera sistet amicum Haec eadem referetque iocos et seria utrique. Quid? Quod saepe tibi mens daedala finget eundem Et qualem cupies. Quid? Quod simul estis uterque, Estis uterque idem, duo corpora, spiritus unus. In Commenduno tegitur spiratque Philippus Et tu in coniuncto tegeris spirasque Philippo. Quare quod doleas nihil est, te decipit error Dum procul esse putas qui tecum vivit adestque. Quod te maerentem nisi iam collegeris, ipse Excutiet tenebras erroris Lazarus istas, Qui quemcumque voles audire apte exprimet unus Lazarus antiqua educit qui in luminis oras Inventa et sacras Musarum et Apollinis artes. Excutient alii virtute et nomine clari Quorum istic semper tibi copia magna virorum Et Maurocenus, nostras cum liquerit oras, Quo non candidior, quo non iucundior alter Nec mage facundus doctrina et cultior omni, Hoc desiderium vultu solans, ore levabit. Tu mentem compone bonique has consule nugas.
63. ad Cornelium Frangipanem Unum propositum, una meae est sententia menti, Quod reliquum est vitae placide traducere et omnem Sic culpam evitare ut vivam criminis expers, Deserat ut purus moribundos spiritus artus Et repetat purus purissima numina divum, Cum veniet suprema dies et terminus aevi. Sed quaedam impediunt tranquillaque pectora turbant: Quae tibi liberius, serpentia ut ulcera, prodam, Admoveas nostro prompta ut medicamina morbo Et de more mihi faveas moneasque iuvesque. Iam quintus spargit nivibus loca cuncta December Ex quo, rapta mihi partu fatoque maligno, Me miserum liquit coniux prolemque domumque, Quae iam bis denos vix dum compleverat annos. Hinc vexant animum curae assiduique labores, Nec datur ah gratis impendere tempora Musis! Quae mihi et a prima nimium placuere iuventa, Quas ego vel regnis ausim praeferre superbis Quas et divitiis Croesi praeponere possim. Nunc domus est curae soli mihi, pignora curae Sunt uni mihi, nam quantum committere par sit Ancillis et conductis mercede ministris Quem latet? Haec rapiunt in contraria mentem. Haec illa exoptata mihi saepe otia rumpunt, Dum metuo longo pereant ne parta labore Sed mage serviles natorum pectora mores Ne penitus foedent sperataque gaudia solvant. Haec mihi nunc sociamque tori sociamque laborum Ut quaeram suadent, quae curis sublevet aegrum, Quae rem dispenset, quae natam moribus ornet, Quae, mihi si ingruerint morbi atque incommoda multa, Quae passim miseros homines invadere suerunt, Auxilium ferat atque adsit prompteque ministret Quaeque malam Venerem reprimat revocetque vagantem Ad leges et iura tori melioraque monstret. Quod si contingat qualem mens sedula fingit "Felices taedas, felicia vincula" dicam Et viduo ulterius nolim frigescere lecto. Haec me ad coniugium invitant thalamosque secundos Contra quae abducant, Corneli, nunc precor audi. Est mihi res tenuis duro et quaesita labore Dum teneros fingo puerorum moribus annos Et doceo ingenuas artes linguamque latinam. Est nata et praeter natam Paulusque Simoque, Quae proles vel patris opes desiderat amplas. Ipse ego iam multis aspergor tempora canis, Iam quater undenae perpessus frigora brumae. Ingenium mihi non blandum patiensque iocorum Et levium nugarum et si mihi dedecus atrum Immineat, malim tortorem et fata subire Quam foede inspergi maculis et labe notari. Adde animum muliebrem inconstantemque malumque Et cupidum atque iracundum raroque pudicum. Adde his corruptos mores corruptaque saecla Et fraudes hominum mille et mendacia mille Et quae non facile est versu comprehendere damna. Haec terrent, dubium reddunt tardantque volentem. Tu cui consilium semper, cui candida mens est Et mea cui magnae sunt semper commoda curae Quid faciam propone incerto et consule amico.
64. eidem Corneli quid agis? Patriisne in collibus erras, Curarum posito graviorum pondere et urbe Posthabita, aut causas oras veteresque clientes Defendis fandi flumen, praetore stupente? Te certe lites detinent et triste tribunal. Nam si nunc vitrei lustrares flumina Turri, Riparumve toros premeres sub mollibus umbris, Me tua iampridem monuisset epistola meque Mutuus ille amor in secessus numine dignos, In gratos superis montes iam saepe vocasset. Eia age linque forum caros et mitte clientes! Te vocat ad patrios dives Pomona recessus, Te vocat ad sua nunc pulchra vineta Lyaeus: Illa sinu gremioque ferens nitidissima poma, Hic gestans unaque manu cum vite racemos. Munera ne sperne et divos ne temne vocantes, Aucupiis captat turdos Silvanus edaces Promittitque hilares coenas et prandia laeta, Autumnus pater et flores in vertice portans Et fetus humeris ciet ad sua commoda cunctos. Praeterea sanctae tibi, prospera numina, Musae Te nunc, crede, manent ad blandi murmura Turri, Quae tecum solitae secreta per antra vagari Et numeros dictare novos et carmine nymphas Mulcere et satyros et monticolas silvanos. Hasne meas tu despicies? Hasne (oro) morantes Destitues, tibi quae tantum concedere suetae? Eia age solve moras, ingrata negotia solve, Nunc decet et fessos recreare in vallibus artus Ex animo et longos penitus delere labores Quos modo perpessus rigidas dum traicis Alpes Et celerans properas Germani ad limina regis A capite ut cari pellas discrimina amici. Nec tibi sunt vires, nec robora corporis illa Quae possint fessae superare incommoda vitae Et licet exiles tolerat vix spiritus artus, Dum cupit exutus vinclis et mole solutus Altius attolli et propius divina tueri, Corporis in specula tamen est mihi crede tenendus. Quod fieri certe haud poterit, si corporis omnem Abiciat curam. Domus est nam corpus et hospes Utitur hac animus, quae si disiecta fatiscat, Evolet aerias subito hic evectus in auras Nec conata queat finem perducere ad ipsum. Sed quae sunt longo tantum informata labore Interrupta cadunt veluti miserandus abortus Et cadat illa tuae speratae gloria famae. Quare iam tandem secede et consule vitae, Consule iam vitae, multis quae sospita recte Consulit. Quod si Tercenti rura beata Iam colis et tua iam laetus pomaria lustras, Id mihi significa celer istuc currere et ista Temperie cupio tecum repararier et te Visere, complecti, spectare, audire, vereri.
65. ad Beltramum Beltramum Beltrame unanimis quem plura vincula nobis Firmaque coniungunt Patriae, studiorum et amoris, Officiorum etiam mul torum et rerum aliarum, Quod te nulla meo iampridem nomine visa Littera, non piger est torpor, non obsita caeca Nocte oblivio sed duri assiduique labores, Crede mihi, sunt in causa. Adde his longa locorum Intervalla, adde his etiam argumenta, quod haud mi Obvia, quae merito te et nobis digna putemus. Nam scio te plebis pereuntis funera nolle Accipere aut vini pretium et quae vilia curat Vulgus. Quae magni reges nunc si qua per orbem Bella gerant, Romae vos planius omnia nostis. His libris ah posthabitis mollique quiete Trans rigidas Alpes ad frigida flumina Rheni, Ad maris undisoni fluctus Morinosque remotos, Per longos tractus, per mille pericla sequutus Ille choris Musarum assuetus saepe Cichinus, Ille vel in primis nostrum coniunctus utrique. Hunc nobis servate, pia numina, lucri Non hinc ille malo, non caedis ductus amore est. Exiit emotas procul hinc ut viseret oras. Parce pio iuveni, Mars impiger, ille micantem Te gravibus numeris nitido describit in aere, Ille tuae Veneris formam, tua dulcia furta Post pugnas, posita recinet tibi molliter hasta. Ut taceam haec faciunt. Tu qui potes ordine cuncta Istic, quae nova sunt, quae nobis grata futura Sedulus expone et nos scriptis saepius exple, Nam rerum numquam Romae tibi copia desit. Cum Carolo Pauli est congressus, plurima in hoc sunt Congressu nobis incognita digna libellis. Est noster princeps cui nectare dulcior omni Effluit e culto facundia pectore semper, Qui Carolum valde admirantem singula verba Flexanima penitus commosse est fama loquela. Sunt quae ad te attineant, cupide quae scire laboro: Ut valeas, animo tranquillo an tempora ducas, An subeat rerum magnarum magna cupido, Quae tibi sollicitae sit causa asperrima vitae. Nam si quae multi admirantur quaeris et ipse, Atque inhians optas, perit tibi, dulcis amice, Crede quies animi quae reddit sola beatos. Sin tu sorte tua es contentus caetera videns, Quae specie miranda videns magnaque ineptis Spes superest placide vel adhuc te carpere vitae Posse bonae fructus et noscere corpora ab umbris. Quare vel de aliis, vel de te scribito et usque Corpore sed mage composita bene mente valeto.
66. ad Franciscum Robortellum Robortelle mihi vita iucundior ipsa, Quid dicam nostris semper se opponere votis, Quod mihi non liceat complecti te atque tueri Et terere optatis gratas sermonibus horas? Qui desiderioque tuo rerumque tuarum Ardeo, cognatis teque immo praefero cunctis. Dum sacra Iunonis, dum vincla iugalia inibas, Sperabam certe faustas invisere taedas Et tibi iam anno sum coram depromere amorem Sed nemo cupidum tunc me invitavit et aegra, Crede, tuli me praeteritum. Sed ut sit mea vita Iamdudum constans ratio, socerum ipse putavi, Quod ratus, officii oblitum curisque gravatum Hoc peccasse, seni tamen aequus sponte peperci. Tunc me solabar dominam gradiemur in urbem, Qua tumidus summo ostentat Neptunus Olympo, Illic colloquiis longum indulgere licebit, Verum dum labor assiduus, dum vecta per urbem Usque suam redeunt connexa negotia, vertit Sese annus, undas tranare negatum est. Ipse iterum haec mecum: patrias secedet in oras Affinis dulcis vindemia dum leget uvas, Accurram, iniciamque meos pia vincla lacertos Atque animum explebo tandem. Secedis et urbe Egressus subito, repetis Neptunia regna Ast ego deceptus spe frustra pascor inani. Hinc desiderii impatiens cum caetera deessent, Corripui subito calamum tabulasque sine arte Et sine verborum delectu haec pauca notavi Ut saltem absentem te compellare valerem, Elicerem absentis simul et dulcissima verba, Quae longum intentas admisit Tuscia in aures, Quae nunc excipiunt Veneti iuvenesque senesque Quaeque admirantes secum volvuntque probantque. Tu perge ingenia excolere et ditescere fama Et me qui dudum te observo pectore toto Dilige, si vacat interdum et mihi scribe. Valeto.
67. ad Vitellocium Vitellium Dum tu discendi studio, generose Vitelli, Carnorum fines et nobilis arva Timavi Oppidaque et summis positas in collibus arces Sedulus invisis, peragras atque omnia lustras, Me quoque de facie voluisti noscere. Credo Quod tibi me esse aliquid Maniacus dixerat ille, Quo non candidior, quo non est ditior alter Mille bonis animi sed tardum me atque pudentem Et nihil effantem quod doctas expleat aures, Ut semel intuitus voti vanique laboris Poenituisse puto et comitem risisse quod ipso Hortante ad me iter incassum flexisse videres. Sed ne poeniteat te humilem visisse clientem, Nam quanto maior, quanto praestantior anteis Tanto te comem praebere ingentior est laus Et iunctus virtutum orbis, si demitur una, Solvitur at si omnes haerent nexaeque tenentur Tum lux exoritur late splendente decoro. Hinc est nobilitas numeros exacta per omnes, Talis nunc genitorque tuus proavique atavique Artibus illustres belli pacisque quietae, Quorum tu quoque dum sequeris vestigia discis Plurima et exerces deceant quae nobile pectus Et ne quid desit facile libet addere mores Qui tibi concilient pariter plebemque patresque. Certe ego, qui nulla, crede, ambitione laboro, Gaudeo te parvos non neglexisse clientes Et nostras optasse oculis percurrere nugas Atque ardens studium mihi promisisse abeuntem, Quod tibi praecipuo me devinxere patrono, Quem mulis merito antefero, quem pectore toto Exceptum observo quemque et novisse triumpho. Tu veterum memori nunc dogmata corde repone, Dein patrias ardens pergas amplectier artes Et iuvenis pugnas, iuvenis meditare triumphos Ut, cum iam vires, cum firma advenerit aetas, Italiam transalpino tuteris ab hoste Et ductor subigas Histrum Turcamque rebellem Et Maurum atque <Getam> patris monumenta sequutus, Quo duce, Romanae semper vicere phalanges.
68. ad Ioannem Baptistam Florium AD Ioannem Baptistam Florium Flori floscule pubis elegantis, Digna progenies parente avoque, Ne feras gravius tuis tabellis Doctis officii piique plenis Me rescribere serius; molestus Urget assidue labor premuntque Fessum milia me occupationum, Tot saepe, ut nequeam volens amicis Meis scribere cogar atque, amissis Multis officiis, parum videri Urbanus memor et parum meorum, Dum tamen memor et tui et meorum Omnium, mihi nam intimis medullis Haeretis penitus dies nec ulla Vos evellere mi valebit umquam, Non plus quam patribus piis amatae Amorem sobolis. Venuste Flori Perge quod facis optimis bonarum Artium studiis, avitum honorem Ardens acrius aemulari et amplam Novis laudibus effice ampliorem Domum, quod tibi sit decus peremne. Fausto et Fontibono et meis patronis Cunctis nomine dic meo salutem, Flori floscule pubis elegantis.
69. Abstemius ad Faustum Fauste sensibus elegantiarum Reposte interioribus virorum, Si meae assiduae occupationes Tantillum mihi temporis dedissent A curis vacui laboribusque, Istuc accelerans viam vorassem Ut te amplecterer et simul rogarem Mutuo ut cupidum tui me amares. Sed quod non liquit mihi, licebit Hisce versiculis meis, meo qui Te nunc nomine, Fauste mi, salutant Sponte me, scio, mutuoque amantem.
70. Faustus ad Abstemium Abstemi pater eruditionum, Omnes quem merito ferunt ad astra Et colunt et amant amore summo. Ni te plus oculis suis amaret Faustus saxeus atque ferreus sit. Illi ignoscito, versat hunc eundem Et quem tu, lapidem, venire si istuc Cessat, nomine sed suo salutent Qui te hos versiculos inelegantes Mittit et redames amatus orat. Salve, vive, vale ipse tandem ut optas, Abstemi pater eruditionum.
71. Abstemius ad Faustum Cichinus rediens domum salutem Obvio mihi dixit addiditque Fausti nomine fausta mi salus sit. Inquam quam mihi nuntiat sodalis Faustus, suggerit hinc mihi roganti: Perbelle valet eloquens amicus Et te sic amat ut pium bonumque Fratrem frater amat pius bonusque Tuos versiculos facitque magni. Tu modos, quibus est remuneratus, Te, promas, rogo, duco enim venustos, Venustos tibi quos poeta misit. Haec ille, haec ego: nil mihi est relatum A Fausto, puto quod meos ineptos Contempsit numeros levesque nugas. Rescripsit tibi, subiecit Cichinus, Certe, nam mihi crede, dixit ipse. Quare, candide Fauste, docte Fauste, Rursus suavidicas tuas Camenas Mitte nam cupimus tui sodales Oblectare animum tuo lepore.
72. Faustus ad Abstemium Ignotus dederat tuum poema Venustum, lepidum atque perpolitum, Abstemi, inde abiit nihilque dixit. Alter ecce venit die sequenti Ignotus pariter, petens tibi a me Responsum huicque datum est. Quidem putabam Delatum, bene sit viro huic bono, qui Fausti versiculos rudes levesque Non dat egregio gravi poetae. Forte id iudicio meique amore Fecit, materiam daret tibi ne Risus; at quoniam tuae Camenae Doctae nunc stimulis agunt et urgent Has nostras resides, libens remitto Missum iam tibi qualecumque carmen.
73. in divam Ioannam Aragoniam Nullum augustius hoc fuit sacello Saeclis omnibus omnibusque saeclis. Nulla augustior hac dea, sacellum Dignum te, dea, digna tu sacello.
74. Hanc molem templi quinam struxere superbi? Egregii artifices totius Italiae. Hoc colitur templo quaenam dea? Diva Ioanna Regibus Hispanis edita progenies. Illa boni animi summo dignissima caelo, Illa novum sidus addita sideribus. Qui numeri resonant intus? Quae carmina? Casti Hanc celebrant vates laudibus innumeris.
75. ad Ioannem Baptistam Florium Mittis munerat regibus vel ipsis Digna, splendide, docte, care Flori. Laetor muneribus tuis tibique Maximas ago gratias agamque Dum vivam mihi non quod ista mittas Tanta munera sed quod ipse vere Reges aequiparans putes tuis me Dignum muneribus, qui bus vel ipsi Reges se fateantur usque vinctos.
76. Abstemii ad L. Fuscum Fusce boni animi vel luce nitentior ipsa, Iure et amicitia mediis mihi fixe medullis, Libera et a curis vacua otia si qua supersint, Istic approperem et longo post tempore visam Amplectarque avide, immortali foedere amoris. Te mihi coniunctum, assideam, rogitem accipiamque Quae vitae ratio tibi iam fugientibus annis, Quae studia et quae res. Habitet num corpore sanus Firmo animus? spectet ne alta atque haec vilia Nec Pulcinici colles vallesque repostas Discedens prius amittam quam singula doctus Vel te confirmem tranquille ut tempora ducas Quae tibi contingunt fato meliores, vel ipse Consilio exemploque tuo subnixus id aevi Quod superest placide degam curasque remittam. Sed quia se opponunt connexa negotia votis Nec mihi quod libuit simul et licet, haec tibi dicto. Interea sese frangent curae atque labores Et vacuo dabi tur mihi stare, sedere, vagari Et late discursare et requiescere et ipsa Arbitrio tandem consumere tempora nostro. Tunc te conveniam, tunc coram plura loquemur. Haec tibi de me nunc: valeo bene corpore obeso, Quo gracilis quondam nemo mage, profuit atras Curarum nebulas animo exegisse gravato, Profuit et lymphis Bacchi miscere liquores Amplius ut non re sed verbo Abstemius esse. Res est ampla mihi parco tenuis sed avaro, Ampla domus paucis contento, angusta superbo. Caetera sunt longe summis distantia et imis, Quod mihi si liceat nunc tecum vivere, recte Vivere me dicam, modo sint tibi et omnia recta, Vivet vale et nostris, oro, rescribe tabellis.
77. Abstemii ad Leonar. Coryciano Saepe mihi hortanti, pulsis e pectore curis, Tranquille vivas fugientis quod datur aevi, Respondes fieri non posse et plurima narras Aspera quae primis miser es perpessus ab annis, Plurima quae indignum re urgent sine fine premuntque. Haec mala, quae memoras facundo carmine, non sunt Tanta tibi ut possint animum turbare quietum, Si modo communis non desunt lumina sensus Et ratio dux certa homini te praevia ducit. Hoc primum, genitrix infanti olim tibi adempta est, Expertem sensus torsit te nulla doloris Vis, nulla infirmum tam oppressere incommoda durae Quos matres perdunt, solitae servare novercae. Nam nimium indulgent illae, hae de more severae, Neve haec falsa putes, exempla domestica tecum Ipse animo volvas, melius fateare necesse est Quam matrem natis, tibi consuluisse novercam. "Paupertas - inquis - patriis e finibus egit Extorrem atque aliena diu me limina tristem Videre et tenuem mensae pavere alienae. Hoc ne tibi miserum est? Hoc damnis annumerandum?" Heroes quondam terra erravere remota Sponte sua Patriaque procul vixere beati. Nunc etiam proceres externis aedibus aevum Sponte agitant vivuntque epulis opibusque alienis Et tu quod laeti hi tolerant nunc ferre recuses? Rem quereris parvam tibi congessisse parentes Paupertasque agitur rea nunc quoque, munera tamquam Fortunae faciant mortalia saecla beata. Non pudet errantis te labi more popelli Et solidum in vacuo nequiquam quaerere inani? Nunc si divitiis libeat maledicere, iniquas Ostendam et penitus turpes ab origine prima, Convincam elatus segnes et saepe nocentes, Sollicitas miseris et possessoribus atras. Contra paupertas animos sortita modestos, Sobria funestisque dolis inimica, trecentas Exercet vigilans artes et commoda vitae Invenit et semper prodest mortalibus aegris. Non hanc ambitio, non hanc vesana libido Exagitat non tot vitiorum milia, caecae Divitiae quot alunt virus nutricibus ipsis. Decepit cupidum soceri spes vana peculi. Tunc velut latitans congesta ad pabula fucus Sperasti segnem in latebris traducere vitam? At quanto melius te iusto parta labore Esse et apis ritu quod sat sit quaerere gnarum. Interiit genitor, regum interiere parentes. Erepta est primo blandissima filia in aevo, Sunt quoque rapta aliis ipso sua pignora partu. Quaenam deliciae sunt hae? Communia ferre Nolle aut non posse? Aegrotat nata altera, perfer Et cari tenero Fausti cruri est malet perfer, Languentes si nulla levat medicina deosque Sic voluisse puta recta et velle omnia eosdem. Iamne vides quae sueta tibi intolleranda videri Et levia et cunctis communia? Quae prius ipse Credebas mala sat sanis bona et commoda esse? Sed tamen ut tibi dem quaedam infelicia passum Te immerito nec cuncta tuis succedere votis, Tu quoque des permulta tibi concessa benigno Numine caelestium votis precibusque petenda: Acrius ingenium, bona mens cultusque repostis Musarum ex antris et fontibus usque petitus, Innocuus vitae cursus culpaeque pudendae Nescius officiique hominis ratio usque retenta. Seu sunt parta tibi, sive alti munera caeli, Maxima sunt certe bona, nec maiora dederant His superi cuiquam, dare nec meliora queant dii. Adde his coniugium sanctum sobolemque bonosque Quaestus, adde valens corpus fidosque sodales. Cum tibi tot subsint aegrae solatia vitae, Desine iam tandem stulte maerere querique, Finge sed ingenti te urgeri mole malorum Et quae solentur miserum tibi cuncta negata. Ten (quaeso) imposito patieris pondere mergi? Non ita Dulichius princeps, ast enatat undis Strenuus iratis fortunaeque imperat ipsi, Non ita Vergilio cantatus Troius heros, Sed Patriam eversam invictus reparare laborat. "Tu ne cede malis sed contra audentior ito." Cum legis egregium quid censes velle poetam? Mollia castigat non molli carmine vates Pectora e haec sacro promit divinitus ore. "Quidquid erit, superanda omnis fortuna ferendo." Quid? Quae Socratici proponunt ora libelli, Dogmata nil prosunt animi nec vulnera sanant? Quid nostrae leges praescriptaque sancta deorum? Quid? Ratio frustra ne est alto in corde locata? Quare disiectam prudens iam collige mentem Et data dona deum nosce atque his utere recte, Sic laetus vives, spinis e pectore vulsis.
78. Abstemii ad Iustinianos et Contarenos Egregii iuvenes geniti alto a sanguine patrum Hadriatico dicunt qui pia iura mari, Nunc amor ille meus Patriae et cura aemula curae Alloquar absentes admoneamque facit, Scilicet ut memores generis gentisque vetustae, Quae meritis olim claruit aucta suis, Eximiis animum virtutibus exornetis, Unde est nobilitas, unde et avitus honor, Editus unde honor est cui templa dicata piaeque Arae sunt positae sacraque facta viris. Hunc vestri coluere atavi, coluere parentes, Hinc et opes, hinc et latius imperium, Huic quoque vigiles certatim offerte labores Et studia Aonio et carmina digna choro. Nec vos detineant segni pigra otia luxu, Quae solita insidiis vertere firma suis, Nec vos decipiat male sanis grata voluptas, Haec solet incautos perdere saepe viros, Caetera neu fallant sancto adversantia honori Neu prope iam partis laudibus officiant, Namque ubi robustis iam firma advenerit aetas, Munera quae ad Patriae vos obeunda vocet, Artibus ingenuis bene cultis, seu fera bella Immineant, bellis utile consilium, Eruta profuerint exempla annalibus, ipsae Profuerint prisci temporis historiae, Seu tranquilla bonae labantur tempora pacis, Tunc suus ingenio est eloquioque locus. Quam decet extremis Patriam servare periclis Sternere et hostiles fortiter ense manus, Tam decet afflictis propere succurrere rebus Consilii subitis ingeniique bonis. Hinc tituli illustres, hinc clari saepe triumphi, Hinc decus et certa praemia magna die. Adveniet tempus cum, victis aequore Turcis, Serviet Aegaeum, serviet Ionium Oppidaque antiquis reddetis capta pelasgis Et sua contemptis templa recepta diis. Tum demum amissas reparabit Graecia vires Et servatores vos bene grata canet. Tempus erit cum ipso potior prudentia ferro Discutiet tectas altius insidias Hostium et occultis conatibus obvia solvet Quidquid erit cladis, quidquid ubique mali. Tunc populus plaudet vobis sanctusque senatus Gloriaque in curru vos vehet alta suo. Tunc bene cultus honor colet et vos, tunc labor actus Implebit solida pectora laetitia. Interea egregiis fortes incumbite coeptis Vestraque succendat pectora laudis amor. Sic Patria digni cives crescetis avisque Et patribus soboles splendida nobilibus, Sic sperata mihi contingent gaudia qui vos Gaudia laturus sedulus erudii.
79. ad Hieronymum Amaltheum Tristis Amaltheus laeto maerebat amici Sospitis audito, pia nec suspiria pectus, Nec questus os continuit, nec lumina fletus. Dii superi quibus est pietas gratissima semper Solvite vos caro, vos solvite praemia amico, Scilicet ut morbi domitor mortisque superstes In tremulum senium florentes proroget annos, Insolabiliter ne plorent saecula nostra Orbata egregio medico egregioque poeta.
80. Abstemii Dum portum. moderatus es, Georgi, Nullum naufragium tulere cives, In portu fuit ipse et usque portus.
81. eiusdem Adventu Gradenice tuo, ceu sidere laeto Purius est caelum fertiliusque solum, Discessu Gradenice tuo, ceu sidere tristi Densior est aer terraque larga minus. Te veniente ergo laetantur Leminis undae Illae etiam merito, te hinc abeunte, gemunt.
82. Abstemius ad Marium Savorgnanum Mari, cui bona cuncta dii dedere Quot sunt praecipua expetenda votis, Eques si impavidus graves labores, Ut lex exigit ipsa dignitatis, Sponte suscipit et pericla multa Adit ne patiatur immerentes Vexari asperius, bonus patronus Si causas veteris sui clientis Defendit sine fine, si tuetur Quisquis vere amat, ut decet, rogatque Amicum auxilium indigumque amici. Tu eques strenuitate singulari Non tueberis usque et usque et usque Me senem invalidum, pium probumque, Tectis fraudibus haud semel petitum Impiorum hominum atque proditorum? Faustissime et vetus patrone Non tuebere me tuum clientem.
83. Abstemius ad Frangipanem Dolebam interius mihi immerenti Malos nescio quos nocere velle Magnis officiis mihi obligatos Nec iniuria pectore excidebat Nullo tempore sed coquebat usque Quantum vis nimis et nimis molesta At Cornelius ille, cuius ore Suada nunc sedet, allocutione Mecum usus tenera est: dolor repostus Statim decidit. O virum disertum Qui motos animos repente sedat, Sedatos animos movet repente!
84. Abstemii Collibus e patriis secessit in avia Mopsus Et lustrat celeri pascua lata pede. Pastores, vestris dum Mopsus saltibus errat, Dum terit umbrosis otia longa locis, Efficite et precibus certatim et munere grato Temperet ut solitis carmina blanda modis. Talia, pastores, avida exceptabitis aure Qualia suavidico Tityrus ore canit.
85. Abstemii Nec Geminos dicas queis unum pectus in uno Pectore corque unum truncus et unus inest, Nec dicas unum bifido qui vertice duplex, Bis geminaque manu est, bis geminoque pede.
86. aliter Atque unum, atque duos in eodem corpore mater Nisa nec est unum, nisa nec illa duos.
87. Abstemii de fonte Latiaco Pontius huc duxit, populus dedit aera, liquorem Hauri hospes, nihil est hoc mage dulce, vale.
88. ad Georgium Cichinum et Leon. Pontanum Pontane et mihi iunctior Cichine Quam fratri bonus est piusque frater, Quid rerum geritis simul recessu In vestro nimium cupito utrique? Studetis veteres bonos poetas Doctis fingere versibus subinde? An longos teritis dies loquendo Nunc haec, nunc alia, inde multa praebent Iam narrata alia ut solent amici Fidi, candiduli, boni, integelli Quales vos fateor fuisse et esse? An fructus legitis feracis anni Quos tellus tulit et dies laborque Anne semina spargitis per agros? Haec vestra est modo cura nec metendi Est vobis studium. Iuvat per arva Subacta assidue serendo, arando Noctes ducere candidosque soles, Hinc vobis nimium placet recessus, Vos hinc agricolae repente facti At vestrae ut valeant, Cichine, vires Istos assiduos pati labores, Nervi sint licet integri et valentes Rumpentur satione ni modus sit.
89. eiusdem Hospes ades puroque sitim restingue liquore, Aptior hac nulla est unda futura tibi. Cum bene sedarit fessum te argenteus humor, "Perpetuum" dices "Pontia lympha flue!"
90. Tacete, o nimium graves poetae, Tam durum strepitant et infacetum Vestri murmura carminis, periclum Ut sit ne fugiat vocata Nais.
91. Luisinus Certatim canite Hunii poetae, Tam blandum resonant et eruditum Vestra carmina, gestiens sequatur Ut vos per latebras et arva Nais. Assis unius aestimate carmen Abstemii tetricique et insolentis.
92. Summovi a liquidis aquis poetas, Malos, putidulos, inelegantes, Bonos excipiens colo, ut meus mos. Quod si durius impotentiusque Quis fert hendecasyllabos iocosos, Ipse se illepidum et malum fatetur.
93. Luisinus ad eundem Abstemi, qui odio Vatiniano Bonus persequens malos poetas, Ecquo me in numero tenes petisse Sic te ausum hendecasyllabis protervis? Malum me fateor scelestulumque, Qui sic me obtulerim pio poetae At tu parce, precor, reo, insolentis Quem iam poenituit procacitatis.
94. Abstemius Francisco Luisino Inter quos numerem te, amice, quaeris, Inter suavidicos venustulosque Te sane meri to loco et locabo. Fructus ingenii elegantioris Adhuc nam tener uberes dedisti, Plures (tu modo perge) mox daturus. Sed quare veniam petis? Putas cur Me iratum tibi? Versibus venustis Iunxisti tibi me, tibi merenti Amicos homines simulque divos. Blanda carmina laederent ineptos, Me mUlcent capiuntque detinentque. Quare iunctius esse nil putato Quam est Abstemius undecumque et usque Tibi candidulo venustuloque.
95. Abstemius ad librum Furem fac moneas, liber, rapaces A te contineat manus crucemque, Si te surripiat, statim minare: Surreptum metuens crucis reponet.
96. Mutarunt Arno Tuscae te, Turre, Camenae, Hinc te iam celebrem saecla futura canent.
97. Ipsa tuo decus es, pulcherrima nympha, Timavo Ipse decus nympha es, magne Timave, tuae. Numpha, tibi vates decus est, tibi, magne Timave, Clarus es hinc vates, nympha, Timave simul.
98. Hoc Sertorius est situs sepulcro, Quem suum coryleta maesta partum Lugent flebilibus modis ademptum Quemque Mars gemit et novem sorores, Martis arti bus et novem sororum Insignem et Patriae decus futurum. Mersit nox iuvenem palude et atra Statim ex insidiis adorta mors est, Coniuratae animi bonis trecentis Lucentem et tenebras suas fugantem Fraude tollere, vis ut ipsa inanis, Nox nigerrima, nox nefanda semper, Mors asperrima, mors dolenda semper.
99. Dispulerat tenebras primo Sertorius aevo, Splendidus egregii dotibus ingenii. At tenebrae invisum nigra mersere palude Et Patriae eximium surripuere decus. Infandae tenebrae, scelerum nox improba mater, Vos quoque nunc raptus disicit ille puer, Culta diu accendit merito sua lumina, virtus, Fama canens nomen cuncta per ora vehit.
100. Insidias tibi, Sertori, posuere latentes Improba mors tenebris noxque adoperta caput. Pro dolor! Incautum et fluvio mersere profundo Dum metuunt animi lumina magna tui. Impia mors nimium, nox impia, mortuus umbras Discutiet vestras, tot bona clara nitent.
101. Io. Petri Abstemii ad Theiam amicam Da nigros mihi basiare ocellos, Da mellita labella basiare, Cara Theia, care ocelle amantis; Sanabunt mea vulnera isti ocelli, Beabunt miserum labella amantem Beato ambrosiae liquore, quo ista Madent usque labella, mi usque amata. Cara Theia, cara lux amantis Da Erui mihi tamdiu cupitis Labellis roseis ocellulisque: Haec sint praemia sola nostro amori, Hoc tantum mihi ne nega roganti, Sic neget tibi nil Venus precanti, Sic semper placitis queas potiri.
102. eiusdem Abstemii Sic mihi, sic data verba non merenti, Sic me compositis dolis fefellit! Quae cor, quae misero mihi fuit mens? Immitis nimium, impia ah puella! Dura, barbara, cogis ah perire? Cui spes, cui fueras utrumque lumen? Virum pessima me inscio parasti? Et qualem tremulumque putidumque Quae messes numerare retentas. Et iam flammeum, iam capis levem me, O levem facilemque credulumque, Qui vere ex animoque te putabam Cuncta dicere, nec negare dicta Cum mi delicias iocosque mille Dicebas faciens, ocelle care, Mi lepos, mea vita, te sine umquam Possim vivere? Te sine ipsa vivam? O ferar prius obviam leoni! Inde suavidisque morsibusque Misceres animas anhelo in ore; Beati quater ampliusque eramus. "O sic perpetuum beata vivam! O sic emoriar tuis in ulnis!" Dicebas roseis tuis labellis Occludens mihi spiritus frequentes, Dente candidulo inferens mihi ictus. Haec vere omnia dicere putabam, Sperans perpetuos meos amores, Haec nunc omnia perdidere venti Ferentes Scythiam ultra inhospitalem. At o perfida, pessima o puella, Quae me deseris et perire cogis, Iratos habeas deos deasque Nec Hymen veniat, licet vocetur Nec Iuno veniat, licet vocetur Ad connubia nuptiasque pactas Sed malis avibus domum mariti Intres et pede limen ominosum. Verberes thalamos tuos frequentent, Lites, dissidium, ira, iurgia, ictus. His digna es thalamisque nuptiisque, Rata haec, Iuppiter, aeque fac merenti.
103. ad Galateam Occidunt nobis, Galatea, soles, Suffugit mensis celeri volatu Et cadunt anni, mora nulla tardat Temporis alas. Aspice in montes et aperta rura Frigidis late nivibus repleta: Haec modo, haec florum vario decore Pulchra nitebant. Dum licet dulces foveamus ignes, En venit passu rapido senectus Putrida, rugis perarata frontem, Nuntia mortis. Cinge mi collum niveis lacertis, Arctius stringas, quid moraris? Basiis me me obrue, basiis me Obrue crebris! Mella nunc sugo roseo ex labello, Mella, lux, spargis roseo ex labello, Lux mea, o lux! Sed male quid facis? Deus! Altius intres. Parce me duro lacerare morsu, Immo age, ah morsum repetas beatum! Saepe me morsus repetitus iste Inseret astris. Nunc tuo vivo, mea lux, in ore, Tu meo vivis, mea lux, in ore, Nunc Iovis caelum facio nec assis, Quis mage felix Me? Mea possum domina potiri, Cui Venus forma superata cedit, Hoc feras Cypri, aut lege iudicantem Vel Phryga siste. Victa discedes Phryga iudicante, Tu mihi Cypris Galatea nunc es, Tu bea, tu me mea Cypri saepe Suavia fingens. Qualibus nunc me superis minorem Nil facis, nil sum superis minor nunc En data vivis fruimur beati Nectaris haustu, Cum tuos specto, Galatea, vultus, Gratiis dulces Venerique sedes, Cum manus specto tremulosque ocellos Igne micantes, Cor suo longum trepidat recessum, Horror invadit novus et per artus Errat algens vis oriturque toto Corpore torpor. Cum pedum motus tenerosque passus Servo, curo voces lepido cadentes Ore micanti bene capto multum Sedulus ore. Spiritus sedes proprias relinquit, Densa nox lucem tenebraeque danunt, Verba perges mollia mi referre, Vita recedit. Unde sunt tantae Galatea vires? Iam nihil magis minor es deabus Cum volunt divae perimunt, velis mi Vita recedet.
104. epitaph. in Ricardi Fonteboni iur. cons. | et oratoris acutiss. obitum Sistas, parva mora est, gradum, viator, Si nescis iacet hic Ricardus ille, Ille hic egregius iacet Ricardus Omnes quem lacrimis colunt ademptum, Et vulgus simul et potentiores: Nam plebi fuerat parens et idem Causas nobilium frequenter egit. Hic urbis columen iacet sepultum, Hic est praesidium decusque Iuli, Hic est quem nisi mortuum, viator, Fleris, te merito impium putabo.
105. aliud Fons bonus emisit, salebrosas discere leges Cura fuit, vixit non sibi sed Patriae.
106. aliud Quem brevis urna tegit quaeris studiose, viator, Ricardus parvo conditur hoc tumulo. Fons bonus hunc genuit, fuit alto stemmate clarus Clarior et magni dotibus ingenii: Interpres legum, nulli probitate secundus, Doctrina magnus, magnus et eloquio. Diis nisi cessissent huius sine crimine mores, Non sibi sed carae natus erat Patriae. Saepe laboranti huic succurrit et adfuit unus Idem sed numquam deseruit miseros. Quare age sarcophagum conspergas flore, viator, Largo: perpetuum ver civis hic meruit.