CroALa & LatTy: documentum

Ε. Ο. Τ. Θ. FRUCTUUM AUTUMNALIUM PARS I. METRA LATINA

§ I. LYRICA.

Filio Pestinensi I. D. M., cum Philosophiae lauream in Regia Universitate Budensi primus adipisceretur, VI. Idus Ianuarii an. 1779. oblatum. Μέλπε μέλος γλυκερὸν πρώτῳ, χαρίεσσα Θαλία, Ἡμῶν παιδεύτῃ, μέλπε, Θαλία, μέλος. Δαφνίδα γὰρ σοφίας ἄρθʹ οὕτος ἐτύγχανε πρῶτος. Παιδεύτῃ πρώτῳ μέλπε, Θαλία, μέλος. Quid sistro lanias corda Gelonio, Pannon? Quid tenues unguibus increpas gnavis Silvicolum perpetuo cheles, pulla gnate Patris toga? Non Istri latices gens fera Vandalum, non Dari tumido potat amabiles undas ore Scythes, non colit inclutam durus Pannoniam Getes. Pindo sacra Phalanx pulsa mucronibus cessit barbaricis in iuga Acincia; heic sedem medio Regia Apollinis fixit Pannonio solo. Torpentes animi (turbida tempora fecerunt) validis fixa radicibus contendunt oculis nubila ponere, blando pectine conciti. Sunt saxo nimium corda rigentia et sunt exitium saeva minantia dilectae et sapienti agmina Palladi, 20 donec missile sentiant. Mortales fatui caecave lumina! Armatam manibus prendere inermibus tentatis? Galeam vertice fulgidam et Divae spicula temnitis? 25 Incautos feriet, vulnus et acribus addet letiferum, si furet, ensibus; prosternet miseros dextera Palladis, quodsi fulmina torserit. O Pannon, sapito; bella Sororibus 30 non fiunt: lituis corda suavibus mulcent Aonides et pia dulcibus captant pectora vocibus. En gnatum Celebris, quo duce milites, 3 Pesti, quod removent Istrica4 flumina 35 Musarum (pia mi Numina) sedibus, cuius tempora laureo serto cinxit avum prima nepotibus lux, Nonis gelidis proxima Ianuis; sextis purpureae colla revinxerant 40 pallae (plaudimus) Idibus. O, quis non Domini vota clientulo dicat Threicio plurima barbito? . O, quem non Iuvenis concitet impetus almae Palladis ad choros? 45 Exemplum, iuvenes, prendite seduli huius, qui galeam primus ad ardua sumsit difficilem castra Minervia, vobis sterneret ut viam. I iam, sed facilem, Candide, semitam; 50 i, cunctis nimium care sodalibus; demonstra sociis, quid labor improbus ferventis queat ingenii.5 1 U В je natpis pjesmi: Ποιημάτιον πρῶτον. Asclepiadeum cum glyconio. quo Academici Consocii P. Dominico Martinovich gratulantur Doctoratum Philosophiae VI. Idus Januar. Oblatum IV. Idus eiusd. 1779. — 2 Grčki su stihovi štampani prema F. Iz pogrjesaka u В i F proizlazi, da Katančić još nije bio čvrst u grčkom jeziku. — 3 F: perpetuo cheles, B: perpete neruulos. — 4 F: Istrica, B: Istria. — 5 Mj. stihova 51—52 В ima: Demonstra sciolis, quid queat Illyrus: | Nobis, Illyre, viuito.

2. A. R. P. Blasio Tadijanović, Ministro Provinciali, Onomasticon, IX Kal. Febr.1 Ex quo Pannoniam barbarus inclutam2 flammis tradiderat Turcus edacibus, non audis lituos gratave barbita, non heic3 Aonidum choros. 5 Iasorum4 Celebris Publica res cubat, 4 oppressa et Scythicis tota furoribus et longo rudium germine temporum, nostro maesta iacet solo. Quorsum Romulei pertica Sirmii, 10 quam crebris veteres5 laudibus efferunt? Quorsum Mursa vetus, grata colonia pubi, grata Quiritibus? Cum Musis abiit gloria scilicet, vates et patriam perdiderat Scythes; 15 nec laus illa solo, crede, rediverit, ni Pallas redeat bona. O, servent Superi te, Pater optime, et quos fila iuvat prendere barbiti; non gnati deerunt, qui revocent pias 20 vates in iuga Saviae. Qua Dari latices Alpibus effluunt dulcentes patriae per sata Noricis, qua Savus placido rura parapluus6 tingit rore Inicernia, 25 istis diva Phalanx sedibus imminet, hoc rus, hocce7 nemus Palladis incolent (augur sum) sociae: Bistoniam iuga Almi percipient chelyn. Reddetur veteri gloria Mursiae, 30 reddetur celebri linea Sirmio, Res claris dabitur Publica Iasiis,8 quum Dii9 Pannoniam colent. Iam cunctis nimium care10 tyronibus, 5 multum11 vive, Pater! Cingere laureo 35 felicis senii laetaque Blasii functus gaudia cernito. 1 U В je natpis pjesmi: Ode II. carmine eodem, qua P. Prouinciali gratulantur Onomasticon Academici Budenses. 24. Ianuar. 1779. — 2 F: inclutam, B: inclytam.— 3 F: heic, B: hic. — 4 F: Iasorum, B: Iassorum. — б F: veteres, B: Physici. — e F: parapluus, B: parallelus. — 7 F: hocce, B: hocque. — 8 F: Iasiis, B: Iassiis. — 9 F: Dii, B: Di. — 10 F: care, B: grate. — 11 F: Multum, B: Longum.

3. Mater filium ad bellum, quod cum Borusso erat, profectum deplorat.1 Ergo te Getico belliger impetu tollit, gnate, sinu matris? Aheneam2 pro vittis galeam ponere vertici ferratumque iubet sumere pro toga 5 thoracem? Pedibus lora tenellulis et longum manibus missile mollibus, arcumque et iaculum telave tergori (insuetum teneris omne onus artubus) vasta cum pharetra belliger adplicat? 10 Heu me! Quid genui? Quid mea per novem confovere sinu viscera Cynthias? Te vitam senio, gnate, putaveram adfectae genetrici et fore gaudium aetati, solitum patribus, ultimae. 15 Tu matri miserae tolleris е sinu et mortem acceleras, cum raperis lari. — Ah, qui primus erat, qui dedit ensibus, qui telis aciem, primus et impio in fratres odio saeviit, is Deum 20 correptus valido fulmine concidat et mersus Stygio vortice Tantali poena saevitiae perpete fluctuet.3 — Ah, qui te tenerum, gnate, parentibus moestis eripuit, vivere desinat 25 Prussus; quive dedit4 pacis amantibus Vilhelmi Austriacis praelia filius, 6 tollatur Lachesi, nigrave Tartara, in matres sobolesque impius, oppetat. 1 U В je natpis pjesmi: Ode III. carmine asclepiadeo, in qua mater deplorat filium ad bellum profectum. — Na kraju svih latinskih pjesama je u В još jednoć isti natpis s dodatkom: »25. Januar. 1779.« — 2 F: Aheneam, B: et aheneam. — 3 F: Poena saeuititiae perpete fluctuet; B: Poenas saeuitiae perpete sentiat. — 4 F: dedit, B: tulit.

4. Filio Baiensi G. P., postea Philosophiae laurea redimito, Onomasticon, IV Idus Martii.1 Seu rivum celebro, quem Scythici parit2 flumen Danubii per semicirculum, in quo turba lavat bellula Naiadum Altinia), aut tenerum pecus a) Iordanum secuti sic existimabamus. Altinum dextra fluminis ripa steterat. 5 campis impavidum matris ad ubera, aut hortis video candida lilia aut natam3 celebri blandulam in oppido: Altini omnia dulcia. Seu me nigra iuvat lambere Massica 10 seu dulcis latices crebrius undulae, seu dextra rubeum carpere persicum: Altini omnia suavia. Aut gressum repeto per sata Ferrei fontis, seu recubans arceo Sirii 15 umbroso tiliae fronde potentiam:' Altini omnia dulcia. Seu dum vere lego rure hyacinthinos flores aut violas, sive sororibus canto Threicio carmina barbito: 20 Altini omnia suavia. Nosti, dum fuimus, candide Gregori, Baiano iuvenes olim agiles solo, quam dulces animo sint patrii lares: Altini omnia dulcia. 25 Altinum tenuit me quoque, Delia cancri dum4 reparat cornua circulo: cur id non celebrem, si cano filium? Altinum esto celebrius. Tu sertum viridis nectito ramuli, 30 Pallas, quo redimi tempora filii: iuncto Pieriis cede sororibus placatum senium seni. 1 U В je natpis pjesmi: Ode V. Gregorio Peshtalich 12. Martii 1779. — 2 F: parit, В: facit. — 3 F: natam, B: gnatam. — 4 F: Cancri dum, B: Dum cancri.

5. Epicedion Phyllidis, quam Diana cum Nymphis deplorat, prid. Kal. Febr.1 Phyllis cara iacet, pallida corpus et malas, quae roseis ante coloribus fragrabant, tenero languida et ultimum ducit pectore spiritum. 5 Quis te, Phylli, dolor fatave tristia sic torquent nimium? Phylli, reponito! En adsunt Dryades; te tua, respice, Phyllis, Cynthia nominat. Intendens oculos maesta recondidit; 8 10 non vocem, Lachesi pressa, Sororibus reddit, non querulae verbula Deliae: mox, heu, vivere desinit. Ah, saevam Stygiae ac terribilem manum Parcae, quae iuvenem Phyllida sustulit! 15 Ah, flete hanc, Satyri; flete, tenellulae Nymphae; flete, cavernulae! Vestrum Phyllis erat, cum steterat, decus; vos plausu atque iocis exhilaraverat Phyllis vosque genis blanda2 rubentibus 20 traxit fronteve candida. Quisnam artus graciles, quis teneras manus, quis nigrum cilium, caesia3 lumina cernens non subito Phyllin4 amaverit? Cuius diva Venus genas 25 pingebat roseis ipsa coloribus, queis unxit faciem blandula splendidam, cum vellet reliquis esse venustior Troiano Paride arbitro. O, flete hanc, Dryades, flete Sororibus5 30 iunctae Naiadibus lugubre6 Oreades; et quisquis recolis rura, rependito carmen flebile Phyllidi. Non iam laeta ferent pascua pristinos ludos, nonque choros ducet amabiles 35 Nympharumque phalanx et Satyrum greges7: cedunt8 stamina Phyllidis. O Pan, silva tacet; luget amoribus 9 frustratum nemus et purpureae rosae flaccescunt, gelidis quando liquoribus 40 hument tempora Phyllidis, Suavis Phylli, vale! Phylli tenellula! quae victura diu vivere desinis; vixisti modicum, sed satis illud est: plus pulcra esse nequiveras. 1 U В je pjesmi natpis: Ode IV. Epicedion Phyllidis, ultima Ianuar., in quo Diana cum Nymphis deplorat obitum eius. — 2 F: blanda, B: illa. —- 3 F: caesia, B: grataue. — * F: Phyllin, B: Phyllida. — 5 F: Sororbus, B: sororibus. — 6 F: lugubre, B: perpete. — 7 F: greges, B: pecus. — a F: Cedunt; u В najprije bilo »Rumpunt«, a zatim ispravleno: Caedunt.

6. R. P. Sebastiano, promotori Hungaricorum carminum suo, IV Non. April.1 Si nervos citharae saepius increpo et laudes aliorum acrius occino, cur te, care Pater, non celebrem cheli, cur non gratum animum canam? 5 Dum tango tremulam seu Latiae lyrae seu plectri patrii quandoque chordulam, haec te auctore valet, tu metra promoves, carmen te placet arbitro. Et te non lituis, o Pater, efferam? 10 Te non suaviloquo pectine concinam? Da dulcis citharae, Musa, piissimo dulcem, cara, Patri sonum! Ut, quando ille meas coram aliis movet chordas, ipse meum concinam ei melos, 15 id gratos, reputo, multum animo decet. Da caro sonitum Patri, Musa, et Pieriis iuncta Sororibus 10 mixtum carminibus redde melos pio,2 ut, qui fila lyrae3 diligit, is novo 20 faustus Paschate iubilet. 1 U В je natpis: Ode VII. P. Sebastiano. 2 April. — 2 F: pio, В: Patri. — 3 F: lyrae, B: chelys.

7. Poeta ab Iove post diuturnam siccitatem petit pluviam.1 Quid, magne, caeli vertice, Iupiter, alto moraris? Quid patientibus, Phoebe quater cornu innovante, perpetuos Phaetontis aestus 5 non mittis imbrem? Non reficis solum, crebros hiatus sole quod igneo ustum querenti monstrat ore atque petit pluvios liquores? Cratere divum nectar eburneo 10 potas in aula nobilis е manu Hebes, amoeno vel beatus assidue recreare luco. Aut fronte bellam prendere blandula ardes puellam, dum violas legit 15 per prata Sidonis virago datque tuo capiti corollam incauta, tauri dum specie Iovem nescit latentem, dum levis insidet tergo et cava mulcet ferentem 20 multa manu rapiturque ponto. His parce ludis, maxime Iupiter, 11 et, si tibi cura est generis tui, audi preces natum et salubrem da populo pluviam petenti. 1 U В je natpis: Ode X. metri alcaici, in qua Poeta a Ioue post siccitatem diuturnam petit pluuiam.

8. A. R. ac Cl. D. Georgio Aloysio Szerdahely, Moderatori suo suavissimo, Onomasticon VIII Kal. Maii.1 Nostro, parca chelys, non animo places, dum festiva refers crebrum aliis melos, et, cui multa feras, huic dare negligis. Nostro non animo places. 5 Tu laudes tenui das alii sono et mulces tremulo pectora nervulo, ilum non reficis, qui resonare dat. Nostro non animo places. Cantas et Latiis plurima vocibus 10 et carmen Scythico gutture personas; cantas Threicia saepe aliis lyra, et, quem prima canas, taces. Non istuc facies, Aedepol, amplius: aut hos da modulos, quos dare debeas, 15 aut nullum digito pulsa dabis melos dextro nullaque iubila. Nostrae, dic, citharae quis prior audiat vocem? Quis graciles percipiat modos, quam qui iura legit, qui docet unguibus 20 nervos prendere barbiti? Raucum, quidquid edis, tu cheli, redderes 12 incultoque sono pectora pelleres, ni caro nimium chorda Patri foret curae, ni Pater hanc colat 25 atque idem digitos sedulus adplicet nervis, nique rudem dirigat ansulam, iugique harmonicos2 ni Pater optimus conatu faciat sonos. O, huic da modulos, hunc, cheli, concine, 30 qui vitam tibi dat, quove revixeras auctore; huic tenerum redde Patri melos et gratum cane canticum, ut, qui vita fuit proxima nervulis et qui suave dedit tangere barbiton,3 35 vivat multa lyrae4 voce Georgius lustra et vivat amabilis. 1 U В je natpis: Ode VIII. Georgio Szerdahelyi 24. April. — 2 F: Iugique harmonicos, B: Concordesque iugi. — 3 F: barbiton, B: barbitum. — A F: lyrae, В: chelys.

9. Poeta milites, qui se bello Borussico strenue gessissent, laudat.1 Sic vibrat arma miles noster petitque Prussum vultu minace, magnis et viribus, manuque 5 forti, acribusque telis, ut nec furentis ignes frontis nec arma nostrum perferre ii2 valentes dent terga militi omnem 10 victoriamque nostro. Da, Pallas alma, ramum, 13 da militi virentis lauri coronam ovanti! Non parmula male acta 15 is cessit hostibus, non mandebat ore terram mistam cruore foedo, non terga vertit hosti, sed pectore egit omnem 20 insultum et hostem et ignem. Huic tu, facete Liber, dulcis scyphum propina. uvae, soli paterni quam protulit racemus. 25 Tu dive, da sonanti persuave pollicem, Orpheu, chordae, atque glorioso in Martis arte carmen da militi perenne. 1 U В je natpis: Ode XI. qua laudat Poeta milites, quod se in bello hoc semper strenue gesserint, versu anacreontico. — 2 F: ii; В najprije: dura, a zatim ispravleno: ii.

10. A. R. P. Iacobo Spatzierer, νῦν ἐν ἁγίοις, Onomasticon, Kalendis Maii.1 Ibis, parve liber, pascua Saviae invisum, fluvios et patrios lares; ibis (nam Pater hoc carus agit solo) ad fluxus Oribae citos. 5 Sed quo tutus iter carpere noveris erroresque viae flectere plurimos, te ducam Latus, fidito, callibus2 agros usque Inicernios. Nostro rure movens et iuga Aquincia 14 10 linquens, da pluvio lumina cardini, Camponamque sinistrae et dato Matricam accedens Vetusallinum. Intercisa deinde, atque Anamatia Lussunumque venit, Ripaque nomine 15 Alta, ut progrediens fluminis emigras per dextrum Scythici latus. Aliscam subeas postmodo referet, quae carum recipit cara Patrem sinua); a) Tolnae residebat, cui Altam Ripam in geographicis dedimus. Vid. Column. Eszek. Cap. IV, n. 12. isthic dicito ave Fratribus atque abi; 20 concessit Pater е domo. Callem porro pete atque ad Statuas mea; hinc transi Lugionem et Bathanatium, sedem Pannoniae,3 dum steterat, ducis; Altinum manet ad latus. 25 Isthinc Antianas i, celeri pede currens, purpureis rura madentia pertransi Hungarici sanguinis imbribus, quorum qui meminit, fleat. Montis praetereas si nemus Aurei 30 sublinquasve Novas, clara4 Colonia pubis Romuleae cernitur eminus, quam Dravi rigat undula. Non montes5 tibi plus impediunt iter, 15 campo sunt patulo floribusque obsito 35 figendi, penitus donec eas, pedes, misso flumine, Mursiam. Non heic6 necte moras (nectito, si libet, paulisper), tacitum sed nemus inclutae7 intra Pannoniae, tum Stravianeos 40 montes ocyor adpete. Hinc si progrederis, rus Inicernium occurret; teneras heic6 violas lege turgentesque rosas atque hyacinthinos flores necteve sertulum, 45 cuius pars violas, pars capiat rosas, pars ramum viridis lauri habeat, velim; innecte auriculis ipse tenellulos flores, quos ager ille dat. Sic bellam8 teneat dextra corollulam, 50 Falconis capiat laeva scyphum iugi et Almi; hinc posce lares, quos Pater incolit,9 ad rivos Oribae citos. Sertum da capiti, da venerabilis fragrantes senii temporibus rosas 55 dextra; laeva dabit pocula Sirmii clarae donaque Saviae. Dic tum: Vive, Pater! Vive clientibus10 multum! Vive cheli! Donaque patriae huius sume, Pater, luceque plurima 60 Iacobi cape gaudia! 1 U В je natpis: Ode X. P. Iacobo Spatzierer. — 2 Rimsku cestu, kojom šale pismo u Požegu (»ad fluxus Oribae citos« i »agros usque Inicernios«), Katančić je u Dissertatio de columna milliaria, str. 78, utvrdio od Budima do Osijeka ovako: Aquinco (Buda vet.) — Camponam (Tettiny) — Matricam (supra Ertsin) — Vetus Salinas (Adony) — Intercisam (Pentele) — Anamatiam (Földvär) — Lussunium (Kömlöd) — Aliscam (Szekszärd) — Ad Statuas (Bätaszek) — Lugionem (Szektsö) — Antiana (Baranyvar) — Mursellam (Laskafalu) — Mursam (Eszek). — 3 F: Pannoniae, B: Pannonici. — 4 F: clara, B: grata. — 5 F: montes, B: colles. — 6 F: heic, B: hic. — 7 F: inclutae, B: inclytae. — 8 F: bellam, B: pulcram. — 9 Stihovi 50—51 u B su najprije glasili: Sirmi laeua scyphum et montis Olorii, | Sic accede lares, quos Pater incolit. Poslije su ta dva stiha promijenena onako, kako su štampana u fructus auct. — 10 F: clientibus, B: clientulis.

11. Parentibus Martini Pereczky, cum primum offerret Superis sacrificium, dicatum.1 Scribe Parnassi tacito recessu septimo Budae Celebris Calendas gesta Sextiles laribus Minorum; scribe, Thalia. 5 Heic2 rosas Divi capiunt quaternas: hortulus cunctas generarat unus, rore fragrantes fuerant recenti. Scribe, Thalia. Ad latus binae rubeo colore 10 candidam spectant medio nitentes; una consortes rubicunda ducit. Scribe, Thalia. Gratius spirat medio nitescens,. rore quod Divos recreat recenti, 15 quod novum spargit Superis odorem. Scribe, Thalia. Alter adspirat socii colorem flosculus: rubrum refovet nitore candidus, candor recreat ruborem. 20 Scribe, Thalia. Quis, cedo, talem potuit videre [17]; hortulum, tales reperisse flores? Prole quis tali fruitus parentum? Scribe, Thalia. 25 Scribe sublimis tenero beatam populi libro, nemorosa, lucem, Daphnis; et numquam peritura scribe verba, Thalia,3 Buda dum stabit patriaeque nomen, 30 gentis et nostrae populique virtus; flosculis, et qui hos4 genuere, laudem scribe, Thalia. 1 U В je natpis: Ode XIV. Eisdem eadem die. — Isp. bilešku uz natpis iduće pjesme. — 2 F: Heic, B: Hic. — 3 Sudeći po poslednem stihu svih drugih strofa, valada bi i ovdje imalo da bude: peritura verba | scribe, Thalia. — 4 В nema riječi »hos«.

12. Iisdem utroque idiomate.1 Ut gaudet teneris diva Sororibus circumplexa, diu quum2 sequitur feras, silvisque occiduo sole tepentibus, arcum Cynthia ponere; 5 et miti comitem fronte crebram3 tuens. cunctis alma solet par spolium dare, laetari, sociae si capiunt choras ad suavem citharae sonum; ut festiva videt Flora, rubentibus 10 intermista rosis, ludere flosculos et vincire suis corda coloribus et grato trahere impetu; sic, foecunda parens, prole beatior multis, quando tuos cernere filios, 15 quos caelo potius quam dederas solo, possis, gaudia duplicas. En cuncti recubant matris ad ubera, 18 et quum sacra facit prima piissimis Martinus Superis, cuncta parentibus 20 reddunt gaudia filii. Iam cessent lacrimae, queis pia luximus Martini crebrius fata piissimi; alter, qui revocet gaudia patribus, Martinus subiit larem. 25 Gaude, care Pater, cara Parens, tuis, quos hoc conspicitis limine,4 filiis; tu, cunis recubans, parvule, mollibus, auge gaudia patruis. 1 В ima u natpisu samo: Ode XIII., a na kraju je pjesme zabiježeno: Budae 26. Iulii, in primitiis, 1779. Dicatum Parentibus Pereczkii, qui Lyubich... (dvije posledne riječi su nejasne). — Uz tu je pjesmu u В uporedo u drugoj koloni zapisana nezina hrvatska verzija, koja se razlikuje od pjesme štampane u Fructus auct. (Tamburne inostranske, br. 2: U družtvu koliko Cintija...), a u ovom je izdanu priopćena među Različnim pjesmama iz Katančićevih rukopisa pod br. 2 (Koliko se gizda veseli Dijana ). — 2 F: quum, В: dum. — 3 F: crebram, В: crebrum. — * F: limine, B: lumine.

13. A. R. P. Iosepho Pavišević, Provinciae Custodi, suoque ante in Theologicis Moderatori.1 Ut corde gnatum fert genitor pio praebetque caro saepe piissimus, se diligi dum cernit illi, plurima signa paterni amoris, 5 tu me, Pater, crebris, quod amas, metris invisis; amplis et mea laudibus extollis, ausus primum ego quae Illyrico cecini cothurno. Audere tantum flexibilis dedit 10 natura linguae seu facilis modus Graiae cheli nostram adplicare; hanc modo utramque ferire noris, id fecit usus, foedus et intimum, 19 et prisca vitae utrisque propinquitas 15 communis, horum quae tenebat fine diu patrio nepotes. Si voce blandi tangere barbiti, pectentis et suavem Illyrici sonum ardes, Pater, — Pol! metrum habebis 20 Illyricumque metrique leges. 1 U В je natpis: Ode XII. Josepho Pavishev.

14. Ioanni Munier, vici Törökbalint curioni sacro, VII Id. Octob. dictum ibidem.1 Sic lembo vehitur clara Liburnio divinae soboles Palladis amnibus Istri, ut pervalidum findere parvula flumen non paveat rate. 5 Sistit Vindobonae, Phoebus ut igneis ter lustrat gelidum curribus Arcticum; heic nonnulla legit munera Palladis et Liber Scythicum petit firmata fluvium divite cymbula 10 praeda; tum, Zephyris rite faventibus, adpellit celebrem Pannoniae locum, Pestum dicimus adcolae. Isthic iura petit, dum reparat sua flavescens novies cornua Cynthia; 15 mirum! iura parit, findere caerula omnis Pannonii soli. Sic te Pallas amet; vellera Iasonis, 20 qui percurrit aquas puppe Liburnias, tenta: sic genitus Flumine, cymbula 20 tollaris, petit, optima. 1 U В je natpis: Ode XVI. Domino Munier Joanni, 4 Octobris.

15. Proregi Croatiae, inaugurato VII Id. Maii 1790, Zagrabiae oblatum.1 Ergo dulcisonum pollice barbiton vatis Threicii prendere tutius, vestem cum lacrumis ponere lugubrem gnatis Pannoniae datum? 5 Sacros Pieridum porro revisere lucos et cupido cernere lumine Nympharumque choros et Satyrum leves saltus; suavia Delii metra audire patris; suave sonantibus 10 divino Aonidum pectine nervulis pallere? Huc, citharae dux Rhodopeiae, argutis calamis ades! Dulci Pannonia progenie satum plectro tolle Virum; tolle, Parentibus 15 magnis quem facient acta parem, Thomae inprimis, patrios lares quive aras veluti murus aheneus defendit, Scythico non semel impetu represso, celeri dum involat hostium 20 confertas acies pede; et facta haud modica strage, cadentibus utrimque aut refugis impete barbaris, Savi qua Colapis Iapidicus petit 21 undas, Romuleo diu 25 mistas et patrio sanguine, prodiit conspersus nimio pulvere et inclutus acceptis acie vulneribus, suo hostilique madens crebro perfususque cruore atque decorus. Hoc 30 herois proavi magnificum Nepos exemplum capiet sedulus et Fidem, magnis quam Superis dare maiores soliti Pannoniorum erant ab sex atque decem, perpete gloria, 35 seclis, protegere; hostes patrio solo audax pellere, finibus, olim qui fuerant, Illyrici ad mare Nigrumque, Hadriacum et Thermaicum sinum prolatis, Scythico qui miserum gemunt 40 oppressique iugo diem perlongum et queruli subsidium petunt agnati generis. Quae miseratio? Durate, o animae! Est, qui medeatur his, Erdeodi, columen soli, 45 Ioannes, patrii. Hic militis Illyrii, iunctis Hungariae viribus, impetu prosternet valido barbarum et agmina arcebit fera Bosporo; vos vinclis redimet paceque condita 50 curabit Superum cultum et amabiles Pimpleas revocabit. — Tremulos cape nervos, Terpsichore! Diem sacrum tolle novo carmine et alteri 22 Pineti Bationique, Sororibus 55 accitis, Driadum et Castalidum choris, Longum VIVE rependito! 1 Prvi put štampano u knižici Plausus ab archigymnasio r. Zagrab. datus, izdanoj u Zagrebu o instalaciji bana Ivana Erdödya. Isp. Katančićevu hrvatsku pjesmu u Tamburnim inostranskim pod br. 3.

§. II. ELEGIACA ET HEROICA.

1. Poeta adhortatur milites ad strenue pugnandum pro gloria et muneribus, IV Id. Decembr. an. 1778.1 Ex quo Threiciam fert Prussus vertice cristam Gradivique sui missile tentat avi, ex quo thoracem fert pectore miles ahenum diversoque ferox praelia Marte gerit, 5 Boiorum tellus similem2 non viderat hostem, non fuit Austriaca haec sollicitudo lari. Ter denos iam iam3 soles numerare valemus, quod Prussus nostros depopulatur4 agros. Nititur Austriacam constanti tollere terram 10 impete, Germanum reddere inane5 solum. Saepius adsumsit, repressit saepius arma, nuncque6 leo rabidus, nunc lepus ipse fuit.7 Quidquid agat, funus domui tristemque ruinam molitur Lotharingae excidiumque parat.8 15 Iam, cum9 pace fruendum aetas artusque trementes suadent, belligeros: »Miles, ad arma!« ciet.10 Iam trepidante manu, faciem sulcante11 senili ruga, tela minax illita felle vibrat. Nec satis: in fines nostros inimica retorquet 20 spicula, iamque hostem lugubris ora tenet. Oppida namque suis moerent viduata colonis, 23 nuda manet tellus, mox ubi gramen erat.12 Utque pecus pueros abigunt, abiguntque puellas; iam, qui13 dives erat, quaerit egenus opem. 25 Talia, Belligeri, patriae dat fata Borussus, talem Boia vicem fertilis ora subit. Quid pharetras humeris, Heroes, fertis inertes, cur enses14 sinitis putre latere scabros? Numquid vestrorum iam non meministis avorum? 30 Heroum numquid corda timore rigent? Maiores alios vestri subiere labores; quem timeant, hostis, credite, nullus erat. Hunne! (et enim15a primos tali vos dignor honore) esto memor proavum, cassida flecte minax. 35 Stringe acri volucrem ferro, da lora caballo et Scythico Prussi sinciput15b ense feri. Sic Graios feriere patres, feriere Latinos vestri, sic Sinicis huc petiere iugis. Per tot regna Scythis miles non obstitit ullus, 40 aut, si restiterat, me hercule, caesus erat. Pannonias vestri bello tenuere16 parentes terras; cur nequeat Prussica rura nepos17? Exemplum date, quod vobis pater Attila liquit,18 quum Catalaunensi bella gerebat agro. 45 Non ante abscessit, valido quam Marte phalangas sterneret aut compar hostis utrimque foret.19 Non hic Prussus erit, fortes qui vincere possit Hunnos; Hunne, velis, debilis hostis erit. Martia stirps, Franci, quid acutos abditis enses, 50 quos pater armipotens pignoris ergo dedit? Stringite eos, veluti vestri strinxere parentes,20 dum totus Celtis territus orbis erat. Sumite nunc animos, queis tot fudistis opimas 24 gentes; in Prussum hos nunc revocate animos.21 55 Quid gessere patres Caroli sub tempora Magni, quid Caroli Sexti postea22 gesta ferunt? Vestra manus, Franci, Turcos acri ense cecidit, Pannonidum collo sustulit omne iugum.23 Gloria Francorum, steterit dum terra, manebit, 60 semper eis laudem Pannonis ora dabit. Pectora thoracem sumant et crura cothurnos, oblongusque hostis pugio corda petat.24 Quid, genus Illyridum, coram cunctaminor hoste, qui vel conspecta fronte minace ruit? 65 Non semel, Illyrici quid possit dextera, Prussus attonitus vidit, cum cecidere sui. Illyrios nescit, fugiunt quem facta25 vetusti temporis ab Graiis Romuleisque data.26 Non memorem gnatos Martis, non stirpe profectos 70 Teucrum, queis laudes secula prisca ferunt,27 Subticeam Thracas28 celebres Henetosque vetustos, queis stirps Illyridum sanguine iuncta fuit. Non dicam Teutas, Agronum fata29 relinquam, Batones Latus quid nocuere,30 sinam. 75 Adria cum Ponto generosi praelia novit Illyrii: testem Dravus et Ister aget. Nunc quoque defensant ab Turco Pannonis agros;31 tanto hosti nullus durior hostis erat. Da gladios capiti curvos, da missile cordi, 80 da nigrae Prussos, Illyre gnave, Stygi! Iam clarae bello gentes, vos adloquor una,32 ne patria infausto Marte, videte, ruat.33 Terna ferox Prussum facilis gens conteret unum, Tartara, si vires iungitis, ille34 petet. 85 Audaces animis (lituo resonante canoro)35 25 adversa in Prussum figite tela manu. Non vestri tergo sumserunt vulnera patres;38 si quod erat vulnus, pectore vulnus erat. Prendite iam gladios, nervis tentate sagittas; 90 una manus vobis, impetus unus erit. Quisque feret munus, reddentur praemia cuique, praecipuis vestrum Caesar amicus erit.37 Caedite sic hostem, sic illi ferte ruinam, ut nullum Prussi vestigium superet.38 95 Iam caeli39 faveant, mater Bellona secundet: occidit en Prussus, gloria vestra manet! 1 U В je natpis: Elegia, qua Poeta milites adhortatur ad fortiter pugnandum pro gloria et muneribus adipiscendis. 10. Decembr. 1778. — 2 F: similem, B: talem. — 3 F: iam iam, B: vulgo. — 4 F: depopulatur, B: depopuletur. — 5 F: inane, В: vile. — 6 F: Nuncque, В: Iamque. — 7 F: nunc lepus ipse fuit; В: iam fuit ipse lepus. — 8 Distih 13—14 glasi u B: Quidquid sit, Patriae funus tristemque ruinam | Cogitat, exilium denique Prussus agit. — 9 F: Iam, cum; B: Nunc, dum. — 10 F: ciet, B: vocat. — 11 F: sulcante, B: scindente. — 12 F: gramen erat, B: spica fuit. — 13 F: Iam, qui; В: Et qui. — 14 F: Cur enses, В: Quidque enses. — 15a F: Hunne! (et enim; В: Hunnica (nam. — 15Ь F i B: cinciput. — 16 F: tenuere; B: obtinuere.— 17 F: cur nequeat Prussica rura nepos; B: cur gnati haud Prussica rura queant. — 18 Stih 43 glasi u В: Hoc facitote, velim, quod tunc pater Attila fecit. -- 19 Distih 45—46 glasi u В: Non prius abscessit, quam victor marte furente | Esset, siue eadem gloria vtrimque foret. — 20 F: veluti vestri strinxere parentes; B: Sic, ut proauis strinxisse licebat. — 21 F: hos nunc reuocate animos, B: sumite nunc animos.— 22 F: postea, B: tempora. — 23 Stih 58 glasi u В: Pannoniamque iugo soluerat ipsa manus. — 24 Stih 62 glasi u В: Hostis et intortus pugio pectus agat. — 25 F: facta, В: fata. — 26 Stih 68 glasi u В: Temporis aut paullo quaeue fuere prius. — 27 F: ferunt, B: canunt. — 28 F: Thracas, B: Phrygios. — 29 F: fata, В: facta. — 30 F: nocuere, B: retulere. — 31 F: ab Turco Pannonis agros, В: a Turcis Pannonis oram. — 32 F: vna, B: uno. — 33 Stih 82 glasi u B: Nomine, neu Patria hac strage, cauete, ruat. — 34 F: ille, B: ipse. — 35 F: canoro, B: sonoro. — 36 Stih 87 glasi u В: Non vestri patres sumserunt vulnera tergo. — 37 Stih 92 glasi u В: Et, quod plus, cunctis Caesar amicus erit. — 38 Stih 94 glasi u B: Neu Nomen linquat vestigiumque sui. — 39 F: caeli, B: superi.

2. Prosphoneticon de felici Imperatoris in urbem reditu, XV Kal. Febr. 1779.1 Qualis ab Eoo fulgens aurora resurgit cardine, ubi croceo sidera crine fugat, atque ubi prima novo respergit lumine terras humentesque suo recreat ore rosas, 5 isto oculi candore viri, quem cerno, renident, haec rutilas pingunt aurea mala genas. Progeniem Divum, frontem cum specto, putarem, et sobolem Martis ferrea cassis ait. Blanda tamen facies laetoque colore decora 10 mansuetae gnatum Palladis esse cupit.2 At, seu Mavortis veniat seu stirpe Minervae, heroi dicas os humerosque parem. Et nisi, quae a puero novi, me signa refellant, Caesaris effigiem scilicet esse reor. 15 Ipse est, non alius.3 — Vestros curate, ministri, ergo choros: adsint barbita, plectra, lyrae. Huc properate4 sacro lituis Helicone, Sorores, 26 huc cithara dulci, clara Thalia, veni, et quas Parnasso divae duxere choreas, 20 Vindobonae geminent has, ubi Caesar adest. Aera boent sulphurque vomant, reboentque cavernae, laetitiaeque viri tectaque signa ferant. Unaque vox cunctis, vestrae5 cum limina Caesar6 urbis continget: »Vivito, Caesar!« exit; 25 »Vivito, Caesar!« erit populo per compita toti, cum lituo votum: »Vivito, Caesar« erit. Quod fausto redeas, gaudebimus, alite, cives: salveto, patriae7 luxque decusque tuae.8 Te modo dii servent, tuti9 servabimur urbe, 30 tutus erit miles, tuta Minerva, lares. Occidet et Prussus fallax, si vivis, Ioseph; non etenim cunctos10 arma dolosa iuvant. Quis Prussus miles, qui aequo decernere Marte formidans silvis abdita latro petit? 35 Percursat Boios et vitam vivere nostris pergit agris, donec Pannonio ense ruat. Audebant Albim nuper potare Borussi, at Pregelam Austriaca est mox bibitura cohors. Comprimet audacem prudens Alemannia Prussum, 40 dum vivum Joseph viderit usque suum.11 Te, Ioseph, Superi servent, tibi vota catervae sint accepta: tuis, inclute,12 vive diu! 1 Natpis u В: Prosphoneticon quo Vienenses Imperatori, de felici illius in vrbem reditu, gratulantur. 18 Januarii 1779. — 2 F: cupit, B: volet. — 3 F: non alius, В: vt video. — 4 F: properate, B: properent. — 5 F: vestrae, B: nostrae. — 6 F: Caesar, B: Ioseph. — 7 F: patriae, B: nostrae. — 8 F: tuae, B: najprije »Lyrae«, zatim ispravleno »domus«: — 9 F: tuti, B: tuta. — 10 F: cunctos, B: multos. — 11 F: suum, B: senem. — 12 F: inclute, B: Inclyte.

3. Epopoeia, in qua Poeta sidere conspecto felix omen belli praedicit, III Id. April, an. eod.1 Hesperidum tacitos celeri traiecerat hortos Phoebus equo et virides rutilo sulcaverat undas 27 axe, iubasque udae volucrum tetigere sorores, Hesperus Eoa nitidus cum surgit ab ora 5 atque viam relegit, qua Cynthius ante mearat, fulgentique coma spectantum pectora captat, cerno micantem avidus, reliquis et mole priorem stellis et rutilo potiorem crine saluto. Sic animum fulgens, oculos sic stella tenebat, 10 cum tristes alio formas contemplor in astro. Constiteram ripa pendente2 binominis Istri; heic,3 dum clara meos perstringunt sidera vultus, converto hos4 Scythici gelidas ad fluminis undas, atque ut recta meos reflexit5 linea visus, 15 adparent liquido (mirabile) sidera campo exoriturque novus, non dispar Hesperus; unum6 est, quod7 dulce prior nitido capit ora colore, sanguineo hic vultus terret sudore mentis. Obstupui. Placido migraverat unda refluxu, 20 neu Zephyro lentam. turbaverat Eolus undam, sed binas tacite pulsabant flumina ripas. Sidus aquis specto mirorque cruore madentem vultum, pro radiis spargentem sanguinis atri guttas, pro rutilo tetrum sudare colorem. 25 Quidque haec, quaero, velint, nitido quod sidera caelo concilient animos grato fulgore, repellant flumine conspicua et fulvorem sanguine tingant. Tum subeunt animum validi, quos Prussus iniquo Marte parat nostris, conatus; bella recurrunt, 28 30 regulus Austriacae domui quae obtendit et urget, imperiumque suo pertentat subdere iuri. Ipse fui vates, stellamque cruore madentem bella cruenta suis portendere crinibus atque exitium Prusso; contra8 splendore vigorem 35 felicemque suo caeleste rependere sidus9 Austriacis finem laudemque et nobile nomen. Dixi: atque ut facerent Superi, pius10 ore poposci. 1 U В isti natpis, samo je datum izrečen na našu: 11 April. 1779. — 2 F: pendente, В: fortasse. — 3 F: Heic, B: Qua. — 4 F: Conuerto hos, B: Hos verto. — 3 F: reflexit, В: reflectit. — 6 F: Hesperus; vnum — B: Hesperus illi. — 7 F: Est, quod, В: Ni, quod. — 8 F: Prusso; contra — В: Prusso sic, ut. — 9 F: caeleste rependere sidus, B: caelestis stella rependit. — 10 F: atque vt facerent Superi, pius; В: ac, ut fieret, Superos pius.

§ III. EPIGRAMMATA.

1. In nivem, quae Kalendis Maii, cum Pius VI P. M. lustrata Vindobonensi urbe repeteret lares, cecidit. Roscida quae vario luce hac ornata ferebam flore caput, gelida nunc fero Maia nive. Protulerat grossos, violas et lilia divus ille Senex, primus Pannonis arva tenens; 5 sed, quod erant patriae Patri Floralia curae, is cum vere redit, cum nive bruma manet.

2. De Salamone Hungariae Rege, cum pro cathedra Human. ageremus, Zagrabiae V Id. Sept. 1784. Ter sumis, Salamon, totidem diadema reponis Hungariae; capiti, credito, vile tuo est. Pone hoc; nobilius, deserta Pannonis ora 29 infelice tibi, Colchica Pola dabit.

3. De capris, quae universa dynastia Oplavnensia exulare sunt iussae.1 a) Hanc in Eleutherio reperies, voce Koros. Dumos et frutices, cornos corylosque, capellae, roditis; incautas quanta pericla manent! Exilium impendet, toto pelleminor agro, hospitium Dravi ripa sinistra dabit. 5 Flebunt et tenerae proles flebuntque coloni, nectare quod niveo sit caritura domus. Sed vos tam nocuae silvis, migrate, capellae; alter erit mundus raraque forma soli: nunc coryli glandem reddent et robora baccas; 10 quercus septa dabunt, virgea tigna domos. 1 »Dynastia Oplavnensis« je valpovačko vlastelinstvo (»Valpo« čitano straga daje »Oplav«). — Isp. Epigrammata, br. 5 i 17, i hrvatske Peto- i šestonoge, br. 3.

4. De Tomoraeo, cum pro altera Human. cathedra ageremus, Zagrab. XII Kal. Sext. 1788. Quae fugis arma inter Monachos, Tomoraee, quietam ducturus vitam, cogeris illa tuae adlaturus opem patriae (si ferre valeres) sumere, Colociae praesul; iniqua tibi 5 fata dedere aliud: ducens ut victima fortis Pannoniae tota nobilitate cadas.

5. [30] De horto in dynastia memorata incuria neglecto duobus amplius. lustris.1 Hortus erat, belle viridi circumdatus orno, castelli ante fores, undique septus aquis. Corni heic et buxi faciebant mille figuras, fons saliens medium rore rigabat agrum. 5 Lilia cum tulipis, violisque rosisque colore certabant; arsit Flora videre locum. Stabat proceris australi margine lucus ornis, in summo quae coiere simul. Heic recubare viri soliti, recubare puellae, 10 ponereque heic artus fessa Diana suos. Nunc tribulos (scelus!) observes, ubi Flora sedebat, urendam silicem semita quaeque parit, Sic, quae cura diu fecit florere parentum, ignavae prolis perdidit illa manus.a) a Recepit hortus et ad primum in occidentem lapidem lucus (vivarium vulgo dicunt) culturam quadam ex parte ante hos sex annos. Forsan et capellae sunt revocatae. 1 Isp. biješku uz Epigrammata, br. 3.

6. In obitum Stephani Ađić, Canonici V-Eccles., bonarum Artium cultoris. Stephane, Parnassi cultor gratique recessus Castalii, exanguem te brevis urna tenet. Tu sacram Tenedum et nosti celebrare Sorores, Pieriae cultor Threiciaeque lyrae. 5 Tu vates patriae, Sirmii dulcedo, sacerdos Phoebi, qui poterat Parca nefanda tibi scindere fila vigenti? Ah, quam, quae parcere nescis, 31 immerito nomen, Parca severa, geris! Stephane, fata tibi haec dederant, sed tempora lauro 10 cincta dabunt vitam perpetuumque decus.

7. Ad Silvam Parnassi Pannonii. Silva Parnassi, tenerae phalanges quam colunt divum, nemorosa, salve! Silva, sacrata redimita Lauru, dives Apollo 5 quam tenet, casta medius caterva Naiadum, suavi modulante plectro, Silva, Cultoris peramoena docti consita cura! Ipse dulcentis citharae sonoras 10 prendere arguto calamo docebat chordulas nostros digitos sub umbra, Silvula, vestra. Te canent nostrae viridem Camoenae; Liberi fructu celebrata vives. 15 Cresce sublimis, ferienda numquam, Silva, securi!

8. In obitum amici Eszekinensis. Ut vos, Musarum caussa, atque habitacla relinquo patria, te Lachesis tollit, amice, ferox, nosque solo tentare minax, iterumque ferire vestro; aliud placuit, Iupiter alme, tibi. 5 Nulla animos umquam vinxit concordia fratrum, qualis nos inter per duo lustra fuit. Csavrak Ioannes, pueros ductare tenellos Praeceptis solers, carmine vive meo!

9. Ad Turmam praetorianam Croatiae. Palladium, miles, quod pro custode tueri pergis, collatum noveris esse polo. Serva id! Felices fient Patresque tribusque; infelix, illud qui temerare volet.

10. In obitum Ioannis Severini, amici veteris. Quo, Severini, periisse casu te virum talem voluere divi? Turba qui vatem Patriae celebrem passa Sororum est 5 morte multari? Periit venustas Pannonis, cuius revocare secla primus е gnatis Patriae studebas pristina. Nobis recta tradebas elementa prisci 10 temporis, rectam tenuisse in actis semitam, rectos iuvenem docebas discere libros. Ipse nos inter numerare amicos, 33 suave mansuetis refovere maestos 15 literis nosti tenebrasque clara luce fugare. Sit levis carae tibi terra, Vates, Pannonis, quae te renovata lucet auspice; haec carum recolet Ioannem 20 laude perenni.

11. In Gallum obgannientem. Innocuos toties pergis lacerare cucullos, Galle; tibi cirri praeplacet anne color? Contemplare rosas: hae cum candore ruborem miscent, sed paullo, quae viguere, cadunt. 5 Vates pulla decet, genuinos pulla Sophiae natos; purpuream femina vana petit. Alma viros doctrina parit, non, Galle, cuculli neu cirri; vestis corpora nuda tegit. Nil scribis, sed multa crepas, aut scripta recondis. 10 Verba volant, nosti? Scripta videre volo.

12. Ad Nicolaum Milašin, ex Ordine D. Franc., in praesulem Albensem VI Id. Sept. inauguratum 1790. Baiano prognate solo, Nicolae, capessis principe Pannoniae Praesulis urbe mitram. Hanc tibi donarat Divus, cum viveret, ille Ioseph: virtutis munera larga tuae. 5 Adsiduos vidit per lustra quaterna labores, 34 queis tu militiae pabula sacra dabas, et voluit recreare bonos patriaeque decorem ardentes; nulli haec semita clausa fuit. Dent Superi lucem Divo vitaeque corollam, 10 servent et faustum te, Nicolae, diu.

13. In Gryllum. Scripturam culpas veterem methodumque graphiae, cum tamen ipse Deas cis veteresque Deos, invitos sane; Satyram scripsere vetusti carmine, tu prosa scribere, Grylle, potes.

14. In obitum Patris. Care Pater, teneris qui nosmet ab unguibus inde eduxti, ut columen fractus habere queas, quum mihi spes esset, quum te sperare iuberem, tolleris, incredulo haec fata futura mihi. 5 Lugebam, et merito, sed iam vixisse nequibas; vires languebant, debile corpus erat. Sex denos, lustrumque super, numeraverat annos Atropos, ut voluit scindere fila tibi. Vixisti placidus, placidoque obiisse licebat. 10 Mortuus es, mihi sed, Luca, perennis eris.

15. [35] In Macrum. Odas cum legeres nostras, Macer, ipse putabas nil Elegis nostros tunc potuisse modos. Sed cum proferrem, quae dudum iam ante canebam, credideras. Istud quid, Macer, esse volet? 5 Barbita Terpsichores, nervos qui prendere Phoebi norit, non Elegos scribere posse putas?

In Invidos. Improbe, quid foedo Vates livore lacessis, non scis hoc Superis displicuisse nefas? Cultores divum Vates sunt. Laedere pergis vatem? Fulmineum vis temerare Iovem. 5 Iupiter Aonidum pater est, protector Apollo: fulmine vel iaculo ne feriare, cave!

17. In dynastiae Oplavnensis ruinam.1 Patria, quae Turca pulso florebat avita culta manu, cupida nunc miseranda ruit. Adpulsi peregre hanc seni pressere dynastae, е praeda quivis esse opulentus avet. 5 Gleba ruricolae (crimen!) spoliantur opima: pro pingui, fertur, prende, Colone, macram! Extenuantur agri, tenuis flavescit arista et tenues aras alma Eleusis habet. Iam triplici properat lictor mastige laborem, 36 10 nulla dies flagris, nulla labore vacat. Me puero quivis laete florebat agellus, sambuca agricola at rura petebat ovans.a) a Ut aliis plerisque sic et huic ab herede modus iam poni coepit, speraturque dynastia veterem brevi receptura florem. 1 Isp. bilešku uz Epigrammata, br. 3.

18. In Battum. Tempore de veteri cum audis me, Batte, loquentem: »Scire inflat« dicis non sine bile palam. Tu, quod ventre tumes frontem praefersque minutam, scire dabas ventri, scire nihil cerebro. 5 Si tu nosse, Strabo quis, Plinius et Ptolemaeus, Livius et Tacitus, Caesar et ipse Nepos, Florus, Velleius posses, Nasoque Maroque, essent clara tibi verba futura mea. Sclopos cum foliis pictis curisque repone 10 vanis, atque libros et monumenta pete.

19. In Rufum. Quos scriptor ternis gnavus construxerat annis libros, tu triduum volvere, Rufe, potes. Nil capis, et toto nosti de pectore sensus reddere: si sapies, sume trimestre tibi. 5 Nec calles artem scribendi neve legendi: illam ni recolas, haec tibi cassa manet.