CroALa, 2024-05-16+02:00. Nodus ANECHINI.carm-03.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/ANECHINI.carm-03.xml.
argumentum Accelerant acies ciuilia templa petentes, E portis legio reseratis exit. Obinde Arx Castrifranchi donat miracula uini, Narrantur paruique ad litora nanque Lauini Oris in Ligurum ueluti duo corpora nexu: Non extricando moriuntur uincta uicissim. Occidit inde Petrus cupiens mucrone sodalem Oppetere incautum. Velox et nuncius alta Mira canit tracte pacis, lacrimante Maria. Prisco nanque duces, qua pulcra Bononia fulget, More regunt acies. Dat misse signa sacerdos Exacte, dulcem patriam uexilla reuisunt.
1. Expulerat Titan iam nona luce tenebras, Alipedes totidem Oceani recrearat anhelos Ceruleo in prato, uolucri labente quadriga, Cum sacra uicini sueto de more uocabant. Nunc opus est, Virgo sanctissima, Virgo beata, Auxilium implorare tuum. Ergo asperge parumper Fontis rore tui sitibundam et flumine mentem, Vt possit memorare duces, que gens quoque signa Est comitata tua, ac etiam sub quo ordine terras Finitimum pingues intrauimus agmine diuo. Qui coluere diu Cereris perpinguia pulcre Arua quidem, sic cornigero gratissima Baccho Campigaliani subeunt. Dux ipse sacerdos Mille hominum formis fuerat, modulamine sancto Qui patulas urbis subito cinxere plateas. Inde etiam et totidem Mirandula diues abundans Subsequitur, sacro simili duce. Voce sub alta Ingreditur "Miserere" tonans, miscensque secundis Se rebus. Felici etiam tu Sancte, sonoro Nunc nemorumque fragore potens et fertilis agro Fructifero segetisque simul, pinguisue Ferme Clare, nimis semper cui florent pascua mille, Gentibus ac multis pariterque sub ordine certo Nanque coronasti ciuilia templa perinde. Et quos nutrit item turris Formiginis alta Aduentant, simul et celeberrima saxa Marani, Spezani pariterque opulentus, et inde fluebat Iam Spilamberti scopulus. De Monte coloni Et Cuculo accelerant, et glarea tota Panari, Quique colunt saxum Peregrini nanque Beati, Et qua parte habitant, quos diuidit Apenninus Finibus a Luce, quam clara Etruria nutrit. Ac alii, quos sic generoso fama uolatu Non lustrat, uenere simul. Bis quinque legebat Milia, corporeos si quis numerabat amictus, Vrbis et exceptis muros legionibus intra, Que duodena hominum complebant milia nempe. Quisque sub albenti signo ueniebat ad urbem: Nanque sacerdotum imperio parere suorum Decretum fuerat quemquam, pariterque regendi Tum quibus omnis erat laxata licentia signa. Et totum niuea corpus sub ueste latebat; At summa ceruice crucem muliebre gerebat Nanque genus roseam, lino uelabat et albo Purpureos uultus. Vtinam regnaret et ista Mens tibi! Nam blandum et semper mortalibus egris Exitiale malum, o mulier, non litora coniunx Punica lecturus per mille pericula uite Gemmas sulcaret, nec enim sua uellera Seres Texeret, utque tui hauriret persepe laborem Coniugis, et proprios uerum pecus omne colores Seruaret, ficto haud redoleret lana uigore, Purpura nec croceo condiscet mergier antro. Te propter solum uiciantur hec omnia seclo; Vt tibi cara meet, semper lacrimanda iuuentus Hos stimulat luxus: sine te cessaret at ipsa Pronuba luxuries rerum. Fucare capillos Desine uentosos, malas certare rubenti Vnguento, frontem tenui extirpare capillo. Ast auro palliare caput digitosque uicissim, Et picturatum argenti sub tegmine corpus, Sideribus circum Veneris lustrare plateas Desine nanque tue, tumidum redimire rubenti Pectus item pallio. Vel non colla aureus alba Textilis obrutilet: semper cape candida lina, Obtege sic uultus, male sane desinet ardor Nanque iuuentutis. Baccho non ente, modo quo Ebria mens fuerit? Visco non ente, uolucres Tutius arrident campis. Ceu dulcia mella Intus habent stimulos, ueluti et pinguedine curuus Crassa hamus fallit Neptuni animalia, blande Datque neci, sic tu, crassante libidine, mundum Conficis hunc miserumque sequi lasciua lacessis, Perpetueque simul suades dare membra ruine. Si tibi ficta loquor testantur Pergama et arces Dardanieque, senex etiam spoliatus Oetes Velleris auriferi precioso pondere dudum Filia Thessalicos dum dira absorbuit ignes. Exilium lacrimasque tuas et uulnera, Theseu, Quid memorem, nati decerpti fraude nouerce? Quidque Agamennonios audaci pellice fractos Aggrediar neruos? Epulas quibus ille uorauit Corpora natorum sitibundoque ore cruorem Infelix hausit pater? Amphiarae, monile Argie luges dilectum coniuge seua. Quid qui Lerneum numeroso uertice monstrum Et claua Nemeum domuit crepitante leonem Ictu sub uasto, qui Menala cornua cursu Atque suem horrendum superauit uiribus amplis, Et seuos reges tenebrosum misit ad Orcum, Commemorem? Ob rutilas tandem bacchatus Ioles Nanque genas digitis torquensque rotantia pensa Occidit, horribilique rogo dedit ardua membra. Plura quid enumerem? Ausonio nam sponte relinquo Orbe tuum scelus: hoc iam nostro tempore quantum Exagitet populos magno feruore uagantes, Quis nescit? Sed si subuelas, more pudico Nanque morans ceptis, rutilantia tempora lino, Rebus parendo tota cum mente beatis, Diceris ut cunctis mestissima silua malorum Dulce nefas etiam, mutabitur impia fama, Fulgida scriberis cunctorum stella bonorum. Ergo age propositum semper tam suaue secunda.
2. Iam portis legioque patentibus inclita gressu Exierat sacro. Ante omnes stridentia cetus Plaustra rotant, pallio circum redimita niuali Et nostris onerata opibus uictuque decenti, Exagitant stimulos qua pulcra Bononia fulget Virgineo in signo et sub Matris nomine magno Eterne placido et deuoto pectore uerrunt. Nec ducibus caruere suis doctisque magistris, Ordine qui cepto moneant contingere metam. Hos post et signum princeps et imago iubarque Christiparentis enim egreditur, cui murice fulget Candenti contexta chlamys, que nanque fideles Obtegit atque ulnis genus hoc mortale recondit. Non meat Ideo ueluti Berecynthia colle Labenti curruque iugato tracta leone, Turrita crines pexos, redimita corona, Sceptra manu stringens, et luxuriantia flore Pectora ceruleo, et lustrata uirentibus herbis. Sic tumidos inflata sinus, quam cymbala Galli Ante ferunt erata, graui et percussa furore, Tendere nanque iubens Athim peramando comatum. Nec graditur uelut aerio Saturnia curru. Iuno, quam tenuit nimium decepta uetustas Esse deam super omne genus de sorte dearum, Quam bene si numquam lasciuis pulsa polorum Cardine pellicibus foret et neglecta marito, Quam comitatur auis pennas maculata supremas, Luminibus centum infelicis protinus Argi Iris item uario semper palliata colore, Queque furore grauis sepe exagitauit Auernos. Heus miseri, non sic incendit nostra deorum Cunctorum Mater dulci pietate colenda, Et Iouis eterni magni quoque certa tonantis Nanque parens Virgo, proprii sic filia nati. Non iuba nanque iugo premitur temerata leonis Ipsius ante gradus, nec luxu fulget in ullo, Turre superbifica non cingitur, auris itemque Mentitis liquidum uerbis per inane rotatur, Haud manes stimulatque graui commota furore, Talibus obscenis uehitur neque Virgo serena. At graditur cano in uexillo culta pudicis Vestibus. Ista docent casta sub mente triumphis. Mundi nos fungi, sequimur si signa Marie. Cui chlamys ethereo sua circum terga colore Voluitur, hinc Tyrio subtra ueneratur et ostro, Vt doceat mentes nulli indulgere tenebre Tartaree, eterno sed semper sistere celo, Cernere mentali qui sit pater optimus ostro. Protinus obscenum nichil et ueletur opacum Cordis in orbe hominum, pallietur et ardua uita Vestibus ethereis, curis celestibus atque. Congerit et populos chlamys hec bipatentibus ulnis, Vt qui celesti duxerunt tempora mente, Gratia sit duplex illis, pax orbe sub isto, Gloria perpetuo et numquam ruitura sub euo. Limpida uelliferum caput ambit nanque corona Integro perfecta globo radiisque coruscans, Vt sonet imperium perfecte uirginitatis Irradians genus hoc semper splendore corusco, Ne ruat in cecum gelidi Plutonis Auernum. Rhea, deum ueterum fallax sine numine mater, Ethereo uolucri curru notat ista superbo? Nil nisi terrenum sonat, et terrena colebat. Labilis est aer Iuno. Letare, uetustas Callida, tam summas et uirginitate uerendas Mirifica coluisse deas, letare, salutem Tu flagrantis habes piceas Flegetontis ad undas: Errorem flebisque eterno sulfure mersa Nanque tuum. Nos et sequimur cantando Mariam, Et decet eterna cantus sperare sub arce, Corpore dum feruens soluetur uita gelato. Ergo Dei Matrem proceres cum more uenusto Hi sancti comitantur enim et uexilla uerentur. Dux erat in primis, cui celi ianua paret, Nam senior Petrus, superi quoque clauiger orbis Elisii, qui pontificis pia rostra tenebat, Vmbrans et niuea candentia tempora barba, Et gaudens forti seuum superasse Neronem Nanque animo dudum, celo et duxisse triumphum. Quo duce sub graditur generosa mente sacerdos, In medio passus cumulabat et ipse duorum, Quorum illum leua, hunc sed dextera sancta tenebat, Et cantu lustrare polum cum uoce sonora Certabant. Post quos quisque aduentabat ephebus, Carmina respondens. Post cedit turba iugatis Passibus ampla uirum, hos imitantur nanque puelle, Hasque nurus cuncte: mirumque, sub ubere lasso Infantes teneros illisque in solibus ortos Portabant, nulloque ipsas stimulante labore. Nusquam uagitus nec lamentabilis infans Cernitur, et plures, Lucina absente, grauatum Atque suis solum uotis presente Tonantis Christi Matre quidem, modico langore subacto, Exonerat uentrem fetu, nulloque dolore Ceptum iter efficiunt, sanctissima et arma sequuntur: Pectora mille hominum prisca hec uexilla tuentur. Armatos at crate humeros Laurentius illinc Emicat ignita ostendens, sublimis agebat Corpora nam totidem. Succedit Bartholomeus Nanque pari numero sacer, et spreuisse feroces Ipse manus, que iam dudum crudeliter artus Priuarunt spolio, et lacerate tegmine pellis Letatur. Celos qui claro creuit apertos Lumine, qui gremio nouit secreta Tonantis Iam recubans celsi, cum proditor ille malignus Nanque salutifero lignum fedare cruore Ceperat, in specieque aquile tunc mille Iohannes Ducebat formas. Datur et legione sub ipsa Francisco pulcra ast acies, qui rostra Minorum Instituit Fratrum, quos sed sapientia summa Maiores alit, et mira deitate merentur Equari superis, fidei qui sidera pulcra Ac huius ceci clarissima lumina mundi Sidereumque iubar pietatis et ipsa propago Religionis adhuc surgunt cum numine magno. Bis duo mille hominum comitantur hec inclita uella. Hunc sequeris Christo qui, Iacobe, nanque parentas Et miro similis fueras sibi nanque decore, Milleque quingentos ducis sub tegmine pili Nanque uiros. Totidem, Mutinensis Geminiane Pastor et insignis, magna deitate regebas. Exerto tu qui furibundos conficis hostes Ense quidem, Vasque electio sancta Tonantis, Carminibus nostris, sint quamuis rauca tuisque Numinibus, non, Paule, etiam inpatefactus abibis, Saule olim, quando Stephanum sub saxa premebas, Ter mille ora uirum tua candida signa sequuntur. Intererat simul et tenues qui lance uerendus Ponderat equa animas pedibusque premendo draconem Tartareum angelicis Michael, cui mille secundant Ora uirum. Totidem Marco famulantur eunti Miranda facie et robusti fronte leonis. Blasius hos sequitur traiectus pectine corpus Crudelique pari numero sua pila mouentur. Tuque, humeris totum celi qui fortibus orbem Gessisti, uastum dum Christi membra per equor Portabas lignoque manu florente labante Atlanti similis, canit et quem fabula fallax Sustinuisse polumque, pari cum gente uolasti. Hunc post fulgebat sceptrum qui mente serena Primus apostolicum Romana sede locauit Cesareos putri uultus Siluester amurca, Qui soluit lepre formas bis mille uehendo. Ecce autem galea pressus caput et cruce pectus Vallatus fuluum roseaque insignis et ense Armipotens pulcro spinam candentis equique Nanque premens hasta guttur traiectus et hydre Pestiferum, expositam letoque tuendo puellam Extinguens uirus ferale Georgius ipsum Agmen agit, ter mille hominum sua iussa facessunt. Post hos felices postremus episcopus ibat Nanque duces mitra redimitus tempora sancta Et digitos auro, sic pastoralia sceptra Iaspide punicea, ceu sit demissus et alto Angelus a solio, miti sub mente refulgens, Bis centum cleris clare comitatus, ubique Cuius concilio, cuius deitate uerenda Cuncta salutifero ducuntur tramite in agros Finitimum.
3. Portas urbis iam turma patentes Exierat, passim laudes memorando Marie, Cantibus atque piis celi conuexa replebat. Hactenus ut cygni liquidum per inane canori Remigio Arctoas calami lustrando paludes Dulcia per longum emittunt modulamina collum Ceruleis querunt cum campis dulciter escam, Montani resonant colles, et saxa resultant: Non secus alme acies ad celum pectora soluunt Dulcibus inque modis. Vltra iam limpidus austrum Oceanum aurato Phebus temone petebat, Quando precipites fluuii tranauimus undas, Qui secat a nostris uicinos finibus agros. Ecce autem subito se offert fortissima nostris Arx Castrifranchi manibus, sed arundine crebra: Leua nanque palus resonat limosa, perinde Prata uirent dextra salientibus inclita riuis. Hic ubi prima acies gressus cum uoce canora Exaggerat, malas canus deuota colonus Plaustra uehens coram pulcroque onerata Lyeo: "Vase tamenque humilique - inquit -, celeberrima pubes, Hoc libate merum, aut uestras implete cauernas. Nam michi periussit Mater sanctissima celi, Dum matutino fulgebat Lucifer ortu Visa torum tenuisse meum, nil tale putanti, Pocula sic uobis gradientibus ista referre. Accipite et leto donis parete beatis Nanque animo: felix, hec qui libamina norit". Quisque cateruatim subeunt haurire liquorem Oblatum: pars uasa replens exhausta recedit, Puluerulenta polit grato pars guttura uino, Nemo abit immunis. Quanto frequentius haurit Dona ferens, tanto uino magis ora perundant, Non deest ac ulli. Postquam migrauit at omnis Ipsam turba arcem, currum retro terga relinquens, Deuotum miratur ouans superesse liquorem Vinifer, et uentrem inuestigat arundine uasis. Inuenit omne merum quod curru gesserat ipso, Letus et ostendit populo, letusque recedens Distribuitque iterum cunctis repetentibus ipsum, Dum libet etheree Matri, inuacuabile plaustrum.
4. Tendimus ulterius, torrentia nanque Lauini Litora, qui modico cum gurgite nempe sonorat, Aggredimur. Tardos lustrat cum Arcturus Hiberos, Ducimus insomnem pulcris sermonibus umbram. Ille ait: "Accepi, Ligurumque nanque per oras Maxima Virgo Dei et Mater miracula duxit, Ceteraque inter magnum sic memorabile semper Contigit hoc unum. Veluti duo corpora nexu Non extricando occubuerunt iuncta uicissim: Nescio si quidquam uestras fluitauit ad aures". "Ignoramus enim - tulimus - sed pande, precamur, Si libet, ipse modum, cupimus cognoscere: cecam Interea Oceano sol surgens subruet umbram". Tunc sic incepit uigili sermone profari: "Vrbs est Eridani spuma quasi lota fluente Longobardorum pingui regione potentum Et famosa diu Trebie post bella cruente Punica, que hospitibus perpulcra Placentia fertur. Fama est urbe ipsa iuuenesque libidine ceca Bacchatos nimium longo sub temporis arcu Infandos nutrisse ignes. Seu cura parentum, Seu districta domus uetuit compago serrate Inque uicem nunquam potuerunt iungere flammas: Commoda defuerant ubi stabat prona uoluntas. Iamque cupido urens motus inuisa beatos Sagaque diuinoque humeris pendentia cultu Concepit ferale nefas. Sub uestis honeste Tegmine purpureoque habitu fortasse pudico Flagrantes copulare faces perposse putauit. Illicet aggreditur iuuenes, curasque nefandas Induit, et telum ceca in precordia figit Exitiale uiri, liquidas torquetque medullas. Lesus at ipse urbem curis mordacibus ambit, Tandem adamate denudat preuisa puelle, Murmure cum, modico retegitque furentia furta. Annuit illa modis tali sub fraude repertis. Quid non audet amor temerarius? Omne trucidat Ius et fas, illum legum rigor arduus alti Maiestasque Dei nec numina sancta refrenant. Affectata dies aderat, qua corpus uterque Contegit albenti et sancta sub ueste nefastum: Hinc matutino copulant sub tempore furtim, Virginis obliti sancte, miserabile corpus. Mox ut sideree uestis temerata steterunt Iura quidem, subito summeque potentia magna Virginis hos solidat, nec eis disiungere fas est Quas copulauit amor partes. Stant cortice sicut Siluestrique inserta pirus sub tempore uerno, Inueterata facit nodum que humore tenaci, Nec separare potest amplexo ab uimine uitam. Ac uelut argento croceum conflatur et aurum, Quod non artificis leuiter seiungere dextra Ingeniosa ualet, uel sicut, credere si fas, Salmacis in nitido speciosum fonte dicauit Nanque sibi puerum, quem iam Cytherea crearat Pulcra deum ueterum facundo nanque ministro: Pectora que fuerant duo corporis unius umbram Exegere statim, uestigia nanque parentum Amborum tenuit puer unicus ille uenustus; Non aliter iuuenes audaces corpora bina Conflauere unum. Set postquam uulgus acerbum Conspexit casum, et cunctis lasciua iuuentus Signa dedit capte mentisque cupidine seua Occidit, et nigro dissoluit membra barathro. Obstupuistis? Sed cesset stupor, imo periclis Discite premoniti nunquam contemnere sancta Numina: turpificos menti delete furores. Omnipotentis enim Christi tentare timete Stelliferam Matrem. Non hic lasciua quadrige Myrtilus Hyblea remoratur prelia cera; Non ibi Olympiace fiunt uesana palestre Munera, nec latrat bacchante furore Citheron. Non ibi seuus amor Pasiphes, flamma nec atrox Fallacis Myrrhe, nec adhuc que nata rubentes Est patri furata comas Minois amore. Est hic uirginitas celestis sancta Marie, Religio simul et pietas integra, serenum Atque pudicicie iubar, hinc perfecta fidesque, Et timor ipse Dei: que si quis spernat inepte, Tempus adest penas quo uerum soluit abortas". Hic iam pausarat, subito cum surgit et alter Vir grauis aspectu, mirandus imagine cana, Hec fari incipiens:
5. "Ego uerum lumine certo Accepi quecumque feram miracula uobis. Montanus iuuenis, sulcorum nanque meorum Continuus cultor, - uocat hunc uicinia Petrum - Traxerat in longo feralia tempore furta Vicinis tedis. Non largo temporis orbe Ceca stetere quidem: nam semper cuncta patescunt In regione more. Capiturque hirsutus adulter In sceleris noxa mulieris nempe marito, Cui nomen Iacobus. Vir hic robustior illo Ferre notam haud poterat: gladio ferit ora latronis Vulnifico, uitam fato quasi iactat acerbo. Euasit tamen infelix, succursibus actis, Precipitique fauente fuga. Data uulnera postquam Tempore sunt pauco, solerti obducta medela, Querit uterque uiam, tenuem qua corpore possit Effodere ac animam alterius. Fortuna diurno Tempore non leso passu delusit utrumque: Pluribus insidiis nullum sua uota sequuntur. Tempus adest sanctum, quo Virginis arma beate Pacifera obscenos discordi mente furores Detrudunt. Specie tali uafer ille maligno Rusticus ac animo Petrus almum pacis amorem Tranquille simulat, possitque salubrius ipsam Serpere uindictamque inimico tollere inermi Vitales uentos fidei sub fronte serene. Labitur adque pedes hostis, pacisque beate Numina compellat clamans "Miserere" frequenter, "Est uindicta tuis manibus. Iam suscipe ferrum, Cordis in arcano, patiar, iam conde scelesti. Dextra nefas nullum tua conserit. Ipse malorum Causa prior, sceleris totius perfidus actor". Credulus assentit uerbis hostilibus ille, Atque genas madidus lacrimis pietate profunda Erigit ad celum corpusque hostile caducum, Dat petit at pacem, orique oscula dulcia figit, Sub fide perpetua iungens sua brachia collo Aduerso, requiem simul atque paciscitur altam. Sic rogat incedant hac religione serena Inque uicem. Annuit ille dolo uelatus amaro. Iacobus inde, animo sancta sub ueste locato, Cum fide sincera contracte pacis amicum Ante diem petit et placato concitat ore, Vt meet in sanctos ritus. Ast ille, furore Submersus Stygio, gladium sub ueste reponit Viscera uulsurum socialia nocte sub ipsa. Lustra fouent homines semper montana feroces, Nullus amor Christi quibus est, pietatis imago Nulla equidem. Feritas etiam, simulata uoluntas His dominantur enim, quidquid simul ore loquuntur, Non in mente sedet; spreta formidine celi Mendices rumpunt sanctissima pacta fidemque Etheream, quocumque modo uindicta nefando His placet, ut uentremque ferarum more cruentent, Ius et fas spernunt, quid dum modo conferat illis. Non gradibus latis hi sunt simul ambo profecti, Cum Petrus insidias cepit reserare latentes Et uibrare manu Stygio cum pectore ferrum In socios artus. Mox, dum impia brachia tollit, Corruit, et misera clamat cum uoce: "Maria, En morior: Virgo, fraudi, pia, parce nefande". At comes, immenso captus tunc nanque stupore, Tollere uult illum, causeque ignarus, ob inde Dulcisonis lapsum uerbis permulcet amicum. Ille refert: "O sancte nimis pie nanque sodalis, Crudelem fuge nanque manum sociosque nocentes. Nonne uides? Capulum tenet impia dextera strictum Perque tuos lapsura artus. Sed lapsa rigentem In terram prius est. Virgo, miserere, Maria" Multoties geminans, mugituque omnia complet. Vnum erat horrendum, magnum et memorabile uisu: Non poterat palma gelidum dissoluere ferrum, Nec terra releuare caputque, immobilis heret Sicut humo rigidum ingenti sub pondere saxum. Aures et postquam multorum nanque repleuit Hoc scelere, et fraudes uulgo patefecit iniquas, Occubuitque animam Stygios demisit ad ignes".
6. Clauserat hic uerbum, subito cum emergitur unus Nuncius et pallore genas perfusus utrasque Et lacrimis oculos splendentibus inquit onustus: "Labile quid uerbis tenet his consumere tempus Sortiti pietate uiri? Miracula Virgo Nunc noua detexit: stridorne repercutit aures Astra petens? Audite, uiri, quis clamor in auras Pertonat aerias. Ibi sunt spectacula magna: Pergite, nanque Dei cernetis flere parentem". "Dic que causa noui luctus, - tunc diximus omnes - Si tibi scire datum, donec properamus ad ipsum Nanque locum, quo nacta refers miracula nuper". "Spiritus et quamuis quasi sit confusus anhelo Pectore, que uidi - dixit - breuitate recludam. Vt modo iam gelido uir qui uicinior euo Nanque senis fuerat calide quam nempe iuuente, Matris in aspectu celorum uenit ameno Exclamans: "Miserere" inquit "da pace potiri, Virgo, senem miserum". Replicat cum uerba frequenter, Per pectus lacrime fluuii de more ruentis In rigidum uenere solum, largosque doloris Constituere lacus. Omnes miramur. At ille Exaggerat luctus, quoque lamentabile pectus Elatis ferit ac pugnis laceratque genasque Vnguibus horrendis, canum de fronte capillum Euellit, pacemque petens miserere uocato Sepius: "Exaudis, - dixit - pia Virgo Maria, Exaudis, miserere senem, Sanctissima, luges, Ac etiam mecum, Virgo Sanctissima, luges". Circumfusa cohors, tali stupefacta tenore, Virginei luctus tollunt pia lumina sursum, Virginis accipiunt magnum diffundere numen In terram sancta lacrimas de fronte tepentes. Gurgitis instar enim uerum labentis ad ima Vertice montano, luctu tum quisque feraci Vescitur, ac ululans celsum ferit ocius acri Cum stridore polum, pacem miserere petensque More senis lapsi. Sed nec mora, fulminis instar Ecce ruit ueniens, miseranda uoce caducum Constitit ante senem: "Do pacem, - dixit - amice, Quesitam lacrimis celesti Virgine coram, Penitet atque more. Menti concede rigenti Iam ueniam; uerum dolet at semperque dolebit Non paci subito dudum indulsisse petite. Impedit ipsa Deum uindicte dira cupido Noscere". Tunc dulci amplexu retinetur uterque, Crebraque saltabant crepitantibus oscula labris. Sponte dabant animis requiem, pacemque serenam Spondebant, collo magna pietate iugato Inque uicem. Postquam tranquilla fronte quiescunt, Iunior incepit coram tunc talia fari, Admirante nimis turba pietateque flente: "Ponite iam seuos animos mentesque malignas, Insani feritate uirique, cedite ferro Moribus obnixo sanctis. Hic nanque cruorem Sparserat infanda cari cum cede parentis Nanque mei, face sepe etiam combusserat agros Hostili pingues Cereris, stipulaque feraces Spicifera, ferus et dum stabat pectore sanguis Crudeli, puerum sic me poscebat inermem Insidiis. Semper custodia cara meorum Istius uotis pugnabat nanque profanis, Et Deus omnipotens et numen Virginis alte. Irriguere olim uerum sua corda maligno Proposito, donec fulserunt uela Marie Virginis et muros circumlustrantia nostre Vrbis enim. Posita sed tunc feritate, petiuit Concordes animi nodos, odiique furentis Hinc rabiem sedare feram, lesusque negaui Mentis pacifere officium. Nam semper amarum Vindicte cupido iuste sub pacis amene Sidere qui mentes semper tenuere cruentas Cernere et immeritos pena non ente malorum. At michi sic rigido nuper sanctissima, cardo Celorum, Regina potens, inimica furoris Sanguinei, pacis mater pietatis et alme Occurrit. Verbo mentem sic nanque seuero Arguit ipsa meam: "Quid, seue, piacula, seue Concupis humana, et crudum sub mente furorem, Abiecta pietate, foues? Maculatus es ausus Viscera mortali tabo feritatis acerbe Splendida virginee Matris uexilla subire? Infelix, iam perge cito: iacet hostis abundans Fletibus ante meam faciem, totamque coronat Pacisequis nostram sedem clamoribus. I iam, Poscenti placidam da toto pectore pacem. Ipsa ego nec lacrimas clausi pietate fluentes: Quid mortalis ages? Hoc uerum ducit ad astra, Quanto magis lesus, citius si parcere noris. Si te insana tenet dire impietatis imago, Non erit immunis". Postquam sic fata, sereno Ethere se tollens, claris caput abdidit astris. Tunc ego, precipiti passu sua iussa frequentans, Hunc ad confugio, do pacem, cuncta remitto Hac commissa tenus". Postquam sic dixerat, omnis Turba polum clamore petit miserere coercens Sepius, et pacem uotiuo pectore poscit, Ceu nunc accipitis". Sic uerba expleuerat ipsa, Cum loca lustramus quibus hec miracula fulgent. Vidimus hos hostes tanta dulcedine pacis Connexos, quanta tumidum compulsa per equor Carbasa in Euboico pausantia litore, nullo Icta choro, Eoliisque Euro recubante sub antris, Et dominante salo nullo cum turbine Phebo.
7. Nox fluit interea. Cernunt se condere celo Sidera. Iam squama Oceano palente natabat Nereidum nam piscis auo, Cytherea figura Tiphea terribilem colles dum cerneret altos In celum uibrare manu. Surgebat Eoo Virgo ferens humeris clarum Titana per orbem Obliquum. Vapor omnis item tendebat in astra Lapsus nocte quidem. Tunc sanctique agmina prisco More duces flectunt qua pulcra Bononia lucet. Hanc prope per cursumque urbem fortasse pedestrem Vnda rapax Rheni fluit. At germana perundat Litora qui fluuius non est, sed nomine secum Famoso fruitur per fauces Apennini Ortus accipiens, obliquo et gurgite labens Auget arundineas rapido cum flumine ualles. Egregium perdens nomen nanque obice tanto Infelix, regis fluuiorumque iret in aulam Eridani Italie, magno et gauderet honore. Vtraque pons mordet mirando litora dente Magnifico pulcer tractu, qui fornice crebro Impetuosa secat torrentis flumina magni Et quoscumque gradus recto transportat in urbem Tramite nanque suam, Ligurum sic respicit oras. Pars alit ulterior que pinguia dona gerebat Triptolemus Cereris, uiridaria cerula flore Distincto fecunda et dulcia munera Bacchi. Herbarum genus omne simul, genus omne subinde Pullulat arboreum, curisque assentit auari Fructicole, pulcramque urbem replet ubere dulci. Et teneris citra sunt pabula grata iuuencis, Herbis prata uirent uerum redolentibus. Illinc Sunt frutices, quibus ipse fugax lepus incubat atque Capra leuis, canibus loca consona semper odoris. Chaonia nemus inde ferax uiget ilice dorso Setigero placidum. Verum si tempus at illud Afforet insipidum, ueterum quo nanque deorum Irrita uaniloquis colerentur numina siluis, Corniger Arcadias calami Pan linqueret oras Inuentor resoni, Fauni simul atque puelle, Quas saliendo Dryas per Menala lustra uehebat Hec loca competerent foliis fecunda sonoris, Et gregibus reuerenda Pales. At fluctibus ipsis Proximior campus leua, pauloque remotus Ponte quidem, cana multum redimitus arena est. Hic erat et biblus sulcata ab arundine dudum, Quando genus nondum pecoris mortale cruenta Nanque manu uiua torrebat tergora calce, Componens mira formosamque arte papyrum. Siderei hic nostras acies et limpida signa Composuere duces. Hic tota Bononia currit Numine leta ipso, grandique agitata stupore, Sanctos admirans mores et tanta potentum Agmina nanque uirum diuoque sub ordine ducta, Liniferum genus ac totum, gradibusque pudicis Incedens cantu magna pietate leuato Sepius ad celumque in terram corpora fusa Sublimem misera pulsantia uoce Tonantem, Magnorumque decus plaustrorum. Confluit omnis Vrbs ea. Sicut enim dudum cum Roma triumphis Inclita Cesareis cursu properabat adacto Obuia, purpuream ducis et uisura quadrigam, Non secus hi properant. Postquam sua uerba remiscent Cum nostris, querunt miracula nata, perinde Omnia suscipiunt nobis referentibus, atque Moribus his animos disponunt protinus almis. Interea parat etheream celebrare Camenam Gentibus attentisque beatus episcopus ipse, Maximus angelicis dux rebus. Nectare sumpto Pectore Christifero, dat misse signa peracte. Visceribus paulo potuque ciboque creatis, Mores finitimis linquentes ordine sanctos Virgineo, dulcis patrie conuisimus oras, Vestibus et niueis damus illicet inde quietem.
8. conclusio Iam michi lunares uigili speculata per orbes Nanque duos oculo, tenui modulamine quamuis, Ite, Dei Matris spectacula. Carpite rectum Nanque iter, et uolucris calami cum remige prono, Etherea uobis duce Virgine semper et alma, Longobardorum magnas transite per urbes, Donec cernetis Ligurum ducis atria summi Turribus et centum miro fabricata decore Aeriis, calamos crepitantes stringite tergo. Tum uobis suadete moras, lustrate parumper Ac insigne iubar tecti regalis, obinde Ite, gradus Pario et constructos scandite pulcro. In summo frenate pedesque cacumine scale: Non licet excelsi penetralia forte theatri Regia nanque humili uestro peragrare uolatu. Interea, dum sic pendetis lumine claro, Insignes lustrate uiros, lustrate cateruas Heroum, dominos terrarum et pectora magna, Egregios proceres et fortia corpora Martis, Que Ducis etherei imperialia menia scandunt. Ac sicut fluuii regales litore lato Neptuni properant ad cerula tendere sceptra, Hoc si contingat culmen lustrare superbum, Sidereum comitem, cui strenua menia parent Inclitaque Vrbinique alie feliciter urbes, Oppida centum etiam, subito tunc pergite coram Et libate manum reuerendo poplite claram. Hinc spondete sibi famulatus, si libet, ultro Eternos, precio sanctos nec nectere mores Sit mens: solus amor ducat seruire serenus Vos uerum, heroo merito et succumbere sceptro. Iteque neu Dominum dubitetis noscere tantum: Splendidior cunctis fuerit qui nectite menti Moribus esse illum, ethereo qui pectore pergit, Ore graui simul atque pudica mente refulget. Inde manu digne comitantum septus herili, Hinc miro proceres excedens nectare cunctos Eloquii, pietatis itemque in Marte recepto Felix armipotens, fama iam notus in orbe Terrarum toto, quem cuncti uertice nudo Aulicole uenerantur enim, hic erit ille profecto: Emicat ante omnes iubar hoc uirtutis honeste. Aut illum ad proprios perquirite nanque penates, Pergiteque audacter: duce celi Virgine vestra, Nemo potest errare quidem, nec tramite falli. At uobis quando pectus continget herile Cernere, nanque ipsam mentem iuuenilibus annis, O nimis audacem, uestros contexere mores Exili fortasse stilo excusate parumper, Carmina si Domino cecinit non debita tanto, Et naturali sonuit si uoce Camena. Dicite, tempus erit, si me mea fata futuro Transmittent seclo, Matris pietate docente Celicole, resono grauius modulabimur arcu Heroe fortasse lyre. Si uota dabuntur, Talia conabor sua maxima pangere gesta Carmine Pierio. Tandem, si forte loquacis Emula pernicies lingue certare boatu Auderet tumido uestrarum numina rerum, Spernite, non decet ori respondere profano: Semper honorandis caput inclinate magistris. Ite, pio Domino et me conseruate clientem: Interea reliquas cantu uenerabimur aras.