CroALa & LatTy: documentum

CroALa, 2024-04-29+02:00. Quaero djurdjev-i-poe.xml in collectione croala.

Functio nominatur: /croala/opendoc/djurdjev-i-poe.xml.

Documentum in PhiloLogic croala: djurdjev-i-poe.xml.

Đurđević, Ignjat 1675-1737 Veljko Gortan Hanc editionem electronicam curavit Neven Jovanović Ex editione Gortan transcripsit et correxit Tina Mišan Digitalizat kasnijega znanstvenog izdanja (1956). Mg:D versus 5453, verborum 35062

elektronska verzija: Digitalizacija hrvatskih latinista, znanstveni projekt na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu, Hrvatska. Prosinca 2010.

Digitalna verzija: CroALa Ignjat Đurđević preveo Nikola Šop priredio Veljko Gortan , knj. 4 Zagreb Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti 1956

latinski 1700–1737 poesis Litterae recentiores (1600-1850) Saeculum 18 (1701-1800) 1701-1750 poesis - epigramma poesis - elegia poesis - ode poesis - sonetto poesis - idyllium poesis - metamorphosis poesis - paraphrasis Neven Jovanović 2014-06-26 Izdvojio Kostku radi epike. Neven Jovanović Luka Špoljarić 2012-07-22 Novo, unificirano zaglavlje. Unesene vrste pjesama. Nisu svi metri identificirani. 2010-12-04 Neven Jovanović Prva verzija. POETICI LUSUS VARII AUCTORE NICOLAO MARIA GEORGIO NUNC INTER BENEDICTINOS MELITENSES D IGNATIO GEORGIO APPELLATO AB ANNO DOMINI 1703 USQUE AD ANNUM 1708 QUI FUIT AUCTORI AETATIS TRIGESIMUS SECUNDUS POETICI LUSUS VARII

I. SOMNIUM DE NURSIAE EXCIDIO ANNO DOMINI 1703 Postquam visceribus terrae grassatus in imis Concussit subitus nostraque nosque tremor, Horrebam tacitus (mala nam formidine crescunt), Quod posset, non quod fecerat illa lues. Dum resilire solum, quoties dum quassa putabam 5 Tecta, tremor nostri corporis ille fuit. Admovi quoties menti solatia frustra, Nam nulla validus vincitur arte timor, Sed me dum lassat, populit timor ipse timorem Membraque corripuit fessa timore sopor. Decubui, cum iam propior rubet orbita Phoebi Et, cum non fallunt somnia, tempus erat. Ecce gradu timido, Latio non disona cultu, Constitit ante oculos maesta caterva meos. Implebat laceris gremiumque manusque capillis, Et coma, quae reliqua est, pulvere cana fuit. Terga patent cunctis discissa prodita palla Et pallor fati testis in ore sedet. Inque oculis luctus (nam lumina sicca quierant) Ipse videbatur continuisse stupor. »Cui tam de vobis licuit quisve intulit istam, Quam referunt«, dixi, »cultus et ora, luem?« Solverunt illis lacrymas mea dicta morantes Constrictas Borea ceu solet Auster aquas. Unaque sic coepit certi gravitate doloris Credita funesti duxque caputque chori: »Nursia, sum; genui, Latio qui littore primus Sacrum seposuit Coenobiarca gregem, Quique duces rexit Sertorius exul Iberos, E gremio vires protulit ille meo. Par summis ducibus, nam vindice victus ab illo est, A quo vel vinci maxima palma fuit. Sed quid tanta iuvant? crescitque in vulnere pondus, Quod non assueto peotore damna tuli. Haec prope me pallens nutanti est Cassia gressu, Quae nigro indignam syrmate verrit humum. Post aliae, quarum simul et mea fata retexam, Nam causa in nostris, heu, fuit una malis. Eloquar et scindam vulnus lethale, meisque Sit modus in lacrymis non habuisse modum. Bissenos vidi placido pede currere soles, Extulit ut geminum Ianus ab axe caput. Proxima lux aderat, post quam non visa putatur Nigrior Eois prosiluisse vadis. Nec temere visa est: tremui iacuique repente Diruta et excidio semisepulta meo. Parva forent primo, nisi sors exercita damno Disceret in iactus certius ire novos. Siste manum, fortuna, precor, nisi busta supersunt, Quodque in me ferias, nil nisi vulnus habes. Nam mihi pars primo si quae stetit integra lapsu, Integra rebatur, non tamen illa fuit. Caeco arrosa malo stabant et hiantia tecta Et quae stare magis quam cecidisse nocet. At sors saevit adhuc, lucem duxere secundam Februa et in medio vertice Phoebus erat. Ad cladem vasto praelusit terra boatu, Qualem Trinacrius iactat ab ore gygas. Subsilit inde solum convulsaque vertor ab imo, Et rapuit medium pulveris umbra diem. Fana domusque simul trepidoque natantia cono Menia semirutum deposuere caput. Ipsa ruina perit, pereunt quoque signa ruinae, Nam quae tunc pereat, sola ruina fuit. Quis cladis fuerit sensus mihi, parce rogare; Sensus in nostro pectore nullus erat. Semianimis cecidi, vivebam nescia vitae, Ut quos attonuit Iuppiter igne suo. Nil novi ulterius, minuit nescire dolorem, O si, quod fuerim, non meminisse queam.« Nursia conticuit, reliquae gemuere, mihique Territus a tanto murmure somnus abit.

II: EPISTULA AD AMICUM, QUI ROMAE ADFUERAT TYBERIS INUNDATIONI, CUM COLLEGIUM ILLIRICUM LAURETI IGNE EX PROXIMA CAUPONA EXCITATO PROPE ARSISSET. ANNO 1703 Esse quid loc dicam, quod me Vulcanius ardor, Te vexat tumidis Tybridis aestus aquis? Nec de sorte queror, nam, quamvis perfida, nostram Firmat amicitiam nec vetat esse pares. Dividimus damnum, ne non videamur amici, Et rata sit gemino numine nostra fides. Mulciber et Tyberis, contraria numina, forsan In nostris cupiunt foedus inire malis. A nobis docti, nam quantum pondus amori est, Nam liquido in nobis, quid sit amare, patet. Dividimus damnum, cur id? (mihi certus Apollo Causas atque uno dat pede Musa minor) Foedus amicitiae res est divina; perenis Creditur, hanc merito solvere fata timent. Sic ne a disimili surgant divortia damno, Sors aequa socium torquet utrumque manu. Euriale, occideras, Nisus super ore supino Concidit et Rutulam sanguine tinxit humum. Actoridem Patroclum fidit Hector, frater Achillem, Et simili Phrygius cespite texit ager. »Nos par poena manet, geminum sitit ara cruorem« Argivi Pylades dixit amantis amans. Sed qualem subii sortem, fortasse requiris, Quidve mihi nocuit Mulciber igne, rogas. Non nocuit, fateor, sed magna pericula saepe, Etsi non laedant, quod potuere, nocent. Non nocuit plus quam Tyberis tibi, maxima terror, Nec minima est damni pars timuisse malum. Nos iuxta caupo est, lucri vesana Caribdis, Ah pereant, ista quisquis in arte valet. Haec invisa meis nimium vicinia Musis Innumero semper hospite farta fremit. Claudit utramque domum paries communis et in se Fumiferum caeco limite caelat iter. Huius turpe caput, stat fumida turris ad auras Nostraque non magno culmine tecta premit. Caupo focum lignis onerat, surgitque repente Quam ferat haud humilis flamma timenda domus. Crassa renascentem rapuit fulligo favillam Involvitque alacri tecta laremque malo. Quodque mage horrendum, ventos Hyas orta ciebat, Illo namque die trux Hyas orta fuit. Iam putres circum corrumpere flamma tigillos Incipit et tectum stringere pestis edax, Iam calor et vasti vis importuna vaporis Ardua nigrantes volvere ad astra globos. Tempus erat, quo nos parcae discumbere mensae Aethere diffugiens Phoebus et aera iubent. Extemplo clamatur, io (tremit aula fragore) Ignis, io, nostris sedibus ignis adest. Quid foret, ut patuit, late discurritur, omnes Non opportuna sedulitate ruunt. Dum properant, turbant alios, turbantur et ipsi Dumque nimis cupiunt velle iuvare, nocent. Ast ego, quem pavidum spissi graveolentia fumi Perculit et thalamo flamma propinqua meo, Corripio miseros, fuerant quicumque, libellos, Corripio nostras carmina pauper opes. »Pergite vos mecum«, dixi, »mea gaudia Musae, Nam reliquis careo nec caruisse pudet.« Interea domitum lymphis et Naiade multa Audio Trinacrium procubuisse deum. Ora color repetit, repetit mea pectora sensus Et pepigi supero thura litanda Iovi. At tu, caupo, mala sic vivere possis in arte, Supplicium ut culpae sit tua culpa tuae.

III. DE HERBA TABACCO METAMORPHOSIS Frigus erat; iunctis foribus tectusque lacerna Servabam multo viventem in torre favillam. Fraxina perpetuo producta foramine virga Prae manibus fuerat, modicae cui molis ad ima Figlinus est crater teretique dat oscula ligno. Hunc secta oppletum fronde et praesentibus herbis Admoveo cratera foco summumque foramen Arripio labris et flatibus attraho flammam. Concipit herba rogum iamque ore reciprocat ater Fumus et ardenti glomerantur ab ore vapores. Iuxta frater erat, qui nostro e gutture nubem Miratus »Siculone«, inquit, »de monte revulsum Enceladum video saevumque Typhaea rebelli Ore in caelicolas incendia nigra vomentem? Quaenam haec herba nocens, quae tristi tabida fumo Insultatque oculos et nares peste vaporat?« Tunc ego: »Quandoquidem canis concreta pruinis Diserere urget hyems et suadent otia Cauri, Ingentes ortus et mirum graminis huius Ingenium expromam, fallam quoque frigora dictis. Cognita saevitia Saturni e semine proles Brasiliam Brasilus proprio de nomine dixit. Hic gladios iramque Iovis profugique parentis Exilium metuens longo maria aspera tractu Praeterit et sectas terna in divortia terras, Mox Charibum deserta legit, praedulcibus orbem Fecundum calamis et odorae cortice sylvae. Hic tamen, heu, quantum scelerum, quae turpia mites Edocuit populos, namque illo urgente recessit Incola simplicitas, feritas subit hospita gentem. Inde nefas animique truces et credere iustum Deposuisse famem laniati in corpore fratris, Horrendaeque dapes verubusque affixa colurnis Membra Cyclopeos vix admittentia morsus. Usque adeo peius nihil est quam perfida mens, quae Tortorum laqueos Nemesisque eluserit ensem. Attamen haud latuit superos, et lumine multo Sydera ad humanos semper vigilantia mores Dicuntur retulisse Iovi felicia regna Saturni sobolem culpis violasse paternis. Tum sator omniparens stricta face prosilit et iam Ultra aurem adducto vibrabat tela lacerto, Cum Brasilus diros patiens sub pectore morsus Et sua fata videns »Maris arbiter«, inquit, »et atrae Arbiter alme Stygis, misero succurrite fratri Vel vobis trepidate et per mea fata tonantis Pendite proclivem fraterna in vulnera dextram.« Audiit Eumenidum rector subitamque timenti Iniecit nubem et sparsum Phlegetontide lympha In terram fibris et nata stirpe ligavit. Frons abit in florem, geminae coguntur in unam Radicem surae, pariter gracilescit obesum Pectus et in latas abeunt duo brachia frondes; Plantaque fit pecori male nota, invisa iuvencis, Succo saeva suo, quam magna fronde tumentem Pratorum fruticem, sylvarum dixeris herbam. Quaerebant Brasilum iam fulmina missa, sed ictum Evasit minor herba viro, fulmenque tremendum Nil nisi sulphureum foliis afflavit odorem. Frondibus hinc pallor, gravis est hinc spiritus herbae, Hinc illam tenerae metuunt tetigisse Napeae. Iuppiter at fremitu, tonitrum quod vinceret omnem, »Te primae«, dixit, »rapuerunt Tartara poenae, Te nemo servabit ab hac (sic nomina germen Traxit et hinc plantam Satyri dixere Tabaccum), Te nemo servabit ab hac, qua saevius artus Discruciare tuos mutataque membra laboro Et totas dextrae consumere vindicis iras. Nam primum calido tristique solutus aheno Et tortus longo referes Ixiona gyro Et vinces: hominum qui mandere membra solebas, Humano sub dente gemes, in frusta tereris, Ardebis flamma, laceri flammisque perusti Torquebunt ipsos ultricia labra vapores. Nec modus hic poenae, nam coniurata severa Cum mala naris de te sibi pabula poscet Detrita in cinerem saxoque subacta molari. Utque hinc accipias, tibi sors quam dira paretur, Te flebunt hostes, quoties mandere, feroci Extorques faciles mandentis lumine guttas, Lumine nec tantum, patulo sed et ore fluentes Se rumpent lacrymae, et toto lugebere naso. Sic vexere, volo, sic quam mortalibus olim Abstuleras, hominum consumptor dire, salutem, Consumptus reddes, turpem laceratus in escam Augebis vulgo, quos olim dempseris, annos.« Continuit genitor vocem, quam fata sequuntur, Vexandamque dedit Satyris tortoribus herbam.

IV. CAPHEI THRACIS IN PLANTAM SUI NOMINIS METAMORPHOSIS Iam populi aurorae, iam cesserat India Baccho, Et Deus a domita tellure ad moenia Nisae Ibat ovans Arabasque suos; insana iuventus Mota mero pingui et viridi redimita corimbo Pone subit, Satyri succinctaque nebride Maenas. Ille sedet curru, gravibus iuga plexa racemis, Tela racemus obit, plaustroque virente subacti Lora capistrati mordebant vitea linces. Ut ventum ad Nisae portas, sociosque deumque Percussit rerum facies nova: turbidus horror Undique et horror erat, circum vineta iacebant Sacrilega vastata manu, vis improba botros Sparserat et vites ima ab radice revulsas, Ceu solet aestiva metuendus grandine turbo Spargere vota pii nondum matura coloni. Clamabant Satyri Niseia sceptra Licurgo Cessisse, et rursum superas rediisse sub auras Ogigium trepidae iurabant Penthea Bacchae; Oscula dant truncis, iungunt quoque vitis amatae Cum lacrymis lacrymas, vulsa cum fronde capillos. Auctor non latuit. Foribus ruit ecce reclusis Fulmineus Capheus (hic Bacchi invaserat aulam, Thrax proavis spretorque dei, nam sola colebat Flumina et in vitreis latitantes Naiadas undis). Utque in conspectum septus furialibus armis Se dedit, exclamat, tumida sub voce minantis Intremuit Lenea cohors, gressusque labantes, Membraque correptis fulsere cadentia tyrsis: »Capripedum«, dixit, »non ebria castra nec istum Poscit Nisa ducem, cui nulla potentia mentis, Cui mollis facies, qui turpia sustinet unus Timpana pro sceptris, pro frontis honore corimbos. Regna manum mentemque petunt, ergo ocius isthinc, Semivir, urge pedes, exemplo perdere molli Magnanimos Arabas rituque relinque profano! Nec dum terga dabis? Sic me mea numina, pulchrae Naiades servent, faciam, probrose Bimater, Praelusisse tuo vineta excisa cruori. Sperno tuos latices et, quae te frangere norunt, Flumina sola colo, utque tuas explodere vites Praevaleam, populis de sanguine pocula nostro Ipse darem.« »Dabis«, exclamat Leneus et ore Emicuit toto, qualis post bella gigantum Constitit oppresso supera ad capitolia Rheto. At Capheus verbis ictus ceu fulmine parvam Cogitur in molem corpusque virescere cernit, Vidissetque suas frondes cumulataque baccis Brachia, ni tenues petiisset spiritus auras. Priscum nomen inest. Ast hinc cognata propago, Qui Rhodopen Hebrumque tenent, Arabesque Getaeque Bassaridum ciatos Bacchique odere liquorem Deque suo Capheo succos paterasque calentes Mutato de fratre bibunt. Sic ultor ab orbe Pellit adhuc mollem Capheus post fata Lieum.

V. DIVAE CLARAE DE MONTE FALCO SEPULCRUM SPLENDORE, CONCENTU, FRAGRANTIA ADMIRABILE POST HORRENDOS MOTUS TERRAE PER TOTAM PENE ITALIAM AUDITOS. ANNO 1703 ELEGIA Clara Parens divi, cui signa in corde doloris Nectareo teli cuspide finxit Amor, Quae tumulo stant mira tuo? Sed parce roganti, Namque sibi hanc causam spesque timorque rapit, Asuetamque malis terrent quoque gaudia mentem, Nec credunt sortem territa corda suam. Haec miror venerorque simul laetorque, quod ipsa Tanta queas, quae mens nostra tenere nequit. Ergo, quae positos tibi lux circumvolat artus, Dic, precor, an saevi fulminis instar habet. An cessit turbo placataque numina gaudent Felices ista reddere luce dies? Curve tua ignotis animatur odoribus urna? Forsitan hoc nostri funeris omen erit? Pacis at esse potest, nam cum renovatur ab auris Depulso Borea, floriger annus olet. Hei mihi, quid miros bustum vocale canores Evomit, hasne inflat Iudicis ira tubas? Ah, isti veterem referant Amphiona cantus, Diruta qui sacra tecta novabat ope. Sed quae flamma meas, sed quae, nam sentio, fibras Permeat aetherei flaminis aura potens? Placatum lacrymis et voto suplice numen Certum est fulmineas deposuisse faces. Terruerant nostras auresque oculosque ruinae Tactaque ab emisso sulphure naris erat. Hinc sacer hic tumulus laesos in corpore sensus Luce hilarat, mulcet carmine, odore fovet. Vicimus: ingentes manibus praetendite palmas, Vicimus: in crines plurima laurus eat. Victa fugit Nemesis; iam vindicis ira procellae, Iam tremor a nobis, iam procul horror abit.

VI. EPISTULA CLEMENTIS XI AD SUOS EX FRATRE FILIOS, UT PRIVATAE VITAE RATIONEM GLORIOSISSIME AMPLECTANTUR. Scribimus ex adytis, quae supplex orbis et aether, Quae maior mundo suplice Roma colit. Mirari vulgus solet alta atque alta probare, Pendere quae solum, qui tenet alta, potest. Credite sic gnarae voci, quam fata sequuntur, Credite semideum, credite vera loqui. Solum spreta iuvant haec maxima; sydera tangunt Qui sortem pedibus supposuere suis. Vilior est cunctis titulis qui servit et aurae, Utque ruat gravior qui nimis alta petit. Celsa sequi potuisse bonum, sed gloria nolle est, Omnia posse Deum, sed mage nolle facit. Sic vos, o pueri, quos nostro in pectore servat Cognato inscriptos sanguine purus amor, Frangite degeneres, quos ambitus inferat, aestus, Supremumque locum sit meruisse satis. Sit vester titulus titulos spernendo mereri, Sic vestrum in spreto culmine culmen erit. Sit modus in rebus, modica nam sorte iacenti Maxima sors sortem non timuisse fuit. Testis ero, quod summa nocent, quod sceptra regentum Saepe minax veluti fulmina lumen habent. Celsa catenatae subigunt praecordia curae Regalique latet splendida mente lues. Hei mihi, quot summo populos de culmine cerno, Tot funesta meus pabula maeror habet. Si fera cognati surgunt in vulnera reges, In me sanguinea pugnat uterque manu. Si tremuit tellus, si totas abstulit urbes, Victima pro raptis non periisse queror. Si populos ferit atra lues, mea pectora pulsat Editus e magno magnus amore dolor. Devia si gravidas merserunt flumina messes, Certat cum lacrymis tanta procella meis. In me cur proprias laxavit prodiga vires Gloria curve meus sydera tangit apex? Heu scit, quod videor, nescit, quae sentio, mundus, Invideor miseris invideoque miser. Quam durum esse miser, nulli miser esse videri, Quam durum est lacrymis non reperire fidem! Sic placitum caelo, cui recta placere necesse est, Auctore a tanto vel dolor ipse tumet. Quae superis placuere, feram, dum vita manebit, O mea sic vobis dicta placere queant!

VII. ARTEMISIA POST EPOTOS MAUSOLI MARITI CINERES MAUSOLAEUM CONDIT EPIGRAMMA 1. Quae nova regali consurgens machina luxu Pactoli nitidis perlita fulget aquis? Ecce coloratae vicinam Synnada venae Et linquunt patrios marmora secta Phrygas. En iam Mentoreis animantur saxa figuris Et Policletaea vivit ab arte lapis. Quid properas, Regina, tuo si pectore clausus Sponsus ab admoto corde, cor ipse, calet? Nil opus his, tam purus amor pretiosior auro est, Firmior et solido marmore tanta fides.

VIII. EPISTULA OBSIGNATA MORTIS EFFIGIE. AD CASTRICUM EPIGRAMMA 2. Conscriptas signat ferali emblemate ceras Calva sepulcrali pulverulenta situ. Hanc circum horrificam fingit transversa decussim Tibia et in geminos surgit utrinque metus. Si sapis, o tales evolvere parce tabellas, In non explicitis, Castrice, plura leges.

IX. ATHIS, CRESI FILIUS MUTUS, UT PATREM A PERCUSSORE DEFENDAT, MUTUS LOQUELAM RECIPIT. EPIGRAMMA 3. Proxima regali iugulo dum dextra minatur Et riget extrema cuspide tacta cutis, Visa manus nati linguam vocisque resolvit Vincula, dum vitam solvere patris avet. Namque ubi lethali vidit ruere impete ferrum Et se per patris viscera cara peti, Exilit et motis pueri sub pectore pennis »Si sum caecus«, ait, »non ero mutus«, amor. Illicet exclamat: »Genitor, cave!«, et illico fregit Haec vox fatiferae fulmina iacta manus. O venerande puer, te mutum cuncta loquentur, Te tacitum poterit nulla tacere dies. Ut tunc plus vocis pietati impendere posses, Visus es a prima conticuisse die.

X. CHRISTUS DOMINUS IN PAGELLA PUNCTIM DEPICTUS EPIGRAMMA 4. 1n media calami consedit mucro papiro Tinxit et exigua candida lina nota. Mox iterum atque iterum salienti pollice ductus Suppositas pupugit non sine lege nives. Iam folii candor sensim laceratus in umbras Degenerat, maculis area tota latet. Tantaque congeries speciem coalescit in unam, Visus et a fusca surgere nube decor. Mirandum, quod lux non fecerat, umbra peregit, Finxit et exanimem guttula nigra Deum. Quam merito expressit Domini pia gutta dolores Membraque et Isacio verbere tergus hians. Nam dum submergi poenis gravioribus ardet, Iste dolor cupido nil nisi gutta fuit.

XI. D. THOMAS AQUINAS IMPUDICAM MULIEREM TITIONE FUGAT. EPIGRAMMA 5. Stabat in invicta servatus Aquinius arce, Depositum sophiae caelitis, orbis honos. Ecce illi ante oculos (quem non petet atra libido) Constitit in media turre videnda Venus. Obriguit iuvenis primo poteratque videri Tam subitum flammis opposuisse gelu. Ut rediere animi: »Nusquam tibi gloria tanto Ausu erit, o nigri fex Acherontis«, ait. »Fulminibus caeli, queis te iam destinat ether, Praeludam in foedum flammiger ipse caput.« Dixit et ardenti torrem complexus ab ara Imprimit adversae terque quaterque lupae. Illa fugit, nigraque domus completa favilla Indicium victae visa dedisse Stygis. Macte animis Thoma; qui flamma teste probatur, Dici iure potest aureus iste pudor.

XII.AD ILLUSTRISSIMUM AC REVERENDISSIMUM DOMINUM FABRICIUM DE AUGUSTINIS LAURETI PRAESIDEM ANNO 1703 POEMATION EPENETICUM Coguntur proprium Musae deponere morem, Ingeniumque vetus noster dediscit Apollo. Dum, Praesul, te, magne, canit, namque omnia quondam Protrahere in maius plectroque augere solebat, Nunc minuet. Tua facta, genus, sapientia, mores Vincunt laudantes proprio splendore Camenas. Mirabar tantas in te coalescere dotes, Temperiemque animi geniumque et grandia Suadae Flumina nec varios generoso a pectore vultus. Miranti subito clara sub imagine fulsit Rescissa de nube Deus, qui cognitus ultro est Cinthius, ut visae mediis effervere tectis Laurus et Clariae tergo sonuere pharetrae. »Si nescis«, ait, »in reliquis, quae mira fuissent, Seu pietas animi Martisve aut dona Minervae Sunt Augustini consuetae sanguinis artes: Sic vigor insolitus, sic tantae mascula gentis Ingenia haud norunt alienae cedere laudi. Se soli superare queunt, maiorque superbis Surgit avis soboles, quae sanguine mota paterno Emicat et titulos superando extollit avitos. Sic gaudet quercum spoliis senioque labantem Agnatum fulcire nemus. Quos undique cerno Et quales proavos, quae magnae nomina gentis Sparsa per Ausoniam! Seu nobilitatis Etruscae Pectore magnanimo gestantem insigne Camillum Sive illum, cuius famam Nasamones et Indi, Cuius Roma fidem, Mavortia iura Ravenna Sensit et Adriaci dextram timuere leones. O si non durae praereptus crimine Parcae Vota Italum tecum tuleras, Hieronime, qualem, Qualem te propriis vidisset in arcibus olim Bellipotens Regina Padi, quae gaudia Nereo Plaudenti vexisset aqua quantosque superbus Eridanus Venetum vomuisset in ora pavores! Sed quid ago? Dominae venerandum luce tiarae Aspicio Stephanum et tota Sidone rubentem, Si tamen aspicio, nam qui nitor exit ab ore Attonitos sacro castigat lumine visus. Hic legum Pater, Urbis honos, non unius hic est Principis unus amor, quo sospite saepe feruntur Erecti e tumulis Romae invidisse recenti Fabricii Curiique et nomina magna Catonum. Occubuit sed non totus, stetit alter et alter Heres virtutum, par laudibus, atque duorum Crescebat meritae suprema ad culmina laudis Ingenti patruo non dedignanda iuventus. Unus cum propero raptus fato intulit astris Spemque suam iuvenis Romaeque ardentis amores, Ast mundi tergit lacrymas damnumque superstes Fabricius pensat, quique alto pectore frater Alobrogum sacram gaudet crispare decussim. Hic est Fabricius, quem tu mirare, secundo Alite Partheniam positus moderator in urbem, Inclita civili cui quondam tempora serto Praecinxit veneranda Themis, cui nobilis aequi Ardor, et ingentes cumularunt pectus Athenae. Forsitan addubites, cur illum ad gentis habenas A lauro dictae sors prima admoverit, ultro Expediam. Reliqui multo quam saepe labore Virtutem peperere sibi, primordia gestant Huius, et ad dominam moderaminis attulit artem, Quod reliqui retulere, decus, sic omne fausto Emeritas referunt tam clara exordia lauros. Illum non ornat, sed gaudet vindice tanto Ornari regimen; semper virtutis in illo Et fidei meritum, meriti quoque praemia crescent Infulaque et magnos aequans sacra purpura reges, Donec summus erit triplicique insignis ab auro Ad sua porrectas cernat vestigia gentes. Non temere est, quod dum properat conterritus orbis Nazaream placare domum, tu Virginis urbem Dextra ingente regas, Fabrici, nam numina vellent, Iam nunc assuescas mundum populosque volentes Imperiis regere et summae praeludere sorti.« Dixerat et tenues abscessit Phoebus in auras. At tu, Palladium columen, cui grande superbus Augustus nomen, patriam gens Livia donat, Et totam heroa complecteris indole Romam, Ne, rogo, Pierii praesagia despice vatis, Vati numen inest, nec fallere novit Apollo.

XIII. DE SPIRITU SANCTO IN DIE PENTECOSTES, HYMNUS. ANNO 1700 O qui purus amor summi de corde Parentis Et Nati de corde micas, spiratus utrinque Unicus atque uno praesens tibi iungere nexu Aequales virtute duos: Vigor alitis aurae, Sancte Vapor, quatiens rorantes nectare pennas, Mens rerum atque animus mundique informis origo, Tu superum flammis pectus mortale maritas Afflatuque cies et vim recludis opertam. Tu rerum species, tu formosissima caeli Gloria, et humano nunquam temeranda veneno Integra perque animos perque obsita pectora nigri Caeca nube mali subitos inopina volatus Exerces sacroque diem fulgore coruscas. Non secus ac primo si quando illuxit Eoi Astrorum dux Phoebus anhelosque igne iugales Grande iubar terras difundere iussit in omnes, Clarus ubique nitet, non illum distinet a se Foeda lacunosae facies conspecta paludis, Non nemora hirta situ, puro redit undique vultu, Nec quidquam de sorde refert, sed sordibus ipsis Dat vitam variosque trahit de pulvere foetus. Nunc age dum triplici circum tibi fumat acerra Largus honos lateque pio fremit ara tumultu, Perque fora et tanto sacratas numine sedes Festa coronatas ducunt solemnia pompas, O ades, alma quies, et motis leniter alis Nostraque nectareo permulcens pectora tactu Rumpe graves nebulas nostraque in mente tuere, Ne dira antiquae sobolescant semina culpae; Sim vates ubicumque tuus, tibi plectra parentur Nostraque devoto sudent tibi carmina Pindo, Sancte Vigor, quem cuncta colunt gaudentque fateri, Quem mare velivolum, quem signifer axis et altae Cum silvis volucres fluviique feraeque loquuntur.

XIV. CUM AUCTOR ABSOLUTO PHILOSOPHIAE TRIENNIO AD PROPUGNANDAS PUBLICE THESES ELECTUS ESSET ET A POETICO OTIO AVULSUS. ANNO 1702 ELEGIA Men saevae ulterius vexabit virga Stagyrae, Ulla nec ingrati meta laboris erit? Dura Cleanthaeis iterum vigilanda lucernis Otia et a misera mente fuganda quies? Credideram rigida quini sub Iudicis urna Taedia tam longae deposuisse viae, Credideram in Pindum totas contendere vires Et Clario posthac corda calere Deo. Et dixi: Procul, o procul hinc abscedite, turbae, Carpathium logicus sub mare fervor eat. Quid mihi cum strepitu, quem turbat rauca iuventus Macraque lucifugi terret imago Sophi? Omne tulit punctum quisquis sibi vivit in umbra, Quam rigat Aoniae lubricus algor aquae. Qua Statii Ascreas urget vis enthea lauros Alternatque suos Naso per arva pedes, Qua Maro sceptra tenet vatum, qua celsus equestri Lucanus domitum Pegason arte rotat. Non est hoc levibus non est insistere curis, Credite, carminibus nobile pondus inest. Cumque sophis eadem conscribunt saepe poetae Et multa Aonium Pallade surgit opus. Aetneos subiture rogos, tu foedera rerum Vinxisti gravibus disidiumque modis. Certum est naturae latebras, loca nullius ante Trita solo, Latia personuisse tuba. Ouid referam, auritas qui traxerat, Orphea, quercus, Quidve coturnatam, quam tulit Ascra, chelim. Quosque Stagiraeus fertur spoliasse magister, (Nota loquor) cunctis doctor Homerus erat. Liquit Aristotelem Smirneaque plectra petebat Arsacidum domitor, quo minor orbis erat. Scipiades inquit: »Non te, clamose Panaeti, Ast mecum Rudium conteget urna senem.« Fatidici numeris, numeris cecinere Sybillae Quoque nihil maius carmina numen amat. Hoc tamen est inter vates discrimen et illos, Queis vultum barbae pensilis horror obit: Illi indigestos lapides et monstra loquuntur, E nostro Sophie cultior ore venit. Vox sonat his, qualem Garamas horreret habere, Nostra potest rigidas perdomuisse tigres. Nos tumidam cristis, illi ferrugine turpem Dant fronti galeam, pulchra Minerva, tuae.

XV. IN EOS, QUI PEREGRINAS MERCES AFFERUNT GULAE IRRITANDAE. ANNO 1700 ODE Languidum nota modo lance stertit Otium ventris veteresque mensas Respuit toto dominata pandens Brachia mundo. Iam gulae nostrum sapiunt pericla, Atque sudoris calidi vaporat Fumidam nubem veniens paropsis Littore ab Indo. Anne gaudetis Saliare coena, Quam peregrina struitis sub umbra, Et fere mortem miseram petita Lance pacisci? Haec maris victi domitique merces Navitae? O quisquis fuit ille vasto Debitus ponto viridesque dignus Pascere phocas, Qui senescentem reparasse primus Mercibus vectis aliunde luxum Ausus et parcum dape barbara la- cessere dentem, Unde desuetam pharetram et recoxit Sordidas ales Paphius sagittas, Et tumor foedus posuit superbae Cornua fronti. Utque in Osseis epulis bimember Dicitur quondam Pholus interisse, Sic fides et pax perit et soluto Gratia nexu. Has premunt torva feritate nunquam Vota fumosi capitis modesta, Has doli et vultu referente flammam Ambitus ardens. Damna sint merces sceleris, nec ille, Qui prior longa trabe pressit aequor, Doridos frustra thalamos pudicae Viderit audax. Fertur ex imo pelagi recessu Impotens irae fremuisse Nereus, Dum reluctantes subigi videret Aere procellas. Inde, qua caecis Lypares ab antris Desidem novit Boream ciere Voce sive udo nimium furentem Pellere regno, »Quis furor?« dixit, »quis in arma nostram Concutit pacem subigitque fluctus Et mare invitum iubet arrogantem Lambere puppim? Sed quid? An cessem paitiarque inultos Conqueri tonsa quatiente fluctus, Ne freto possint vacuo innocentes Fervere Cauri? Anne inoffenso pede ducta culpa Retro felices revocabit ausus? Ducet exemplum, pelagoque miti Mille sequentur Praeviam prorae. Quid enim timebit, Quem nec ingenti sonitu repressit Vasta Simplegas neque mugientis Sibilus Austri? Proh! iugum nobis levis alnus addet Marmore oppresso referetque turpis De triunphato potiora Nereo Praemia luxus, Luxus et mentis temere solutae Ambitus? Magnae Stygis o fides! quae Tam novum, faxo, nova poena crimen Iure sequatur! Poena sed foedae foret una menti Maxima, haud ullam subiisse poenam. Crescat ut sensim vetitis nec ullo Obiice frangat Impetum, donec vitiis scatentem, Noverint omnes miseramque dicant, Nec sibi infelix videatur uni Criminis auctor. Nauta, quid cessas? Age utrumque iunge Invicem parva rate victor axem, Transfer et merces geminoque tutus Castore regna, Mercibus iunges vitia advenaque Cereum pectus vitio notabis, Damna cum puppi revehes in ipso Naufraga portu. Cerno, quot grandes cumulant carinas Monstra! Proh quantum Stygis est in illis! Maxima est inter reliquas profani Gloria ventris, Caeteras pestes super alta totum Despicit Ditem rabidumque anhelat Blanda praedulci trepidum veneno Vertere mundum. Pinguium gurges patrimoniorum Illa nec dira melior Charibdi Saeculi mores nitidosque sumptus Hauriet una. Eia age, o nostro satis apta voto, Apta miscendis populis satelles, Iam luant gentes duce te subacti Crimina ponti. In peregrinis medicata fucis Sordida attactu, furialis ore Martia ingesto populi veterno Pectora solve. Hinc minae, et pingues quatiens chelidros Inter ardentes patinas Enyo Saepe libabit prior aestuanti Pocula labro. Troia, Neptuni labor et superba Mille turritas retudisse puppes, Ferculis somnoque gravem ruinam Fataque debes. Heu quis infractam solido aere frontem Porrigens miscet pateras cruore! Tune sub mensas cadis, o Scamandri Victor Atrida! Gentium nares feriere Achei Evaporantes olidum camini, Graecia ardebit quibus et ruendo Quanta ruisset, Proferet late resides iisdem Ignibus miscens moritura terras, Nec minus Romam periment avitae Omina Troiae. Gemmifer Ganges et odorus Indus Et coronatus iaculis Hydaspes Vincla pensabunt dominamque misso Perdere luxu Gestient tandem, Tiberisque suget Marcidum plenis ciathis Orontem Atque dediscet metuenda nigris Iura Britannis Dicere. Hinc seros fluet in nepotes Sordidum exemplum Syriaeque mensae Turpiter frangent Latium pudenda Merce tribunal. Tunc nepos priscae monumenta famae Aerea in curvos recoquet lebetes Et focis subdet nitidas avito Sanguine lauros. Illicet magnis furiata pubes Ebibent longum pateris furorem, Quisque dum sese madidum calenti Mactat Iaccho. Hoc citae mentes subitum calore Infremant bellum, fera bella sanguis Altior spiret: tumeant furentum Iurgia fratrum. Certet alternis iugulis profanus Civium Mavors et amica passim Oppida evellat tumulandus altae Cladis acervo. Ecce flagrantem rotat ecce pinum Eumenis tristi veniens ab Hemo Et nova sacros violare gestit Clade Philippos. Quisquis a longis dapibus refractam Indolem et census minuit paternos Quemque fregerunt violata in altas Pocula noctes, Emicat sumpta truculentus hasta Iure calcato patriaque miles Saevus agnata nece decolores Tingere campos. Quin et infaustis avibus triunvir Leucada horrendam petit, ante pugnam Victus ardenti Mareotico pro- cumbit in arma. Sic eat fatum, tamen ille sorte Maior humana propiorque cerni Nubibus Phoebique thoro verendum Ponere corpus, Quisquis insani furias palati Luserit parce, modicaque mensa Integer dignos numero Deorum Duxerit annos. Hinc luem foedam quoties repressit, Ite, Tritones rapidi, suaque Laude centenas animate conchas Non sine plausu Littoris, quin et modulentur undae Consonae vestro fremitum canori, Rideat mestae placidus Palaemon Matris in ulnis. Tunc maris Divae, mea turba, festo Circino ardentes obeant choraeas, Eurus et tanto stupeat tumultu Territus Auster.«

XVI. CUM LAUREA CIVILI ORNARETUR DOMINUS N. N. ODE ANNO 1702 Qualis, refracta nube Diespiter Cum fulminantem concutit aegyda Tubaque ventorum in sonora Praecipites monet arma nimbos, Ales minister fulminis emicat Trans et procellas et madidum Iovem Ridetque flammas et sonoro Tela Dei glomerata gyro: Impune pennis illa micantibus Immugientes verberat Africos, Donec superlabens serenum Magnanimo bibat ore solem, Te sic in alis versicoloribus Virtus renidens et vigor aliger Mortalis ultra sortis arcem Ingenuo raipuere nisu, Philippe, quo te dulcibus excipit Astrea tectis et Themis advenam Novumque complexura civem Fatiferos dea condit enses. Sinuque surgens Egeriae Numa Iam te verendis coetibus inserit Stringitque gaudentem Licurgus Et rigidi properant Solones Dempta severi nube supercili Optata tandem pergere in oscula; Senesque dum gaudent plus aequo, Pene suas meruere virgas. Hic te micantis lumine purpurae Obvelat ingens Gloria, fulgido De crine Phoebi iam recusus Annulus emeritam revincit Manum, futuris annulus arbiter Reis timendus, sanctaque laurea Voluta ter circum superbit Fronte tua meliorque surgit. Dixitque tandem, dum Nemesis tibi Examen aequae lancis et aureum Porrexit ensem: »Macte longum, Macte animis, generosa proles, Cresces in aevum, famaque centiceps Te late utrumque distrahet in diem, Tuumque nomen usque ad Indos Sol nitida referet quadriga.«

XVII. B. ALOISIUS GONZAGA INFERNO INVICTUS ODE ANNO 1700 Sol arma noctis discutit horrido Pallata caelo, tum tener emicat Vultusque primum vagientes E thalamo Thetidis revolvit. Sic et verendi pectoris indoles Educta sacris sub penetralibus Dat magna vel primis in annis, Quaeque atavum cita laude virtus Sublime spirat. Sic quoque centiceps Megera quantum te super ipsius Fidemque Cociti metumque Erigeres, tremebunda vidit, Gonzaga caelo debite, sordidis Indigne terris inque micantibus Divum choraeis ore sacrum Purpureo bibiture nectar, Frustraque ab omni parte inamabiles Pestes coegit, quas Stygis edidit Uligo pastas in maligni Lethifera Phlegetontis alga, Atque arma movit. Destituit tamen Estincta inanes lampas Erynnias, Trucesque constanti catervae Consilio iuvenis refractae Sensere, certo quam pede pergeret Ad destinatae littora gloriae Quantaque calcaret repulsa Regna et opes strepitumque vulgi; Quassansque dixit Persephone comam Et viperinum stridula verticem: »O cassa virtus, o peremptum Indomito decus omne Diti! Gonzaga vicit! Scilicet impotens Non emovendos corripuit gradus Coeptisque laudandis inheret (Heu fateor) metuitque frangi. Non totus Orcus, non triplici Canis Hians baratro verteret obvium, Non ipsa, non coniux, vel alta Centimani rabies gigantis. Male auspicatae iam piget aleae, Piget Gradivi. Concidit irrita Spes omnis, et vinci recusat, Cui superum properantur arma Totoque caelum fulmine militat. Vidi, phalanges cum premeret meas Bellator, a leva polorum Insolitos crepuisse pulsus. Horresco! circum quantus in igneos Surgebat hostes caelituum globus Lateque crispatas rotabat Caeruleum per inane taedas. Eheu! dolosae si qua fides Stygi, Si quando nostro pectore veritas Invita sedit: stat triunphus Nexilibus radiatus astris Tibi, Aloisi, quem bene finxeras Vi temperata, vi stabilis boni, Manetque de Phoebo recusum Emeritam diadema frontem.

XVIII. TRAIANUS DIADEMATE VULNERA MILITUM OBLIGAT. ODE 1700 Te, qua terrificat Pannonicum diem Arctos Parrhasio verbere pertinax, Calcantem timuit oolla rebellium Mars, certaminis arbiter. Quin et barbarico sanguine decolor Ingens Ister, io, ter crepuit sonum, Et tanto vitreae Naiades alveo Duxerunt alacres choros. At postquam (quid enim non patriae pater) Conspexit Latii Martia militis Cingentem domina vulnera fascia, Concussit virides comas Dixitque tandem: »Maxime principum Divis orte bonis, o, habitabiles Qua terras retegit lampade Delius, Perge et numina promove Tanto terribilis nomine, sunt tibi Digni magnanimo principe milites, Quorum, quod dederant vulnera, regium Reddis vulneribus decus. Hostis, quid properas? Quid vaga spicula Pennatasque neces tendis in Italum Hostem de pharetra promere Gnossia Ferrumque et rabiem paras? Votum vulnus habet, quod solet inclita Tam grandi pretio dextra reponere, Gaudetque, ut socio maxima vulneri Regni gloria serviat. Praecingit Latius murice belliger Tactum morte latus membraque saucia, Nam regnat moriens, sub duce maximo Regnum est pro patria mori.

XIX. CHRISTO DOMINO NATO IDILLIUM Betleo postquam iacuit deiectus in antro Seclorum spes longa Puer Iesseaque circum Tandem permissae plauserunt pascua sorti, Continuo de rupe cava Nabatheus Himilcon Obstupuit viso et tanti ad vestigia partus Vultu pressit humum, fibrisque illapsus ab alto Impetus et subito caluerunt pectora metu. Tum canere exorsus: lymphae siluere loquenti Et Boreae stetit aura, suas librata per ulmos Audiit alituum soboles, dominique canentis Herbarum immemores vocem excepere capellae. Concine Bethlemiis mecum de cautibus Echo! Qualis in horrentes Stygia ferrugine terras Exspectate venis! Video, te prona salutant Rura, tibi celsas motant nemora ardua fagos. Concine Bethlemiis mecum de cautibus Echo! At quid, terra parens, nascenti sternere cessas Gratas veris opes et sacrum lambere corpus Pallenti viola et luteolo amarantho? Iamque, rabens Hyacinthe, rosae, capita ignea tandem Tollite, et a molli pingatur caltha ligustro. Sed cessa, nihil est nascenti numine dignum, Et tua ab opposita sorderent munera forma. Concine Bethlemiis etc. Ah ne te rigidi perstringant flamine Cori, Ah tibi ne teneros durum specus urgeat artus! Te tangente tamen mollescent aspera saxa Et parcent Cori, novit quoque Corus amare. Concine etc. Te veniente, puer, tandem meliore sereno Instauret mundus faciem, pax emissa per orbem Emicet, et placidos ensis curvatus in usus, Sanguine quae tinxit, sulcet sola ductaque longam In falcem gravidas populetur lancea messes. Concine etc. Audior; infensos iungit concordia mores: Vitis amat corilum, tristes examina taxos, Quercum oleae pingues, pallentes poma miricas; Alludunt tygres pecori, mollesque iuvencos Lambens ursa fovet, tenero lupus accubat hedo. Concine etc. Iam gravibus stabulis cratique intexta salignae Arida virga avido pecudum frondescit in ore, Iamque exesa cavis et hiantia robora truncis Deproperant hederae triplici vestire corymbo. Serpentum cunas saevique cubile draconis Ultro scena virens et arundine rauca sonanti Ambit, et a nuda surgunt uligine iunci. Concine etc. Currite, pastores, per pascua tuta, recessit Agnis herba nocens, seu vos movet herbidus Arnon Seu Saron egelidus vel oliviferi Carmeli Prata vel aestivis Hefebon pellucidus undis. Concine etc. Tanta mihi puero, memini, narrare solebat Fatidicus Pelates, quo non prudentior alter Ventorum insidias pluviaeque et grandinis atrae Inspecta subitos luna praedicere motus. Desine Bethlemiis mecum de cautibus Echo!

XX. MESSOR UNO FALCIS ICTU SERPENTEM ET SE IPSUM INTERFICIT. EPIGRAMMA 6. Dum iacet et trifida meditatur vulnera lingua Crudelis Lybici gloria dypsas agri, Illius incurvo praeclusit sibila ferro Messor, at infesta se quoque falce ferit. Dum caderent vires, dum lumina morte natarent, Semianimis trepida talia voce dedit: »Quid non, saeva, tui poterunt, Libithina, furores, Hei mihi, si pestem tollere pestis erit!«

XXI. IN STATUAM ANTONINI PII IN CAPITOLIO POSITAM EPIGRAMMA 7. Qua truncos senio calcant nova templa colossos Et Capitolini subdita colla Iovis, Lapsa sua late pensat Capitolia forma Aeneus et Romam despicit altus eques, Cui ut materiem praeberet et aera Corinthus, Debuit in proprios isse superba rogos. Auctoris sed nomen abest, nisi forte putamus Hoc opus e Siculis prosiluisse focis. Certe hic artificem solum peccasse fatemur Hoc opus in laudem non statuisse suam. Par tantis pretium meritis monumentaque laudi, Quae meruit, potuit pendere sola manus.

XXII. EMMANUEL CARD. BULLONIUS RESERAT SACRAS FORES D. PETRI IN VATICANO INEUNTE ANNO SECULARI 1700 EODEM FERE DIE, QUO ANTE SEXCENTOS ANNOS GODEFRIDUS BULLONIUS, GENTILIS SUUS, PORTAS HIEROSOLIMAE CAPTAE VICTOR APERUIT. EPIGRAMMA 8. Bullonidum cineres tuque, o Godefride, verendum Eia age de Solymo pulvere tolle caput! Iam tibi palmiferae splendor vilescat Idumes, Iam tibi quid Latio maius ab orbe venit. Cede tuae soboli! Tantae vis inclita gentis Famaque te titulis vincere sola potest. Tu fana Ismariis potuisti oppressa tyrannis Pandere et amota limina capta sera, At rerum dominos sacro scidit impete postes Emmanuel, vestrae gloria parsque domus. Hic sacra pacato solvit penetralia ferro, Tu Solymam gladio vindice, Martis ope. Rex nondum extiteras, verum tibi sanguis et alti Ardua vis animi dignaque rege fuit. Regibus hic bis par, gemino est venerabilis ostro, Regia quod proavum, quod sua fama dedit. Hoc tamen este pares, quod gessit uterque, recentes Dum saeclum moriens gaudet inire vias. Scilicet innumeris par factum, et gloria saeclis Saeclorum cursus claudere digna fuit. Utque secuturos felix volet omen in annos, Sub tantae auspicio tempora gentis eunt. Nunc fixa heroas geminos mirantur utrinque Saecula Bullonium non tacitura decus.

XXIII. DE TESTUDINE TEMPLI S. IGNATII ROMAE AB ANDREA PUTEO EGREGIE DEPICTA EPIGRAMMA 9. Si Loioleam concesseris, hospes, in aedem, Qua Lodoisiacas templa loquuntur opes, Suspice, quam vastos late difusus in arcus Undique Apellea rideat arte color, Quam varium spiret tectis emblema suaque Inflatus specie surgat ad astra tholus. Vel iocus hic pretium est, hic gaudent lumina falli, Gaudet et illustres mens venerata dolos. Quodque magis, tantum finxit manus una decorem, Quae se ipsam hic tandem vinceret, una fuit. Una fuit, socium nam maxima quaeque recusant, Et socium potuit vix reperire parem.

XXIV. CHRISTUS NATUS INFERORUM TERROR HYMNUS Uror, io, Deus ecce Deus! proiectus in antro Barbita nostra puer totumque Helicona reposcit Et divina meos rapiunt cunabula cantus Taenariis ululata Deis. Procul este, profani, Dum genitus vasti canitur mihi victor Averni, Quem Phlegetonteae torvus tremit arbiter aulae Cocitusque rubens et nox Acherontis operti. Edita Idumeas complerat numine rupes Progenies superum, natoque Tonante supernus Signifer in meritos genuit nova sydera plausus. Fama Hyperioniis evecta iugalibus ortum Protulerat numen trans Dyndima transque calentes Gangaridum populos et trans cunabula Solis Excierat famulos Bethlaea ad littora reges. Mox Stygis obscenae latebras subit: horruit Orcus Auditum et Stygiae metuendus ianitor aulae Ter crepuit de rupe canis, ter flumina Lethes Praecipiti glomerata vado, ter tristia foedis Manibus unanimes cecinerunt omina Parcae. Quin etiam, ut fama est, titubans terrore sub undas Evertit sua transtra Charon, et torva sub Orcum Occuluit trepidos cum fronte Megera cerastas. Crinitus flamma nixusque horrentibus hydris Ingemuit princeps Erebi et sublimis aёno Percussit sceptro factum ex adamante tribunal. Mox ait: »O nostrae gentis pudor! Occidit omnis Gloria Taenaridum, praesepibus abditus infans O quantos laxat per Tartara nostra timores! At sacrae vada caeca Stygis, stagna horrida iuro Arcanumque Chaos atque hospita regna dolori, Non impune feret, veteris placet alea belli, Arma placent, totum torquere in fulmina Ditem Claustraque monstrorum tremefacto impingere caelo Et Phaetonteis mundum incestare favillis. Sic cecidisse iuvat, sic et monstrare cadendo, Quantus eram, et nostros testari viribus ortus. At quid ago? Quoties pueri veneranda revolvo Lumina Bethlemio nimium male credita saxo, Quam vires abeunt magnique superbia voti! Quam refero fessam per tot miracula mentem! Cedimus heu fatis fatumque amplectimur ultro. Vincula si nequeo collo defendere, malo Sub domino maiore premi. Non lecta iuventus Pennata de plebe Deum cognataque pubes Et, formidatam qui se metitur in hastam, Fulmineus Mihael nostrum consurgit in orbem, Sed superum soboles immenso aequeva Parenti. Sic Erebo cessisse placet, sic gloria vinci est, Vindice sub tanto pars est cecidisse triunphi.«

XXV. ARTEMISIA ALLOQUITUR MARITI CINERES ELEGIA Egelidi cineres, gelidos si dicere possum, Quos rigat a nostris fervida gutta genis, Debuerat sanguis, sed nostro condita vivit Sanguine pars animae dimidiumque tuae. Heu cinis antiquae custos miserande favillae, Heu pulvis vidui testis amice tori, Siccine vos tristi patiar deponere saxo Et potero nostro distinuisse sinu? Siccine busta meas celabunt invida flammas Atque mihi reliquum nil nisi fletus erit? Non ita, sed moriens tua post vestigia sistam In ripa intrepidos ulteriore gradus. Iam mihi mens tecum Stygias innare paludes Et ferrugineas mortis adire domos. Ne timeam, faciet comitum tutela duorum, Tu nempe et validus, qui Styga vincit, amor. Sed quo me refero, quo vertor inanis et excors? Nec mirum, si excors, cor mihi sponsus erat. Si te fidus amor, si te mortalia tangunt Atque potes nostri nominis esse memor, Si memor es nostri, mecum sis semper oportet, Namque animus magis est, quo magis esse cupit. Ergo magis liceat tecum mihi iungere vitam, Dum fas nostra tuis iungere fata vetat. Non licet in tumulo tecum iacuisse, iacenti Ipsa tibi tumulus, dum tumulabor, ero, Pectore ut in nostro tibi sis post fata superstes, Spiret ut admoto corde reposta cinis. Sic sit vita eadem, sic spiritus unus utrique, Quos ligat una fides, quos tenet unus amor. Sic, precor, o coniux, anima dum vivimus una, Parte mea possis vivere parte tua. O utinam in longum quamvis servanda dolorem Sic valeam Pylios dinumerare dies, Ut ducas nostro sub pectore longius aevum Et nunquam possim parte carere tui. Alcestis moritura virum praeit, ardet et ultro Euadne socii parte recepta rogi. Ceciderint aliae, mihi laus superesse dolori est Urnaque depositi flebilis esse viri. Non placet Elisium nostrique oblivia mundi, Quae movet epoto gurgite lympha potens. Elisium mihi sit te mente revolvere posse Meque diu, coniux, commeminisse tuam.

XXVII. CHRISTI DOMINI PATIENTIS IMAGO EX ELECTRO EPIGRAMMA 10. En sacra divini servat monumenta doloris Arte laborato succina gutta gelu, En lacrvmas tanto dant ipsi in funere trunci Et tam clara nitens vulnera gemma gemit. Gaure, vide, tristes Domini qui comprimit artus, 5 Quam merito in lacrymis sculpitur iste dolor.

XXVIII. CLEPSYDRA EX AMICI CINERIBUS EPIGRAMMA 11. Estincti cineres vitro dum condit amici, Ut fluxu dirimant tempora certa suo, Dixit amans Danaus: »Cineres tibi credimus istos, Augenda o lacrymis clepsydra saepe meis. Nam quae sub ductu cineris mihi curret amati, Nulla aderit niveo non pede fausta dies. At tu per longos contorti Ixionis orbes, Quae mihi te abstulerunt, tempora plecte, cinis. Qui fueras mea vita, meae sis regula vitae, Cumque tuo nequeas, tempore vive meo.

XXIX. CARDINALIS ALBANUS TRIDUANA REPUGNANTIA COLLATUM SIBI SUMMI SACERDOTII PRINCIPATUM SUSCIPERE RENUIT ET PROFUSIS ETIAM LACRYMIS TANTO SE INDIGNUM CULMINE GLORIOSISSIME PROFITETUR. EPIGRAMMA 12. Eia age tergemini properata ad pondera mundi Subde, vocant superi, pensa verenda, Pater! Ecquis te potior, quis mente ingentior Atlas Impositos valeat sustinuisse Deos? Iamque premat Ditem, iam captet basia regum Grandis et a summo planta secunda Iove. Arx septena tuo iaceat sub monte tuumque Solis ad invidiam sydus in orbe micet. Quid gemis? An tantam minor es conscendere sedem? Non minor es, tibi si crederis esse minor. Cuncta colent superos tanto duce cunctaque dicent: »Principe te viso credimus esse Deum.«

XXX. B. KOSTKA ANIMO LIQUITUR, DUM VERBA MINUS PUDICA AUDIT. EPIGRAMMA 13. Si tibi, Kostka, animum Paphio fixere susurro Scommata, languescis lumine, corde labas. Nempe est ignis amor; tetrum tolerare vaporem Pectoris intactae non valuere nives. Ten pudet? Ast ubinam rubor est? Suspecta ruboris Est nota, nam Cypriae sic rubuere rosae. Palles, per cineresque fugam mortemque per ipsam Mortis ab afflatu deterioris agis. Palles dum vetiti sedes est sanguis amoris, Sanguine ab impuro corpus inane placet.

XXXI. MONIMA DIADEMATE SE SUSPENDIT. EPIGRAMMA 14. Dorica barbarici Monime post fata mariti Et sibi proposita iam furiata nece Flet, tacet, horrescit, cursat, iacet, ardet, anhelat Induit et dominae regia serta gulae, Dein collum stabili commendans pensile ligno In medio talami grande pependit onus. Insonuit laqueo facilemque per aera saltans Dixit: »Ohe, scenae plaudite, finis adest.« Cessat vita quidem, sod non tua gloria, namque Fine coronato nobilitatur opus.

XXXII. DE LACRYMIS CLEMENTIS XI. ELEGIA O lacrymae, quas non vincit Danaeius imber, Este, precor, menti Castalis unda meae! Exigui latices, sed quos veneratur et horret Et Tagus et totis cernuus Ister aquis; Credo equidem, tali si se spectaret in unda, Damnaret vultus ambitus ipse suos. Puri animi testes vos sacra e fronte volutae Inclita fulgenti lambitis ora fuga, Parvi orbes, in quos sese tenuasse putanda est, Ut tangat vultum principis, ethra micans, Sacra per ora vagae decoris monumentaque laudum Pingitis atque animi scribitis acta pii. Scribitis, ut tantae regina modestia mentis Proscribat vestris vota superba notis; Neve homines tanto perstringat Numen ab ore, Velatis molli lumina sacra gelu. Sydera vos dicam, quamvis non alta tenetis, Ad sola sed liquido pergitis ima gradu. Terra refert superos tanto sub principe, in illam Par est ut superae desiliatis opes. O gemmae, foedi quas non ad praemia luxus Fudit Erythreo squallida concha sinu, Verum magnanimae divo de sanguine venae Finxit laudata daedalus arte pudor, Ut decus et vestro virtus torquata monili Principis augustis splendeat alta genis. Clementi caelo tandem (venientia saecla, Auspicium felix sumite) gemma fluit. Dumque notat gemmis regni primordia Clemens, Aurea queis cedant, gemmea saecla facit. At te, magne Pater, supplex rogat orbis et aether, Terna velis domina stringere sceptra manu. Egere per lacrymas hominem terrenaque fata, Nam manet humana te vice maior apex, Egere per lacrymas humanae vilia sortis, Nam posthac mundo iudice numen eris.

XXXIII. CLEMENS 3.us PACATIS EUROPAE MOTIBUS CHRISTIANORUM PRINCIPUM ARMA IN PALESTINAM CONVERTIT. POEMATIUM Ut primum triplici fulgens terrore potestas Pressit adoratum populis caput, orbis et arcem Implevit Clemens, vasti spes tertia mundi, Forte senex, cuius menti moderator Olympi Se totum spectare dabat, flammatus ab alto Prodere venturi coepit praesagia regni. »Macte«, ait, »a summo Maiestas prima Tonante, Macte animis, cortina Deum! Te praeside tellus, Quo superis vix cedat, habet pacemque per oras Dividit et flavo placat fera saecla metallo. Nec dum pugnaces animos nec ponitis arma, Regnantum cognata manus? Non frangere vestra Pectora, non avidos fraterni sanguinis enses Ignea semideae valuerunt fulmina linguae? Arma tenete tamen, iunctis nam concita signis Agmina ab Europa Solymum devolvit in hostem (Sic superi voluere) Pater. Quas Gallia misit Tempora quaeque suis signare assueta triunphis, Quasque Ister dominus, quas lauro consitus Albis, Quas Aquilae invicto vallarunt fulgure, gentes In certam coiiere fidem. Decrescit in hastas Hercinia et Geticos Arduenna hostilis in angues Gaudet Lingonidum latebras armare ferarum. Non equidem frustra est, quod pallida tendis, Idume, Vincula cum manibus, quod caelo debita monstras Thura et Bistonio squalentes turbine palmas, Iordanesque pater quod nudo abiectus in antro Urnam auget lacrymis et toto flumine luget. Aspice, quam vasto depressus pondere Nereus Occidua sub classe gemit quantoque tumultu Divisere cavae dextrum sibi Castora prorae! Quanta venis, quam fortis, io, Sidonis ad oras, Gens dilecta Deo! Sors barbara pallet et orbem Eoum tremefacta quatit, dum littora complet Ultor et in tumidam pugnax Ptolemaida pontus Evomit infestas admota classe phalanges. Nequidquam impatiens Bellona tuisque Gelonis Nequidquam, Gradive, times: age concute cristas, Improbe, et immissa super altam cuspide Memphin Coge Paretonias Latium super agmen Erynnes. Nam fractus turpique gemens de vulnere tandem Horrisono patrium terrebis Strymona planctu, Littore cum Tyrio Solymas praeludet ad arces Relligio victrix et solvet sanguine Tracum Captivo Domini funebria iusta sepulcro. Evenient: Meruit Clemens et nominis huius Numen et auspicium. Quae me monet auctor Olympus, Sunt rata, nec falli norunt nec fallere Divi.

XXXIV. LAURETI AESTATE MULTO MAGIS QUAM HYEME TONAT. EPIGRAMMA 15. Urbs ubi felici cingit sua nomina lauro Spectat et Adriacas advena numen aquas, Mitis hyems saevire timet, nec tela corusco Impete de trifida nube December agit. Vix aestas rediit, frangit vaga nubila turbo Pulsaque terrificis ignibus astra fremunt. Forsitan, ut celebret Picenae gaudia messis, Fraterno crepitat fulmine flava Ceres. Seu, Dominam ut referant, patriam quae fugit Idumen, Commutant veterem fulgura missa locum. Causa est: hic sedit magnae domus hospita matris, Cum riget hyberno Parrhasis ursa gelu. Ergo hyeme exarmat rigidum Rea virgo Tonantem, Ut pateat dominam pax sociasse suam.

XXXV. NATO RERUM PRINCIPI DONA NATALITIA POEMATIUM Molles fasciolas et picta crepundia gemmis Nos puero ferimus pro magnis munera Divis, Parva quidem, at parvo placantur munere Divi. Illa sed e Tyrio quod nerunt stamine Musae Duximus, et doctis conscripsit texta figuris Calliope; quid possit acus, namque optima novit Calliope, et Phrygiae quae sit fiducia dextrae. Spira means limbum gracili circundat acantho, [Spira means passimque vagos torquetur in orbes] Frondosos mentita sinus, pro stirpibus aurum est, Pro baccis gemmae, folia infecere smaragdi. Ut tamen hunc fessis hominum succurrere rebus Confusisque novos terris inducere vultus Advenisse notet Puerum, qui barbara frangat, Unus qui nobis nascendo restituat rem, Quatuor in partes brevibus distincta corymbis Fascia quadruplici variata emblemate gaudet. Hic primus labor est Musae finxisse sub alto Numinis arbitrio summaque in mente repostum Grande rudimentum et vasti primordia mundi. Nil est in spatio cerni, nam turbidus horror Noxque super caecas late dominatur abyssos; Attrectare putes ipsum Nihil, ipsa videntur Hiscere deformi consumpta voragine fila; Sed iuxta manus omniparens genus omne animantum Horrenti e latebra et genitalibus evocat umbris. Parte alia in pluviam totas descendere nubes Aspicias: Magnum iam littora perdidit aequor, Aereque terrisque una eluvione sepultis In Chaos antiquum credas elementa liquari. Finxit et aurato per caerula licia filo Innumeras clades mersique cadavera mundi. In medio Mortem nigro de stamine duxit Urgentem populos et per vada caeca natantem. Haud procul hinc pacem ridens praenunciat Iris Versicolorato praecingens aethera gyro. Post haec terrificum panda cervice leonem Nazareus Iuvenis rictu spumante prehensum Vi multa manibusque et toto corpore nitens Dillacerat, contenta illi per brachia vivus Impetus extantesque tori; fluit artubus ardens Sudor et exhausto salit aeger anhelitus ore. Non procul hinc cernas, ubi late Isacia pubes Crudelem fugiens Nilum et Pelusia regna Incerto stabilem calcat pede concita pontum. Pone sequens Pharii fluctus rotat arma tyranni, Surdaque sistra iacent, permistaque signa quadrigis Corporaque et regis clypeo praefixus Osiris Volvuntur torrente vado. Plus posse sagaci Haud alias licuit digito: stant margine sicco Abramidae dubioque timent sua gaudia vultu, Prodigium exhausti ripis undantibus alvei Et stabiles fluctus fractumque in fluctibus hostem Despicere attoniti pronique inhiare videntur. Haec damus, et Puero si dona indigna videntur, Addidimus purum, qui cuncta excedit, amorem.

XXXVI. AETERNA CHRISTI DOMINI ORIGO HYMNUS ANNO 1703 LAURETI DICTUS Magna canam et potero: stat nostrae proxima Musae Nazareae cortina domus, ubi penniger Auspex Obtulit Isaciae connubia diva puellae, Fetaque adorato tremuit sub pondere Mater, Et terrae vicere Deos. Libavimus almo Oscula prona solo, quo labra attacta repente Traxere insolitum Phoebo mirante vigorem, Et mea lingua, avide sacra dum penetralia lambit, Dedidicit mortale loqui iamque altior ardet Bethlemii aeternum populis genus edere Nati. Cum nondum e medio crassum pepulisset Inane Mens summi faecunda Dei, cum cognita nullo Nomine, se dives, fragilis non indiga mundi Despiceret miserum, quem nondum fecerat, orbem, Par fuit, ut sese nosset penitusque reducto In semet proprios hauriret lumine vultus Perstaretque tuens, ut se miretur in illis, Seque fruens laudet seseque fruatur amando, Non aliter felix. Numen facit esse beatum Sors sua, sed propriam sors est cognoscere sortem. Vidi ego, queis toties Gangetica massa sub ipsa Staret clausa manu multusque arderet Hydaspes, Pauperie pressos, et durae sortis origo Fortunam non nosse fuit. Sibi noscitur auctor Naturae obtutuque alte defixus in uno Sese ipsum in sese condit penitusque resorbet Immensas sic cordis opes et singula lustrans Volvit adoratos per tot miracula visus Et totum se mente capit. Tum corde sub imo Integra, casta, potens oculisque ignota profanis Consurgit vivax summi Genitoris imago. Hanc sine matre pater primi de semine Veri Aeternum pariture paris sobolique potenti Maiorem haud praestas semper pariendo vigorem; Semper idem semperque suus referensque verendum Aequali ditione patrem supereminet ingens, Unigena aequevo proles miranda Parenti, Vivax vena boni rerumque illustris origo, Recti purus amor discretus origine sola A summo genitore puer summique potestas Numinis et patrii speculum geniale sereni. Dum superum terraeque vices et tempora nescit, Lassat inoccidua mirantia saccla iuventa. Cum productus erat, nondum septemplice Nilo Gaudebat monstrosa Pharos, nondum Adria vastum Eridanum, et modicis natum de fontibus Istrum Obvia inexhausto susceperat ore Propontis. Nec dum mole gravi campos pressere iacentes Culmina, non Alpes, non saeva Ceraunia nautis Aerio obiectas fregerunt vertice nubes. Hunc tamen (o superum vires, o munera nondum Intellecta Dei!) subeuntem exordia vitae Iussit amor viles inter iacuisse iuvencos.

XXXVII. DIVINA IN HOMINES PIETAS ULTRICEM OMNIPOTENTIAM IN BETHLEMITICO CAMPO EXARMAT. EPINICIUM. STYLO CLAUDIANI ANNO 1703. O ades et tandem famulas illapsa per auras Scinde Notos maiore gradu, meliore sereno Pinge diem, sacrumque tibi latus ambiat ether Purior et fracti lambant vestigia Cauri, O pietas, regina Deum, tibi plectra parantur Nostraque devoto sudant tibi barbita Phoebo, Dum te despectam, Solima dum rupe luentem Terrigenae commissa patris rapidosquc minacis Astreae validis cohibentem viribus enses Ordimur maiore tuba. Iam signa probantis Cerno: Mihi viridis viridem connixus in urnam Surgit Iordanes, dubiis de vertice sylvae Bethlemio tremuere iugis, quatit excita Rachel Impositam molem, liquidoque e gutture late Maius Idumei reddunt mihi carmen olores. Postquam corrupti vitans contagia mundi Felices sine nube dies, primaeva beatae Regna voluptatis dulcesque reliquerat hortos Alta Deum Pietas, ductis in nubila pennis Ex alto rerum faciem bacchataque Diris Arva et anhelantes Stygio sub verbere terras Vidit per lacrymas; mox sustulit alta volantes Ad superum convexa gradus, quo nulla trisulcos Flamma ciens sonitus vel foeta tonitrua nimbis Evexere minas, nequit hirtam grandine Caurus Hic quassare comam, nequit alitis impetus Austri Huc eferre vagos pennis torpentibus imbres, Sed pax alma sedet, puroque animata sereno Rident subiectas secura silentia nubes. Hoc Dea tuta loco, toto Cyclope rubentem In populos Nemesin promptaeque in tela sororis Indomitos placida spectabat ab arce furores Horrebatque tuens nec non miserata iacentes Adamidas tali rupit suspiria quaestu: »O dolor, o clades, quoties mea lumina foedas Aspectu, toties gemitus luctantur ab imo Pectore, et ingratae carpunt sibi pabula curae. Tune meis quondam tellus dignata choreis? Tune Diis dignata coli? Quo pulchra potestas, Simplicitas quo prisca fugit? Te decolor usus, Te scelus insultat, te nulla modestia voti. Mutavit tua Parca colos, felicia pensa Gaudet in informes Lachesis descisse colubros, Ut tua fata neat. Vultu metuenda smistro Funera quanta movet per regna et compita et ipsas Per cunas bacchata Themis circumque volutat Tristibus infantum cunabula mista feretris! Quid parvi meruere mei, quid nescia labis Pectora, quid pueri primum de matre cadentes? At nasci scelus est, polluto e sanguine natis Posse mori meruisse fuit; cum lumine letum Damnatumque bibunt primo cum lacte parentem. O dolor, o clades, o prisca ex arbore nunquam Interitura lues, tristi vis indita malo Usque adeo, et veteris producitur ira veneni? 55 Sat caedi Furiisque datum: pinguescere campos Ultra funeribus Dirasque illudere mundo Non patiar, superae ne perdat originis auram Spretus homo victusque malis. Themis ignea nostros Horreat occursus, infractaque pectoris huius Impete fatiferae marcescant tela sororis.« Dixit et e superis Zephiro subvecta ministro Desiluit, credas roseum de vertice caeli Excussisse sinum crinitam floribus Eo. Sic et Palladia residens in fronde columba Dat dulces gemitus lenique admota susurro Mulcet ludentes per parva cubilia natos, At si sanguineo raptoris in ungue gementes Et raptos in frusta videt, ruit illicet ardens Cominus et valido pennarum verbere pugnat; Addit amor vires, surgitque in pectora mater. Iam qua Bethlemiae Iesseia pascua rupes Vasta mole premunt, ubi primum credere fas est In seros patrium crimen fluxisse nepotes, Hic Pietas rigido Nemesin in fata ruentem Fulmine et Adamiae fumantem sanguine prolis Occupat et: »Si te nondum tot stragis acervi Totque«, ait, »ardentem lassarunt funera dextram, Quod spoliis Stix alta gemat, quod portitor alnos Augeat et plenam moveat vix Eacus urnam, In me verte manum, nusquam tibi gloria maior, Nusquam despecto maior cadet hostia caelo.« Dixerat, at subitae sacro sub murmure vocis Horruit icta soror, quae solo a sonte timetur Insontesque timet: saevus rigor ore cruento, Pectore flamma fugit, gladium iam dextra recusat, Iam cassis flammata comas, et fronte fluentes In campum Adamio maduerunt sanguine cristae. Ipsa Deae radios et puri lumina vultus Vix perpessa fugit, Dicteo qualis ab arcu Mors pennata volat, vel cum Notus ethera scindit Aliger ignivoma concretus in aegide turbo. At Dea, quae campo circum deserta iacebant, Arma legit placidaque manu ferale rubentes Hinc taedas, hinc tela tenens: »Quo pergimus«, inquit, »Quem sequitur mens nostra locum? Nisi frangimus illa, Rursus in Adamios ibunt haec arma nepotes. Ast enses adamante rigent, et nescia solvi Lampas inocciduo spirat Phlegetontis ab igne.« Consilium subiecit amor, certaeque salutis Imbuit incertam tandem sententia mentem: »Sic iam nostra libet sub pectora condere tristes Iustitiae taedas nigramque vomentia mortem Spicula, et horrificum fibris consumere ferrum. Dediscent sic arma malum, parsisse docebit Innocuus fera tela cruor, Stygiasque superna Obruet unda faces, Bethlemide caute perennes De Nemesi palmas, partae monumenta salutis, Meque tegam, pompam sic dedignata minorem. Antro clausa sibi domitrix erit ipsa trophaeum.«

XXXVIII. DE ORIGINE COCOLATIS SIVE PSICRI PUERI IN CACAUM, THERMIDIS PUELLAE IN VAGINULAM ET GLICERAE ANUS IN MELLITAM ARUNDINEM METAMORPHOSIS 1 Flos Dryadum, Divum sanguis, spes alta procorum Neptuno geminam formosa Peruvia prolem Uno pulchricomos Psicrumque et Thermida nixu Edidit et patrio lavit sub gurgite natos. Sed velut in geminos proprium diviserit aevum, Occidit ipsa parens durique in limine fati Non gemuit sortem, modo post sua fata superstes Viveret in geminis, quo mavult vivere, natis. Dum caderent vires, dum lumina nocte natarent, Adstantem Gliceram (comes haec fuit una iacenti) 2 Alloquitur: »Tu fida comes, tu primus ab istis Noster amor, gemini tu sis mihi pignoris heres, Te matrem noscant, binae tibi prolis imago Maternum referat semperque loquatur amorem. Sic mihi terra levis.« Dixit, lacrymisque profusis Accepit Glicere natos et terra parentem. Crescebant pueri post raptae funera matris Crescentesque simul bis septima viderat aestas, Cum pugna ingenii patuit. Vix credere posses Uno fonte satos, tanta est discordia morum, Unus ut absimili latitaret in indole sanguis. Thermis fusca genas oculisque vomentibus ignem, Fervida in incessu pronaque in iurgia lingua, Impatiens fraeni gaudensque cruore ferarum Retiaque et pharetras et culmina moratis amabat. Visu dulcis erat Psicrus, sed frigida menti Segnities aderat gelidusque in sanguine languor Usque adeo, ut sexum vultusque animosque viriles Ipse videretur calidae cessisse sorori. Horror ei armorum, cervosque timebat et, albam Si vidit capream, lacrymis clamabat et ore: »Ursus adest, Glicere«; iussus torquebat in auras Vultibus aversis et cluso lumine telum. Saepe focum iuxta Glicerae sua pensa trahenti Assidet et crebro versatum turbine fusum Miratur patulo ore puer seu stamina rupta Colligit et captis molitur vincla locustis. 3 Illacrymat Glicere, quod Thermis fervida supra Quodque viros infra Psicrus foret; illius ardor, Huius torpor agit miseram in suspiria mentem: »O mihi«, clamabat, »per fata liceret utrique Addere temperiem vel, quo soror aestuat, igne Languores, mi Psicre, tuos animare tuoque Frigore inestinctos infringere Thermidis aestus, Diversum veluti cum pronuba flamma metallum In melius miscet medioque vapore maritat.« 4 Interea magno sonitu Neptunia Thermis E saltu silvisque redit; glomerantur anhelae Hinc atque hinc comites, venabula lata plagaeque, Eiectaque canes ducentes aera lingua. Pone ferae fixae iaculis et pinguia nigro Sanguine terga suum patuloque horrentia rictu Membra lupi et propria fumantes caede leenae. Ut frater vastos ipsaque in inorte minantes Vidit apros torvamque leam, tum pallidus ora Implevit plangore domum: »Neptune, petenti Profer opem, Neptune, precor, saevaeque sororis Frange minas, quae cognatum potura cruorem Armat setigeras fraterna in funera pestes.« 5 Exarsit virgo furiis totasque profudit, Quas dabat ingenium, quas et labor auxerat, iras, Implicitumque coma Psicrum assilit, inde paventem Allidit terrae, mox strictam terque quaterque Excussamque manum fraternae concita malae Imprimit et validos probris exaggerat ictus: »Nec tibi divinus sanguis, nec spumeus auctor Te supera de stirpe dedit, turpissime rerum, Degener, at temere fugiens reboantia vento Antra lepus genitrixque humili de plebe ferarum Te media peperere fuga. Consortia vilis Sanguinis et fratris nomen nomenque sororis Devoveo, mihi ne frater foedissimus obsit Extinguatque meas cognata ignavia laudes.« 6 Extemplo Glicere proiecto perdita fuso Neptunum inclamans et quidquid ubique Deorum est Thermida tentabat fraterno avellere vultu. Mox, ubi nil prosunt lacrymae, discerpere canos Certat utraque manu, crinales scindere vittas Votaque ferre Iovi: »Vocem fas audiat«, inquit, »Et caeli divumque fides, sunt funera votum Spesque mihi, modo sic concordia dulcis utrique Temperiesque animi contingere possit alumno.« Clamanti intremuit tellus in seque receptum Stantis utrumque pedem crassa radice ligavit; Brachia difugiunt, et rugas aequat aniles In lignum durata cutis, producitur alte Corpus et aequali stringuntur mebra tenore In nodos discreta pares. Iam canna videtur, Iam plumae tenues, in quas coma cana recessit, Allambunt Zephyros, stridet iam verbere venti Atque annosa gemit gracili sub arundine nympha. At superi, ut Glicerae mores et dulce referrent Pectoris ingenium, pro sanguine mella dedere Et sacro teretes implerunt nectare venas. 7 Haec est, quam Brasilae foetam candore pruinae Regales epulas animantem atque integra passim Cernimus invito servantem poma Decembri. »Quae nova frons, Glicere? Glicere, quo verteris, eheu!« Dixerat utque manus pulsato a fratre remotas In caelum extulerat visu conterrita Thermis, Sic manet et ruptas coepit frondere per ungues. Conticuit subito, dubium an formidine monstri An quod iam natus pressisset guttura cortex, Plantaque fit, calidae non dissona planta puellae, Quae longos quatiens siliquae sub imagine fructus Hinc sortita suum fertur Vaginula nomen. Non tibi, Psicre, sinunt superi lugere sinistro Nutricis fato, fato gaudere sororis; Namque ut in obscena fusus tellure iacebas, Sentis stirpe pedes et libro corda teneri, Si modo sensisti, nam, stipes et arbor ut esses, Sat fuerat vultus veteremque auferre figuram, Caetera stipes eras. Baccae, quibus affluit arbos, Traxere ingenium pueri. Stat torpor in illis, Quippe famem gaudent ignavo fallere succo Arcanoque avidos ulcisci frigore dentes. Mole frutex parva est, vacuis nec crescit in arvis, Nutricem poscit, poscit puer esse videri Et magna nemorum vitam duxisse sub umbra, Simplicitas nam prisca manet, dixere Cacaum Indigenae, et Graium dedit illi ignavia nomen. 8 Hinc celer in terras paribus Cilenius alis Labitur et raptos utraque ex arbore foetus Praedulci Brasilae committit glutine cannae. Sic gaudet Glicere, sic fratri Thermis inheret, Sic domat implacidam Psicrus post fata sororem. Temperies utrique datur, in utroque renidet, Quam sit mitis amor, quam sit concordia dulcis. Ast Atlantiades hinc pocula ducta parenti Obtulit etherio, queis fertur Iuppiter haustis Damnasse ambrosios pulso Ganimede liquores.

XXXIX. MONIMA DIADEMATE SUSPENSA EPIGRAMMA 16. Ut vidit Monime fatali saucia ferro Corpora seminecis procuibuisse viri, Exarsit furiis et pallida morte futura Edidit extremos ore tremente sonos: »Quae mihi pars regni fuerant te sospite, vittae Te caeso, coniux, pars mihi mortis erunt. Par est, si pereo, ne vivam serva doloris, Regali veniat mors mihi culta modo. Sint sine te dominae mihi mortis signa coronae, Cui certe regnum est te moriente mori.« Dixit et implicitas pressit diademate fauces. Ambitio, haec capiti est danda corona tuo.

XL. VIR RELIGIOSUS MITTIT ANTISTITI N. N. LIBELLUM DE IMITATIONE CHRISTI. EPIGRAMMA 17. Ter sacer et multo perfusus numine gestit Hic liber in tantos deproperare sinus. Par tibi, qui scriptum magna geris indole caelum, Cuius in excelso pectore numen inest. Tu liber es populis, ubi caelica iura leguntur, Pagina sunt mores, verba notata Deus. Ergo dum librum, tibi te, clarissime Praesul, Mittimus, hoc nullum munere maius erit.

XLI. CLEOPATRA ACTIACAM PUGNAM TENTAT ET VICTA ADMOTIS SERPENTIBUS CADIT. EPIGRAMMA 18. Foemineis ductam auspiciis uibi fervere classem Semiferamque trahi vidit in arma Pharon, Increpuit rabidum Latialis Phoebus Anubim Semicanesque deos Niliacamque ducem: »Quo, fera turba, ruis furiali spumea rictu? Quo, regina furens, te tuus ardor agit? Perfida, ne speres Romae domitricis ab ictu Ponere foemineum morte superba caput! Stant alia tua fata colo, solumque videris Foemina foeminea digna perire manu. Pro Roma stabit Lybie, proque ense Latino In Lybiam Lybicae dypsades arma ferent. Quae Lybicum Romae exitium pestemque parabas, Par est, ut Lybicis pestibus icta ruas.«

XLII. IN ASSUMPTIONE B. V. MARIAE EPIGRAMMA 19. Exere, terra, tuos indigno e pulvere vultus, Exere, nam votis sors tibi maior adest. Difusis volucres animentur odoribus aurae, Poma ferant sentes, quercus hiulca favos. Ad numerum fontes resonent, sub rore profuso Rideat emisso flore venustus ager, Dum regina Deum Divos rectura volentes Virgo triunphali tendit ad astra gradu. Si tua pars Marie, caelo dominabere, tellus, Et superum in tanto pignore sceptra geres.

XLIII. ARTEMISIA POST EPOTOS MAUSOLI CINERES MAUSOLAEUM CONDIT. EPIGRAMMA 20. Cum cineres bibis et tristi te proluis auro, Et sponso et famae das monumenta tuae. Mole quid ergo nova profers miracula mundo Et facis, ut structus sydera tangat apex? Te vir habet tumulum; meritis pro talibus ergo Par foret, ut cineres haec tegat urna tuos.

XLIV. TRAIANUS DIADEMATE SUO MILITUM VULNERA OBLIGAT. EPIGRAMMA 21. Romulidum princeps, quo cessit vindice Dacus Et timuit proprias decolor Ister aquas, Ut nova serta tibi comitum per vulnera crescant, Tu comitum sertis vulnera cinge tuis. Sanguine magnanimo te purpura tincta coronet, Te velet duplici murice pictus honos, Ut tibi purpurei subdant diademata reges, Et reliquis nudo vertice maior eas.

XLV. VOTA DECEMBRIS AD NASCITURUM DOMINUM ELEGIA Si quis honor fidei, si qua est fiducia fasso, Sit mihi pro merito, lux mea, vera loqui. Anni meta vocor, sera quam lampade Titan Fessus et exhaustis Cinthia tangit equis. Horrida ab incultis manat mihi rictibus unda, Quam Capricornus iners, quam mala Capra vomit. Increpitat tremulas crinalis stiria malas Statque superfuso barba coacta gelu. Frons crispat nebulas, dat rauca tonitrua guttur, Pectus alit ventos, lumina fulmen agunt. Nudus, inops, tristis, ferus exanguisque December Ipse anni senium nuncupor, ipse lues. Tabe afflata mea nudata est frondibus arbor, Et nemorum virides procubuere comae. Rure Napea fugit, depulsa excedit Oreas Culminibus, Nais gurgite, fronde Drias. Attamen ut penitus noscar, mea tristis imago Quam metuenda homini, tam magis apta Deo est. Tu fers delicias, tu fers solatia tecum, Ipse et solamen deliciumque tibi. Non iuvat auctorem mundi male fida voluptas, Nec petit ex aliis, quam dare novit, opem, Aspectuque tuo vetus horror et umbra recedet, Divinoque meus surget ab ore decor. Attamen, ut squallor maneat, tua lumina fient Clarius obiectu conspicienda meo. Phoebus ab oppositis properat formosior umbris, Candidior densa Delia nocte nitet. Hei mihi, quid spero? Non est tua, dure December, Saevities teneris artubus apta Dei. Quonam illum exciperes gremio complexus? An isto, Quem gravat horrifico Parrhasis ursa gelu? Quam grato afficeres risu? Quam dulce foveres? Si tibi dulcedo, si tibi risus abest. Te tantum viso fieret perterritus infans, Pallidior vultu frigidiorque tuo. Dum mecum haec volvo, mea lux, mensesque rependo, Queis ducibus nitidi tempora veris eunt, Dum cerno, quam quisque nitet florente iuventa Mollior ad cunas commodiorque tuas, Tum mihi et obliquus livor precordia mordet, Et salit impatiens corde micante dolor, Et mens est totos nebula corrumpere soles, Ut niger utque mihi concolor annus eat, Et mens est auctor late turbare flagello Purpureas terrae luxuriantis opes. Sed cum pacis amans et pacis blande sequester Occurris, rigidae detumuere minae. Tum sisto Boream iam iam sua tela vibrantem Et dico: »Placidus non probat ista puer.« Ah, propera tandem et propius res aspice nostras Et mea solicito pectora solve metu. Certe ego nil habeo, tu lasso caelica mundo Munera ab ethereo prodigus axe vehis. Prodigus esse aliis poteris, sed largior illi, Cui, cum nil habeat, tu dare plura potes.

XLVI. IN ZOILUM AQUA ROSACEA OCULOS FOVENTEM EPIGRAMMA 22. Sume canis spumas et siccae guttur hienae, Humano pastam sanguine sume strigem. Non desit colubri flavaeque medulla rubetae, Non in Phasiaco quae viret herba iugo. Haec impone focis et secta frange cicuta, Inque focos solum pallida taxus eat. Perline dein oculos; ut possit plasma iuvare, Consona luminibus farmaca trade tuis. Mitte rosae liquidum flamma sudantis odorem, Mitte tuam grato tingere rore luem. Crede mihi, invidia ut nigro livore tumenti, Quae bona sunt, oculo, Zoile, cuncta nocent.

XLVII. IN NOVATUM LIPPUM INVIDUM EPIGRAMMA 23. Qua Zoilorum fluxa membra pallentum Corrodit anguis farciuntque bufones Vocatque ad epulas hospitas canes foetor, Ubi ossa inerrans caprificus exesa Animare digna Maevios studet vita, Huc, huc, Novate, verte pronus extantem Sesquipede nasum vel timenda manantum Lue tenaci luminum sepulcreta Frontisque squammas palpebraeque loricam, Hic queis videre nil potes boni, totos Consume visus, hic satis tuam cerne Cadaverosae frontis horridam larvam. Sic sapere disces Colchidique iurandos Horrebis oculos et tuum gravis vultum, In quo pudendae mentis eminent sordes. Tunc obvoluto capite, qualis Alcmeon Flantem timebat sulphur et rogos matrum, Te fugere cupies tres decempedas infra Magnae parentis viscera, qua rapax caeca Connubia talpa celebrat ad sonum grilli.

XLVIII. IN ALEXANDRUM AMBITIOSE NOVOS MUNDOS A IOVE PETENTEM EPIGRAMMA 24. Helluo regnorum, iuvenis Pellee, quid optas? Splendidus impellit quo tua vota furor? Magna cupis poscisque, tibi nova regna creando Serviat ut summi dextera tota Iovis. Vota cave suspecta Deis, ne Iuppiter in te Fulmine deiecto se neget esse patrem. Sed cupis usque tatmen: quid tantis imprecer ausis O, tibi dum maior crederis, orbe minor, Dum te livor atrox non omnia sceptra tenentem Cognataque premunt mista venena manu? Insidiae ut crescant, crescant tibi regna, precabor, Supplicium ut votis sint tua vota tuis.

XLIX. IN FLACCUM FRIVOLA TYPIS EDENTEM NEC FILIIS EDENDA PORRIGENTEM EPIGRAMMA 25. Plaudite, cordillae, calamosque inflate, siluri, In vos iam minimum frigora iuris habent. Dat Flaccus vobis tunicas nec pura relinquit, Sed pingit calamo pallia vestra suo. Lugete et vacua lacrymas detergite mappa, Nati, quos rictu terret hiante fames. Vestrum escas dorso fert (credite) scomber et alex, Et cingunt tristem pabula vestra garum. Saeve pater, sub quo blattis tineisque licebit Quam soboli fato prosperiore frui! Hinc rogo, ne tangant tam foeda volumina blattae, Stultitiae vivant ut monumenta tuae.

L. CORPORIS CHRISTI DOMINI SACRO DIE ET OCTAVO POST ILLUM VENTUS INGENS COHORTUS FUIT LAURETI ANNO 1703. EPIGRAMMA 26. Lux aderat, quando nivea sub fruge quotannis Deducit mitem pompa canora Deum. Carbasa surripiunt caelum, per compita pandit Versicoloratas cernua Cloris opes, Cum subito tristi Boreas metuendus ab Arcto Et gravis adverso frenduit ore Notus. Ceu soliti propriis Dominum deducere pennis Ad munus properat frater uterque suum. Cur tamen hic fervor, cur tanta potentia ventis? Expediam; causae dictaque pondus habent. Suspirat Borea atque Austris natura videndo, Quo rerum dominum traxerit unus amor. Cumque sui plausus nil sint nisi ventus et aura, Ut potis est, pompae plaudere terra cupit.

LI. PSALMI DAVIDICI, QUI POENITENTIALES DICUNTUR, LATINE REDDITI

PSALMUS 1. Ne, pater, horrisona qui frontis nube severae Et formidata concutis astra manu, Ne, dum lethiferi torrent tua corda furores, Argue, nam fiam te feriente cinis. Fallor, namque ruent nostrae quoque signa ruinae, Nec de me reliquus vel cinis ullus erit. Ah frangat saevam Nemesim Clementia victrix, Nec vincat placidum vindicis ira Patrem. Sum miser, esse miser videar tibi; caelitus a te Invoco Paeoniam tristis et aeger opem. Mens turbata gemit, pergunt mala mentis in artus, Imaque difusus sauciat ossa dolor. Quo tamen usque feris? Patrio nam pectore quando Cedet cum rigida victa bilance Themis? O vultus adverte pios, o lumine frontis Discute quae nostrum surripit umbra diem. Ipse vide, Genitor, genitor namque esse probaris, Dum nondum patior, quae meruisse piget. Infernas merui sedes, loca nigra, subire Atque Acheronthaei torrida claustra lacus. Verum (si qua fides misero est) non debita sonti Tartara nec trepidum me mea poena movet. Hoc unum horresco, quod te sub Dite silerem Cogerer et Domini non memor esse mei. Hinc timor, hinc lacrymae, quas, fert amor ales ad aethram, Quas iacit in nostros anxia cura sinus. Hinc quoties turpis nigroque invecta curuli Extinguit nitidum Cimeris umbra diem, Me mihi tunc umbrae ostendunt, mihi cernor in illis, Et nox est animi tristis imago mei. Horreo, nec placidae mens est dare membra quieti, Nec possem, somno si dare membra velim. At, si decubui, lacrymor lacrymisque solutis Illicet in calido flumine strata natant. Lugeo, dum rorant pennis humentibus umbrae, Et certat lacrymis nox mihi tota suis. At, si quando animus, si lumina lassa quierunt, Condidit et tenuis languida membra sopor, Tunc tua fatali subit ira accincta flagello Cocitusque minax Tenariumque Chaos. Occurrunt Furiae nostrum in discrimen hiantes Et quatiens piceam torva Megera facem. Lumina turbantur visis turbantque quietem, Et reliquus mesto tergitur imbre sopor. Commerui, fateor, quod te linquente iacerem, Utque iocus fierem, queis modo terror eram. Tartara me vincunt Furiaeque impune minaces, Namque vident vires consenuisse meas. Sed quae flamma meas, sed quae (nam sentio) fibras Pervolat etherei flaminis aura potens? Nosco meo luctu placatum et supplice voto Iam te fulmineas deposuisse minas. O procul hinc foedi, procul hinc absistite coetus, Exemplar sceleris praesidiumque mei. Vox fletus accepta mei est, et iacta per aras Inter demissas mascula thura preces. Dis fugiat posthac, et quae Deus ultor in ora Fixerit in Stygia vulnera cernat aqua. Mox lateat fugiens, caligo ignisque latentem Torqueat et rapido saevior igne pudor.

LII. PSALMUS 2. BEATI, QUORUM REMISSAE ETC. Felix, cui veteres superum clementia culpas Tersit et admissi signa relicta mali! Felix, qui sceleri non se devinxit, et ille, Cui gravis in duplici non sedet ore dolus. Ast ego nec puram servavi a crimine mentem Nec petii etheream crimina fassus opem. Hei mihi, cur tacui? Nam qui mea crimina sensit, Sensisset miseras forsitan ille preces. Quid iuvat, heu, longos gemitu transmittere soles Et procul a domina iudicis aure queri? En linquit meus ossa vigor viresque residunt Et quatit arcanus conscia corda dolor. Talia dicebam, dum me tua, maxime rerum, Ingenti premeret pondere dextra minax. Hinc, mea dum trepidum me dura silentia terrent Et fovet arcanam vindicis ira luem, Te petii, multum tua profuit ira nocendo, Illa dedit stimulos, obtulit illa viam. En ego conversus mea dixi probra tibique Detexi trepida vulnera caeca manu. Ante tuum iacui depressa fronte tribunal Et dixi: Fateor, quae tacuisse piget. Parce, pater, damnat nam turpia facta suaeque Testis nequitiae, qui fuit auctor, adest. Clamanti caecos tua dispulit aura dolores, Haec finis belli signaque pacis erant. Discite, qui caelum cupitis, commissa fateri Nec pavido indignas nectere corde moras. Nam procul abscedent nec tangent fulmina fassum, Etsi de superis ceu gravis imber eant. Sed rursum illecebris nostram Styx callida mentem Circuit, et veteres pellor inire vias. Eripe me dura rursum obsidione gementem, O pia spes animi delliciumque mei. Attamen (en sensi) tua vox consurgit ab imo Pectore et oranti talia dicta refert: »Parce metu! Supero tua mens erecta favore Vitare insidias et mala cuncta sciet. Non te, qua graderis caelo duce, semita fallet Incertumque reges me praeeunte gradum. Utque solet tenerae mater vestigia prolis, Ipse manu atque oculis te sequar usque meis. Sic ad me quisquis vultusque et vota levabit, Illicet etheream sentiet aeger opem, Ni, iumenta velut, queis mentis nulla facultas, Apprimat indigno lumina prona solo.« Sic tu, sic refero: Qui non miratus adorat Elatoque tuum suspicit ore iubar, Illi colla iugis et fraeno comprime rictus, Exulet in sylvas, qui sine mente fuit. Illum urge stimulis claususque in nube trisulca Stulta cruentato verbere terga feri. Cessatum sic poena scelus ceu colla piorum Divina amplexu dextra fovente premat. Vicimus: ingentes manibus praetendite palmas, Vicimus: in crines plurima laurus eat. Vicimus, o socii, quorum, qui cuncta gubernat, Regnat in ardenti pectore divus amor. Parta mihi venia est, Genitorque per oscula luctum Humentesque meo tersit ab ore notas. Sic cecidisse fuit sic et peccasse superbum, Sic tumet a tanto vindice nostra salus.

LIII. CHRISTI DOMINI AMISSAM EFFIGIEM XAVERIUS A CANCRO RECIPIT. EPIGRAMMA 27. Tristibus hausta vadis ut sacra abscessit imago, Xaverius querula talia voce dedit: »Cui viduus linquor? Tecum mihi mergitur, eheu, Vita, medela, comes, dux, pater, auctor, amor. [Te tenet unda, tuo dum victa tenetur amore, Teque tui attactu discit amare mare.] Crudeles fluctus: fallor, nam cogit amari, Me miserum! iustos vos mea flamma facit.« Dixerat: en multo sulcans pede caerula cancer Hoc tibi, Xaveride, nobile reddit onus, Seu quod, querendo dum parcis Tethios auro, Tethis grata tuas tollere parcat opes, Seu tibi vectigal dono praestantius omni Neptuni toties victa reponat hyems.

LIV. IN EUM, QUI LAODICES PERSONAM BENE GESSERAT EX NICOMEDE DOMINI CORNELII. EPIGRAMMA 28.

Laodice loquitur.

Cura Deum, regum sanguis, spes prima procorum Inter Migdonias Laodicea nurus En iterum per te reddor, puer optime, rursum Per te vera magis, quo mage ficta, putor. Namque pares utrique animi dubiumque videtur, Ipse meum gestes pectus an ipsa tuum, Dum vigor atque, tua quae regnat in indole, virtus In sponsum fidei sunt monumenta meae, Frangere Tarpeiae quam non valuere secures Romuleique minax nomen et omen avi, Non spes regnorum, non regius abstulit ensis, Non formidata dura noverca manu. Ergo, dum nostris par es virtutibus, heros, Virtutis pretio te decet esse parem. Sic, bene quod tuleras nostra sub imagine, sceptrum Dignus es in merita semper habere manu.

LV. DE INNOCENTIO 12. GRAVITER EGROTANTE EX MORBO, QUO DEINDE MORTUUS EST. EPIGRAMMA 29. Postquam semideum choreas aucturus amaro Funere deposuit languida membra Pater, Maeret pacifero viduari terra parente Et pelagi totis illacrymatur aquis. Astra novum cupiunt addi sibi sydus et illi Multo plus iusta parte dedere locum. Caelum illi Styx ipsa sinit, discordia tantum Rursus ut etherias possit inire vias, At subito numen dictis, quae cuncta sequuntur, Votorum lites dissidiumque levat: Ut regno populos sic vincere debuit aevo, Sed terram superis non decet esse parem.

LVI. B. ALOISIUS GONZAGA A PROFANA AD SACRAM MILITIAM TRANSCRIPTUS EPINICIUM Gonzagam canimus, teneris quem firmus in annis Deduxit per tela vigor, cui pectore sedit Dum quondam cuperet Mavors metuendus amari. Ast illum rapidos sensim moderata furores Integritas magni vertit sub signa Tonantis Et stravit super astra viam. Molimina Ditis Sprevit et illecebras atque ambitiosa perosus Cociti promissa puer Furiisque repulsis In ripa dominas fixit Phlegetontide palmas, Maior ab insidiis. Sic magni a Mentoris arte, Sic Policletaei pretioso a vulnere caeli Suspicitur populis et discit vivere rupes, Sic amnis celeres devolvit purior undas, Qui fractus rigidae per dura, per aspera cautis Profundit liquidae valles horrore procellae. Iam, Gonzaga, tibi patrio cita sanguine virtus Ingentes animos et nil vulgare moventem Indiderat genium, grandisque infantia Marte Et primae vires et ver puerile calebat. Hinc te iam cupidum sua per vestigia duxit Bellipotens genitor gestitque, ut cultus in arte Bellique armorumque olim per aperta moveres Spem tantam et vegeto quo te Mavortius aestu Impetus abriperet, trans Ismara transque calentes Gangaridum populos et trans cunabula solis, Haurires primos victrici casside rores. Ergo, qua teneram generosa gymnade pubem Exercet Mavors et iusti lege Gradivi Temperat ingenitum moderatrix virga vigorem, Tu doctus, qualem glans ignea destinet ictum, Quanta fides clypeo, gravibus quae fata sarissis, Cornipedem qua lege rotes, quo fulmine ferrum, Optabas proferre palam, quod mascula virtus Famaque Gonzagae semper viridissima gentis Ante diem crcscat, quod nunquam efeta triunphis Emicet et longo iuvenescat firmior aevo. Non secus in sylvis atque inter pascua suetus Ludere nativosque fuga praevertere campos De grege non humili sonipes, cui nobilis olim Piseas genitor meruit sub Castore laurus, Si fragor increpuit, si rauci murmura belli Martiaque horrificum dederunt procul aera canorem, Exilit imbellesque dies et foeda perosus Otia stare negat pugnatque repagula pulsu Solvere, dat saevos fremitus, tremit aure micanti, Pulsat humum planta, generosos concutit artus Et calidum patula glomerat de nare vaporem. Talis eras, Gonzaga, tamen tua mollior aetas Vixdum septenos poterat vidisse Decembres. Talem te Rhodopes vidit de rupe suisque Ostendit Bellona Getis, cum fulgidus hasta Belliger Insubras traheres post terga phalanges, Teque ciente ferox et gutture raucus aheno Mulciber aeterni streperet tibi nominis omen. Nec minus Elisiae temerarius arbiter umbrae Taenariumque Chaos stipataque Curia monstris Extimuit, ne quando acies sortemque Gradivi Despiciens superis tandem concredere totos Tentares animos, nec iam tibi vana placerent Proelia, sed domiti regalis adorea Ditis. In te ergo subitus furiali e plebe satelles Eligitur vani male sana Superbia fastus. Et iam Thisiphones stimulata horrentibus hydris Prosilult, credas Baleari e verbere tristem Exiluisse globum trifidumque e nube refracta Fulmen agens sonitum, cum scindit Iuppiter auras Et coniurati praetexunt aethera nimbi. Proh, nam qualis adest! Iussam mitescere frontem Irradiat non luce sua, cava tempora fulgor Obnubit galeae, Zephyrique a verbere conus Versicolorata pennarum fluctuat unda. Inflato ventis et grandi murice thorax Et pectus thorace latet, gladiumque trememtem Per femur aurato suspendit zona ceraste; Martia luxuries placet hic, hic bellicus horror Ridet et auratis terror mollescit in armis. His compta Ambitio vanum ostentare decorem, Ostentando placere oculis tandemque placendo Deterius nocuisse parat. Puero illa sedenti Accedit propius generosoque arctua gressu Pene videbatur superis sese ipsa minari Gestire in nubes bellumque indicere caelo. Tum sic orsa: »Meos vultus, Gorazaga, timeres, Si sciret tanta consuescere in indole pallor. Sed ne, quae dicam, timeas, miranda loquenti Fide, puer, dicti ratio tibi serviet omnis, Ipsaque, si dederint, tollent mea verba pavorem. Gloria sum mundi. sum magni nominis ardens Ambitio, cunas caelo debemus et ortum. Quae fuerat superas inter nitidissima mentes, Haec me prima tulit, meritaeque ego prima parenti Sceptra dedi Boreae soliique ad fulcra superbi Supposui geminam passis cervicibus Arcton. At postquam Arctoum genitrix deiecta tribunal Deseruit, terras humiles colo. Perfida regnum Sors mihi, non animos rapuit, stat prisca cupido, Ingenium caeleste manet. Quas imbuo, mentes Alta petunt votis perque ipsa pericula summi Emergunt seseque deis sprevere minores. Me scelus armatum, me non latura priorem Vis animi sublime rapit. Non infima solum, Non solum sperno superos plebeiaque semper Semina virtutis, vitio sed quidquid in ipso Non regale foret. Mihi lex mea sola voluntas, Quod nolo, me posse vetat, mihi posse relinquit Quidquid velle licet. cui maxima velle necesse est. Hoc sat erit: Divos facio, Macedoque parentem Accepit me dante Iovem venerataque Roma est Caesarea de gente Deos, queis certa quotannis Munera ferre dedit, qaeis multa undavit acerra Assirius per templa vapor sacroque tumultu Imbuit immensus redimita altaria sanguis. Tu quoque, magne puer, si nostri ingentia Martis Castra sequi properes, quae nomina laudis habebis! Quae dextrae monumenta tuae! Te destinat aether Odrisiis cladem, te belli fulmen, et hostis Caede rubens properat tua terga obducere Sydon. Quod Naupacteae nuper pars maxima palmae Parta tuo genitore stetit, quod funera Thracum Horruit et tetigit mutatam sanguine Thetim Invitis Achelous aquis, tulit ille futuro Omen Aloisio, Danaoque in littore victor Fernandus nato superanda exempla reliquit. Nunc quoque, crede, tuae pallens primordia dextrae Trax timet, atque orbem Getici fortuna tyranni Eoum tremefacta quatit. Te Mantua poscit, Te mundis dominatus Iber, sua sceptra relaxes Trans anni solisque domos, namque omnia spondet Exoptanda Deis tua frons et flamma genarum Formosaeque minae metuendaque gratia vultus. Macte ergo virtute, puer!« Sic illa loquendo Damna tegit laudis specie pueroque silenti Audiri meruit, si non audita probari. Forsitan et fraudes gravioraque dicta parabat, Sed superi fregere animos, coetusque deorum Gonzagae timuere suo. Iamque aethere missa Desilit Integritas Phoebo deducta iugali, Elusura dolos Erebi, primordia magni Et spem Gonzagae caelo assertura petenti. Luminibus perculsa Deae fugit atra sub umbras Ambitio et toto trepidum caput obruit Orco. Quin etiam Gonzaga pavet laudatque pavendo Maiorem humana speciem, nec displicet illi, Qui possit terrere, nitor, nam faenore magno Laetitiae sentit tantum sibi stare timorem, Integritas donec: »Quo te altius evehat«, inquit, »Caelituum tibi sudat amor, nec regna vel arma, Rerum ludibria et vani mala splendida fastus, Spondet, Aloisi; summum est, quodcumque paratur. Lassabunt tua dona Deos, praestabit Olympus Quo maius praestare nequit: Te cernuus olim Phoebus uterque colet, sacro spoliabitur auro In tua templa Tagus, tumulum saturabit Hydaspes Centenisque tuae fumabunt ignibus arae. Spem de te laxa mentemque extolle, modumque Votorum nescire velis, tamen ipse videbis Spe maiora tua, modo caeli castra sequaris Atque Erebum studeas meliori urgere Gradivo. Nunc mecum fer ad astra pedem, tua fata videbis Aeterna caelata manu, qua regia nostra est Quaque meas implet sedes Gonzaga futurus.« Dixit et intrepidum, nam vel periisse fuisset In tanto praedulce sinu, gremioque repostum Ad sua templa rapit nitidaque exponit in aede. Fulgida stat moles, se totam diva creatrix In tantum difudit opus; candente sereno Emicat et domino late vaga sydera cono Despectat venerandus apex. Non barbara Memphis Aut Nomas aut sectae peregrina Synade venae Dant muris pretium; Tyrio non perlita fuco Vellera, non Phrygiis pendent illusa figuris. Cultor abest scelerum luxus, laudatque penates Quaesitus sine fraude nitor. Formosior ipsis Syderibus tantumque sua domus ista videtur Esse minor domina, dominae quae maior ab ore Surgit et hinc proprios discit geminare nitores. Quin etiam augusti circum penetralia tecti Cernere erat varios non una in imagine vultus. Nam diva Integritas venienti heroas in aevo Providit quoscumque suos, per tecta, per aulas Exprimit et supero sudatos Mentore mores Gestaque sydereo statuit viventia caelo. Dedaleae haud alias arti dextraeque sagaci, Haud alias plus posse datum, concredita cuique Vis animi in gestu clare viget: ipsaque credas Ingenia et mentes vultu testante tueri. Quin ipsas voces valuit variosque sonorum Fingere conatus; nitet aurea turba per illam, Et laudem artificis spirantia signa loquuntur. Huc ubi deventum est, superae miracula mentis Miranti et tacito lustranti singula visu Diva refert: »Laudande puer, si discere gestis, Quorum ardens circum non una in imagine virtus Eniteat sculptaeque animent penetralia palmae, Hi sunt praeduri quondam Mavortis alumni Corpore in hostili laudem per vulnera mille Assueti scripsisse suam lateque profuso Sanguine fumantes galeis inponere laurus. Hos tamen ethereus iaculis atque aere rigentes Vicit amor iussitque omnem donare Tonanti Militiam et veteres caelo submittere fastus. Cerne senem implicitis manibus sub rupe gementem, Cui tergum lorica terit, cui cassida frontem, Statque genis macies et sculpto pallor ab auro: Gulielmum cernis, qui quondam iura piumque Sprevit Aquitanae ductor Mavortius orae, Sed cessit tandem superis plusque auxit avitum Per lacrymas Ligerim quam caedibus auxerat olim. Ille, cui argento sonipes, cui crista pyropo, Cui thorax adamante riget, qui sustinet alte Directam chlamidem gladium vibrante lacerto, Ille est effigie fulgens Martinus equestri, Deliciae Turonum Gallique superbia mundi.« Hic Gonzaga: »Quis ille iacet pede saucius inter Armorum cumulos et vulsae fragmina turris Aeraque cum sonitu rapidas ructantia mortes, Diva, doce; nitido nam tanti herois labore Nescio cur subiti tendunt mihi pectora motus. Sitne amor an pietas! certe facit ardor, ut illum, Etsi non norim, possim novisse videri.« Dixit Aloisius, risit dea et illius ora Maiori superos circum pinxere sereno. »Loiola est«, inquit, »tibi quem statuere sequendum Fatorum consulta ducem, Loiola, verendum Caelitibus populisque caput, spes ultima quondam Et Pompeianae custos fortissimus urbis. Ille quidem rabiem patrioque calore ruentes Vangionum cuneos et Gallica signa feroci Mente manuque suis deiecit ab arcibus unus, Albreto mirante parem sed habere tonanti. Fulmina Sequanici tandem iaculantur in illum Auspicio contorta Iovis: cecidere revulsa Moeniaque turresque, et maior moenibus ipsis Ignatius fracta iacuit resupinus in arce, At casu maior rediit: dant vulnera palmas, Loiolaeque sciunt ipsae prodesse ruinae. Nam liquit campos caelo duce castra secutus, Indixit bellum sceleri sociosque potentes Aurorae e thalamis primae ad confinia noctis Misit et in saevos gelida Saramantas ab Arcto, Ut lucem cum sole vehant, ut regnet ubique Religio, vento pietas ut naviget omni, Et Loioleis sol sit mensura triumphis. Hinc est, quod plena cum primum matris ab alvo Prodiit, insuetos tentavit navita cursus, Egressisque modum naturae extremaque rerum Puppibus ignoti patuerunt littora mundi, Ut foret illius pietas quod vincat et uno Orbe animus maior, cunis ut cingat in ipsis Nascentem venturus honos, caeloque sub orta Regna alii, solos Loiola recenseat orbes. Huius in auspiciis tu signa secutus et almae Nomina militiae triplicem terrentia mundum, Edomitor luxus, vitiis invictus et Orco, Auriga caelo, fama et virtute iugali Celsus ages nitidos Capitolia ad alta curules.« Non procul hinc pullo iuvenis spectandus amictu Pulchrior a tenebris surgit vincitque tuendo Noctivagam Phoebem scissoque Hiperiona nimbo. Huic trabeae undantes limbis et sydera picti Muricis, huic flavo squallentia serta metallo, Spiculaque et galeae mersaeque in sanguine lauri, Exuviae sortis bellique horrenda supellex Sub pedibus congesta iacent. Circum agmina pubis Aligerae crispant sacri monumenta doloris: Calcar sanguineum permistaque flagra catenis Atque triumphato metuenda insignia Diti. Ille oculos caelo tendit lateque coruscat Dispersas cum sole manus, quibus aureus imber Efluit in terras; sub nimbo divite tellus Instaurat faciem vultumque virescere sentit. Agnovit sese Gonzaga atque ore beato Despexit terras humilis mundumque minorem.

-

-

LVII. VOTA MENSIS MARTII AD NASCITURUM DOMINUM ELEGIA Qui primus quondam redivivi in mensibus anni Signifer et superi ianitor orbis eram, Verque inter tacitum residens brumamque frementem Terga premor glacie, contegor ora rosis, Magna petam, fateor, venia est audacia digna, Nam petere a magnis non nisi magna decet. Te volo, promissae spes o preciumque salutis, Te volo, quo nullum munere maius habes. Ah, qui nascentem gremio conplectar amico, Fac e bissenis fratribus ipse legar. O ades atque tibi placeant primordia nostra, Qui tuo regali ducere fonte paras. Ipse ego sum mundo, sum luce antiquior ipsa, Edita divino quae prior ore fuit, Cum stetit in tristi Natura informis acervo Et vacuo iacuit semen inane situ. Foeda super caecas cum nox fluitaret abissos, Spes rerum in gravidis et vigor esset acquis, Tunc rude et incerto tempus deforme volatu Discordi indociles coepit in orbe fugas. Inde ut inexpertum caput extulit, illicet ortus Pars prior illius, tempus et ipse fui. Non mihi tunc nomen, verum subeuntibus annis Martius Ausonia voce ferendus eram. Conplexus gremio mox cuncta, expendere causas Et potui artifici testis adesse Deo, Cum tu, magne parens, et mente et voce potenti Esse dares mundo, qui nihil ante fuit. Cum sol emicuit germanaque solis, et atra Nocte dies trudi coepit et umbra die, Castorque Erigoneque Licaoniique Triones Luxerunt variis signa videnda locis, Tum riguit natura poli, et conpage reducta Extemplo rerum visa coisse fides. Lege tua tellus undaeque stetere coactae Finibus et liquidum retro dedere pedem. Culmina calcarunt valles et fonte caduco Insonuit rupes immaduitque solum. Halitus in placido varios dedit aere lusus: Nunc ros, nunc Zephyrus, nunc vaga taeda fuit. Ludicris aurae crisparunt aequora rugis Et Thetidos niveas Oceanique genas. Iam volucrem series duodena coercuit annum Saeclaque Phoebeis vecta fuere rotis. Tunc cessit sors prima mihi, consuevit et ingens Phoebus in auspiciis ire redire meis. Accessit titulis tunc igne Corona noveno Textilis in nostra conspicienda coma. Nescio quae vulgo flammis Minoiias istis Culta in Leneos dicitur isse thoros. Hoc tibi (nilque moror, venias modo) cedat et almae Matris in ornatum nobile munus eat. Accessere meo decori tum stelliger ales Dictus Niligenae Milvius ore senis, Scorpios et multo circum phaloratus ab astro Pegasus Aoniae causa futurus acquae. At sine te quid tanta iuvant? Si tanta dedisti, Adiice tot donis pondus et ipse veni! O adsis, mea lux, quod me spectante creasti, Ut lapsum recrees, utile tempus ero. Ecce quod astrifero Vellus mihi fulgurat auro, De te venturo pignus et omen habet. Namque tui adventus praesagia mistica viso Ariete Idumei praecinuere patres. Unde sub implicita dumis cornuque retenta Victima et Isaciis nasceris ipse focis. Unde Aries, Siriis vates quem servus in oris Vidit semineces frangere fronte feras Quemque artus niveum quondam per inhospita silvae Obtulit Amramico sub duce turba fugax. Te gaudent signis casusque umbrare futuros Et tua in arcanis gesta referre notis. Hei mihi! post umbras dubiaeque crepuscula lucis Detur adorato lumine posse frui. Quin tandem properas et operti oracula veri Exples sera licet semper amanda dies? Spondet solis equos roseo Tithonia vultu, Ecce Hiperionii sponsa sequuntur equi. Vix tulit indicium pacis Thaumantias, ultro Promissam redimit pulsa procella fidem. Spes mea, quid cessas? Noctem promissa sequatur Lux, quam luce mihi gratior ipse feras. Ut pluvia in vellus patriis lapsurus ab astris Diceris. En vellus, imber amice, veni! Nec te detineat, princeps mitissime pacis, Quod mea terrifico nomina Marte tument. Nulla fides titulis: sub nomine tectus iniquo Saepe decor, virtus condita saepe latet. Ipse domo Borean in gaudia verna frementem Et dico: Ulterius ne gradiare, Note! Ver hyemem conpono simul glacieque retentos Naiadum rigida compede solvo pedes. Sin aliquid mihi Martis inest? Te principe cedent, Cedent bellaces te veniente minae. Tunc mihi deposito mitescet triste Gradivo Deque tuo faustum nomine nomen erit. Sed quid? An ethereis non tu bellator in armis, Arbiter armorum bellipotensque Deus Tela paras validoque femur praecingeris ense? Ah, quis tam digno nolit ab ense mori! Inde tui magno current cum sole triumphi, Et Tagus et Ganges sub tua iura fluent. Foeda superstitio cadet et sua vulnera tandem In Phlegetontea dicta lavabit acqua. Mors quoque sanguineis tellurem amplexa lacertis Vindice sub tanto caede superba ruet. Ipse amor es Mavorsque simul, scis dira rebelli Grataque amaturo vulnera ferre animo. Semina pacis habent tua proelia teque sequuntur Armisonae Veneres et galeata Charis. Tu patris vires, tu magna potentia solus, Fatifero patrii fulminis igne rubes. Tu tua bella soles trifidis indicere linguis, Quae plus quam cladis saepe timoris habent. Mars vetus abscedat, dicar Mavortius a te, Dum possum a palmis Martius esse tuis. Vidi ego, cum tumidi Memphitica castra tyranni Corriperet rubri gurgitis unda sequax, Vidi ego, cumque tuos tremeret de nube furores Et staret timido lynpha revincta gelu Cumqne suum refugae clamarent Nerea Nymphae Et premerent patrium pallida turba latus. Ipse quoque extimui factumque horrore probavi, Cum vidi iactam per vada caeca Pharon. Horrisono sparsus ponto fluitabat Osiris Surdaque Lageae sistra relicta Bacis. Tela virosque simul collisaque signa quadrigis Urgebant resoni verbera rauca maris. Ut vidi, ut timui crevitque horrore voluptas, Ipse timor nobis auctor amoris erat. Et dixi: Si tantus adest, cum tela coruscat, O quam pacatum cernere dulce puto! Ergo adsis, mea lux, nostris age consule votis, In quae solus amor corda voventis agit. Non meritis fretus posco, nisi noscere sese Immeritum meriti quis putet esse loco. Sin in me est meritum, tua dextera fecit, et omni Certum est de merito te meruisse meo. Immerito tamen esse iuvat, iuvat ante datorem Magnanimum vacuos explicuisse sinus.

LVIII. RELIGIOSUS IUVENIS A MODERATORE, NE IN INDIAM PERGERET, INHIBITUS LOQUITUR. EPIGRAMMA 30. O mihi fas esset Xaveri signa secuto Ducere magnanimos per loca saeva gradus! Me, me Peruvii saltus, me nigra videret Gens Charibum et Brasilo sole perustus ager. Sub Cancro sudasse iuvat, tremuisse sub Arcto Et signasse meum fonte cruoris iter. Sed teneor, sacros generosi pectoris ignes Fatidico moderans temperat ore pater. »Siste gradus!«, inquit, »tua vota ipsamque repulsam Pensabit duplici munere numen amans. Mens subiecta Deo cessando magna meretur Et sublime aliquid nil faciendo facit.«

LIX. DUM AUCTOR OSCULARETUR PEDES PONTIFICIS. EPIGRAMMA 31. Vosne ego, quos ultro regum sacer ardor anhelat Cominus admota tangere fronte, Pedes, Vosne ego fronte tero, et nostro permittitur ori Planta, Acheronteae quam tremit horror aquae? O decus, o nostri deiectio splendida vultus, Officia o studiis ambitiosa suis! Sint aliis fastus, aliis sint culmina curae, Culmina dum superet procubuisse meum.

LX. CHRISTO NATO EPIGRAMMA 32. Consors hominibus numen et clementia Succincta amoris lampade et Themidis ferae Frangens rubentem vindici Lemno manum, Illustre factum est! caetera in rebus Deus In semet ipse nobile hoc facinus dedit. Soboles verenda, de Deo Deus, vigor Mentis paternae, solis aeterni nitor, Soli coaevus, quem sibi generat parem, Dum se ipse noscit integrum, summum, optimum Nihilque habentem laibis humanae, Parens, Invisit aegros, extudit praedas Stygi. Illustre factum, cuius ad meritum decus Quod lingua nescit, praestet obsequium stupor.

LXI. IN STELLAM, QUAE REGES AB ORIENTE EVOCAVIT. EPIGRAMMA 33. Mirum, signiferos quod ludant astra per axes, Dum nitet exorto sole renata dies! Causa est: tam sacros nubes premit alta nitores, Terrigenamque Deum corporis umbra tegit. Quin etiam, lucem non ut subduceret ulli, Sed daret, e supera Sol Deus arce venit. Par est, astrorum sint astra pedisequa regi, Et latus ad solis stella satelles eat. Tam pulchrum ut spectet, pandit nova lumina caelum, Ut probet, ad linguae munia sydus habet.

LXII. VOTA APRILIS ELEGIA Caelituum genitor, certi qui temporis expers Circumagis stabili tempora certa manu, Magna petam, at merito, fateor, malefisus in ullo, Ipse pius meriti sis, rogo, summa mei, Non tamen ut domita Liber mihi perlitus uva Tingat Echionio pinguia rura lacu, Non mihi congestis cellas ut rumpat aristis Turgidaque ut nostro regnet in orbe Ceres. Stet vigor Autumno, maiestas cana Decembri, Aestati pictis spicea serta comis. Nil horum (neque enim tanti mortalia) posco, Cunctaque se sola sors mea dives habet. Quaeque ea sit, donum puto grande, quod ipse dedisti, Magnaque pars pretii est sic placuisse tibi. Quidquid id est, maiora petam, mensura pudoris Culpa est, non habeat si pudor iste locum. Sit laus in reliquis pudibunda modestia votis, Sit laus in nostris non habuisse modum. Fac, ut, magne puer, nostris oriaris in ulnis, Saepe tibi, nobis exoriture semel. En, quo te levius foveat, iam gratia veris Instaurat nitidos ad mea vota dies. Iam mihi ver sudo proludit in ethere, vernis Lusibus alludunt caerula, terra, polus. Te spectando vocant quotquot sunt veris ocelli, Quos aperit tenera daedala Flora manu. Te folia in silvis molles imitantia linguas, Te vocat ex humili gramine prona Ceres. Te fluvius longa glacie resolutus et haustis De nivibus resonae dulce loquuntur aquae. Te petit amplecti protendens brachia lucus, Teque salutatum cominus optat avis. Te vaga, quae tremulo late natat aura sereno, Advocat, inque istis omnibus unus ego. Solus ego voco te foliis et floribus instans, Haud avis, haud fluvius, te voco solus ego. Quas nutrit nostro praecox Zephyritis in agro, Crescere in ardentes duc mea vota rosas. Quos cantus agitant volucres, ego solus in illis »Eia age, ne cessa«, dico, »favensque veni!« Forsitan imbrifera contractus fronte December Et tibi nascenti nuda placebit hyems. Proh dolor! Ah tibi parce, precor, mihi parce, nec urat Heu nimis egelidus membra tenella rigor. Et potero nostri spectare e cardine mundi, Cum tua Parrhasium corpora verber aget, Nec lacrymas tota profundam Pleiade et orbi Deucalioneas non minitabor aquas? An cunas Nemeo placet obiectare leoni Et primum aestivo ducere ab axe diem, Sydera cum rabido latratu terret et igne Acer anhelantes Sirius urget agros? Et poteris miseris iactare incendia terris Et delere animas, quas reparare venis? Namque tuo Titan captus geminaret ab ore, Vincere queis posset vel Phaetontha, faces. Tunc duplici flamma, tunc icta Hiperione tanto Corrueret proprio terra sepulta rogo. Autumno non certa fides, cognatus iniquae Est hyemi, hanc Getico ducit ab usque polo. Ianus tristis, iners Maius, sunt turbida nimbis Februa, cum nato Iulius igne rubet, Martius horrentes praefert vel nomine pugnas, Pauper opum terrae Iunius esse solet, Septimus octavo certat, qui fedior exstet, Dum madet obsceno vilis uterque mero. Ultima fert Boream Phoebe, quam nona minatur, Haec anni senium dicitur, illa lues. Ast ego sum veris genitor terraeque maritus; Illa suas circum me duce fundit opes. Servo tibi toto modicata crepundia Paesto, Net tibi fasciolas provida terra leves. Riseris, arridebit ager, mons, flumina, lucus, Osculaque in risum solvet odora cohors. Basia cum Matrem posces, ego sedulus ultro Mittam, quae teneras basiet aura genas. Cumque gemente gemam tergamque dolore dolorem Lacrymulasque tuas rore cadente sequar. Luseris, alludent hedi puraeque bidentes, Quas foveo et quarum nuncupor ipse parens. Gestieris, damae salient et matre relicta Gestiet ad teneros lactea cerva pedes. Hinnuleusque fugax agilique lepusculus armo, Non vulpes astu, non aper ungue potens, O quam dulce tibi plaudent, sobolesque ferarum Exiliet tenerum grex tener ante Deum. Has gestu risuque petes, has porriget ad te Tractandas digitis mollibus alma Parens. Hae pronae subdentur, eritque altissima merces Officii dominam lambere posse manum. Si placet in pratis atque inter lilia pasci, En prata, en nostra lilia fronte vide. Turturibus mala, visu certare columbis Si iuvat, in nostro vivit uterque sinu. Sic, quidquid dederas, reddam, sed faenore magno; Auctorem ut teneam, perdere praestat opus. Si te amo, non temere est; tu nos absolvis et aufers Nomina tu studiis invidiosa meis. Ut puer ipse venis, venias ut amabilis ipse, Sic nasci properas, sic ut amere, puer. Exemplis rapimur; per se nimis alta timentur, Nec tam celsa petit, sit licet ales Amor. Nam si tantus amas mortalia, ten ego contra Non redamem? Iustum me tua flamma facit, Dum te in nostra iuvat rapidis ardentius Euris Atque Gigantaeo desiluisse gradu.

LXIII. OTHO DEVICTUS PROPRIO ENSE PERIT. DISTICHON 34. Post pugnam trepidum proprius ferit ensis Othonem. Saepe facit nimius nil timuisse timor.

LXIV. AD D. IOANNEM EVANGELISTAM IN CAELIS, CLEMENTEM UNDECIMUM IN TERRIS MARONITICI COLLEGII PATRONOS EPIGRAMMA 35. Ingens Salomide, tonitru cui nomen inhorret, Mitis at in placido pectore regnat amor, Phoebus Idumea cui cinctus tempora cedro Annua votivo pectine dona canit, Tuque o, qui triplici circumvallate tiara Calcas semideo regia colla pede, Qui tua regna tuis humeris maiora putasti, Quanto illis caelo iudice maior eras, Spes nostra haud temere vestro sub numine gaudet, Et tumet a duplici Principe nostra domus. Alter in occiduis, Eois alter in oris Nascitur, hic terras temperat, ille polum. Sic nostri currunt cum sole utroque favores, Sic cumulat terras astraque noster amor.

LXV. DE LEPUSCULO, QUI PEDIBUS SUSPENSUS, NE DORMIENTIBUS OBSTREPERET, IN EO SUSPENDIO MORTUUS EST. EPIGRAMMA 36. Saltator nemorum Driadumque aurita voluptas, Ortigiae lusus delliciumque deae, Te mala Styx rapuit fecitque, ut transeat amnem Ocius a saturo mota Charonte ratis. Ni forte, ut Ditem pascat, tua stamina rupit, Stamina ducta tuo vellere, Parca nocens. Sed fallor; tristis non iam tua licia Clotho Fregit, sed pedibus nexuit illa tuis. Nunc, abiecte, iaces, clamant tamen ora videntum: »Debueras tumulo nobiliore tegi.«

LXVI. PSALMUS: DOMINE, NE IN FURORE ETC., QUONIAM SAGITTAE TUAE ETC. Siste manum, vindex, tua vis dum fervet in arcu, Et fremit intorto fulmine laesa Themis, Siste, precor. Fixis horrent mea membra sagittis, Quodque in me ferias, nil nisi vulnus habes. Ast, eheu, tua dextra novos conspirat in ictus, Ira iram sequitur, vulnera vulnus alit. Cur nondum satis est? Prope vindicis ore timendo Territa de misero corpore vita fugit; Quin fugit, utque redit menti scelus, illa recurrit, Ne mors sit lacrymis summa modusque meis. Tanta est cum lacrymis nostrae concordia vitae: Cum redeunt lacrymae, tum mea vita redit. Sic gemitus vita est, sic sunt mea pabula luctus, Sic mihi corde viget, spirat ab ore dolor. Quot scelera et scelerum quot sentio pectore motus, Non sunt tot nostrae tenuia fila comae. Mergor: sunt Austri suspiria, crimina fluctus. Fallor, nam fluctus praeterit, illa manent. An maneant, dubitem, dum me superincubat ingens Sarcina ceu toto culmine lapsus Atlas? Scinditur in vulnus quondam commissa cicatrix, Praeteritumque nefas iam nova culpa ciet. Iamque aetas aequata probris, et more reorum Obvenit impexis nostra iuventa comis. Hinc labor, hinc scelerum sub pondere curvus anhelo Nec pereo, ut gravius saepe perire queam. Posthumus ipse mihi vel post mea fata superstes Credor et in medio corpus inane rogo. Tristi fronte ferox, Titan dum circuit orbem, Vix traho semianimes per loca sola gradus. Ut mea mens caelo, menti mea membra rebellant, Membra Acherontaeo subdita facta iugo. Falsa mei noscunt, sed gaudent credere sensus Exitiumque suum, dum capiuntur, amant. O quali cecidi de culmine! Vilis et excors Volvor in obscaeno mersus ad ora luto. Qualis eram quondam! Quam sum mutatus ab illo, Qui fueram domini cura comesque mei. Hinc reliquos abigit maior mihi causa dolores, Haec mentem, haec oculos, haec sibi corda rapit. Hinc ego non cesso gemitu rugire perenni, Ceu solet in vacuis fixa leena iugis. Siste manum flammasque, pater, qui saepe dolenti, Dulcius ut possim te reperire, lates, Qui nube horrificas vultus, ut territa corda Pronuba ad amplexus advocet ira tuos. Es pater, es iudex, utinam de patre benigno Exquiras, iudex an mea fata velit. Tu luctus expende meos, namque omnia cernis Et pensare malum, quod facis ipse, potes. En torpent vires, trepidat cor, lumina languent, Lumina nequitiae parsque ducesque meae. In me armatur amor, dextraque vibrantur amica Cominus in nostram concita tela necem. Sed bene habet, merito nostri laeduntur amores, Si pietas Domini, si mihi laesus amor. Qui pro me steterant, quos non sors dira removit, Nunc referunt trepidum pallida turba pedem. Qui mea fata petit telis impune, gementem Obsidet et nudum sauciat ense latus. Nec satis: exacuunt tristes in vulnera linguas, Et superat rigidam perfida lingua manum. Si quid laudis inest, si qua est mihi fama nocenti, Vocibus hanc pugnant dilacerare suis. Dum necat orta dies, moriens dum suscitat astra, In me lethali cuditur arte dolus. Ast ego ceu mutus non verbis verba repono, Et mihi pro tantis vocibus auris abest. Haec est spes nostri, sunt haec solatia fati, Ut solus videas, qui mea probra iubes. Te rogo, qui in gemitus nos non sinis ire secundos, Sed primas facili suscipis aure preces. Te rogo ab hostili mea vel convicia labro Vel dele e medio perfida labra die, Ne ducat festos temeraria turba triunphos Gaudeat et nostris facta superba malis, Riserit haud impune agitatum sorte mihique Haud impune suos iecerit ante sales. Sed quo me veteris rapiunt contagia lapsus, Quo caecus, sceleris poena relicta, dolor? Quid queror haec merito passus? Nam crimine crimen Plectitur et magno saepe furore furor. Contempsi auctorem, contemptum ulciscitur orbis. Cur doleam, partes si ferit ille suas? Linquite sanguineae nemorum iuga, linquite tygres Et loca securo non adeunda pede. Sibila, dentem, ungues coniuratamque ferarum In me saevitiam quaelibet antra vomant. Fulmina nube pluant et, quam mihi Phoebus ademit, Dent lucem ultrici fulmina iacta manu. In me concutiat tellus sua viscera, et in me Insurgat gravibus turbida Doris aquis. Cuncta libens patior meque ad maiora paravi, Nam poena poenam plus meruisse dolet. Nam face Tartarea nigrisque armata colubris Considet ante oculos horrida culpa meos. »Poenitet« exclamo, turbant suspiria vocem Et verba ulterius non sinit ire dolor. Sed medicina mei sic est doluisse doloris, Dum vulnus retego, vulneris ardor abit. »Poenitet« ergo iterum clamo et, dum vita manebit, Causam nequitiae vox aget ista meae. Audiet et Garamas, septemfluus audiet Ister, Quosque premit stabili Parrhasis ursa gelu, Sylvarumque dabunt imi responsa receptus, Et pulsata meo saxa dolore gement. Quin etiam turpis non una piacula noxae Mens est divinos ante litare pedes. Imbuet immensus redimita altaria sanguis, Fumabit patria merce superbus Arabs. Ostendent positae mea crimina et ora tabellae Et vivet pictus tempus in omne dolor. Interea tumidus numeroque et viribus hostis Vivit et indignum polluit ore diem. Hic poscit nostrae per probra et vulnera famae Sternere lethales ad mea fata vias, Quodque magis, mea nunc pietas ridetur ab illo Promeritisque studet damna referre meis. Tu tamen, o nostris toties pulsate querelis, Cuius inextincto fulgurat igne manus, Una salus, spes una tuis, fortissime rerum, O ades et nostrum fulmine cinge latus. Tunc mala me tellus, Erebi me tota fatiget Dextera, nam tanto vindice sospes ero.

LXVII. IN LAUDEM NICOLAI VITI GOZZII, ASTRONOMI RAGUSINI POEMATIUM O dea, quam roseus merito veneratur Hidaspes, Seu mater nitidique soror seu filia dici Solis amas, seu fusca genas, seu roscida crines, Seu digitis victura rosas, quae candida caelo Sydera puniceae depellis verbere virgae, Comprime caelivagos gressus et parce tenebris, Dum cerno superas acies totamque retracto Uranien caelique duces, quibus emicat ingens Signifer et, certa dum currit lege, fatetur Compositos divum Vito moderante furores. Sorte vagos cursus vitreumque rotata per axem Spernebant sua regna dei, dum nulla daretur Natura prohibente quies, aut longa levare Mutato momenta situ, iamque ausus in illos Livor ab Elisiis properare inconditus umbris Stringere tela manu, leges aeternaque rerum Foedera sacrilega suadebat frangere rixa: »Cur senior divum, summi gravis arbiter orbis, Fallit inexhaustos gressu leviore labores? Cur suus auricomo Soli nitor? Astrane ab illo Lucis dona petant? An flammea lora regentis Mercurii ingenium Martisque exercita bello Brachia Phoebei nollent agnoscere currus?« Nec mora, iam propriis pugnant excedere castris Ingentesque minas nec dedignanda Tonanti Bella movent, Geticam iam se metitur in hastam Fulmineus Mavors, mutatoque ignea vultu Stat Venus, attoniti qualem levis unda Scamandri Horruit et diro cognatae in pulvere Troiae Sudantem refugis timuerunt Dyndima sylvis. Iam paribus telis vacuoque in proelia caelo Descendit furiata manus, iam foedere rupto Pulsa salus rerum et mundi compage soluta Fata suo timuere Iovi. Dum talia divi, Ecce per oppositos fusis super ora capillis Et foedo teretes planctu laniata lacertos Uranie furibunda ruit, quam vertice quondam Aonio lauros inter ripamque virentem Ex Iove Mnemosine magno foecunda crearat. Huic pater et sceptrum vitreique insignia regni Et caelos sub lege dedit divosque docere, Quas teneant fugiantque vias. Ut constitit illa In medio et sacram dominae venerata senectam Arma truci fluxere manu: »Quo tenditis?«, inquit, »Quid poscunt haec arma, duces? Proh, quanta superno Exemplo audebit quantasque exurget in iras Gens hominum, si tanta dei, si tanta movetis Bella et Titanas Phlegreo absolvitis ausu? Has, Phoebe, Amphrisus furias, has vincla mariti Suaserunt, Citherea, minas? Haec tela cruorem Bistoniae plebis sitiunt, Gradive, manusque Istas Tessalici poscunt, Cilenie, tauri. Exarmate animos, fatorumque inde geratur Auspicio renovata fides, Iove namque secundo Et leges et iura dabo. Nunc pandere mens est, Quale meis pondus, quae sit fiducia dictis. Est mea progenies, cuius residentis in alvo Ad mentem toto sudastis numine, divi, Ut magnum natura daret, lateque vigeret Unicus et cunctis par esset Gozzius astris. Saturnus nervos alteque videre futura Et rerum pondus dignoscere, Iuppiter auctor Mortali plus posse dedit, Rhodopeius heros Magnanimos ausus, menti sua lumina Titan Obtulit, et variis docuit Titania Phoebe Temporibus aequare animum, suadaeque potentis Cultum Atlantiades, geniumque Ericina creavit. Hic potuit motus circumque vagantis Olympi Ingenium legesque nec ennarrabile foedus Errantumque vices trepidantiaque astra videnti Et magnos tenui sensus contexere libro. Et quaecumque vagi doctus scrutator Olympi Quondam Trinacrio clausit miracula vitro Quaeque in Achillea, dum Dardana fervet Enio, Dicuntur fulsisse manu, dum sydera grandi Inseruit clypeo caelumque recoxit in arma Aetneus sab rupe senex, stant condita late Illic, qua superae fulgor latet igneus aurae Et multa gravidae consurgunt Pallade chartae. Hunc figam in caeli normam, placeatque moveri Mortali sub lege polum, si furta deorum Altaque Parrhasias in templa accepimus Arctos, Et caelum Herculeo potuit considere tergo. Est, ubi Parthinae domuit fera pectora pubis Pollio Dalmatica praecinctus tempora lauro, Romuleos urbs fassa patres, quae iuris ab arce Celsa catenatas inter regina sorores, Fama tuta sua solioque innixa perenni Crispat inoccidua dominas in pace secures; Cui parcit mundi tumidus moderator Eoi, Invigilat cui magnus Iber, quae condit amicum Educitque diem, cuius fortuna favori Affixit stabiles utroque in cardine metas, Ut, quocumque trahent rutili Titana labores, Rachusius dominetur amor. Sic numine dextro Has inter gentes pacataque regna nec ulli Subdita colla iugo vitales Gozzius auras Hausit et inspecto divisit gaudia caelo. Hic postquam ad firmos iuvenis surrexerat annos, Indulsit menti quicquid docuere per orbem Chaonii monumenta senis, praecepta Minervae Ebibit et gravibus cumulavit pectus Athenis. Mox nova spectandi cupidus sua tecta reliquit Et solvit celerem patrio de littore pinum. Proh dolor! ut fugit, viridem perculsus Arion Divulsit cum fronde comam secumque revulsas Naiadas immenso petiit demergere ponto. Luxerunt nemora et cautes, Dryadumque querelas Ripa sonans retulit, lacrymisque augentibus undam Adriaci tumuere sinus. Hinc ductus in omnem Hesperiam, qua nigra locis horrensque vetustas Solatur veteres cultu maiore ruinas, Quaque Deum sedes cognatoque aemula caelo Roma, caput mundi, venientibus obvia sceptra Et septemgeminas producit ad oscula turres, Religione loci patrium pensavit amorem. Pressus saepe malis et dirae sortis amaras Emensus virtute vices stetit integer omnes Ad casus nimiumque suus, dum mente volutat Immensi secreta Iovis, ceu strenua pennis Aligerae regina manus, dum turbine rauco Concutitur caelum fluidumque e nube pavorem Devolvit nimbosa domus, per fulmina et imbres Egreditur nubes lucemque ingressa serenam Haurit Phoebeos admoto lumine vultus. Hunc quoties vitrei circum penetralia regni Deduxi clausum gremio magnaeque rubentes Iunonis thalamos et vasta cubilia divum Et causas spectare dedi, quo limite currat Exercens inferna vigor, quo sydera vultu Educant varios non uno in pectore mores, Quae sint fata locis. Haec ordine cuncta petentem Edocui, haec coepit docto disquirere nisu Ille, cui ingenium quocumque insignius aevo Et maius vel sorte sua. Stet iudice tanto Vestra fides superumque tenor, sic ipsa profecto, Sic toto Iove fata probant.« Haec fatur, et ultro Assensere Dei, fatum stetit. Illicet omnes Ara micans stellis superos ad sacra vocavit Pacifero facicnda Iovi, faustumque trisulca Intonuit de nube Pater; Titania lucem Afflavit meliore gena, tunc pura serenam Taigete, tunc mitis Hyas expromere frontem Ausa, diem radio felix maiore notavit Phoebus et imbellis risit pacata Gradivus.

LXVIII. PARAPHRASIS IN ODEM HORATII 4. PRIMI LIBRI Iam cedunt gelidae Zephyro subeunte pruinae Et repetit faciles caerula pinus aquas. Non stabulis pecudes, non igni gaudet arator, Nec gemit a niveo terra subacta iugo. En iam mobilibus Cithereia culta Napeis Alternat refugos laeta per arva pedes. Stant nexae Nymphis Charites, nec in ethere Phoebe Cessat sydereos ducere nuda choros, Dum torret Lyparen Aetneaque Mulciber antra, Et lassat calidum ferrea massa senem. Nunc decet aut mirto nitidos praecingere crines Aut flore, edomito quem creat aura gelu. Per saltus nunc rite iuvat nemorumque per umbras Sanguine et agrestes spargere farre deos. Nunc dare, quae poscit sibi munera Faunus, ut illi Sive agna in cineres seu tener hedus eat. Pallida mors aderit, cuius regalia, cuius Horrent pulsantem rustica tecta manum, Quae non thure pio et posita placabilis ara Circumfert rapidos omnibus aequa gradus. 20 Vita brevis nostra est. Ne speres longius aevum, Ipsa facit vitae cognita summa tuae. Sis felix titulis, sis luxu divite, Sexti, Sis Romae et divi Principis unus amor. Iam Ditis sedes nostris congesta rapinis, Iam Phlegetontaeae te premet umbra domus. Inde nec orato talos iactabis Iaccho, Nec convivali pocula iure reges.

LXIX. PARAPHRASIS IN ODEM 9. PRIMI LIBRI HORATII Aspice, ut aerii surgant iuga cana Soractis Utque laborantes nivium sub pondere sylvae A Cauro pulsante gemant, ut flumen acuta Devinctum glacie, patrioque in gurgite passim Captivae servent ingrata silentia Nymphae. Implacidum, Taliarche, gelu nimbosque frementes Igne doma et large lignis atque abiete secta Ingentes compone focos testaque Sabina Grandia ferventem deprome in pocula Bacchum. Caetera mitte deis, nec vernum perge teporem Nec resides vano Zephyros deposcere voto. Sunt haec caelitibus curae, qui tempora certo Iure adigunt clausumque suis sub legibus annum Per varias properare vices: cito concidet ingens Arbiter Ionii Boreas, praemissaque veris Gratia nimbisonae sedabit iurgia brumae, Ultra nec pinus brumali agitata flagello Sive lacessitae pulsabunt flabra cupressi. Ne, quid erit, quaeras, sed suscipe crastina quicquid Lux tulerit, libeatque diem quemcumque beato Apposuisse lucro et donis plausisse deorum. Si nondum tremulae frigus deforme senectae Te premit, et nescis canac fastidia curae Mente potens nimiumque tuus, ne sperne petenti Indulgere animo quicquid licet: auctus amicis Urge pedes festisque diem partire choraeis. Quin et, Romuleo qua pubes Martia septo Proludit pugnas vincendique omina Parthi, Ne pigeat conferre manum, dum condat anhelum Axem solis Atlas, certa dum conscius hora Invisas comites mulcere et fallere dulci Sermone assuetos hibemae taedia noctis.

LXX. PARAPHRASIS IN ODEM 9. LIBRI 4. HORATII Non sane moriar, Lolli, Parcisque licere In nostrum nil crede decus: mea Musa perennis Elisio quidquam refugit debere tyranno. Carmina Romuleo vivent illesa theatro, Quae quondam e Danao ceu sacram littore mercem Deduxi in Latium, resono quae gurgite praeceps Aufidus Adriaco properat narrare parenti. Quamquam ego, quem Graio novus alite provehit ardor, Non sperem Ausonios transcendere laude poetas, Non ideo mea plectra iacent, non omne labori Eripiet pretium vatique illudet Apollo. Nam si Meoniae venerabilis aura Camenae Dulichiamque manum turbantesque agmina Teucros In nubes caelumque tulit, non lumine tanto Perculsum Stygiae celabunt Pindaron umbrae. Vivit adhuc Coae dulcis solertia Musae Alceusque, potens regum pavor, integer aevi Mirantum super ora volat. Nihil audet Homerus Laude sua, duris nihil invida morsibus aetas In Siculae monumenta lyrae divinaque magni Carmina Stesichori. Thei chelis aurea vatis Spirat adhuc Charites, spirat quoque Lesbia totum Idalium fidibus totamque Amatunta virago. Discite: Non tunicae multo de Gange rigentes, Non solam pueri tetigit coma flexa Lacenam Et niveum cervicis ebur, non sola coruscos Mirata est comites classemque et transtra superbi Pondere opum Priami largoque gementia luxu. Quin etiam adducto non primus spicula Teucer Direxit nervo et calidae conamine dextrae Emissa Illiacas perterruit abiete turres. Saepe fuit sceptrum Assaraci fortunaque Troiae Barbarica tentata manu, fera bella Scamander Non semel erubuit, forte et generosiar alter Caedibus auxit aquas rapidi Simoentis Achilles. Secum olim rapuit totam in certamina Creten Lictius Idomeneus, multorum septus ab armis Divisit laudem, nec Pergama subruit uno Contentus Stenelo. Quae quondam nomina regum Pro natis pugnasse reor! Qui sanguine terram Pro patria tinxere duces! Quam plurimus ultor Coniugis! Haud solum Mavortius Hector amavit Astianacta suum, patriaeque sacrata saluti Vulnera Deiphobi Phrygiae luxere maritae. Ante et Priamidas fortemque Agamemnona multi Armorum immodici, durae quoque fulmine dextrae Aequales nituere deis, tamen omnis in illis Laus perit et nullo decorantur funera luctu, Quod spreti Musis nostroque favore carentes Pallida Lethei isubiere silentia mundi. Non multum a magnis obscena ignavia rebus, Otia non multum pulchra a virtute recedunt, Si virtus lateat mersique herois in aevum Indeploratas velent oblivia lauros. At mihi ne placidi pateant penetralia Pindi, At Phoebus rapiat mihi laurea serta, meisque Cantibus Aonie nolit praeire sub antro, Si te noster amor, si te mea plectra silebunt, Teque sub Elisia, Lolli, inarcescere sylva Ingratus timidusve sinam. Iam carmen ab ore Luctatur, subito livescit barbiton auro Inque tuas laudes nullo tangente resultat. O studiis animoque potens et firmior omni Iudice, quem trepidi quondam sensere Quirites, Non tua sors hilaris, non turbine corda maligno Corrumpit fortuna furens, inque omnibus idem Parque tibi censeris et irrevocabilis ulli A recto puroque gradu; tu fraudis avarae Censor et haud populis uno metuendus in anno Dictator consulque tui, cui pulchra curulem Gloria et ingenuos gestat sapientia fasces. O quoties mota plausit tibi cernuus urna Pompilius Curiusque senex, dum cernit uterque Te formidato removentem munera vultu Vallantemque sacrum stabili terrore tribunal. Iure beatus erit, cui non manus impia largas Per thalamos congessit opes. Felicior ille est Censendus, quisquis multo spectabilis auro Divitiisque fluens tantis in sumptibus uti Lege potest, qui pauperiem casusque sinistros Quique valet praedura pati, cui turpius ipsa est Morte scelus, qui grande caput subeunte periclo Devovet in dubiam patriae populique salutem.

LXXI. D. NICOLAUS, MIRAE ANTISTES, LACTENS ADHUC STATIS DIEBUS IEIUNIA CELEBRAT. ODE Cernua te patriae suspexit flamma Chimerae Et viridi Cragus obsitus alno In tua gaudentes motavit basia lucos, Par superis Pataree. Videntem Naturam attonuit parcus puer, ut nova sensit Lactentis miracula labri. O age! vix natum poteras te nosse, simulque Cum certum tulit orbita solem, Lac fugis, et siccae servant ieiunia cunae. Macte animis sub vindice tanto, O pia sobrietas, o primae gloria gentis E scopulis et robore natae. Per te Chaoniae placuerunt pabula sylvae Et puri de fonte liquores. Tu modico auxisti validam Lacedaemona sumptu Et magni incrementa Quirini. Tu sophiae aeternum comes et Parnassidas inter Aeternum veneranda sorores. Te cogente animos et frontem vivida tollit Temperies et regula morum. Sed iam possessi radiato e cardine caeli Securus mortalia cernit Metiturque suos aliena a clade triunphos Nicolaus. Proh, quanta per orbem Exilit et quanto pede subdita colla fatigat 25 Luxuries immensa palati! Per fora perque vias magnorumque atria divum Sacrilega fumantia pompa Spirant daedaleos Saliari in lance sapores Oris scitamenta superbi. Iam nisi centenis obsonia structa ministris Spernit adeps, iam sordida ventris Ambitio saltum late grassata per omnem, Per fluctus perque aera vastum Servorum assiduos gaudet caenare labores Interdumque animas. Quid hianti Non liceat! Gelido mediae sub verbere brumae Spumanti concurritur apro. Peucetias agitat calido sub sydere damas Ore sequax venator anhelo. Alter adest undis vitioque iubente Lucrini Demersus sub gurgite ab ipsis Nympharum thalamis raptim conchilia vellit Pontificum redolentia caenas. Defendit rhombos frustra elluctantibus undis Carpathium, vagus Adria mullos. Tota gemit natura suos expendere census Et domino servire voraci. Quo proporas ultra? Gutturque absolvis Apici Deliciis temulenta propago? Nil sat erit? Nihil est, quod nudus ab alite lucus Quodque tibi silet invius aer? Pavo Samum liquit, nulla turbante volucri Iam purus subit aequora Phasis. Praela fremunt Lesbi, dominoque umbratur Iaccho Crete olim devota Tonanti. Nil satis est patinis, ventrisque animosa protervi Proluvies nova monstra reposcit Mensarum: nigri laniata carne cerastae Strimonias pavisse volucres Sudat et ancipiti male luxuriasse veneno Boleti haud impune revulsi. Saeva libido gulae cum sole extendit aperta Brachia moliturque secundas Trans Gangem Tigrimque vias; iam Sinica ducit Pocula Gangaridumque fragrantes Excindit sylvas, ut olentis spiritus aurae Magna animet convivia, odoram Taprobanem ratibus centum vehit, inde recedit Et dulces affectat hiulco Ore premens Brasilos, vento sic navigat omni Caenarum peregrina supellex. Proh pudor! huc recidit nostrae laus mentis et ardor, Huc primordia debita caelo, Ut scriptas aliquis condenda ad fercula leges Conscribat Sybarita Minerva.

LXXII. S. MAURUS SICCO PEDE FLUMEN CALCAT. EPIGRAMMA 37. Fremit volutis amnis in praeceps vadis Altumque mordet marginem. Hunc, Maure, (tanta flumen attonuit fides) Sicco premis vestigio. Nam, si amor amantes invicem assimilat, Deum Te crediderunt Naiades.

LXXIII. B. STANISLAUS PUERUM IESUM IN ULNIS GESTAT. EPIGRAMMA 38. Dum Kostka alterutro fovens lacerto Votum aevi, sobolem Tonantis, arctat, Quam belle rubor emicat, piosque Per vultus vaga cursitat voluptas! Quam belle fugiunt et ora laetae Depingunt lacrymae geluque molli E frontis nivibus videntur ire! Non sic gutta solet gemente caelo Conchae lambere muricem patentis, Non sic rore novo madens ab axe Aurorae gena mollicella ridet. At si cum face flammea in reductis Ulnis totus amor sedet, pudici Non mirum est animi nives liquari.

LXXIV. IDEM A FRATRE INSEQUENTE NON VISUS PRAETERITUR. EPIGRAMMA 39. Currit inaspectus fratri puer exul. An illum Obnubit sua lux, mortalem an celsior heros Eludit visum? Ratio est: degebat in astris.

LXXV. IDEM AD IMPURA DICTA ANIMO DEFICIT, AT FRATRIS VERBERA FORTISSIME SUFFERT. EPIGRAMMA 40. Vana ad dicta cadis, fraternos surgis ad ictus, Caederis et vinci fit tua palma, puer. Christicolae en specimen: nostrum est vicisse cadendo; Verba haud posse animo, verbera posse pati.

LXXVI. AD BOREAM ODE Deum sub antro vidimus impia Bruma rigentem. Quid, Borea, mones? Ah parce, nimborum satelles, Parce, levi metuende penna. Hic non aviti criminis improbus Heres inultam progeniem luit: Amoris inclemens, amoris Impetus e solio Tonantis Deiecit aegrum. Tu quoque lampada Hausisti amoris; Cecropiae nurus Testantur, et rapta marita Sithonium caluit cubile. Ah, parce, sic te non Canis aestifer Frangat furentem, non premat Eolus, Thraceque septenisque praeceps Gurgitibus veneretur Ister.

LXXVII. XAVERIUS CONSPECTU IPSO BADAGAS FUGAT. EPIGRAMMA 40.a) Infremuit Badagum furor, et feralis Enyo Extulit horrendam sanguinolenta facem. Vix fert barbariam tellus: Travancoris ora Ante tubam subito victa timore cadit. Sed maior tamen orbe nec expugnabilis armis Omnibus hanc trepidae detulit unus opem: Constitit ad portas et sacri fulgure vultus Hostem incomposita iussit abire fuga. Dum solus venis et vincis, Francisce, videndo, Cur non Ausonio Caesare maior eris? Attamen haud unquam melius te barbarus hostis Agnovit quam cum cernere non potuit.

LXXVIII. TOLI, MAURICAE URBIS, INCOLAS XAVERIUS PRODIGIALI INCENDIO PLECTIT. ODE Actum est: in ortum iam refugit dies, Et caeca solis constitit orbita, Per ima terrarum repente Praecipiti salit ardor ira. Eructat orbis viscera, et editus Stygem tremendam conglomerat vapor, Dum mugit expirata passim Multisonum per inane flamma. Actum est: rebellis progenies Toli, Dovota Diti victima, turbidos Demitte iam sensus et atrum Xaverio superante collum. Cerne, ut volutus per tua flammeis Delubra spiris Orcus et ultio Bacchatur immanis, tuisque Exuviis Libitina vindex Inter frementes Eumenidum minas Insultat atris vecta curulibus, Nec sceptra Francisci nec ingens Imperium Nemesis recusat. Fertur, superbae littora Mauricae Dum lustrat udo lumine, Nereus Flexisse visus atque ab alto Fumiferos timuisse montes, Mox voce, quantam non gravis Eolus, Non turbo fractis nubibus evomit, Clamasse: »Venturo remotae Xaverio trepidate gentes. Est orbe maior, numen inest ei, Vel numen ipse est, credite, credite, Scit crimen ulcisci, scit altis Muneribus cumulare mundum.«

LXXIX. ITER AD ANTRUM BETHLEMITICUM STYLO LIVII ANDRONICI, POETAE VETUSTISSIMI IAMBICI Acurasso, ne mihi abusa sit via, grandibo gradus. Vix queo, pape! oppido mi prae curriculo istactenus desudascitur, Egomet iam gravastellus, nec meo immerito, cluo, Defloccata canitudo et vires concipilatae meum itiner lamberant. Inque tute, bucaeda bubsa, per tua te quaeso pecuda, Sic ne te infelicare velit magnos Iovis, inque mihi ignaruri, In qua domu puerum puera Puerpera peperit et lactem nato danit. Atat, gemiti vox meas aureis batuit. Ellum! euax! ipsus est Diespiter, Qui manceps humanum capital in specu suo cordolio luit. Salve, mea lubentia, turturille; salve, passercule, columbule, Mi lepus, mea monedula, mulse, mel, mellilla, mellinia, Tu mepte dulcificas, o licessit mi tecum aevum agere, Moriri nequitur ibus, qui tecom sedent. Fungi sunto et buccones, bucculenti, eleborosi, blitei, Qui mavolunt cunctare, nec hilari convenibunt te, o Deus ipsissime, Ut labias isti tuo nidamento applicent et dorsa in curvedinem duint. Egone me hinc aliquo abstulam? Nae cerritus, si id faxo, fuam. Nam mea confirmitate autumo me, quod volupe est, a te impetrassere, Mi decet te amplectier efflictim et contente, qui caelos amplectis manu.

LXXX. GANIMEDES SCABIOSUS EPIGRAMMA 41. Frater Narcissi, Veneris gener, Urbis ocellus, Ille charis charitum Tullus, amoris amor, Etsi vere genas pingat, conspersaque Cypro Fluctuet auratae mobilis unda comae, Corruptum praefert scabra porrigine corpus, Et notat ambrosiam pustula crebra cutem. Nec cessant ungues, pectus sulcatur, et omne Per femur incurvae cursitat ira manus. Palladis in studiis qui rodere nolluit unguem, Quam bene nunc proprio roditur ungue puer. Quam bene nunc meritis serpit contagio membris, Contagem multis attulit ille prius. Nunc cunctis fugitur, socio vitatur ab omni. Plusque olim nocuit non habuisse luem.

LXXXI. IN PULLUM, NIGELLUM IUVENEM EPIGRAMMA 42. Pulle, quid adsciti lascive propola nitoris Per fora compositos fersque refersque gradus? Cumque exhalata vincas tria funera myrrha, Crinalisque fluat per tua terga cinis, Non metuis corvos? Pretiosum absconde cadaver, Quod iam semustum denotat atra cutis. Perge tamen, similes corvus non distrahit artus, Cognataeque dapi parcere novit avis.

LXXXII. FONS E SEPULCRO EPIGRAMMA 43. Omnia quo properant, tu nasceris inde, nec ulla Iustius hoc nomen lympha perennis habet. Viva e morte venis, finem coniungis et ortum, Nec mortem metuis, quae tibi facta parens. Et gelida, haud mirum, gelidos si transilis artus, Pura es, nam sordes tergere fata solent. Non Procyon, non te validi Canis hauriet ortus, Formidant ortus nam magis astra tuos. Quisquis ades, tali tumidum caput ablue lympha, Dogmata nam capiti suggeret ista tuo: Dat mihi vita necem, mors vitam; te quoque certum est Vivere, ne vivas, ne moriare, mori.

LXXXIII. MAGNUS IN LITTORE NILI TRUNCUS IACET. EPIGRAMMA 44. Fortuna invidiam meruit, quod corpus inane Magni Niliaca procubuisset humo. Sed tamen immerito, nam tristi in funere nunquam Tam bona sors alios fertur amasse duces. Dum palmas numerat, quo condat littore tantae Exuvias animae, non bene certa fuit. Prodigium in fluviis Nilus sacra membra trahendo Abluit et totis par fuit unus aquis. Cum busta estincto funebria lusit Erynnis, Ipsa Pharos struxit Martis in igne rogum. Et nisi feralis Ptolemaea in caede sacerdos, Pompeii tumulo victima Caesar erat.

LXXXIV. VIRTUTEM, NON PLAUSUS ESSE SEQUENDA. EPIGRAMMA 45. Consequitur iustum vulgo laus curta Catonem, Cum multo Licinis plausus ab ore sonet. Attamen esse Cato mallem. Cur? Clarior hic est, Nam modo, qui multis non sapit, ille sapit.

LXXXV. GANIMEDES NEPOS. AD CAECILIANUM EPIGRAMMA 46. Margites Urbi, sibi flos, elumbis et excors Et multum referens de Sibarite Lycas Credo equidem vivat membrisque et mente solutus, Dum sibi furta deum, Caeciliane, timet. Ad multam gaudet resupinus stertere lucem, Aurorae subito ne rapiatur equo. Mors temeti est et parcus aquae, nam novit, in undis Teodamantaeus quod periisset Hylas. Hunc sacra Pierii terrent penetralia Phoebi, Qui fuit in causa, cur Hyacinthus obit. Non micam praefert cerebri, quod ab impete tutus Narcissus propria simplicitate fuit. Suspicor haec, verum ut fatear, nec perdere vero Me volo, dum falso crimine perdo Lycam. Quid timeat raptum, rapitur dum perpete culpa Dumque rapi ad trifidam non timet ille crucem?

LXXXVI. DIVI NICOLAI TOLENTINATIS BRACHIA EGGESTO CRUORE ITALIAE BELLA FUTURA PRAENUNCIANT. EPIGRAMMA 47. Si de monte suo iam cogitat atra Gradivus Proelia, et Ausoniam iam petit hasta volans, Portendit tua dextra, Pater, perque ossa fluendo Pingit vaticinus proxima damna cruor. Prodesse assuetae durum est praedicere damna Usque adeo, ut sudet sanguine diva manus.

LXXXVII. CAMILLI LIVERNI ARCHIPOETAE EPITAPHIUM EPIGRAMMA 48. Pieria pingues redimitus crambe capillos Has inter salices Archipoeta iacet. Occidit ante diem, nam per convivia Romae Noluit efetus dente carere senex. Obtutu fertur visos suxisse trientes Ossaque ventriculo perdomuisse suo. Saepe hausit Phoebum, dum fartis pocula buccis Atque Palatinas strangulat ore dapes. Non minor urbe fuit, nam magni paene Leonis Munificam vicit ventre gulaque manum. Huic busto si dona feras, non ingere flores, Myrrham aut lustralis debile frigus aquae. Funde merum large patinamque appone calentetm Et iecur et sponsae trita tomacla suis. Nam cinis in teneros et pubescentia caules Laetitiae signum protinus ossa dabunt.

LXXXVIII. IN ORCAM, CUCULLATUM CONCIONATOREM, CORNELII A LAPIDE COMMENTARIA CONTEMNENTEM. AD FRONTONEM EPIGRAMMA 49. Orca, cucullatus bene pastae morio buccae, Cornelium adlatrat: sic mihi, Fronto, refers. Pace tua, haud credo. Nimium sapit Orca, subulci Sit quamvis soboles carnificisque nepos. Tam pulchre loquitur, cum scandit pegmata, ut idem Albritius voces censeat esse suas. Tam salibus placet, ut toties, velut Orpheus, ulmos Traxerit et crassos in sua terga sudes. Cornelium, quem nempe sui coluere parentes, Ille colit, quantum vix coluisse putes. Sic colit, ut nomen Corneli in fronte coruscet, Cognomenque habeat semper in ore suo.

LXXXIX. AD PATRONOS DISTICHON 50. Venanti Diana praeest et Apollo canenti. Quis, patrone, tibi? Dic age! Mercurius.

XC. MELANIONIS IN PULVEREM TORMENTARIUM METAMORPHOSIS Conticuit Numitor, cui proximus incipit Alcon: »Quae poscunt nimium nostrae conamina mentis, Sunt suspecta Iovi; perit ut rubigine ferrum Ex sese natis humana industria damnis. Haec aurum reperit, luxus tamen extitit inde Et luxus Bellona sequax. Haec repperit arma, Queis perit, haec Dryadum thalamos latebrasque ferarum In mare deductas velis armavit in Austros Et placuit tanta arte sibi, sed naufraga magnis Cladibus ignotos iussit clarescere fluctus. Exemplum in promptu est, quo testis opimior alter Haud poterit curas hominum nimiumque sagacem Certius apposito mentem damnare periclo. Forte etiam vestras (socii) vetus attigit aures Melanion: nempe est populis notissimus illis, Quos vaga Parrhasii superincubat orbita currus. Huic pater, algentes qui permeat amne Sicambros, Albis erat, genitrix Dryadum pulcherrima Nice. Quae compressa deo: »Da natum, praemia raptae Virginitatis«, ait, »da pignora certa, marite!« Quem vovit, datus est et matris lumina vultu Perspicuumque patrem solerti mente ferebat. Ergo ubi iam firmos virtus adolevit in annos, Indignans aetate tegi, iam multus in omni Lingua Melanion, et centum mobilis alis Fama ferens illum studiisque animoque repostas Naturae latebras scrutatum et cernere nudam In thalamis potuisse suis. Quae fata locorum, Unde aestus pelago, cur fulmina rauca sequantur Taigeten Hyadasque, Noti quo limite currat Exercens inferna vigor, quo sydera vultu Educant varios non uno in pectore mores, Ille docet populos, quos dives Renus et Ister, Quos Mosa et levibus crinitus Volga sagittis Vistillusque lavant, qui pascua pinguis inerrant Erciniae et latum facturi ad culmina callem Carpatiam solida glaciem secuere bipenni. Cura premit curam, maioraque semper anhelat Et nescit mens nostra modum. Semotus in antro, Dum necat orta dies, moriens dum suscitat astra, Ille iterat secum, quantae conamine curae, Quo nisu Lachesin herbis instructus et arte Aeternas adigat cum stamine scindere leges Et Mortem propria arma pati, ne decolor ultra Indeploratum regnet Libitina per orbem. Attonuit Parcas ausus, dominaeque sibique Et regnis timuere suis; nec crescere damnum Passa mora Clotho verbisque et fronte dolosa Melaniona petit: »Mecum, doctissime, mecum, Quo tua te virtus, quo te sapientia poscit Et fatum sapientis amans. Penetralia Fauni Atque immortales caeca sub rupe Napeas Graminaque et segetes, queis augent saecula Nymphae, Conspexi tremuique videns. Iam perge, repertum est, Quo tibi mortalem liceat non esse reperto.« Dixit et ignotam deceptum ducit in arcem. Qua sese in sese condit penitusque recedens Hercinia agglomerat noctem, quam plurima nutrit Taxus et horrifica pendentes rupe cupressi, Antrum imane patet: pallens haec ostia lethum, Has novit Libitina fores, hinc sceptra per omnes Extendit terras totamque ingentibus aequat Naturam imperiis, hinc lethifer halitus afflat Teutonas et belli caedisque inspirat amorem. Postquam introgressi, tandem patuere cruentae Parcarum insidiae. Novit tandem atria nunquam Cognita viventi: vellet rediisse, sed obstant Iura deum, clausosque gemit post terga recursus. Sic, ubi Rachusius geminas interfluit arces Portus et artifici sinuat sua brachia luna, Concussi innumero fervescunt mugile fluctus, Quem dapium deduxit amor, piscator at illum Russeus et prohibet maculosa indago reverti, Conclusumque, suae dum querit pabula vitae, Compellit dominas moriendo tingere lances. Regia mortis erat nec nubibus atra nec umbris, Dives luce sua, qua nil manifestius usquam est, Lumine quam clauso sentire et cernere possis. Noctem mille rogi raptaeque ardentibus olim Inferiis domuere faces. Stillantia tabo Tela locum torvaeque lues Furiaeque coronant Et centum causae exitii: dolor, ambitus, cura, Immodicaeque dapes et sparsi sanguine nummi Et medicae tormenta manus. Simulacra vagantur Nuda necis totidem, quot messibus Appulus albet, Quot saxa Illyricos conspergunt aspora fines. Quin etiam tot dira inter portenta sedebant Euriale et Glycere Phillisque, Amarillis et Aegle Et malum Galatea gerens, quibus horrida pestis Rosa genas, pallens macie, vix ossibus herens Excubat et Gallam se gestu habituque fatetur: Anne ultra illecebras cognataque gaudia letho, Anne ultra, o miseri quidquam speretis amantes? Sed dum tanta videt, potuit si tanta videre Iam non ipse suus, properantes agmine facto Triste satellitium, Pallor gravis, anxius Horror Theutona corripiunt longoque ululante tumultu Iratae sistunt Libitinae ante ora trementem. Illa excelsa sedet, ceu nostro flente senatu Cum premit exanimis feralia pegmata Princeps. Et tunc maiorem sua fecerat ira gravique Spumantes ex ore minae: »Morere, improbe«, clamat, »Et tecum populi; cui per mea damna volebas Prodesse, ingentem quatiant tua funera mundum. Non simplex vulnus, non una est victima, laesae Quae possit satis esse neci: voluisse, peracta est Culpa tibi, gentesque, tuos exempla per ausus Quae poterant sumpsisse, luent. Ten volvere tantum In mea sceptra nefas? Tune, o teterrime, laesa Maiestate reus, quam quidquid in orbe timetur Pertimuisse solet, quam regia sceptra ducumque Laurigeri fasces, quam Doris et igneus ether, Et quicquid natum est dominam moriendo salutant? Hunc age, lictores, liquidis immergite flammis Deque illo, quidquid post flammam et fata supersit, Ad me ferte citi!« Necdum sua clauserat ora, At iuvenis rapidos mersus crepitabat in ignes. Iam pira materiem membrorum elementaque nigri Corporis et iunctum caeca compage vigorem Segregat. Humanos quaecumque aptantur in artus, In partes abiere suas: nitrosus in imo Stat cinis, et succo levibusque exhausta medullis Ossa tenet carbo, sulphur per cuncta vagatum Ardet adhuc, quod ne volucres vanescat in auras, Fonte superfuso celeres pressere ministri. Rapta rogo (heu nostrae quantum nocitura saluti) Massa datur dominae, quae nigra coagula passi Congeriemque viri teretes nudata lacertos Versat et exiguos tandem conformat in orbes. Talia, cum longo pallet maturus ab aestu, Semina per valles spargit amaranthus apricas. Mox e ferali confusae cladis acervo, Quem superincumbens cubitoque innixa premebat, Os legit et, famam si longa haud obruit aetas Confuditque situ, fertur metuenda fuisse Tibia Salmonei, qui ficto fulmine quondam Terruerat Danaos vero periturus ab ictu. Vertebrae abscindit convexa et perpete ductu Pervia claustra novo constipans pulvere farcit. His postquam ad calcem tenui fidit ore foramen, Ingerit ungue terens caecae nova semina flammae Nigrantesque atomos, spirantemque admovet ignem. Admoto emicuit fulgur prius, inde sonorum Infremuit tonitru, fremituque immugiit ether, Dum terret Furias, dum fulminat osse cavato Melanion cogitque chaos resilire sepultum Et nigra funerei reboare silentia regni. Ut satis enituit, quanta experientia parvis Insit pulveribus, Libitina: »Huc, Ultio«, dixit, »Huc, Bellum, properate gradus perque Arctica primum Littora, per reliquas modico post tempore gentes Spargite conclusam tam saevo in pulvere pestem. Quas hinc exuvias referam! quae nomina! Quanta Mole ferar! Iam fata ducum, iam rura cruentis Strata cadaveribus, gemitusque exemplaque Troiae, Regnorum cineres et sceptra ardentia cerno.« Haec ait et clades plausit sua iussa secutas.

XCI. VOTA ORBIS TERRARUM AD NASCITURUM DOMINUM ELEGIA Legem vota petunt, sed legem vota recusant, Quae movet a nulla lege retentus amor. Saepe pudor magni voti puduisse voventem, Summaque pars laudis poscere summa fuit. Magna petam, fateor, veniam da magna petenti, Nam petere a magnis non nisi magna decet. Te volo, promissae spes o pretiumque salutis, Te volo, quo nullum munere maius habes. Nec meritis fretus posco, nisi noscere sese Immeritum meriti quis putet esse loco. Ante alios meritum, magnum tamen ante datorem Semper pro merito nil meruisse fuit. Sum miser, hoc meritum est; pietas tua namque iacebit, Si nusquam miseri, qui releventur, erunt. Ut nosti miseros, miseros cuni faenore ditas, Sic miser ut noscar, sic miser esse velim. Sum miser atque in me pietas non sola moveri, Sed fera barbaries saevitiesque potest. Aspice, quam doleam dirae sub pondere sortis; Culpa dolorque simul, sed mage culpa dolet. O quam me veteris premit inclementia pomi, Quam toto regnat perfidus orbe Pater! Flammatae Eumenides Ereboque emissa patenti Insedere meum pallida monstra diem. Hei mihi, sanguineo Themis imminet alta flagello, Quodque in me feriat, nil nisi vulnus habet. Ludunt mille mihi super ora trementia pestes Agminaque in luctus ingeniosa meos. Mors, quae in supplicium primo de crimine fluxit, Non est poena mei, sed medicina mali. Nec pueris pax est, puerorum corpora miscet Sacrilega Lachesis sanguinolenta manu. Stant cunae in feretris, lucem aspexisse timendum, Causa est, cur subeas funera, posse mori. Tu tamen, o nostris toties pulsate querelis, Cuius corde viget, regnat in ore salus, O ades et foveas, veluti de nube solutus Permulcet calidam roscidus imber humum. Sunt pro te resoni, mea sunt suspiria venti, Sunt frontis nebulae tristis imago meae. Cerne maris fluctus et dic: Ea signa doloris, Has pro me lacrymas anxius orbis agit. Quas nutrit nostro praecox Zephyritis in anno, Crescere in ardentes dic mea vota rosas. Te spectando vocant florentes veris ocelli, Quos aperit tenera daedala Flora manu. Te folia in silvis molles imitantia linguas, Te fluvii et placidae dulce loquuntur aquae. O mea lux, propera tandem, quae saepe petenti, Dulcius ut possit te reperire, lates. Si te amo, non temere est; tu nos absolvis et aufers Nomina tu studiis invidiosa meis. Nam si tantus amas mortalia, ten ego contra Non redamem? Iustum me tua flamma facit.

XCII. D. PAULUS MICHI, IAPONICUS MARTYR, CARCERIS CUSTODEM ASSERIT CHRISTO. EPIGRAMMA 51. Qua sese in longos tellus disrumpit hiatus, Qua minabunda quies et timor hospes agit, Stat cognata Erebo vicinaque iurgia Ditis Audit et Eumenidum flagra sonare domus. Clauditur hic victor palma moriturus in alta, Illius ut dextrae tota sit arbor honos. Sed dum voce tonat sociisque aeterna recenset, Dicuntur Stygii contremuisse lacus. Quin etiam intremuit peior Phlegetonte satelles, Qui vigil et tantae Cerberus arcis erat. Illicet attonitus frontem lustralibus undis Subdit et audito cernua corda Deo. Macte orator io, tibi subdita regna tuaeque Exuviae mundi, sis modo sospes, erunt, Dum sertum dant vincla tibi, Capitolia carcer, Et pene in Stygiis lingua triunphat aquis.

XCIII. MARTYRUM IAPONUM CRUOR DEFLUENS COLLIGITUR. EPIGRAMMA 52. Dum de pectoribus sonans apertis Singultat cruor et fluente vena Vitam collacrymatur occidentem, Adstantum pietas utrinque laxo Ferales gremio receptat imbres. O sacrum, pietas, relinque rorem, Qui de Iaponia cadit corona, Nam si contigerit solum, repente Ardentes cruor ibit in pyropos. O sacros, pietas, relinque rores! Sed sane pretiosior videtur, Si sanguis maneat suusque perstet Nec in multiplices eat pyropos. O sacrum, pietas, reconde rorem!

XCIV. LANCEIS SESE INTRA VISCERA DECUSSANTIBUS IAPONII MARTYRES TRASFODIUNTUR IN CRUCE. EPIGRAMMA 53. Stant cruce magnanimi Heroes patulisque lacertis Vicinam excipiunt, quam cupiere, necem, Dum fera transversae crispant hastilia dextrae Et coniuratus promovet arma furor. Ferrum utrinque minax intrat per vulnus et exit Atque decussatus permeat exta dolor. Pectore inest nova crux clausmnque urgendo cruorem Imam quadrifido flumine plangit humum. Unde haec, lictor, habes, puduit quae nosse Neronem, Des simul ut geminae membraque corque cruci? Ni forte id factum (dum cordi innititur una, Altera fert artus, utraque despicitur), Omnibus ut saeclis possent tam firma videri Corda cruci potius facta fuisse crucem.

XCV. UNUS E FRANCISCANIS PETIT CLAVIS CONFIGI. EPIGRAMMA 54. Si qua dari aut usquam morienti poscere fas est Munera, si vestro pectore digna petam, O rogo, tortores, tristi mea figite ligno Brachia, perque pedes ferrea cuspis eat. Sit, rogo, solamen nostro dolor ipse dolori, Sitque modus poenae non reperire modum. Figite me clavis, utque olim vita creatrix Deposuit vitam, sit mihi vita mori.

XCVI. IN BARDOCUCULLUM, POETAE OBTRECTATOREM EPIGRAMMA 55. Ut vitam redimant, se vulpes fraude tuetur, Ungue micante leo, fulmine dentis aper. At quaedam madidis serpunt animalia terris, Queis arcem praestat Patrocliana domus. His sola illuvies pugnat, rotat arma mephitis, Et tuta infesto paedor ab hoste facit. Te reor his similem, qui totus iure suillo Et vappa veteri, Bardocuculle, mades. Tu vomis Ansanctum, te clausis, improbe, nasis Ingens iustitium praetereunte venit. Hinc rixere licet, latres, ringaris, ut ictum Possis Apollineae commeruisse lirae, Non mihi sum vilis, non est mihi vilis Apollo, Sordeat ut tali vulnere nostra manus.

XCVII. ILLUSTRISSIMO AC REVERENDISSIMO DOMINO HIERONIMO MATEIO ASCULANAE URBIS MODERATORI SAPIENTISSIMO ODE PANEGIRICA Ille canat fulvo viduatum Phasida villo, Hic magnae primordia Romae. Emathii Martis fremitus Poenumque rebellem In populos transmittat Iberus Vate sacer gemino, tetricae dum tertius aptat Saeva cheli tractanda docetque Ethen Herculeam dirosque Agamemnonis Argos Hesperio saevire coturno. Me nec Pannonio calidi Mavorte triones, Cognatae nec vulnera gentis, Non Ister dominus, non lauro cansitus Albis, Sub grandi vel Gallia sceptro, Tempora quaeque suis signare assueta triunphis, Impulit, Aoniumque vigorem Nemo mihi circum precordia duxit, ut aureum Digna daret mihi carmina pecten, Quam tu, Matei, cuius sub iure Truentus Se Tiberi vix cedere sentit. Quem puerum quondam nitidis Sapientia pennis Fertur in ambitiosa Tonantis Atria duxisse et lotum Permesside lynpha Nectareo pavisse liquore. Annuit, haud fallor, dextro de vertice Pindus, Qua molles agitabile gramen Exercet Zephyros, ludentique attremit aurae Faticano silva atra recessu. Ter quatit, en video, sacras vis enthea lauros, Ter rutilum sinuatus in anguem Fulgor obit colles, ter acuto scissa fragore Iam Phoebi cortina recedit. Audio, iam resono pertentans barbiton auno Mateium circumsonat ultro. Phoebus, io, et rigidum domina testudine montem Excitat, auritaeque sequuntur Illicet audito Matei nomine rupes Et sylvis vaga saxa revulsis. Romulidae tanti meritis iam maxima moles Mateidum splendore corusca En super et volucrum pennis loca inhospita et ultra Fulminibus data rogna movendis Surgit, templa Iovis grandemque irrumpit Olympum Et puris caput implicat astris. Quae Policleteo spirant simulacra sub ictu! Quos vultus, quae nomina cerno! Hic sua sceptra tenet triplicem terrentia mundum, Terna cui stat fronte potestas, Heros innocuus, cui circum ex ordine gaudent Magnanimi fervere nepotes. Hos lauri, hos palmae cumulant, hos Palladis arbor; Exuvias Geticosque triunphos Centeni crispant iuvenes; thoraces aheni Et galeae glomerantur inanes Ensesque et pharetrae lunataque signa Gelonum Et fixi praecordia Thraces. Tres cerno, roseo queis firons incincta galero, Spem Romae atque orbis amores, Si tamen aspicio, nam quae lux prodit ab ore Attonitos premit obvia visus. Carole, te merito coluit glacialis Hierne, Eroo qui pectore magnus Sacratam Solimae gaudes praeferre decussim. Parrhasium te vidit ad Istrum Fulgentem titulis Mavors, Iosephe, tuamque Roma fidem, tua iura probavit Emilia, Adriacique manum tremuere leones. Magnanimis Hieronimus ausis Emicat et vasti pulsum de culmine mundi Eugenium revocasse triunphat. Nec minus auspiciis felix Lodoicus avitis Trans Ligerim Rhodanumque ferocem Armatos fudit per Gallica regna timores. Castalidum mox una sororum: »Occubuere duces, sed tantae damna ruinae Progenies geminusque rependit Heres virtutum, par laudibus, atque duorum Ad summae volat atria laudis Nobilibus proavis non dedignanda iuventus. Bellipotens Tagus aurea fratri Vellera donet, io, veterisque insignia Frixi! Crede, tibi maiora parantur, Qui totam heroa complectoris indole Romam, Qui magnos, Hieronime, sensus, Qui labris tactas lynphae Aganippidos undas Perpetuum transmittis in aurum. Te vastae mentis tollit vrgor aliger ultra Mortalem nisumque fidemque. Naturae latebras superumque arcana sagaci Conatu metiris et ore Devolvis nitidae torrentia flumina Suadae. Quid genium, quid pectoris ignem Spernentem vanos fastus seseque minorem Fortunam, quid ferre laborem Vallatum sacro Themidis terrore tribunal? Fata loquor, sic numina cogunt.« Tu semper cresces titulis, dein murice cinctus, Mox triplici spectandus in auro Ad tua porrectos cernes vestigia reges. Tu nostros ne despice cantus! Numen inest vati, vatum mens consona caelo est, Nec certus scit fallere Apollo.

XCVIII. RECENTIORIS ITALIAE FORTUNA POST NAZAREAM VIRGINIS DOMUM LAURETO RECEPTAM ELEGIA Quod mihi non uno surgant diademate crines Membraque multiplici vermiculata Tyro, Dextera quod sceptris grandique superbiat auro Et domina in solem tendat utrumque manus, Noscitis Ausoniam, geminos quae nomen in axes, Quae decus imperii, quae sua iura tulit. Concideram iacuique diu sub pondere sortis; Qui mihi servierant, his ego serva fui. Serva fui, et lacrymas ipso meruisset ab hoste Sors mea, si lacrymas hostis haberet atrox. Squallida terribili vertit Bellona flagello Quidquid in Hesperia lucis et oris erat. Surgere nunc iterum meliores cogor in auras, Priscaque cum magno faenore fama redit. Illa mihi vultum, viresque et nomina reddit, Numine quae caelum, numen amore tenet, Illa ab Idumeo Virgo fugitiva recessu Neptuno volucrem suspiciente domum. Iam me ipsa maior veteres contemnere palmas Et possum Romae spernere regna meae. Quid vetus ad sortem sors est, o Roma, recentem? Quid conferre novis tempora prisca iuvat? Exere demersos patrio de pulvere vultus, Romule et antiquo syrmate culte Numa. Cernite, quam placidi sudet clementia caeli Nunc cumulare meos sorte favente sinus. Cyniphii Marius calcavit colla Iugurthae, Aemilii iacuit Perseus ante pedes. Vidi, Magne, tuos Solyma de gente triunphos Pressaque Caesarea Pharnacis ora manu. Sed tamen invitas domuit vis Martia gentes Iussit et Hesperio subdere colla iugo. Nunc reges mihi sponte fluunt, nunc dona redundant, Nunc mihi sponte Getes, nunc mihi servit Arabs. Littora regali labro Picena teruntur Passim et Virgineae saxa verenda domus. Thure calent arae, donis delubra laborant, Victima sunt populi cernua corda pii. Certatim vectigal adest nec cogitur armis, Sed Lauretani relligione loci. Clamor ego felix, faustam vocat advena mundus Nutricem castae praesidiumque Deae. Credite, dum nostris sors tanta vigebit in oris, Non potero superis sedibus esse minor.

XCIX. D. MIHAELI ARCHANGELO EPINICIUM Virtuti cessit Phlegeton, dumque alma fatigat Sydera, inocciduos peperit feriendo triunphos. Caelituum gaudete chori, cognata Tonanti Nomina et ingenuo prognatae numine mentes, Tuque, o Caelicolum ductor, concussar hiantum Eumenidum vindexque Dei, per saecula cuius In ripa fixae vivent Acherontide lauri, Dextrae plaude tuae, sociis quoque plaude pioque Numinis auspicio, quod celso abiectus Olympo Quodque suis laesus, quae vobis intulit, armis Rex Erebi Stygia sua vulnera cernat in unda Terreat et planctu Furias cogatque querelis Horrisonum reboare chaos; sic proelia et ipsae Insidiae poterunt ictusque hostilis amari. Attamen, ut merito tam magna extollere Pindo Bella queam sacrosque modis aequare triunphos, O ades et, Stygium poteras quo vincere regem, Flamine sub nostros velox illabere sensus. Lucifer, ethereas inter nitidissima mentes Formae prodigio, superumque et caelitis aulae Mistus amore timor, venerandum numinis instar, Ut rerum genitor persaepe hereret in illo Miratus proprias tam pulchra in imagine vires. Attamen indocilis dominos et ferre priorem, Ambitio nam posse vetat, cinctusque rebelli Agmine, ubi nigro pressit Borealia sceptro Sydera et ad solii regalia fulcra superbi Supposuit geminam passis cervicibus Arcton, Sic fremere incoepit totoque aquilone locutus Ismariam Rhodopen et pene coegit in auras Surgere hyperboreum vulsis radicibus Hemum: »Qua fruimur, formam Domino debere fatemur, Sed debere pudet, socii. Nos celsa iuventus, Nos divum de gente sati quid ad infima rerum Volvimur et superos et vani sydera mundi Ducere perpetua servorum lege iubemur? Quin etiam est maius quiddam, gravioraque nobis Probra parat caelum. Proh fata infandaque semper Aeternae decreta domus! Mihi credite, vidi, Vidi ego, dum clausi volvo tabularia fati Et Themidis consulta lego, venientibus annis Lapsurum e superis Solimeae in Virginis alvum Numen et humanae subiturum exordia vitae. Mox ultra nostros corpus mortale nitores Terrigenasque feret, noster famulabitur illi Ordo, et inoccidua trepidae de gente catervae Illius abiecto lambent vestigia vultu. Tantane me generis subeant oblivia nostri, Tanta pati possim? Socii, fata omnia iuro Me valide acturum detersurumque repente Implacida mea probra manu, licet astra suisque Syderibus praeceps horrendoque obruta lapsu Insiliat mea colla domus. Sententia sedit Oppugnare Deum. Dominus sic nostra timebit Fulmina maioresque feret, quos spreverat olim Ferre pares.« Dixit, tum magno murmure vulgus Infremit ad plausum rapidamque vomentia mortem Arma parat; non sic trifidios de nube fragores Eructat nimbosa domus, minor exit ab imis Telluris specubus conclusi insania venti. Cum subito horrescunt axes, tenebrisque reductis Fulgor et etherei latuit decor aureus orbis, Aeraque et nubes et caeco mota tumultu Ima soli trepidare vident scissisque cavernis Pandere in immensas terram sua viscera fauces: Hinc orti tonitrus late glomerantur, et ardent Flammivomi per inane globi perguntque serenum Insultare diem bellumque indicere caelo. Dumque timent damnantque animae sua vota rebelles, Desuper Arctoum gravior metus institit agmen. Nam pia progenies, magno nam fida Tonanti Agmina convulsas properant defendere leges, Et formidatam iam se metitur in hastam Fulmineus Mihael. Ruit hic super agmina ferro Vindice deturbatque acies par omnibus unus Signaque Parrhasii caelo metuenda tyranni Territa et horrifico nimium deformia vultu Deiecta e superis inter crepitantia flammis Fulgura terrificasque faces calidumque cruorem In patulae ignivomos terrae detrudit hiatus. Reddita tum toti lux est nitidissima caelo, Et Mihael pro sole fuit; tum caelica pubes Ingentes auxit festivo carmine palmas: »Macte animis, invicte ducum, cui numine dextro Est superum mandata salus, tu frangere Ditis Spes, animos et vota potes, tibi tempora plausum Nulla adimunt, sculptique animant adamanta triunphi. Ipse tuas semper laudes ululabit Avernus, Dum sua fata gemet; semper tibi liber Olympus Astraque inocciduum stabunt asserta trophaeum.«

C. D. FRANCISCO XAVERIO IN SANCIANO MORIENTI EPICEDIUM Xaverium cecinisse iuvat: date carmina, Musae, Ocius, et magno tumeant mihi barbita Phoebo. Xaverio quis magna neget, dum maximus ille Littore in ignoto vilique abiectus in ulva Proxima delibat piroperati gaudia caeli? Vindice Francisco Furiae dominaeque malorum Abscessere acies et victrix India Romam Induit. Aurorae lacrymae lateque patentes Decrevere lacus, par cunctis dextera regnis Dum regna imbueret venerandae aspergine lymphae. Attamen, o superi, dum vix credenda volutat, Dum caelum exuviis, non uno munere gentes, Prodigiis lassat naturam, cladibus Orcum, Obrutus impositi cecidit sub pondere mundi, Et iam semianimum duraque in caute iacentem Urget caeca lues, ridetque impune superbus Peonias vires vanumque Machaona languor. Hoc viso ingemuit subito spectabilis ales Pennata de gente deum, cui credita cura, Quem Loioleae tangit custodia prolis, Dumque illam geminos dispergere gestit in axes, Ut lucem cum sole vehant, sibi cernit in uno Momentum tam grande rapi: tum Sinnica virtus Addit sese animo, cuius solertia, cuius Debebat Latio candor servire Tonanti. Ergo inconcusso pensantem fata lacerto Naturae regem superis mirantibus urget Quo potuit gemitu. Saberi tunc funus, Olympus Si ferret lacrymas, lacrymas meruisset Olympi. »Si mihi commissae«, dixit, »primordia gentis Xaverio caruisse queant, nec staret in uno Crescentis pars magna domus, te flectere possent Mundi vota, pater, cui tanto in funere rapta Quanta salus, spes quanta perit! Quae gesta, quot olim Heroas populis miranda exempla daturos Exemplum tam grande daret! Vastata potenti Clade superstitio Saberique repulsa lacerto Nunc Diti queritur, nunc fletu Tartara terret, Nunc Acherontea sua vulnera cernit in umda. Arctantur superi spoliis, iam servit Iapon Malanaresque pii, iam lato flumine Ganges Franciscum oceano gaudet narrare parenti. Auroram nobis orbemque subegit Eoum Per denas, veluti saecli compendia, messes. Nunc in conspectu posito sua brachia Sinae Protendunt properantque gradus propiusque videntur Admovisse suos Francisci ad basia montes. Spem tantam rapies? Poteritque admittere caelum, Quod Phlegeton laudare potest? Nunc ipse verendo Affusus solio, mecum quicumque diei Vel frontem vel torga vident, tibi mundus uterque Supplicat et Loiola petit cum supplice mundo. Franciscum superesse velis.« Tunc maximus orbis Ista refert genitor: »Nimium mea sidera gestit Visere Xaverius, superos nimis ardet, et illi Si donare negem, permittam fata negando. Nec mihi cura minor meritos augere sodales Loiolae magni: haec nostro stetit alite semper Ut genio suffulta domus, raptoque gementem Francisco mundum non unus fulciet heres. Iam propera, Ricci, Seresque et Sinica regna Consiliis moderare tuis, properabis et hosti Correcture pias fauces, Aquaviva, nec olim Alterutro, Barzee, minor, quin plurimus heros Horum in conspectu poterit non perdere nomen. At Loiolidum patet hinc et pondus et ingens Auspicium, quorum prima incrementa movere Nec raptus, Francisce, potes. Tamen ipse relictis Non deerit terris, qui, dum mortalia curat, Id poterit, quod posse volet, cui posse licebit Quidquid velle licet, cui optima velle necesse est.« Dixerat: extemplo sedit fatum. Illicet omnis Unanimi circum plausu totisque canentum Ordinibus retulit, Genitor quae sanxerat, ether. Interea, quidquid fuerat mortale, relinquit Franciscus iam semideus: dedit inclita pennas Virtus, ut terram merito indignatus inanem Exiliat superos tandem se maior in orbes.

CI. D. FRANCISCI XAVERII BENE REPENSUS LABOR ODE Explorare iuvat Xaverii decus Sedemque et superae lumina regiae. Vatem comito sedula Tactu nectareo, comito, Pieri, Mulsas Castalio comas Aurata propere comprime laurea. Ardens efferor, efferor Ultra quam resonas flamma perambulat Nubes: iam pede Tessalo Bacchatam Rhodopen et Lybici senis Cognatum superis caput Ultro magnanima linquimus orbita. Caligant facies simul Mundi cumque suis civibus oppida, Maior me quoque maxima Audaci ingredior vertice sydera. O quantus tremit obviis Splendor luminibus, quantaque amabili Maiestas cita fulgure Visum multiplici terret imagine! Servas quanta tuis, pater! O nullo penitus cognite nomine, O summi scatebrae boni, O lux, o liquidi munera gaudii! Framcisce, altius emicas Innixus placido numinis aliti Gaudentes Hyadas premi Et grandem solio scandis Oriona. At quae sculpta tuis cohors, Quae spirant Furiae sedibus additae? En palmas veteres modo Conscriptisque refers gesta curulibus. Hic tristi rabie nocens Caelatisque labris impietas fremit, Brachmanum furor et doli Naturaeque simul victa potentia. Auditis? Fide caelica Et late cytharis pulsa frementibus Caeli murmurat area, Et vocem superum templa reciprocant, Instaurant liquidas vices, Alternisque calet pugna canoribus. Ordo quisque Saberium Concentuque iterat perdomitam Stygem: »Vicisti satis, et tua Te virtus dominos extulit ad deos. Te non degener impiae Aurorae a populis abstinuit timor. Sane par superis opus, Par saeclis labor est, quod tua dextera Per denas hyemes tulit, Dum virtute truces frangis Erynnias. Io, non secus aliger Calcavit Mihael anguipedum globos Et pennis Boreae citas Pestes fulminea cuspide dispulit Illisoque gravis pede Frendentes triplicem mandere compedem Impegit Stygis alveo Pronae nigra vado volvere sulphura.«

CII. CUM AUCTOR DENTES FREGISSET CUIDAM AULAE ROMANAE OBTRECTATORI. EPIGRAMMA 56. Io victor ovans, io triuniphe, Victor laurigero superbe curru! Clamat compita per tumultuosa, Per colles, fora, porticus, tabernas Vulgus Romuleum, nec ora cessant, Dum festo iecur aestuat Lieo. Torquatae Latia nuru fenestrae Rident et viridi fores corymbo. Vendunt sordiduli tomacla lixae Et sumen rubea calens patella. Gaudent omnia, dum nitente victor Celsus quadriugo levemve Persen Vel captum Solymis Aristobulum Aut pinguem Gilimeron aut procaci Exsuccum iugulo trahit Iugurtham. Cur non et mihi nunc »Io triunphe«, Nunc conclamet »Io triunphe« Roma? Aris pro Latiis steti caputque Cognatum superis sacrasque leges Et normam venerabilis Palati Robusta pietate vindicavi. Nunc conclamet »Io triunphe« Roma. Romanum decus et Deum tribunal Mordentem Selium periculoso Ausu corripui manuque stricta Coegi proprios vorare dentes, Ut sibi interius iecurque nigrum Et sparsum lue mordeat lienem. Nunc plausus redeant: »Io triunphe«. En plus quam reliqui duces peregi, En fregi diomitor recens in uno Iudeum, Numidam, Getam, Molossum. Nunc conclamet »Io triunphe« Roma.

CIII. EBRII EPITAPHIUM EPIGRAMMA 57. Dum Bacchum iugulo, me Bacchus, et impete caeco Alter in alterius fata subinde ruit, Pugnando cecidi sparsamque cruore meraco Cum victore simul victam animam vomui. Ut tamen implacidum veni ad Rhadamanton, et illum Feda exhalati perculit aura meri, Pro pena fixum me nigro in margine iussit Eternum Stygii cernere fontis aquas.

CIV. SONETTO LATINO SOPRA S. CATERINA VERGINE E MARTIRE LIBERATA DAL TORMENTO DELLA ROTA EPIGRAMMA 58. Incumbit rotae Nemesisque verba Minarum vomit fremitu admirando In seque raptim rediens rotando Furit insana vi Parca superba. Versa est in rotam Lachesis acerba, Ut sit Ixion, quem rapit volando. Nec maior turbo premit arva, quando Teritur nube ardente arbos et herba. Quid cessas, Virgo? Xe rota frementi Ceu serto cinge, ni Deum vis una Auferat rotae vires imminenti. Si rotae insistes, reor, opportuna Eris fortuna tuo, Virgo, clienti, Si non insistes, maior es fortuna.

CV. E TRUNCO CATARINAE LAC PRODIT. EPIGRAMMA 59. Dum strident enses, et durior ense tyrannus Gestit virginea tingere caede manum, Aurea saecla refert Virgo, nam vulnere sacro Ambrosii fontes, flumina lactis eunt. Nam dum foemineo feritas se pectore vinci Conspicit et vanas luget inulta minas, Erubuisse adeo censetur, ut, unde ruberet, Virgineus potuit non habuisse cruor.

CVI. AMATORIUM EPIGRAMMA 60. Invalidos sicci nisus pertesa mariti Surgebat roseo lutea sponsa toro, Et volucrum cantu solitas miscere querelas Me matutina lege iubebat Amor. Cum subito ante oculos visa est consistere nostros Semper amata mihi, semper amanda Lyce. Hei mihi, nam miserum splendor decepit amantem, Non ipsa, at veniens aequore Phoebus erat.

CVII. SOMNIUM DE DOMINA ELEGIA Post incompositae fastidia longa quietis Ingrato eripui languida membra thoro. Torvus in ore timor nocturnaque cura sedebat Turbabantque animos somnia visa meos. Hinc aram institui votum ad lustrale vocando Desuper imposita numina furva dape. Hinc thalamum novies, novies mea tempora circum Tessala cantato flumine sparsit anus. Hinc sale commistae fruges et sanguine fuso Placavit Stygium nigra capella Iovem. Hei mihi, quae vidi! Novi te ludere, Somne, Sed timet in ludo seria cautus amor. Talia si rursum properas, a lumine nostro Non modo, quin oculis sis procul ipse tuis. Quam meus a reliquis dissentit amantibus ignis, Me miserum: nostra est non bene sana Venus. Addit Amor vires aliis, mihi demit, amando Nec fera mors alios, me levis umbra movet. Fronde sub arborea, qua per lactentia serpit Gramina perspicuae mobile frigus aquae, Aura repercussos motabat candida flores, Pictaque per multam ripa sonabat avem. Hic teneros placidi lusus captare Favoni Et murmur querulae lene videbar aquae, Cum noto furtiva Dominam sub rupe latentem Innexam iuveni, nec tamen ipse fui. Heu dolet! Alterius cur das complexibus illam, Quam nostro poteras ponere, Somne, sinu? Quodque magis, fuit ille Lycas! mea perfida pestis Et coluber Dominae captus amore meae. Mitius Alciden viridi spectavit ab antro Amnis in amplexu, Deianeira, tuo, Mitius Atriden inter Briseidos ulnas Vidit ab Aemonia Pellias ira rate, Et colubri levius, levius de monte leonum Perfurit obstantes dira libido moras Quam mihi, per mestum dum talia cerno soporem, Intumuit nigro sanguine molle iecur. Interea iuvenis praedam contingere velox Instat et ardentes urget utrinque manus. Quod patet, aggreditur, perque omnia membra puellae Flammea praedaci cursitat ore Venus. Nunc instant femori, tenero nunc basia collo, Nunc referunt roseae signa relicta genae. Iamque ille extremam tandem contingere palmam Armaque devicta figere in arce cupit. Ore natat fluitatque oculis manifesta libido Et rubet in molli Cypridis ira gena. Nunc, velut in media prudens luctator arena, Insultat collo, corripit inde pedes, Nunc oculis oculos, nunc miscet labra labellis, Nunc tentat nivei candida poma sinus, Nunc petit illecebris, nunc expugnare querelis, Nunc iram simulat, nunc movet arte preces. Illa quidem pugnat, veluti si vincere nollet, Nec cito permittat, quod retinere timet. Illa quidem refugit, veluti fugiendo lacessat, Ut sapiant molli basia rapta fuga. Foemina vult vinci, sed non vult velle videri, Et vir plus frontis, foemina fraudis habet. Hei mihi, non morsus, non saevos expedit ungues, Nec simul ultores invocat illa deos. Non velut Ismario Philomela oppressa tyranno Eiulat abiectis torva per ora comis, Sed pugnat, placito quondam ut pugnabat amori Callida Dardanias ante Lacena rates. Omnia cernebam, dumque omnia cerno, parabam Omnia, quae subitus scit properare dolor. Busirin ultra saevumque Cyclopa ruebat Tendere sanguineas ultio nostra manus. Nempe ter ingratos pugnavi solvere lusus Et gemina Furiis caede litare meis, Surgere ter volui, sed surexisse volentem Nolebant rigidi ferre per arva pedes. Pallia dum iacto, dum corpora vibro per aestum, Et toto fluitant brachia nostra thoro, Aufugit excussus turbato somnus ab ore, Namque incompositos non amat ille deus. O, quem Sidonias iussit mugire per herbas Altior orbe suo, se quoque maior Amor, O vindex superum, cui rerum in fronte sedenti Pendent a domina subdita fata manu, Omnia, quae falso vidi, bone Iuppiter, in me O queat attanitus cernere vera Lycas!

CVIII. IN PEDAGOGUM INSULSUM EPIGRAMMA 61. Mens tua, Pygmalion, tibi creditur alpha docentum, Sed male, nam dici non nisi beta potest.

CIX. IN LISIMACHI ET ALEXANDRI CORNUTAS EFFIGIES IN NUMMIS EPIGRAMMA 62. Praetulerant olim, nunc spernunt cornua reges, Nam decus hoc hodie copia vile facit.

CX. IN QUENDAM PAUPEREM, QUI SE A FABIIS ORTUM OSTENTABAT. EPIGRAMMA 63. Nasceris a Fabiis, certe id tua mensa fatetur, Et tibi consuetos dat pia coena patres.

CXI. IN SUI GENERIS GARULUM OSTENTATOREM EPIGRAMMA 64. Nocte dieque crepas disutis grandia buccis Et tua diploso stemmata folle tonas. Iamque tibi in titulos et nomina cedit avorum Quidquid Turpini nigra papirus habet. Agmina tercentum proavus demessuit uno Impete et in tanto sanguine vela dedit. Ast avus Hispanos dum clava tunderet hostes, Reddebant Getici Strimonis antra sonum. In decus appensos tulerant sua cingula reges, Caesareo fuerat tincta cruore clamys. Quid pater in bulga captivos ferre Gigantes Quindenosque simul mandere suetus apros? Cui fuit in galeam Caci specus: addita cono Desuper hirsuto vertice sylva tremens. Spicula pyramides, pharetram dedit amphitheatrum, In funda totum saepe rotavit Athon. Tussiit hic Borean et fulmina rauca pepedit, Intremuit roncho terra polusque suo. Attamen (humanis quantum est in rebus inane!) Futilis e tanto nascere monte sorex.

CXII. REGUM INFELICITAS. AD FLACCUM ODE Si fabulosae littora Mediae Extremo Atlanti iungat et impii Fortuna regnantis minando Sceptra ferat per utrumque solem, Ne, Flacce, taotis invideas neque Maiore voto te super emica, Nam posse, quod velis, superbum est, Saepe tamen nocuit volenti. Uruntur auro tempora Principum, Pectus cathenis, sint licet aureae, Tamen ligatur. Num quid inde, Deterior meliorne massa Liget nocentem? Maior ab ardua Est mole casus, magnaque possidens Maiora poscit, ceu per Afras Ignis edax equitans novales. Regum potestas, proh pudor! hos timet, Quibus timetur: terrificus sopor Horrescit armis et iacenti Tela quatit super ora lictor. Impune peccant, inde licentia Grassatur exlex. O bone Iuppiter, Ne plecte sontem, nam fit ipse Supplicium sibi, cumque grandi Interminatae mole potentiae Crescit libido: tum male conscium Dirae flagellant, tum furentem Se dominus patitur tyrannum. Quis te beatum dixerit, Arsace Pontive rector, cui furor impotens, Cui per quaterdenos Decembres Consenuit violenta virtus Diu Latinis matribus horrida, Cum membra vestra atque animam trucem Partitus in mortem cruento Hinc gladio cadis, hinc veneno? Nulli bonorum quam tibi, Monime, Turpis maritus flebilis occidit: O pectus ingens, o puellae Digna fides meliore taeda! Non illa Nymphis mitius exilit, Quas Dindimene concutit enthea Phoebive cortina aut choraeis Atraciis ululatus Euan. Multa fluentem luxuria Tyrum Scissa corona vertice decutit Dextraque regales superba Excutiens laceransque vittas: »O vittae, amori reddite me meo, Per quem meae estis. Te sequor, o comes Lectique supremaeque sortis, Dum superi voluere«, dixit. »Terrere forsan Thysiphones face Et iudicantis nube supercili: Parce immerenti, parce, custos Tergemino metuende rictu. Latura gratam iam propero vicem Sponso timenti, iam caput in meum Versura ab illo saeva noctis, Saeva lacus mala, saeva flammae. Inter frementes hostis adest tubas, Regina, mortem libera praeripe.« Sic inquit obduxitque molli Funereum diadema collo.

CXIII. PARAPHRASIS EPIGRAMMATIS EX MARTIALIS LIB. 3. »BAIANA NOSTRI VILLA, BASSE, FAUSTINI« Qua felix veteres iactat Campania Baias Et tepidi portenta lacus, ubi Mulciber arcto Naiadas amplexu refovet perque aethera magnum Volvit anhelatos Nympharum ex ore vapores, Consita, Basse, mei Faustini villa beatis Porrigitur spatiis campisque patentibus instat. Hic non conscriptis per vana emblemata ramis Buxus agit, non lucus iners sterilisque voluptas Sub platano frondente iacet, non innuba mirtus Crescit, et impasti votis damnata coloni Infoecunda suos discriminat area flores. Hic ingrata soli facies, hic fertilis horror, Ubertas incompta placet, dum gaudet agrestis Vero rure locus, cui nomen cedat Eleusis, Cuius et innumeras mirentur Gargara messes. En congesta Ceres spatiosos farcit opima Mole specus, dumque alta gemunt sub pondere tanto Horrea, ab angusto iam dedignata teneri Limite per campos et aperta per atria plenis Aggeribus spectanda iacet: latet omnis in illa Angulus, et rudibus nondum caret area spicis. Parte alia autumni veteres, testaeque calentis Consule centeno fragrat signata senectus, Multus honos Bromio, multoque ex ore calentem Spirat crypta Deum. Domino quae pignora passim Ingenium dat mite loci! Quos splendida fructus Copia confundit cumulis! Incerta vagatur, Quo currat cedatque fames, sic heret ab uno Lassata obtutu tantosque superba labores Miratur servire sibi. Sed et ultima Phoebe Cum properat canos glacie victura Novembres, Cum squallent nemora, et nostrum ruiturus in orbem Pallidus Ismaria Boreas propendet ab Arcto, Vivit adhuc Pomona recens, atque horridus affert Servatas gelido sub sydere vinitor uvas. Tauris plana sonant, raucusque e vertice pastor Ludentes numerat vix alta in valle iuvencos, Dum spes armenti, vituli proludere pugnam Nuda fronte parant, dum iam vigor anteit annos, Et rudibus vacuae ludunt concursibus irae. Quis cortis vulgus referat, clamosa volucrum Agmina? dum rostro queritur vagus anser hianti, Dum pavi sese mirantur, et orbe recluso Nativus saturo fulgor gemmascit in auro. Guttata hic Nomadum gallina, hic fronde sub alta Ales Phasiacae plaudit rimator arenae. Fulgentem roseis hic Phoenicopteron alis Et cernas varios dulci in perdice colores. En crocitat Rhodia laetus de coniuge gallus, Turribus emissae clangunt per inane columbae. Meste palumbe, gemis simul et consorte remoto Elusum quereris, pinguissime turtur, amorem. Provida Chaonias pleno dum villica glandes Fert gremio, setosa cohors sequiturque petitque Observatque manum, resonant cava septa querelis, Dum sitiunt agni matrem, dumque illa per herbas Ubera felici reparat lactentia succo. Cerne coronatos festa sub luce penates, Cerne loci genium: haud tenui velut urbicus ignis Fasce, sed imposita spirant altaria sylva Fumosique lares, quos circum versat in orbem Flava renidentes vernarum turba choreas. Ite procul, tenerae quos nutrit inertia Romae, Palliduli luxus, procul hinc resupina iuventus Alba adipem, alba genas et pectoris alba vigorem. Nulla hic segnities, non sudor inutilis ullus, Non hic caupo iacet, vel munera pinguis olivi Lubrica Cecropiae disperdit turba palestrae, Sed nunc indigenae tenduntur retia turdo, Conseriturque dolis et fraudem lucus inumbrat, Nunc stringit capreas non una indago sagaci Compede, nunc tremulae verruntur ab aequore praedae, Caeruleumque gregem maeret decrescere Proteus. Hic in dellicias cessit quodcumque potentes Olim Fabricios laudanda coegit egestas, Quod tulit in veteri consul Serranus aratro, Hic ludunt urbana manus gaudentque per hortos Ponere et immissis lactare liquoribus herbam. Quin et decepto pueri custode tenerque Amplecti properat praedura Eunuchus agrestum Officia et varias, quas villicus edocet, artes. Anne salutantum mores congestaque ruris Munera praeteream, quantaque probare laborat Se domino mercede cliens? Fert ille metallis Aemula Achemeniis et electro ardentia mella In ceris collecta suis, fert alter inertes Cum laqueo glires, niveasque imitantia metas Alter amat liquidi properare coagula lactis. Hic gallos, ferro quibus erutus ignis amorem Abstulit, hic querulis raptum de cratibus hedum, Cumque aliis casti virgo grandaeva coloni Vimine clausa suo rigidae fert munera matris. Collaudat dominum vicinia: vota colentum Transcendit merces, et iam sudore peracto Ad stabulum rediens post tauros cantat arator. Luditur hic epulis, hic dedignatur et horret Hesternas nova coena dapes: nova fercula surgunt Et nova fumantes rumpunt crysendeta pompae. Obruitur depressa epulis et languet ab uno Obtutu lassata fames, conviva paratis Impar conqueritur, plenae spectacula mensae Miratus, totos orbes intactaque cernit Pabula detergi, servus fert cuncta, sed odit Iam satur, et caeco morsu livoris acerbi Non tangit madidos domini fortuna ministros. At tu marmoreae suspectans culmina villae Esuris, et nitida venter tibi luget in aula. Nam tua sub calido non duratura Leone Area pandit opes, vernoque in honore futuri Autumni spes nulla viret, tibi macra voluptas Servit, et in sterili ieiunat villicus umbra. Proh pudor! ad victum properas ex urbe propinqua Poma, olus; urbano spumant tibi dolia musto, Exquiliae saturant empta te fruge, tuusque Vinitor in media querit pulmenta Suburra. Huic villae indignos titulos vitiumque revelle Nominis et dicas longinquam rectius aedem.

CXIV. IN LYCORIM NAEVIS ASCITITIIS COMPTAM EPIGRAMMA 66. Cessit in ornatum vitium quoque: naevus amatur, Et variat molles sectilis umbra genas. Crede mihi, his maculis auges tua probra, Lycori, Et sequitur similes consona fama notas. Nec satis est, Veneta quod pixide forma trahatur Vernet et Hispano murice picta cutis, Ni discant rigidae tibi luxuriare tenebrae, Et fuscae in picto Cyclades ore natent. Infelix species atris damnata sigillis, Cuius in aspectu cultus et horror idem est, Non me, sed caeco de littore Ditis amantem Et ferrugineo de Phlegetonte petas. Quae trahat ad sese maculis gena sordida nigris, Non mea, sed furvi labra Charontis habet.

CXV. S. MAURUS PLACIDUM EX AQUIS SUBMERSUM EXTRAHIT. EPIGRAMMA 67. Corripuit Placidum vortex, Nymphaeque procacis Tam purum petiit mergere fervor Hylam. Eripit hunc Maurus, rapidae quoque Naiadis ultor Calcavit domino colla subacta pede. Obstupuere lacus, Anio pater extulit ora Atque ait: »O Phrigiis gloria maior avis, I, Maure, ad Ligerim, mea stagna angusta relinque, Te pia demissa Gallia fronte petit. Post Christum primus calcas vada et extrahis haustum, Altera ut a summo sit tua dextra Deo.

CXVI. IN GRILLUM DALMATAM ITALIZANTEM EPIGRAMMA 68. Italus esse cupis, non es sed Dalmata, Grille, Voce, animo, curis, gestibus, ore, gradu. Halas barbariem, latras quoque monstra loquendo, Qualia non Itali scurra coquusque Numae. Sudas culta loqui: quae dicas mense Decembri, Incipis a primo vere parare miser. Hoc tamen inde refers, valeant ut spargere tynnum Et porcina tui terga salire sales. Frustra luxuries volitat tibi crispa comarum Atque Hispana tuas vestit aluta manus, Si cadit in nasum cirrus, nec gnara moneri Torpet ad ornatus saxea dextra novos. Quid iuvat incessum modulari et tendere varos (Mollius ut subeant) alterutrinque pedes, Si caput atque nates digito scabis asper eodem, Unguis et atrita plenus ab aure redit? O Venere invita prognate, quid ardua poscis Quidve reluctantem pruris in Italiam? Cur te ipsum et patriam dediscere, Grille, laboras, Dum stulto satis est, si queat esse suus?

CXVII. IN HYRRUM LUSITANUM, ARETALOGUM EPIGRAMMA 69. Lusiades patriam dictis mendacibus Hyrrus Dum laudat, superos et Phlegetonta movet. Centauri gravidae mentis de nube vomuntur, Et sedet in labris Africa tota suis. Nec ridere licet, capulum nam dextera quassat Et ferrugineae scissile falcis ebur. Nunc se cornutum iurat vidisse leonem, Cui caput anguineum caudaque piscis erat. Nunc raucus clamat toto quater orbe videri Amplior a patrio culta Brigante plaga. Iudice sub tali Romas Olisippo trecentas Menibus immensis claudere sola potest. Gorgonas et Scyllas et centipedes Briareos Lusia pro solitis mactat arena feris. Mox fremit et ructat, patulaque e nare loquentis Stiria de Brasilo pulvere densa pluit. Armatam formido manum totamque volenti Praesto (quando aliter non licet), Hyrre, fidem, Sed, rogo, responde, vestrisne oriantur in oris Semibovesque viri semivirique boves.

CXVIII. IN TITUM EPIGRAMMA 70. Distentum ventrem praefert Titus atque roganti Dicit: »Plus nimio me mea coena premit. Pavonem, glandes peregrino ex iure comedi Nec queo ventriculo perdomuisse meo.« Utque fidem inveniat, ructat miser, at mihi nares Mirantur frixum sic redolere cicer.

CXIX. IN GELASINUM EPIGRAMMA 71. Nil miror, Tyrio quod splendent pallia fuco, Quod pictus Phrygia sit tibi clavus acu. Parcus es, ista tuo de gutture fila trahuntur, Et tua supplicium pallia ventris habent. Quod tamen esurias, miror, cum dentibus ipsis Tam prope et in scapulis sit tua coena tuis.

CXX. AD VARRONEM EPIGRAMMA 72. Esse poeta cupis, Varro? Ne crede poetam, Cui satis est levibus claudere verba modis. Emicat et caelo propior Regina Poesis Ad nutum domino sub pede cuncta tenet. Caelica Smirneum tollit sapientia vatem, Naturae latebras prodidit Empedocles. Extulit astrorum studium super astra Maronem, Lucanum rauci fulmina docta fori, At qui pingue sonat, quod perlegat una Lycoris, ζωήν καί ψυχήν et sine mente melos, Hic est, brasiceo quem spargunt iure Camenae, Ne iuga Parnasi scandere celsa queat.

CXXI. DE TELESINA ET SATRIO EPIGRAMMA 73. Dum Gallo Telesina nata patre Amice nimis et parum pudice Miscet cum Satrio iocos frequentes, Si causas aliquis roget iocorum, Famae prospicit illico sibique Iunctum sanguine Satrium fatetur. Id sane, Telesina, suspicabar.

CXXII. IN AMATORCULUM IACTABUNDUM AD MAXIMUM EPIGRAMMA 74. Dum gestit magnae Veneris possessor haberi, Omnia sollicitus tentat et audet Hylas. In trivio vacuas pergit signare tabellas Fertque palam flores, quos tamen ipse legit. Si petis, unde habeat, suspiria ducit, et ipse A domino didicit fallere pulmo sagax. Pro surdis soleis litem cerdonibus infert, Aptat et in tacitos Serica fila gradus. Quid tamen inde refert? Ne quenquam fallere possit, Fitque operae pretium non reperire fidem. O labor, o mores, o quassae infantia mentis! O quam difficile est, Maxime, nil facere!

CXXIII. IN AVITUM EPIGRAMMA 75. Do tibi, nil mihi das: id non decet, inquis, amicum. Foedus amicitiae poscit, Avite, pares.

CXXIV. IN FABULLAM VANAM EPIGRAMMA 76. Vulsa es, mundula, comptula et tenellis Culta gratiolis, Fabulla bella; Sed dum nequitia procaciori Te vulgas nimium tuumque nomen, Vulgi fabula es et Fabulla vulgi.

CXXV. IN NASONEM SEMPRONIUM EPIGRAMMA 77. Dum fremis et refugis, Semproni, Naso vocari, Blandiar: et posthac te voco Nasiculum.

CXXVI. IN POETAS. AD FLACCUM EPIGRAMMA 78. Sunt quidam genio suo tumentes, Tumentes genio cucurbitali, Quorum per cerebrum marisca serpit Et cum cauliculo levique beta Verna luxuries cicercularum. Hi putant satis esse, cur proberis, Versum condere qualicumque lima. Eia, linteoli Patrocliani, Scopaeque, crepidaeque, panticesque, Horum currite centies per ora. Tales dicere si licet poetas, Non sum, non ero, nec fui poeta, Nec tales minus horreo poetas Quam Iani Novius senex Calendas, Uxorem Lepidus, patrem Cethegus, 15 Aquam Gargilius, Lupus tribunal. Non est (crede mihi) poeta, non est, Flacce, qui nihil est nisi poeta.

CXXVII. IN AMATORCULUM IACTATOREM EPIGRAMMA 79. Dum totam quatiens coma Sabeam Cypro candidus usque ad umbilicum Passu composito secas vorasque Calles incomitatus infrequentes Cursim, te rogo: »Fare, cur decoros Perdis per loca sola, Marce, gressus?« Respondes: »Nihil est«, sed infideli Vultu vis aliud putem simulque Rem te, quam taceas, habere credam. Marce, falleris; haud decet profecto Tam culto iuveni fidem negare. Dixisti: »Nihil est«, nihil putabo.

CXXVIII. IN QUODAM POETICO SIMPOSIO OTIOSORUM RAGUSII AUCTOR PROPOSUIT LINGUAM SALITAM. EPIGRAMMA 80. Munera parva dabo, sed non spernenda poetis, Namque est pro merito muneris ipse sapor. Ergo Tribuniacae scitissima lingua iuvencae Audeat ad vestras pergere missa dapes. Hanc mihi praecipitis potam torrente Trebinnae Obtulit e celeri Dardanus hospes equo. Illa Craiovichii pinguem de sanguine Marci Nemanidumque rogis saepe totondit humum. Talibus aucta epulis, tali generosa sagina Par quoque Apollineis dentibus esse potest. Horrescit, fateor, fumo squallente, sed intus Coccina sub nigro cortice massa latet, Quam rosa non vincit, rosei non flamma pyropi, Non crocus et triplicem vellera passa Tyrum. Iamque apio conspersa viret visuque vel ipso Pieriam potis est sollicitare sitim. Nec timeo, vestro quam sit placitura palato Illa, licet paucis nunc bona lingua placet, Nam sapidis sapiet: certe experientur edendo Multorum dentes non tetigisse parem.

CXXIX. AD DELIAM Dum bipedum collo veheris suspensa duorum, Delia, te pleno prosequor officio. Decutio totam tua sub vestigia Cyprum, Nec pudet impuram verrere crine viam. Tu tamen Orlando atque illa mage dura columna, Quam Maruscarum perpoliere nates, Torvum fronte micas et me transversa tueris, Ceu solet obscenum rustica capra marem. Spretum mene putem? Non Hercule: sic tua longum Vivat calvities et tua mamma putris. Quin aliquid de te spero, nil namque petenti Cum dicis: nolo, iam scio, quid cupias.

CXXX. IN PORPHYRIONEM, IUDICEM VENALEM Si referunt pictum Marii monumenta Iugurtham, Spirat et in solido marmore Theuto minax, Et, quae victrices heroum contegit umbras, Regnorum spoliis pressa superbit humus, Tu quoque, Porphyrion, socios populatus et Urbem Multa, quibus tumulum pingere possis, habes. Multa tibi retulit quondam deforme tribunal Munera cumque sua vendita lance Themis. Ergo primus honos, donorum vulgus ab alto Pendeat armus apri, vulva, botellus, adeps, Raptaque vendenti nigra fascia Mardochaeo Grandem multiplici circinet orbe locum. Fulcra parent macro farti quadrante cuculli Et de sacharea condita meta nive. Adde haec scripta super victuro interlita plumbo: Grande operae pretium, qui bene coepit, habet.

CXXXI. DE SANGUINE DIVI IOANNIS BAPTISTAE LIQUESCENTE AD VERBA EVANGELII DE EIUS MARTYRIO AD MICHAELEM MONDEGAIUM EX SOCIETATE IESU, QUO GRATIOSISSIMO AUCTORE, CUM NEAPOLI DEGEREM, MIRACULUM VIDI. ODE At nunc sub Orco ducis infames choros Toto retorta Ixione Ciesque saltus praecinente Cerbero Per matris ora et patrui, Materna pellex, matre turpi turpior, Solimea mima, quae vagi Pedis tulisti nobile in pretium caput. Vidi ipse, cum nomen tuum Operatus aris mysta et ingentem sonat Necem Ioannis, protinus Nemesis rubentem vindici Lemno manum Sacris verendis admovet, Ut inquieto fervet in vitro cruor. Vidi ipse, vidi, credite, In ima tractus mille per decempedas, Tunc fragmen in te Sysiphum Avemque Tytion, vasa Danaidas truces Ditemque sese impingere. Horreo quod ultra est! Quas tibi grates agam, Quo tanta conspexi duce, O Mondegai, quem meo raptum Adriae Syrenis in superbiam Quassans Idumen fronte sincerus sacra Maroque iunxit tertium. Amere semper, opto, semper augeas Annos decusque meque ames.

CXXXII. AD VINCENTIUM PETROVIUM ELEGIA Dulcis amice, tuis Dauni de littore Musis Redditur en propero pollice ducta salus. Accipe quodcunque est, censurae subdor amici: Sum fato, sed non carmine Naso meo. Nec mirum, modo nam transfixo imbuta Lycambe Implerent nostras aptius arma manus. Imbellis refugit mollisque Elegeia laesos, Nec me blanda chelis, sed tuba saeva movet. Sum laesus, fateor, non quod me laeserit hostis, Verum quod me hostis laedere crediderit. Sum laesus, nostro quod nulla superbia fato est. Hei mihi, cur vili laesus ab hoste fui? Felix Rhese, olim quod sub Tydide peristi, Felix Aenea vindice Turne ferox. Sarpedon magnum sensit moriturus Achillem, Ense sub Hectoreo, Protesilae, iaces. Ast ego - sed motam praestat componere linguam: Dicere de vili plurima vile reor. Nunc tibi quas grates, teneri quod pignus amoris (Vincenti cedro debite) ferre parem? Laudasti immeritum, ni tantae pectine Musae Laudari meriti quis putet esse loco. Quin etiam, quali studio mea tempora fallam, Ecquid agam, late certior esse cupis. Dicam: Plaudo mihi rigidamque irrideo sortem, Compatior patriae temporibusque suis. Quod sacro superest, do Musis, caetera somno, Laute coeno, nimis ludo, laboro parum. Saepe iter ingressus miror venerorque vetustae Italiae in vasta grande cadaver humo. Cuique honor est fonti, nullum sine nomine saxum, Corpore ab heroum pullulat orta seges. Passim hic sub rastris et grandi tinnit aratro Lancea et immundo cassis adesa situ. Nec locus est, aliquem qui non meruisset Homerum Et qui non lucis debeat Aoniis. Vidi templa ducis superum, qua saxa minantis Gargani trepidis Adria palpat aquis. Hinc navale vetus classis Sypunta Latinae Et Barulum, Cannae cui tribuere genus. Aufide, nunc gemino frendens irascere ponti, Aufide in algoso ter mihi vise specu. Tu quoque Spartani venerande Galese Tarenti, Explesti visus, cultor opime, meos. Brundusium portu insignem geminisque columnis, Viggilias villis Monopolimque sinu. Melfictum, Tranum patriamque ingentis Horati, Quaeque foves gelidum, mollis Abella, nemus. Quid Barium referam, cuius peregrina per aedes Relligio lambit limina, vota facit? Quid Lupias veteres, queis mollia marmora famam Conditaque egregia fana dedere manu? Quidve Hydrunta loquar, quid templa Lacinia, quorum Tunditur Ionio pesque solumque mari? Vidimus et toties Dauni calcavimus ossa, Vidimus, et puduit, nostra Rhacusa, tui. Nunc age, Vincenti, tua somnia Apolline dextro Sint rata; complectar teque meosque, precor. Sunt rata, io: tonuit Latia Pater almus ab arce. Audio, nam Latia rursus ab arce tonat! Salve, omen faustum, tuque o, qui numine Romam Imples et trifido protegis igne pios, Magne parens, cuius de pectore fata feruntur, Cuius et immensus sydera tangit apex. Dulcis amice, vale, mea nam Polyhimnia stertit, Permissumque fugit tempus, amice, vale!

CXXXIII. AD MAGDALENAM, IN ILLA VERBA CANTICI: »DICITE, SI, QUEM DILIGIT ANIMA MEA, VIDISTIS« DISTICHON Magdali, quid ploras? Tecum est, quem quaeris, Iesus. Non illum peteres, si foret ille procul.

CXXXIV. D. BENEDICTO IN SUBLACENSI SPECU DELITESCENTI CARMEN Symbriviae cautes atque hospita saxa timori Et praeceps Anio, qui per loca nigra volutus Proscindis rapidae campos horrore procellae, O precor, hirsuti tandem deponite vultus Triste supercilium veteresque a fronte tenebras. Exsudent arbusta sacris, et odore Sabaeo Luxuriet nebulosa palus, Zephyroque ministro Veris inoccidua iuvenescant confraga pompa, Otia dum sacrae rupis magnique retracto Euprepidis latebras Dominique exordia coetus Et breve felici suspendo carmen in antro. Caelorum in medio sedem, in statione serena Diva Pronoea tenet, vasti dux provida caeli Atque opifex, toti quae iuncta atque indita mundo Perpetuo servando creat quaecunque creavit: Et causas animans et miscens semina rerum Naturam non mota movet. Hanc orbe fugata Religio, passis per lactea colla capillis, Tristis adit loquiturque gemens: »Quid, maxima divum, Quidnam ultra sperare licet? Turbamur ab omni Cardine, et infestae volvunt mortalia Dirae. En superos repeto, et nostrae primordia sedis, Terras Orcus habet. Satis est mihi posse fateri, Quod potui, fecisse manu, ne iura piumque Et mea regna fremens ferro prosterneret hostis. At cessi tandem. Rigido bacchatus Ario Aurorae populus, quacunque agit orbita solem, Pacem dilacerat spargitque informe venenum Inter fumantes gladios rabidoque Getarum Inflatas Mavorte tubas. Iam foeda per aras Sacra reponuntur, iam grandi obnubit acerra Assyrius delubra vapor, resonoque tumultu Sacrilegus cumulat redimita altaria sanguis. Roma gemit, maeret Pietas, Stygioque tyranno Haud alias plus posse datum. Quid deside dextra Torpes, Diva soror? Da tandem talibus ausis Ultorem, qualis nunquam per saecula visus, Namque aptanda gravi par est medicina periclo.« »Ultorem dedimus (retulit Diva arbitra mundi), En dedimus: iam cerne illum sub rupe latentem, Qui totum heroa complectitur indole caelum. Aspice vulnificos foedantem sanguine vepres, Perfusum lacrymis et sectum terga flagello Ad veteres sylvas Anienis et ardua saxis Culmina praecipitesque iugo pendente latebras. Euprepides Benedictus hic est: quem matris ab alvo Vix quicquam admistum terrenae labis habentem Excepi pepigique meum. Pia Nursia Romae Hunc dedit, at gemini supera de gente ministri Intima Symbriviae duxere ad confraga rupis. Consilio rectoque potens atque inclytus altis Principiis primo summum decus integrat aevo, Quod reliqui retulere senes. Primordia fervent Prodigiis; virtutis habet monumenta coruscis Templorum suspensa tholis: tota Enfide circum Vivus adoratur, quamvis sua mollior aetas Vixdum bissenos possit numerare Decembres. Hic sita spes mundi est. Veluti, sitientibus arvis Cum primum tenuis glomeratur in aere nubes, Gaudent agricolae, dum foeta feracibus undis Paulatim crescit, donec totum impleat axem Aestivosque gelu frangat liquefacta calores.« Dixit et explicuit gremium, quo fata futurae Condita frontis erant sacrique exordia coetus, Qui duce magnanimus Benedicto implebit Eoas Occiduasque domos, quem non circumflua Thule, Quem non Indus atrox, non sydere fervidus Afer, Non Arctos glacie nivibusque arcebit acutis. Relligio vidit securaque vindice tanto Deseruit superos puerique illabitur antro. Oscula mille dedit, tantusque ubi degeret hospes, Aut caelum fecisse aut invenisse putavit.

CXXXV. PONTIFEX ROMANUS

ANAGRAMMA:

ARX OMNIPOTENS

CXXXVI. EPIGRAMMA IN IDEM ARGUMENTUM Olim magnanimae molimina celsa Babelis Haud potuit superum nobilis ira pati Et coniuratae dirimens commercia gentis, Sydera quod petiit tangere, solvit opus. Ergo cur veteris septeno in culmine Romae Arx immortali ponitur auspicio? Arx tangens penetrale Deum cognataque caelo, Communis populis omnibus una domus, Tentata a Stygio, sed nunquam victa tyranno Conditaque omnipotens omnipotente manu. Credite, non mirum est. Quodque arx Babilonia quondam Fecerat, hac dotnina solvitur arce scelus. Nil non illa potest semperque immota manebit Funditus: illam homines, hanc posuere Dei. Procubuit Babilon, quod caelum tangere vellet, Hic, caelum ut tangas, procubuisse sat est.

CXXXVII. HENRICUS 4.us SCHISMATICUS ORATORIBUS MISSIS AD GREGORIUM VII. PONTIFICEM, CUIUS EXTITERAT ACERRIMUS OPPUGNATOR, PACEM ROGAT. POEMATION Fregerat Henrici furias septemque Trionum Iurgia Gregorius, quem subvehit altius orbe Cum superis divisus honos, quem cernua clamat Relligio dominum, cui frontem rite verendam Irradiat surgens triplici terrore potestas. Iamque reluctanti sed vincla momorderat ore Hostis atrox sacrisque palam conterritus armis Miserat egregios Canusina ad moenia patres Cum patre semideo pacem veniamque pacisci. Ut sacrum proceres limen tenuere piisque Pectoribus pressere solum, prior omnibus unus, Cui lingua placidae torrentia flumina Suadae Cecropia gravitate fluunt: »Patrum optime«, dixit, »En tua pugnaces inclinat ad oscula cristas Secum vota ferens vasti Germania mundi Et petit, ut superi similem te Principis esse Testari parcendo velis. Non ista fatemur Henricum meruisse; tuae bella impia Romae Intulit, et toto coetus Aquilone coactos Sacrilegumque senem furiali armasse tiara Novimus in superos, in magni iura Tonantis, In tua sceptra, Pater, triplicem terrentia mundum. Ast hinc adde decus et maxima crimina sonti Ignoscendo doce, tu quantum ignoscere possis. Certe ille haud nocuit: scelus est voluisse nocere, Nam tibi sola potest hostis nocuisse voluntas, Non manus. In tanto positum te culmine sortis Non rabies mortalis adit minabundave Erynnis Fulmine Taenario, non caelum denique et astra, Nam caelo par est, imo est tua dextera caelum. Ut Phoeben ultra statio est, quam nubila nunquam Incestant flammaeque atque alitis impetus Austri: Nempe loco stat tuta quies, terraeque tumultus Despicit e stabili pax incorrupta sereno, Sic perstant tua regna animusque invictus ad omnem Incursum nimiumque suus. Quid perfida tentas Seditio? Hic iuncta est Romana ac caelica virtus. An pugnando cupis miranti ostendere mundo Nullis posse istam furiis effringier arcem? Aspice: Gregorio meritas dant vulnera palmas Protinus atque ipsae gaudent prodesse ruinae. Ergo triunphales Henrico supplice lauros Auge pace pia: sacra ad vestigia porro Lapsantem et patrio lacrymantem amplectere vultu. Namque dedit poenas. Lotari Mavortis in illum Infremuit furor et gladii fortuna Suevi, Et coniuratus regale exscindere nomen Saepe cruentatum properavit Saxo per Albim. Pone modum, Gregori: tibi nam debebimus uni Pacatam Europen renovataque foedera caeli Atque hominum; petimus, tua sit clementia tanti.«

CXXXVIII. VIGILIUS SUPERSTITE ADHUC PAPA SILVERIO PROMISERAT THEODORAE AUGUSTAE, SI AD VATICANUM CULMEN EVADERET, SESE RESTITUTURUM CONSTANTINOPOLITANAE SEDI PATRIARCHAM ANTHIMUM EUTYCHIANAE HAERESEOS PROPUGNATOREM ET A SILVERIO ANATHEMATE PERCUSSUM. SILVERIO IN EXILIO MORTUO SUBROGATUS TANDEM IN PONTIFICATU VIGILIUS, QUAECUNQUE AUGUSTAE MALE POLLICITUS FUERAT, SE IMPLETURUM INTREPIDE DENEGAVIT. MITTIT EPISTULAM HIC VIGILIUS THEODORAE Scribimus ex adytis, quae supplex orbis et aether Suspicit: egreditur sydera noster apex. Nam quod in ingentes trifido fremit igne tyrannos, Illud crede animo numen inesse meo. Voci crede meae, menti, quam fata sequuntur, Crede et semideae scripta verere manus. Non sum, qui fueram, Theodora, sed accipe, qui sim: Sum, qui sum, aeternas sustineoque vices. Iam cerno, audito tanto tibi nomine, late Contremere in domina regia sceptra manu. Et si non tua dextra tremit, stupor alligat illam, Ne tremat ad nomen, quo Stygis umbra tremit. Heu pudet! at fateor: caeca dum nocte premebar, Promisi precibus non satis aequa tuis. Anthimon ereptae, dixi, regina, thiarae Et Bizantino restituam solio. Sed si mortalis pepigi mortalia tecum, His servare fidem non foret ulla fides. Anne ego, qui summum complector mente Tonantem. Cui sedet in toto pectore fixa Themis, Anthimon infandum, qui percitus Eutyche Christum Vel negat esse hominem vel negat esse Deum, Anthimon anne tuis reddam malus arbiter aris Et credam rabido caelica iura lupo? An desim populis mundoque mihique Deoque, Nescius et falli fallere cuncta velim? Nec volo nec possum nec possum velle nec unquam Posse volo; immenso stat duce velle meum. Velle et posse meum divina ducitur aura, Et spirat supero flamine nostra fides. Ante Asiam Tiberis, Romanaque littora circum Alluet implacida saeva Propontis aqua, Ante per Ionios ibit tua regia fluctus, Insistetque meis collibus Hemus atrox, Ante pedem retrahet natura tuoque recondet A nostris ortum finibus orbe diem, Quam peragam quaecunque petis. Pete iusta, petenti Annuet Omniparens, nec minus alter ego. Iam video, Theodora, furis: tamen abiice ferrum, Abiice regales sanguinolenta minas. Crimina criminibus nunquam potuere piari, Et mea dicta palam sanciet ipse cruor. Sanciat o utinam, pateatque hoc funere summum Posse mori, sed non prava docere Patrem. Silverium grandisque animae spolia inclyta testor, Quae tegit ignota cespes inanis humo. Proh dolor! o qualem vexasti heroa! Cadendo Ostendit, caelo iudice, quantus erat. In te visceribus Phlegeton coniurat ab imis, In te molitur fulmine celsa manus. Hostes terra parat: ternique ille arbiter orbis De te sub terno vindice victor erit. Hoc unum effugium est, ut tandem noscere vera (Si reges possunt noscere vera) velis, Ut me prava sequi nunquam ac errare docendo, Ut tua sceptra meis esse minora putes. Vin, te cuncta colant? Superos cole meque secundum. Visque, diu valeas? Religione vale!

CXXXIX. DE ZONCHINA, CLEOPHES CATELLA, QUAM SPLENDIDO EPIGRAMMATE SECTANUS LAUDAVIT. EPIGRAMMA Dum vixi atque ipsum vici festiva leporem Assecla Picenae deliciumque deae, Par superis Zonchina fui dominaeque videbar Ambrosias inter Sirius esse manus. Testis Amor, quantos afflarim viva calores, Dum me in deliciis aemula solis habet. Nunc iaceo, ut pateat, quantum furit aspera Clotho, Quam cito formosis invidet atra dies. Me domina infelix, dominam luxere dolentem Pullatae Charites, luxit inermis Amor. Cum grege natarum luxit pius Adria et almam Anconem lacrymis alluit unda gemens. At solamen adest: tu me de nocte silenti Eripis Orphea, magne poeta, cheli. Candida dum tenerae dicetur Ianthidos ales, Et celebris docto carmine passer erit, Delicium Hermiones seu castae uxoris Ulyssei Ibo per Elysium nota catella nemus.

CXL. NATO DOMINO EPIGRAMMA Nascitur informi speratum numen in antro, Ut poenis redimat crimina nostra suis. Frigora saeva pati non dedignatur et altas Per noctem tenero corpore ferre nives. Cur tam saeva iuvat te sors, o maxime Divum, Nec piget in stipula deposuisse latus? In promptu causa est: Nunquam praeclarius ipse Ostendit sese quam patiendo Deum.

CXLI. Περι ονου βαστάζοντος ειδωλον Ωμοις ονος παρηγεν αργυρουν βρέτας, Οπερ συναντων πας τις αυ επροσκύνει. Τύφω δ επαρθεις μή θέλων μένειν ονος Ηκουοεν “Ού θεος σύ, τον θεον δ αγεις.”

DE ASINO BAIULANTE IDOLUM EPIGRAMMA LATINA TRANSLATIO PARAPHRASTICA Argenti massam dorso gestabat asellus, Quam labor aurificis iusserat esse Deum. Hanc occurentem circum fora lata colebat Cominus admoto poplite turba frequens. Intumuit vector, dum se putat ista mereri; Usque adeo est asinis ingenita ambitio, Et secum: »Arcadica non sum de plebe minister: Me vota et fruges, me decet ara Deum.« Sed docuit fatuum verbis et fuste magister: »Non es tu numen, numen, aselle, vehis.«

SEQUENTES ELUCUBRATIONES POETICAE EIUSDEM P. IGNATII GIORGI EXTEMPORANEAE SUNT, QUAS CURRENTI CALAMO PRO RHETORICES AUDITORIBUS, CUM IN SOCIETATE IESU ESSET, EXARABAT.

CXLII. ORPHEI DE MORTE EURYDICES QUERELA Sederat Odrysias gelidi prope Strimonis undas Orpheus et maestum tentabat pectine carmen. Languebant vires et vox incerta manusque Threiciam moderata chelyn, sed saxa, sed undae Audivere pios inter suspiria cantus. Protinus e celsis delapsa est montibus umbra, Et quercus sensere manum, sua flumina vinxit Attonitus Strimon, raptae dum coniugis umbras Et veteres iterat vates Pangaeus amores. »Hei mihi«, clamabat, »rapta qui coniuge solus Heu nimium semper fatis agitabor iniquis. Vos, nemora et fontes, tuque, Actias Orythia, Plorabis semper mecum. Mea plectra secutae Euridicen secto servabunt cortice fagi, Atque meos discent Rhodopeia saxa dolores. Te perdant superi, pratorum squallida pestis, Te, lingua vibrante draco, te, nostra ferire Gaudia qui poteras et foedera solvere lecti Atque uno geminas animas occidere morsu.«

CXLIII. DILUVII DESCRIPTIO En tota pluviae descendunt Pleiade nubes, Neptunusque pater saevo percussa tridenti Fundamenta quatit terrae, iam mersa sub undis Arva natant: tumidum iam littora perdidit aequor, Iam natura gemit, legesque et foedera rerum Turbantur superante vado, nemora alta superbo Decrevere iugo, regnatque per omnia Nereus etc.

CXLIV. HORTI DESCRIPTIO Littore in Ausonio tenui circumflua rivo Silva viret laurosque et multas nigra cupressos Arma in obiecti torrentem lampada Phoebi. Adsita planities Florae Zephyrique parentis Innumeras ostentat opes, atque agmine longo Versicolorati proles pulcherrima veris Surgit et irriguum pleno bibit ubere fontem. Quae species, quae forma loci! Quos fundit odores Multa rosa et niveo fulgentia rore ligustra! Quos cultus Hyacinthus habet, quam lilia frontem etc.

CXLV. FLORUM VARIETATEM DESCRIBETIS. Quidquid in Hesperiis mirata est Graecia campis, Quidquid in Alcinoo ventis iactatus Ulysses, Quidquid in aprico Vertumni et Adonidis horto Suspexit formosa Venus, natura per istos Diffudit colles et vicit vota colentum.

POMORUM AFFLUENTIAM DESCRIBETIS.

CXLVI. PARAPHRASIS I. EXTEMPORANEA IN EPIGR. MARTIALIS Virgo, meae quondam solamen dulce iuventae, Cuius vox poterat candentes vincere cygnos Maeandri in ripis iam iam sua fata videntis, Cuius mollitiem gravidae pecuaria Parmae Invideant et cui posset livere Galaesus, Cuius splendorem conchae et foecunda Lucrini Ostrea et aequoreis referunt conchylia Baiis. Candor erat, qualem dives collaudet Erythra Et sua divitibus pingat simulacra lapillis: Tu poteras superare gregis, quem lavit Hydaspes, Dentem et non tactas glacies lateque profusas Bistonidum per prata nives, tu lilia prima Et matutinum poteras superare ligustrum. Quod coma Theutonicae nodo religata iuventae Hispanique greges atque auri lumina gestant, Vincebas formosa comis. Attica mella tuis late diffusa labellis Fragrabant floresque almique rosaria Paesti Succinaque, admotum sed quae sensere calorem. Prae specie, mea virgo, tua pallebat amoeni Caudaque pavonis, longos quoque viva per annos Panchaei laus orbis avis mollisque........ Pulchra tibi elata texens umbracula cauda.

CXLVII. IN MARTIALEM EXTEMPORANEA PARAPHRASIS II. IN EPIGRAMMA Barbara Pyramidum, Caesar, miracula ride: Iam taceatur Quaecumque in Phariis vivo de marmore moles Littoribus surgit vel quae pia Mygdonis olim Regia deposito statuit monumenta marito: Quidquid fama potens loquitur, cumulataque fastu Immodico totum spargunt centum ora per orbem, Cedat Parrhasiae, victor Germanice, sedi. Barbara Memphis eat tumulique et nomina regum In tenebras penitus Latio depressa nitore, Atque Palatinae miracula barbara moli Aeterni reddant sacrum vectigal honoris. Ille oculus caeli, magni scrutator Olympi, Littore qui rubro natus, sub Atlantide lympha Occiduos demergit equos, nil clarius usquam Dignius aut cerni proprio despexit ab axe. Surgere Romuleas Romae septemplicis arces Peliacumque caput grandi considere Olympo Et rursum tumidos concurrere in astra gigantes Credere cernendo tam celsa palatia posses. Perrumpit superos et totam disiicit Arcton In caelum luctatus apex, caput undique stellis Cingit et attonitos conterret culmine Divos. Suspiciunt illum fracti de nube trisulca Igniferi tonitrus, aethreaque fulmina flammis Praecelsum latus et vestigia lambere gaudent.

CXLVIII. PARAPHRASIS III. EXTEMPORANEA IN MARTIALIS: »O MIHI POST NULLOS, IULI, MEMORANDE SODALES« Cana fides olim, purae quoque foedera mentis Me, Iuli, vinxere tibi, mihi crevit ab annis Fervor amicitiae, niveique in vertice cani Sunt studii monumenta mei. Sub consule secta Multiplici messis iam sexagesima campos Cernit teque senem, gelidus cui gaudia sanguis Et robur iuvenile rapit, cutis horrida pendet, Et fracti trepido languent in corpore sensus. Iam superest non multa dies, iam lumina cassa, Morsque caput nudum tristi circumvolat umbra. Praeripe delicias et cras tibi forte neganda Lenimenta animi: quidquid fuit, id potes unum Apposuisse lucro, partum censere tuumque Dicere. Fatali foede praecincta colubro Expectat te cura nocens nigrique timores Atque catenati miserando examine morbi. Gaudia habent pennas et non reditura sub umbras Diffugiunt et victa malis solatia sedem Antiquam liquisse solent, nisi protinus illa Amplexus totis cogas remanere lacertis.

CXLIX. PARAPHRASIS IV. EXTEMPORANEA IN MARTIALEM AD MATERNUM Gloria fatidicae Themidis, cui pulchra bilancem Atque enses Astrea dedit, decus omne Latini Iuris et Ausonii moderator magne theatri, Ad vada Callaici longo post tempore ponti Gentilesque aditus patriosque revertor Iberos. Quod velles, Materne, iube; mihi littora glaucus Betis et Hispanos pandit Tagus aureus amnes, Te comitem veterem civemque fatere iubendo, Quid velis in patriam; nam iam mihi perfida sordet Roma, mihi reges tandem spernuntur avari. Anne Ravennates caenoso e margine ranas Sordidaque obscenae conquiram obsonia mensae? Ulterius nec vilis........nec vana Peloris Illudet stomacho coenasque opplebit amaras. Non Laletanae turpis dabit institor urnae Lenaea de faece merum, non Marsica praela Pro nigro nigrum mensis fundentia virus Excutient, Materne, sitim, sed maxima mulli Pondera captivi mirandaque mole trilibri Mulcebunt tenerum patina fumante palatum. Cum nondum ad senas pervenerit ille selibras, Ad notos remeare specus et saxa iubebo, Ad certum dum crescat onus; dabit ostrea grandis Oceanus molli non decessura Lucrino, Quae numero aggestas rumpent et pondere mensas, Quae pueris coenanda dabo.

CL. TEMPESTATIS DESCRIPTIO Solverat Iliacam Sicano e littore classem Spem Troiae gestans raptosque ex igne penates Aeneas, ductaeque simul per caerula puppes Laeta pandebant lintea fatis. Unda nitens victique Noti Nymphaeque faventes Obsequio undarum gaudebant lambere sacras Et placido genitore rates, gaudebat et aura Antemnas tenui motare per oscula pulsu. Italiam clamat celsa de puppe iuventus, Italiam festo resonabant murmure ripae, Cum subito horrescunt fluctus, tenebrisque reductis Horridus insano glomeratur in aere nimbus Geticoque e sidere saevus Prosilit in pugnam Boreas, confligit Eois Eurus equis, Zephyros dat Atlantias unda frementes, Et Lybicus dat cardo Notum.

CLI. PARAPHRASIS V. EXTEMPORANEA IN HORATII ODEM: »IMPIOS PARRAE ETC.« Quisquis inexhaustis pollutus pectora culpis Impiat ore diem, raucae praesagia parrae Horrescat plenasque canes, hunc actus ab alto Lanuvio per prata lupus foecundaque vulpes Terreat, huic viridi serpens transversus in agro Rumpat iter, Geticae properet de more sagittae Atque citatorum cursus perrumpat equorum. Nil est, quod timeam de te, Galatea, pudoris Egregium specimen, cui multo numine pectus Surgit et ingenui ludunt per corda calores. Aurorae e thalamis et primi a lumine solis Felix auspicium votis precibusque ciebo, Ne mala te cornix, pluviae praesaga futurae, Per tacitas limoque graves transvecta paludes Detineat cogatque tuos abrumpere cursus. Felix semper agas quocumque in littore mundi Et nostri, Galatea, memor, nec sidere ab ullo Decedat tanto noster de pectore vultus. Sic te crudeles monitus volucrisque feraeque Et canis et pici praesagia laeva relinquent. Attamen Ismaria Boreas metuendus ab Arcto Propendet, saevamque manum protendit Orion Pronus in Oceanum, velox urgere carinas Totaque commissis disrumpere marmora ventis. Novi ego, quid possit violentus Atabulus et quid Non penna meliore Notus, quid et Adria peccet Dives ab exitio populorum et puppibus haustis Aurea cum toto retinens commercia mundo. Turbatum furiis pelagus ripasque frementes Haedorumque ortus et sidera turbida nimbo Nigraque sustineant vertentibus aequora Cauris Arsacidium pueri notique per arma Britanni Sauromatumque nurus Romani et nominis hostes, Non animus pectusque probum. Sic et Agenoreos linquens Europa penates Credidit infido corpus iuvenile iuvenco, Quaeque audax fuerat durum modo stringere cornu Atque coronata tauri cervice sedebat, Extimuit nigris sulcatum piscibus aequor Fluctusque instabiles et mille pericula ponti. Eheu, quam felix quondam! dum septa procaci Agmine Sidonidum gemmantia lilia carpit Et digito properante rosas: en perdita Nymphe Noctem intempestam tenebrisque obducta profanis Aequora et horrisono late spumantia fluctu Conspexit lacrymans similique in imagine sortem Agnovit miseranda suam. Tandem omine laevo Obtinuit magno quondam vagita Tonanti Littora et effusam centena per oppida Creten. »Heu, pater, ex tantis opibus mihi linquitur«, inquit, »Nil nisi solus amor, nomen quoque triste parentis. En modo per Tyrias virgo nitidissima gentes Et centum quaesita procis felixque deorum Progenies fueram, peregrina en sede relinquor Et iubeor surdos lacrymis et supplice voto Nequidquam pulsare deos. Quid iam mihi prosunt Thura, quid infido quondam data victima caelo? Nunc nudo orbe queror, neque cernunt numina luctus, Et nunc sola meis ululatibus insonat Echo. Non fugi patriam, fallaxque per alta iuvencus Sustulit invitam, sed nunc, quocumque diei Lampas adest, Phoebique regit gravis orbita cursum, Ipsa nocens dicar. Laesae pro crimine famae Ingens supplicium, profugis quoque poena puellis Iure potest non una dari, mors una dolenti Sat foret, at laeso non est satis una pudori. Forsitan et nostros illudit eburnea sensus Atque oculos species, Stygiis quae prodita portis Pallida per tacitam dispergit somnia noctem. Sed tamen et tango fluctus et littora cerno: Certa fides nostro est certique in crimine vultus. Cur littus tetigi infelix, cur fluctibus istos Commisi gressus, tauri cur colla vel armos Virginea tetigisse manu, cur linquere flores, Cur volui charas fato suadente sorores? O mihi si tristem dedat fortuna iuvencum, Illius in fatis nostrum satiare dolorem Et lenire probrum, meritas et sumere poenas Aggrediar: saevo cervicem scindere ferro Candoremque cutis nigro conspergere tabo, Frangere tum cornu vacuoque hoc littore vellem Saevitiae dare vela meae. Sed turbida, sed quid Vota alacri rapienda Noto, quid conor inanes Luctus et longis irae dare verba querelis? Opprobrio infelix regalia tecta reliqui Et claram fulgore Tyron succoque nitenti Muricis Eoi Sidonaque navibus aptam. Cur ergo ulterius frustror Cocytia regna Atque moror Stygias anima saturare paludes? O si quae nostrum circumvolat umbra dolorem, O si quis superum nostris, rogo, providus adsit Criminibus, velit ipse feras huc ducere tigres Et rictu spumante leas, namque ora ferarum Implere exopto, dum sum speciosa, meique Corporis haud mollis defluxit in aera succus, Dum verna est facies, dum pallor ab ore recedit Et macies tremebunda genis. Quid vilis et excors, Quid cessas, Europa, mori, quid digna moraris Fata, quid Elisio vitam committere nautae? Non cernis patris gladios mortemque iubentes De Tyria regione minas? Non solvere vitam, Non potes horrendum vicina ex arbore pondus Esse? Secuta tuos haec tristis fascia casus Virgineum poterit nodo perrumpere collum. Nonne supercilium rupis disruptaque cernis Saxa? Potes rigidi per dura, per invia montis Delabi in fluctus probrumque immergere ponto. Eia age, pone metus saltumque ingressa virilem In caput urge viam: te Nereus udaque coniux Expectatque suis amplexibus Amphitrite, Ni divum soboles, ni regum sanguis heriles Forte velis tractare colos dominaeque superbae Carpere sollicitum rigido sub verbere pensum.« Dum sic solatur hictus, dum talia ventis Declamat virgo madidoque in margine luget, Pone adstans lacrymas miserasque impune querelas Ridebat formosa Venus, positaque Cupido Crudelis pharetra laxoque inamabilis arcu Mox ait: »O nostro numquam linquenda favori, Macte animis, Europa decens, nec territa mites Incuses superos et pulcrum, virgo, Tonantem. Sat furiis iraeque datum. Iovis uxor et almae Iam pellex Iunonis eris: te sidera et orbis Suspicient semperque colent, non tempora questus Haec sunt. Singultus ultro et suspiria mitte Fortunamque feras et tantae praemia sortis Accipias modice, nec per tua corda superbus Pervolitet, pia virgo, tumor: tua nomina mundus Induet, et sectae terna in divortia terrae Europae magno cupient cognomine dici. Nunc frangenda petas invisi colla iuvenci, Si potes, et grandem laceres furibunda maritum.«

CLII. DIVI MICHAELIS PARTA DE DEMONE VICTORIA Virtuti servit Phlegeton, dumque alma fatigat Agmina, inocciduos peperit feriendo triumphos. Caelituum gaudete chori, cognata Tonanti Nomina et ingenuo prognatae numine mentes, Tuque, o Caelituum ductor, concussor hiantum Eumenidum vindexque Dei, per secula cuius In ripa fixae vivent Phlegetontide lauri, Dextrae plaude tuae, sociis quoque plaude sacroque Numinis auspicio, quod celso abiectus Olympo Quodque suis laesus, quae vobis intulit, armis Rex Erebi Stygia sua vulnera cernat in unda Terreat et planctu Furias cogatque querelis Horrisonum resonare chaos; sic proelia et ipsae Insidiae possunt ictusque hostilis amari. Attamen, ut merito tam magna extollere Pindo Bella queam sacrosque modis aequare triumphos, O ades et, Stygium poteras quo vincere regem, Flamine sub nostros velox illabere sensus. Lucifer, aetherias inter nitidissima mentes Formae prodigio, superumque et caelitis aulae Mixtus amore timor, venerandum numinis instar, Ut rerum genitor non vane haereret in illo Miratus proprias tam pulcra in imagine vires. Ille pati indocilis dominos et ferre priorem (Ambitio nam posse vetat) cinctusque rebelli Agmine, ubi nigro pressit Borealia sceptro Sidera et ad solii lucentia fulcra superbi Supposuit geminam passis cervicibus Arcton, Sic fremere incoepit totoque Aquilone locutus Ismariam Rhodopen et pene coegit in auras Surgere hyperboreum vulsis radicibus Hemum: »Qua fruimur, formam Domino debere fatemur, Sed debere pudet, socii. Nos celsa iuventus, Nos Divum de gente sati quid ad infima rerum Volvimur et superos et vani sidera mundi Ducere perpetua servorum lege iubemur? Quin etiam est maius quiddam, graviora parantur Probra quidem nobis, proh fata infandaque semper Stellatae decreta domus! Mihi credite: vidi, Vidi ego, dum clausi volvo tabularia fati Et Themidis consulta lego, venientibus annis Lapsurum e superis Solymeae in virginis alvum Numen et humanae subiturum exordia sortis. Mox ultra superas corpus mortale choreas Terrigenasque feret. Noster famulabitur illi Ordo, et pennatae nostra de gente catervae Illius abiecto lambent vestigia vultu. Tantane me generis subeant oblivia nostri, Tanta pati possim? Socii, fata omnia iuro Caelestesque plagas et inhospita regna timori Me plene acturum detersurumque repente Implacida mea probra manu, licet astra suisque Sideribus praeceps horrendoque obruta lapsu Insiliat mea colla domus. Sententia sedit Oppugnare Deum; numen sic nostra timebit Fulmina maioresque feret, quos spreverat olim Ferre pares.« Dixit; tum magno murmure vulgus Infremit ad plausum, lateque ad tela minaces Expediunt dextras rapidamque vomentia mortem Arma parant. Non sic trifidos de nube fragores Eructat nimbosa domus, minor exit ab imis Telluris specubus conclusi insania venti. Cum subito horrescunt axes, tenebrisque reductis Fulgor et aetherei latuit decor aureus orbis. Aeraque et nubes et caeco mota tumultu Ima poli trepidare vident scissisque cavernis Pandere in immensas terram sua viscera fauces. Hic orti tonitrus late glomerantur, et ardent Flammivomi per inane globi circumque videntur Insultare diem bellumque inducere caelo. Dumque timet damnatque manus sua vota rebellis, Desuper Arctoum gravior metus institit agmen, Qua pia progenies, domino qua fida Tonanti Agmina Caelituum properant defendere caelum, Et formidatam qua se metitur in hastam Fulmineus Michael. Ruit hic super agmina ferro Vindice deturbatque acies par omnibus unus, Signaque Parrhasii caelo metuenda tyranni Territa et horrifico nimium deformia vultu, Deiecta e superis inter crepitantia flammis Fulgura terrificasque faces calidumque umorem. In patulae ignivomos terrae detrudit hiatus. Reddita tum toti lux est nitidissima mundo, Et Michael pro sole fuit; tum caelica pubes Ingentes auxit festivo carmine palmas: »Macte animis, invicte ducum, cui numine dextro Est superum mandata salus, tu frangere Ditis Spes, animos et vota potes, tibi tempora plausum Nulla adimunt, sculptique animant adamanta triumphi. Ipse tuas semper laudes ululabit Avernus, Dum sua fata gemet; semper tibi liber Olympus Astraque inocciduum stabunt asserta trophaeum.«

CLIII. ORATIO BRENNI, SENONUM DUCIS, SUOS AD ROMAM EXPUGNANDAM ADHORTANTIS Si sors virtuti serviret, tunc ego vellem Vos, socii, toti dominos imponere mundo. Saepe tamen virtus sortem dedit: ebria magno Corda animo et duris exercita dextera rebus Fortunam iussit ceptos abrumpere cursus In melius. Novisse sat est nihil esse timendum, Nil formidandum Brenno duce. Flamma per omnes Lydorum bacchata domos et Martius ensis, Quae non hostis atrox, non tabo sordidus Arnus Et per Tirrhenas acies, per signa vagatus Evaluit vitare timor, vos discere cogunt Audendum quidquid ductor iubet. Ecce repente Romuleos trepidare lares, en tecta labare Funditus et Furiis afflatum Tibrida Gallis Fervere sanguineo ripasque involvere fluctu, Iam gemitus morientum et foemineos ululatus, Iliacos cineres et templa ardentia cerno. Hoc modo Roma ferox, hoc unum laudis habebit, Quod nostro tandem cecidit depressa Gradivo. Tollite magnanimos ausus, quos vovimus olim Ante Deos aditisque etiam iuravimus omnes Teutatae magni patriique altaribus Heti. Vos humana sacris stans hostia et ille morantes Commoveat potus sanguis sacer: eia age nostras In laudes Druidae toto clamore ferantur, Et nova fatidici nobis dent carmina Bardi.

CLIV. PUGNAE DESCRIPTIO Ut primum strepuere tubae permixtaque raucis Classica pugnantum clamoribus altaque circum Murmure terribili montis retulere boatu, Extemplo cunei commissaque signa feroci Impete concurrunt, et dura casside clausi Adversi hostilem vultum afflavere furores: Miscentur turmae, ferientum sibilat ensis, Seminecesque gemunt, tepidus fluit undique sanguis etc.

CLV. PARAPHRASIS VI. IN EPIGRAMMA MARTIALIS AD CANDIDUM: Κοινα φίλων etc. Nil gemino est, inquis, nil non commune sodali, Candide, proclamas, nitet et sive aurea Phoebi Lampas et ingentes retegantur lumine terrae, Seu luna et modico nox intempesta nitore Praecingat crines limbumque exaggeret astris. Sed vane et nunquam sunt respondentia verbis Facta tuis, nimium quam noscor dissonus a te Dissimilisque tuae, cui cedit regia, sorti. Vellera Ledeo multum lustrata Galeso Atque Terapnei pecuaria culta Phalanti Te velant lucente toga, vel Parma nitentes Dat dives tunicas et latis pallia membris. Me quae, dum populo fervet spectante theatrum, Est saevi valido cornu concussa iuvenci, Quam pila despiciat iaculataque sarcina tauro Contemnat censere suam; per compita Romae, Per fora Sidonio late spectabilis ostro Urges saepe pedem, tibi purpura texta lacernas Condecorat, vili pretio mea coccina sumet Mercator misero divendens scruta popello. Mensa tibi ex ebeno nativis nigrior Afris, Candida fulcra micant, nitidoque elephante columnae Succollant ditis pretiosa toreumata mensae: Stat mihi inaequalis testaque aequata subacta Mensa humili fago seu quercu afficta perenni. Immodici mulli tibi stant in lancibus aureis Et sedet argento scarus, at mihi mytilus asper Sive rubens cancer vili iacet orbe locatus. Ergo quid insanis mulces mea vota loquelis, Candide, quid clamas? Quod sit commune sodali, Quidquid habes, nil das; ergo alta silentia linguae Impone et nostram nolis illudere mentem.

CLVI. AD CONDILUM »QUAE MALA SINT DOMINI ETC.« PARAPHRASIS VII. Non est, quod poscas, ut serviat aureus Hermus Indorumque tibi gemmae, non dives Erythra, Non ut congestum rumpant tua scrinia Gangem, Condile; nil tantis opus est pulsare querelis Sidera, quod domini positus sub iure superbi Alterius iussis rigido sub verbere vivas. Nescis heu! nescis, quae sint fastidia regum, Quam flagris dominos premat horrida cura potentes. Namque tibi levis herba thorum, placidumque cubile Dat casa arundinibus iuncoque intexta palustri, Invitatque alacres properanti murmure somnos Rivulus et niveis interlita lympha lapillis. Caius in aurata deponens corpora sponda Absterret somnos curis duramque quietem In plumis male fultus alit: vix primus Eoo Fulgor et effusi caelum implevere nitores, En linquit properans thalamos perque atria Romae Oscula et insanam vix primo mane salutem Circumfert tremebundus eques, licet asperet auras Nimbus et implacidi grassentur verbera Cauri. Tu rudis haud socios fratresve patremve nec ipsum, Condile, avere iubes dominum. Tabularia Phoebus Ostendit Caio nec gratae nomina chartae, Cinamus hinc veteris concredita pondera gazae Expedit et leges monstrat vacuumque tribunal. Tu facili sumptu satur et non divite luxu Distentus Phoebum nescis pallere petentem. Iniussus quod donat ager, quod vilia Bacchi Munera proponunt, duroque exclusa lacerto Terra parens frugum florentibus educat hortis, Id stomacho poscente voras. Sed fervida forsan, Condile, flagra times, dextraque terenda calenti Hordea formidas? Caius sua membra perenni Sub podagra vexata dolet, chiragraque rigentes Vix transfert vel ad ora manus et verbera mille Flagraque mille pati vellet quam perpete morbo Infringi et durum semper servare cubile. Non tibi membra scatent, non tristi viscera tabo Atque orta e dapibus sanie, non membra dolorem Et rigidae a coenis sumunt sua pabula febres. Cur ergo haud malles tanto gaudere sereno Vilis et innocuus vitae quam maxima regum Munia vel sellas membris fregisse curules?

CLVII. PARAPHRASIS VII. HORATII: »NUNC EST BIBENDUM ETC.« Nunc densi calices, nunc grati dona Liaei Sunt Romae potanda tuae, fortissime Caesar; Nunc dapibus sacra mensa gemat, perque atria divum Imbuat immensus redimita altaria sanguis. Cingantur lauro postes et fumet acerra Multiplici Panchaeus odor: pulsate, sodales, Alternis terram pedibus, iunctisque choreis Cingant felices plaudentum tempora lauri. Dum saeva Actiacae streperent molimina pugnae, Dum grandem Pharius Romam allatratret Anubis, Isiacaeque bovis mugitu nostra sonarent Moenia et Eoo tremerent Capitolia sistro, Depromsisse scelus fuerat concredita cellis Vina satis veterum retinentia nomen avorum Et mensas foedare mero, quod Setia quondam Misit et aprico Campania protulit agro. Proh pudor et probrum Martis! Praecincta corusca Casside foemineis hastam torquere lacertis Gaudebat regina furens atque ense timendo Terrebat Latias, sed plus quam foemina, matres. Semivirum cuneis cincta et dementibus armis Interitum populis, victori fata Quirino Ferre minabatur omnique e littore mundi Fallere collectas Romae de vertice lauros. At cum defractas puppes, cum naufraga vidit Sceptra et semiferum fluitare per aequor Osirim, Deposuitque animos mentemque immane tumentem Fregit et admisso cessit sua corda timori. Tunc etenim profugam ferroque et classe secutus Impatiens Agrippa Pharum Caesarque superbus, Divino ingentes lustratus lumine vultus, Formidare illam docuit mentemque calentem Lenaeo latice et ducto e Mareotide Baccho Reginae imminuit iussitque avertere classem, Non secus ac tenues penna volitante per auras Accipiter pavidos cogit vitare columbos Praecipiti sua rostra fuga, vel Tessalus arcu Venator nivei nudis in vallibus Hemi Insequitur celerem pennato vulnere damam. Scilicet hoc Caesar proprio apposuisse triumpho, Hoc voluit palmis, per sacrae ut compita Romae Perque catenatum testantia saxa Iugurtham Expleret Latios captiva Cleopatra visus. Illa tamen meliore suos abrumpere fato Elegit generosa dies, nec tela, nec enses Expavit iam certa mori, nec regna, nec aulam, Nec quassas reparare rates, arcanaque novit Littora praecipiti propere conquirere cursu. Ausa est languentes populos et regia tecta Visere nec misero pallescere territa visu, Ilicet horrentesque manu properante cerastas Admovisse suis secura in vulnera membris Certa morte ferox, gaudens quoque splendida fastu Ora fero et proprias Rornae invidisse catenas, Ne regina potens humili deducta triumpho Caesareas tanto decoraret nomine palmas.

CLVIII. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA VIII. IN MARTIALIS »PHOSPHORE, REDDE DIEM ETC.« Phoebi praeco nitens, redivivae nuntie lucis, Ianitor aurorae nitidique anteambulo solis, O ades et totum late pallata per axem Sidera purpureae depellas verbere virgae, Ne teneas nostros properanti Caesare plausus, Neve expectatum populis subducere tempus, Luciger alme, velis: te supplex Curia et omnis Gens rogat Ausonias circum diffusa per urbes Caesareo cupiens visus satiare sereno. Numquid Parrhasiae molimina tarda quadrigae Te lento temone tenent, teque Arctos anhela Teque Aquilo gremio nivibusque coercet acutis? Quid lento nimis igne venis, quid nostra moraris Gaudia, quid sacris fumantes ignibus aras? Quid Lacedemonium cessas fraenare iugalem, Nam Castor tibi cedet equo, dum causa superbit Tam festinati caeli per caerula cursus? Caesareum iam redde diem, iam Memnonis ardens Ad nos deproperet genitrix, sumptoque flagello Impellat Titan flammatas luce quadrigas. Nec tamen e superis decedunt astra coruscis Noctivago fugitiva gradu, nec tempora luci Debita permittunt, atque ipsa argentea Phoebe Gestit conspecto reparare a Caesare vultum. Ergo dum tacitae ludunt super astra tenebrae, Atque papaverei nigrescunt regna soporis, Adsis, Caesar, io! Te vel sine lampade solis Solem Roma suum noscet, tu numen et orbi Maior Phoebus eris, tibi nam sol subditus exit, Inservitque tuis nam Phoebus uterque triumphis.

CLIX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA IX. IN MARTIALIS »HANC TIBI SEQUANICAE ETC.« Quae Graium titulos et Achaica nomina gestat Endromis, indomito quam lavit Sequana fluctu, Dona invisa Notis Boreaeque Alpina minanti Frigora et hirsuto multum placitura Novembri, Mittitur ecce tibi. Satis haec tibi proteget udum Pectus et humentes calidis sudoribus artus, Immansueta licet septenis Pleias urnis Aut Iris te pulset aqua, liquidumque fremendo Pugnantes per inane animae, ridebis in ista Constrictus tunica turbati iurgia caeli, Seu campi ludos celebres, seu folle volanti Lassatus recubes olidoque ceromate tinctus, Sive trigona teras, seu pondera parva sonantis Harpasti et socios tentes devincere cursu. Non ita Agenoreae tectus fulgore lacernae Tutus eris, non sic rutilo velamine clausus, Quod dedit Ausoniae stabulum venerabile Parmae.

CLX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA X. IN HORATII ODEM: »EXEGI MONUMENTUM ETC.« Addidimus Musis apicem monumentaque laudi, Queis Phariae moles, queis ingens luxus Ionum Livescat cedatque minor, quibus aera ferosque Decedant regum servantia saxa triumphos. Nec caelum metuo pluviasque e nube solutas Ardentemque Notum pennis Boreamque frementem, Nec timeo ductos longa vertigine menses Aut annos, Solisque vias, dentemque severi Temporis implacido rodentem marmora morsu. Ergo ubi perpetuo claudet mea lumina somno Terribili Libitina manu, vivam usque superstes Ipse mihi et rigidi ridebo spicula fati Posteritate potens, plectri quoque laude canori Semper maior ero, laudabor, et integra stabunt Omnibus in populis nostrae praeconia Musae. Posthumus ipse mihi dicar, quacumque volutus Aufidus horrisono terret sata laeta fragore Saevus et antiqui stat pinguis regia Dauni, Arentesque plagas nec prodiga prata liquoris. Dicar ego princeps Graiae nova plectra Camenae Ad Latios duxisse modos, vicisse canendo Dircaeam Theiamque lyram Siculosque poetas Et Mitylenaeo pulsatum barbiton auro. Ergo age, tolle animos, magnoque superba canore, Melpomene, mea plectra sonent, tuque una petenti Cinge triumphales lauri de fronde capillos.

CLXI. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA XI. IN HORATII ODEM: »VIDES, UT ALTA ETC.« Aspice, ut aerii surgant iuga cana Soractis, Utque laborantes nivium sub pondere sylvae A Cauro pulsante gemant, ut flumen acuta Constrictum glacie, gelidoque in flumine passim Captivae servent ingrata silentia Nymphae. Insanum, Taliarche, gelu nimbosque frementes Igne doma et large lignis atque abiete secta Ingentes praecinge focos testaque Sabina Grandia ferventem deprome in pocula Bacchum. Caetera mitte deis, nec vernum perge teporem Nec resides vano Zephyros deposcere voto. Sunt haec caelitibus curae, qui tempora certo Iure iubent clausumque suis sub legibus annum Per varias properare vices. Cito concidet ingens Arbiter Ionii Boreas, praemissaque veris Gratia nimbosi componet iurgia caeli: Ultra nec pinus brumali agitata flagello Atque lacessitae pulsabunt flabra cupressi. Ne, quid erit, quaeras, sed suscipe, crastina quidquid Lux tulerit, libeatque diem quemcumque beato Apposuisse lucro et donis plausisse deorum.

CLXII. PARAPHRASIS XII. IN HORATII ODEM »SOLVITUR ACRIS HYEMS ETC.« Iam cedunt gelidae Zephyro subeunte pruinae Et repetit faciles caerula pinus aquas. Non stabulis pecudes, non igni gaudet arator, Nec gemit a niveo terra subacta iugo. En iam mobilibus Cythereia culta Napaeis Alternat refugos laeta per arva pedes. Stant nexae Nymphis Charites, nec in aethere Phoebe Cessat sidereos ducere nuda choros, Dum torret Lyparen Aetnaeaque Mulciber arma, Et lassat calidum ferrea massa senem. Nunc decet aut myrto nitidos praecingere crines Aut flore, edomito quem creat aura gelu. Per saltus nunc rite iuvat nemorumque per umbras Sanguine et agrestes spargere farre deos, Nunc dare, quae poscit sibi munera Faunus, ut illi Sive agna in cineres seu tener haedus eat. Pallida mors aderit, cuius regalia, cuius Horrent pulsantem rustica tecta manum, Quae non thure pio et posita placabilis ara Aequum sollicito versat in orbe pedem. Vita brevis nostra est. Ne speres longius aevum, Ipsa facit vitae cognita summa tuae. Sis felix titulis et luxu divite, Sexti, Sis Romae et divi Principis unus amor, Iam Ditis sedes nostris congesta rapinis, Iam Phlegetontiae te premet umbra domus. Inde nec orato talos iactabis Iaccho Nec convivali pocula iure reges.

CLXIII. BAGRADA FLUMEN ANNIBALEM FUGIENTEM ALLOQUITUR. Pandebat Zephyris fugientia vela suamque Expressam instabili cernebat in aequore sortem Annibal: extemplo fremuit sub gurgite vasto Et movit madidos violentus Bagrada crines Fixus in ora ducis: »Ventis en proditur«, inquit, »Proditur en pelago Tyrii spes ultima regni. Invidiae virtus prostat morituraque falsum Annibalem Cartago videt, nec lumina mulcent Extremam sortem lacrymis? Quam iustius Afrae Tygrides et Lybici possent lugere leones! At tu promissis dictoque, o Poene, maneres Nec Latiam quateres infido Marte Saguntum, Pollicitus non ista deis; tamen exue curas, Tolle animos, et, quae patriae mala fata relinquis, Invenias tibi fausta precor, namque ipse superstes Donec eris, Tiberi nunquam mea flumina cedent: Nunquam ferales Latiali e pectore Cannae Discedent, semper funesta in imagine Romam Urgebit Trebie, tumidusque cadavere multo Ante oculos Trasimenus erit.«

RELIQUAS LUCUBRATIONES VIDE POST SEQUENTEM INDICEM.