CroALa, 2024-05-13+02:00. Nodus ALEANDRO.moce-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/ALEANDRO.moce-01.xml.
de domo Mocenica ad illustrissimum et reverendissimum | M. Antonium Mocenicum Cenetae episcopum atque principem
Primitias sobolis Mocenicae canto vetustae, Nil unquam maius qua fulgens cernit Apollo, Oceani caput igniferum seu gurgite vasto Effert, seu liquidis se condit Thethyos undis. O Hesperiae Mocenice decus, virtutis alumne, Quo sine non tantis famam obiectare periclis, Nec parvo cantare ausim tam grandia plectro, Accipe dona, tu us quae nunc Aleander amoris Perpetui mittit monumenta ac pignora certa; Accipe, nec nostri tenues contemne Camoenas. Ipsi quandoquidem nec dii munuscula laeta Despiciunt parvasque rosas et thuris honorem Exigui et violas et purpureos hyacinthos. Ipse imitans etiam mores ac facta deorum, Interdum omissis curis et pondere magno, Quo premeris, dum Urbem Cenetae, dum publica tractas, (Hoc decet heroen) non aspernabere parva. Vos, decus o pelagi Nereides, aurea saepe Queis ego serta dedi et flores (Liquentiae amoenae Quos pariunt ripae), picto super alta phaselo Dum sulco Hadriacos fluctus atque aequora nota, O si vestra unquam decoravi thure sacella Inque undis sparsi plenos crateras Iaccho, Vos precor, o Nerei genus, Oceanitides aurae: Promite nunc nobis generis primordia tanti , (Non vobis ignota), domum et memorate vetustam. Postquam Paphlagones, ab avitis urbibus acti, Euganeas petiere oras fatisque secundis Constituere altam Hadriacis in fluctibus Urbem Seque vocaverunt Venetos a nomine prisco Mutato (nam Henetos olim dixere Priores), Caeruleus divus, salsarum rector aquarum, Immensos liquens fluctus atque antra profundi, Conscendit notum caelum sedesque beatas, Ocyus ad fratrem pergens. Quem Iuppiter altis Ut procul aspexit soliis, occurrit et illum Accepit, laetusque manum complexus inhaesit. Nec minus et superi occurrunt ipsumque salutant, Atque hilares statim magni Iovis atria cingunt. "Rex superum - Neptunus ait - cui paret Olympus, Vosque alii proceres, colitis qui sidera Quod me hic spectatis, forsan miramini aquarum Quandoquidem liqui fluctus atque astra petivi. Usque tibi, frater, studui parere, nec unquam Imperio obiectare tuo me sum ausus. Hoc ergo Fretus non timui tua caeli limina adire, Ut des, quodque petam, precibus te flectere magnis. In nostris regnis ecce Urbs nunc inclita surgit, Ornatura undas et regnatura per orbem. Frater, ades, quaeso, et nostros ne despice fluctus, Ast udos libeat specus atque antra subire Urbsque a te insignis magno decoretur honore. Ornari haec eadem congestis praecipe donis Cunctorum superum, tua qui praecepta facessunt." Haec ait. At pater omniregens, cui summa potestas, Caelicolas iubet acciri omnes. Aliger illos Mercurius subito arcessit; qui tecta frequentant Continuo regis propriis insignibus omnes Armati: aurato et consedit quisque recessu. Celsior in medio stat rex in sede superba. Quem prope falcitenens Saturnus sistit, et aeger Vix bene sustentat falcem: cui contegit alba Canities crines, cui corpus sordida vestis. Hinc rutilus iuvenis citharaque ornatus eburna Phoebus adest, quem circumdat nitor aureus usque, Munere quo lucem gratam mortalibus affert. Hunc iuxta Permessi amnis glomerantur alumnae Ter ternae, cinctae lauro plectrisque decorae. Nec minus et Mavors, crispans hastilia ferro, Lucenti velat galea caput, unde micantes Consurgunt cristae, gemmis cornusque nitescit: Laevae aptat manui hinc clipeum fulgore coruscum, Induit atque artus splendenti auroque trilici Thorace, auratum laterique accomodat ensem. Mulciber, infectus nigra fuligine vultum, Malleo et armatus, quartum tenet inde sedile. Quem iuxta Bacchus, myrrha perfusus odora, Consedit. Faciles hederae gravidique racemi, Pampini et uvarum virides huic tempora cingunt. Ultimus assistit nitidis Cyllenius alis, Aurea cui geminas nectunt talaria plantas. Hic virgam gestat, Stygiis qua devocat undis Pallentes animas, alias sub Tartara trudit. Parte alia consors thalami et formosa Tonantis Stat soror ornata gemmis in sede coruscis. Mox apud et grandaeva deum Berecyntia mater Ipsaque flava Ceres, quam spicea serta coronant. Hinc Diana arcu armata auratisque sagittis. Nec deest pulchra Venus, varia circumdata veste, Cui flavi crines, cui risus semper in ore, Cui formosa genas candentes purpura tingit. Facunda et Pallas sequitur, lorica coruscis Hamis cui decorat corpus, quae brachia peplo Velarat nitido, flavos galeaque capillos, Crystallo infixa et contexerat Aegide pectus; Emunit latus ensis, fortem et lancea dextram. Stant iuxta heroes alii proceresque minores: Alcides, clavam gestans vellusque leonis Nemaei, Ianusque bifrons Nemesisque venusta, Tyndaridae et fratres Graiae duo pignora Ledae; Herculis et coniux Hebe Iunonia magni, Et Phrygius superum regi qui pocula miscet. Nec minus hos inter radiat Iovis inclita nutrix, Illum quae, dum infans alta vagiret in Ida, Nutrierat melle Hyblaeo, lacte atque caprino. Iamque omnes adsunt intenti in sedibus aureis. Tum pater omnipotens solio sic coepit ab alto: "Caelicolae, mecum qui flectitis orbis habenas, Sidera qui mecum astriferi moderamini Olympi: Me fratrisque preces atque huius cura coegit Urbis, ut e vestris accirem sedibus omnes. Vos igitur laetus specto, quod iussa secuti Nostra estis subito. Obsequii nec gratia tanti Ex animo fluet unquam. Nunc (quandoque favere Stat Neptuno) quisque viae se accingat et altum Aggrediatur iter, quod ducit ad aequoris undas, Neptunique specus et saxea tecta subintret. Pergendum est illuc nobis. Loca commoda donis Sunt ea. Vosque bonis illic ornabitis Urbem. Munera maiora et quanto donabitis Urbi, Gloria tanto magis vestris concrescet in orbe. Eia ergo, magni superi, qui sidera habetis, Festinate viam et praecepta facessite nostra." Dixerat. At divi, actutum praecepta sequentes, Approperant: et quisque studet se ornaret decore Ut superet socios possitque incedere cunctis Nobilior, petere et Neptuni ornatior antra. Iuppiter Aetnaeum fulmen tonitrumque relinquens Et saevos iaculos, sceptro contentus avito, Quadriiugo vehitur curru sacra tempora vinctus Auratis radiis (rutilantibus undique fulget Sideribus currus); Maiestas celsa serenat Frontem, sublimi et vultu Pax sancta coruscat. At puer Iliacus gratissimus omnipotenti Haerens temoni auratas moderatur habenas, Nunc doctus retinens, nunc fulgida fraena remittens; Albi cornipedes implent hinnitibus auras Atque citos celeres praevertunt cursibus Euros. Non se ornare studet Saturnus, sed iubet illum Vulcano gravis ire parem falx. Malleum at infert Mulciber: atque viam carpunt gressu ambo senili. Quadrupedes non Phoebus agit, circumdare terras Queis solitus noctis tenebras atque orbe fugare, Sed geminos, lac qui superant, coniungit olores Et currum ascendit niveum, lauroque capillos Devincit viridi. Assistunt circum undique Musae Carmina cantantes pulsantque sonantia fila: Stant venti et resonae permulsae cantibus aurae. Quales, cum melici circum stagna ampla Caystri, Seu vada Maeandri, cycni per longa canoros Mittunt colla modos. Silet aer et undique nantes Naiades sub aquis intentis auribus adstant. Ipse autem Mavors nitidis spectandus in armis Veloci est invectus equo, qui spumea mandit Frena ferox; frontemque ostentans arduus, albam Propulsat pedibus terram insultatque fremitque; Tergora cui Libyco sunt aequiparanda leoni. Pone sequens hunc turba ingens comitatur euntem. Prima movet demens celerem Discordia gressum, Quam sequitur rabido vesana Superbia vultu Iraeque Insidiaeque et Fraus, infida Simultasque Occultusque Dolus saevaeque avidaeque Rapinae, Horrificae visu formae, Letumque Minaeque Et Furor insanus Rabiesque intincta veneno Et Furtum durusque Labor, comes additur et Lis; Hinc variae Belli facies: temerarius Ardor, Livor edax inimicitiaeque Odiumque cruentum Terribilisque simul Terror, truculentus et Horror Et Tremor et metus amens et Timor et Pavor anceps. Vitibus exornat Bacchus tumidisque racemis Uvarum currum, croceis hederaeque corymbis; Veloces mox lyncas agit, circumdatus uvis Candentem frontem, gestans et pocula dextra Plena mero, laeva at velatam frondibus hastam. Hunc passim Fauni celeres Satyrique sequuntur Et Panes, atque ipse senes Silenus, asellum Qui stimulat tardum, titubans nec fortiter haeret, Bassaridumque choreae, incinctae pellibus omnes. Carmina dicentes hi complent vocibus aethram; Bacchum namque canunt atque eius facta recensent: "Euhoe Io, Lenaeus Io; hic Nysaeus, Iacchus, Nyctelius, Liber, Bromius, Semeleius, Euhan, Aemoniusque, Eleleusque parens, blandusque Thyoneus, Euhyus, Ismarius, Tyseus, Dionysius audax, Thyrsiger, ignigena, imberbisque, iterumque creatus. Salve magne pater, primus qui vitibus ulmos Iungere, maturas docuisti carpere et uvas, Nectareo fluerent ut dolia plena falerno. Eximere ipse potes solus de pectore curas, Atque graves hominum solus lenire labores: Afflatu tu adigis fessa in praecordia somnos, Et lassis requiem donas et gaudia praestas. Salve audax iuvenis, qua Ganges labitur amnis, Qui superasti Indum, Centauros atque bimembres Fortis stravisti leto Hylaeumque Pholumque. Penthea tu dirum mactas mactasque Lycurgum Sacrilegum Rhoetumque trucem, qui ascendere caelum Ausus et in magnos superos gerere impia bella. Talia carminibus celebrant. Pars tympana pulsant, Cymbala pars buxusque cavos. Clamoribus antra Respondent; voce referunt et litora et amnes. Contentus nitidis talaribus Aliger atque Virga, quam portat, nebulas atque aethera tranat. Nec non pavones curru succedere sueti Iunonem ducunt caudasque ad terga rotantes Sese mirantur, caudas violasque rosasque Quae referunt, et quot tellus parit alma colores. Illa sedet, dives decorat cui purpura membra, Et digitos gemmae et baccata monilia collum; Auribus et baccae dependent, crinibus aurum. Bis septem hanc circum praestanti corpore nymphae, Ornatae gemmis variis, comitantur euntem. At felix superum genitrix Berecyntia magno Invehitur curru geminos flectitque leones, Quos iuba convestit radians infusa per armos; Perque pedes rutilant gemmae et vaga sidera fronte. Passim illam Galli, Corybantes atque sequuntur, Cymbala qui feriunt, inflant et cornua flexa, Et quatiunt duris resonantia tympana saxis. At gemini Cereris currum subiere Colubri Flectentes caudas et sibila colla tumentes. Illos illa regit, frenis atque ora coercet. Annosis curru trahitur sed Delia cervis, Exornata arcu aurato pharetraque sonanti. Adsunt hanc circum Nymphae cultaeque Napaeae, Pulchrae et Hamadryades iunctim Dryadesque puellae, Montibus errantes quae habitant et Oreades altis. At Venus, irriguis postquam se lavit in undis, Et pexos compsit crines, statim ora colore Purpureo pingit, vestem candentibus aptat Purpureamque humeris, vestem, quae, inspersa lapillis Eois simul atque auro intertexta, nitescit. Gemmatum hinc currum ascendit Paphiasque columbas Laeta regit rutilumque quatit per colla flagellum. Quam circum mille aligeri glomerantur amores, Armati accensis facibus pharetrisque coruscis. Mox simul atque alii comites stant agmine magno, Prima movet gressum corpus nudata Libido, Procedunt discincta sinus mox Otia laeta, Post sequitur nudata genu, succincta papillas, Semper et ore rubro petulans Lascivia ridens, Et iunctim ambrosio perfusa liquore Voluptas; Tum Curae expertes somni et temerarius Error Et Levitas rationis egens raucaeque rogando Excubiae Rixaeque leves et Gaudia laeta, Luxus iners, variisque caput redimita corollis Ebrietas, miseros et alens Spes anxia amantes; Nec procul hinc blandaeque Preces Lacrymaeque tenellae Pallorque et grati Amplexus Nutusque loquaces; Atque simul formosus Hymen (cui mollia curae Coniugia), evinctus frondosis tempora sertis. Candidus ast artus et splendidus ora Cupido Stat iuxta matrem et curru portatur eodem Incurvans arcum atque ardentem lampada quassans. Nec minus assistunt Charites blandae atque vicissim Officiis certant se gratificari Amathuntae. Fert Aglaia etenim speculum splendore coruscum, Quo se pulchra Venus curru prospectat ab alto Miraturque sui formam roseumque decorem. Euphrosine crines connectit floribus atque Afflat nectareo radiantes rore capillos. Ne Venerem nimium laedat violentia solis, Labaturve color genulis ardore, Thalia Candenti profert aurata umbracula fronti. Hac igitur pompa vehitur dea magna superba. Ridet humus pulsisque refulget nubibus aether. Postquam armis Pallas splendentibus induit artus, Floribus exornat currum, quot semper in hortis Pulchra Sophia suis nutrit (quippe usque virescunt, Frigore nec pulchrum, nec linquunt sole colorem). Ungue rosas geminas praesertim at carpit, odore Quae myrrham vincunt, auras et olentis amomi, Mitia odorato ac stillantia balsama ligno, Quae et pariunt Arabum redolentia cinnama campi. Cassidis in conum illa rosas configit odoras, Quae fulgore micant, veluti Latonia Luna Nubibus eiectis caelo inter sidera splendet. Mox, alto residens solio roseisque quadrigis, Non frenis, placido at pulchros regit ore iugales. Prima iugum blando vultu fert inclita Virtus, Virtus sublimi ducens cunabula caelo, Candida cui nitidi connectunt tempora flores Et caput aurato fulvum diademate fulget. Haec ingens pennis, ingens fugientibus alis Aethera transiliens altum, supra omnia fertur, Obstantes nebulas nihili impedimentave curans, Altius et tendens summum petit obvia Olympum. Stat iuxta rerum fato Prudentia maior. Haec speculum tenet ante oculos, quo se aspicit ipsam, At roseam post cervicem dextra erigit anguem. Has post insequitur sublimi Gloria vultu Et celebris Laus, fulgenti variata colore. Tali igitur curru vehitur facunda Minerva, (Quam comites aliae laeto clamore sequuntur Namque gradum properat sertis redimita Sophia, Ore favosque gerens dulcis Facundia mellis, Sustentansque genus mortale Industria solers, Quam fertur genuisse Labori immitis Egestas Infantemque domo expulisse). Hanc pone sequuntur Candida Pax, Animus vivax, Solertia cauta, Igneus atque Vigor, Ratio simul omnia pendens, Atque verecundus Pudor, et Fiducia constans, Laudis Amor, Roburque invictum et Fama superstes, "Euge Io" et cantans hilari Victoria voce. Hinc septem Sophiae natae, admiranda propago, Stant circum currum et dominam comitantur amatam. Grammatice primum, vultu amplectenda sereno, Passibus incedit gravibus decorata corollis; Dependet tereti cui zona argentea clavis, Qua reserat portas atque aurea tecta sororum. Discendi haec methodum, rationes, symbola vocum, Scribendique viam monstrat sensusque modosque. Post sequitur dextrae pugnum Dialectica stringens, Aequas quae gestat lances, quibus omnia librat. Causarum haec amnes, veros fontesque recludit: Perplexas cavet ambages falsumque cavere Rite monet, ratione docet, quo vera sequamur. Rhetorice at dextrae palmam demonstrat apertam. Eloquii haec vires ostendit, cuncta nitenti, Verborum cultu exornat (quo mulceat aures Cunctorum), ponitque suo quaeque ordine dicta; Mitigatque iratum et facundis saepe loquelis. Hinc et Aritmetice, numeris quae supputat artem Mensuraque suam et firmat ratione decenter. Musica - stat iuxta fidibus citharaque decora, Melliflua voce et cantu plectrisque sonoris Quae exhilarat tristes animos et pectore curas Propulsat. Iungit varias haec ordine voces, Hinc melicis tenues mulcet concentibus auras. Stat prope, quae nomen metris desumpsit, et illi Organa sunt certa in manibus, quibus ordine mundum Metitur, monstrat quaeque intervalla locorum, Et prata et campos et montes dividit altos. Septima, cui nomen celsis derivat ab astris, Fert sphaeram, motus caeli scrutatur et alti, Labentesque polo stellas et sidera spectat. Palladis hae currum cunctae clamore sequuntur Laetisono, lauris caput intertextum et olivis. Quisque igitur superum se exornat, carpit iterque Iussum. Conveniunt omnes sic aequoris undas. Iis statim undicolae occurrunt dii, numina Ponti. Neptuni primum coniunx sese aequore tollit, Molli rorantes alga redimita capillos, Oceanusque senex sequitur fecundaque Tethys, Caerulus et Nereus Dorisque, ornata lapillis, Et Phorcus pater et Glaucus Tritonque sonantem Inspirans concham, alta premens et tergora cetes, Et vates Proteus, solitus sub gurgite monstra Pascere Neptuni atque immani corpore phocas, Et cum Leucothea Thebanus matre Palemon. Ludunt Nereides virides agitantque choreas Per fluctus, et quaeque studet superare sorores Nando: ac mirantur superos currusque superbos Illorum. Magis ast oculos in Pallada figunt (Ut quae esset cunctis ornatior) atque rosarum Mirantur lucem insolitam, mirantur odorem Divinum. Invidia flagrat Saturnia magna: Prospectatque Venus, torvum fel gestat et ore. At Neptunus, iter properans, sub saxea divos Tecta trahens, iubet illico aquas discedere late Qua superi gressus inferrent. Protinus unda Paruit imperio, late et circumstetit illos, Accepitque sinu vasto atque sub aequora misit. Limina tum superi intrantes saxosa profundi, Miranturque domos Neptuni atque humida regna. Motibus undarum et stupefacti ingentibus, adstant Intenti obtutuque tenent fixa ora; simulque Speluncas spectant vastas lucosque sonantes Subter aquas, unde et se erumpunt flumina magna (Ducere namque ferunt cunctos primordia ponto Amnes atque iterum in pontum se ferre tumentem: Fluviorum regem Eridanum Nilumque Lycumque, Danubium et magnum), nec non unde exit Enipeus, Unde Tybris pater, unde vago Liquentia cursu, Flumina quotque rigant terras camposque virentes. Nec non monstra maris spectant, immania cete, Vastas balenas, oblongo corpore pristes, Efflantes fluctus et physeteras ad astra, Tollentesque vagos sese delphinas in auram Et phocas et quot tenet aequor monstra sub undis. At postquam intravere domos et grandia tecta Pumice multivago structa et contecta virenti Musco (parietibus pendent aulaea colore Fulgenti variata, udis nevere sub antris Quae olim Nereides bombycum stamine et Afro Murice tinxere ac vario pinxere colore: Infixae et rutilant gemmae laquearibus altis), Nereides tonsis portant mantilia villis Et superum manibus vitreas dant ordine lymphas. Expediunt Cererem calathis et pocula ponunt, Ac dapibus mensas onerant. Iam rite paratis Ast epulis, mensa discumbunt ordine divi Et coctos comedunt pisces: nam mensa adoperta Piscibus est variis. Sunt scombri, anguilla scarique Et lati rhombi et gobii octipedesque paguri, Polypus, auratae, murenae, carpio, cancri: Non desunt squalli, non ostrea grata palato, Non tructae, moenae, mugil, non sargus in herbis Versari solitus, pagri mentisque bifurcis Barbi, non cyprini, aut vilis tinca voraxque Lucius. Est omnis tandem iucunda palato Turba gregum undigenum. Divinum spirat odorem Neptuni domus. At Nereides ordine longo Attalico luxu non cessant fercula ferre. Dum comedunt, dulces moderatur pectine chordas Proteus et tenues demulcet cantibus auras. Hic cantat siquidem cunctarum exordia rerum. Ut deus e nihilo magnum fundaverit orbem, Utque elementa simul concordi pace ligarit, Quae caelo rutilent stellae utque errantia cursus Usque suos peragant, lunae solisque labores, Unde hominum genus et pecudum, quis spiritus auras Sollicitet, quis motus agat vasta aequora ponti, Unde etiam spirent (noscit namque omnia vates) Aura per magnum tanto cum murmure venti. Ille canit, resonans responsat vocibus Echo.